Filtrar por género
Podcast Crazy Nauka - zdobywca nagrody Podcast Roku 2023 w kategorii nauka, edukacja, technologie
Opowiadamy o wielkich osiągnięciach i głębokich porażkach, procesach i zdarzeniach, które zmieniają losy społeczeństw i pojedynczych osób.
Pokazujemy, jaką rolę odgrywa w tych zjawiskach nauka, gdzie pomaga wyjaśnić zagadki lub ocalić życie, a gdzie pozostaje jej tylko analizować skutki zdarzeń.
Mówimy o zadziwiających metodach badawczych i szkodliwych mitach, które domagają się obalenia.
I nie próbujemy ukrywać, jak bardzo nas opowiadanie o nauce kręci.
- 100 - 91. Nauka na czasie: Skąd się bierze chrypka i kim były ofiary w Pompejach
Opowiadamy o tym, dlaczego nie należy sądzić innych po pozorach, zwłaszcza kiedy jest się archeologiem badającym Pompeje. Mówimy też o strasznych rzeczach, które dzieją się w naszych gardłach i które skutkują tym, że trudno nas czasem poznać.
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe doniesienia. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Fot. Dennis Jarvis (CC BY-NC-SA)
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Linki do badań, omówień i dodatków:
Pompeje
https://www.science.org/content/article/surprising-identities-pompeii-victims-rewrite-stories-cataclysm
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wezuwiusz
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pompeje_(stanowisko_archeologiczne)
https://www.sciencefocus.com/planet-earth/incredibly-preserved-bodies-of-two-men-discovered-in-pompeii
https://www.science.org/content/article/how-did-pompeii-s-victims-really-die
https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/wlochy/90431,Jak-wybuch-Wezuwiusza-zniszczyl-amerykanskie-bombowce.html
Chrypka
https://www.iflscience.com/why-we-lose-our-voice-and-how-to-get-it-back-76805
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/laryngitis/symptoms-causes/syc-20374262
https://health.clevelandclinic.org/losing-your-voice-whats-going-on-in-your-body+
https://www.uab.edu/news/youcanuse/item/13646-why-have-i-lost-my-voice-and-how-can-i-help-bring-it-back
https://en.wikipedia.org/wiki/Vocal_cords
https://pl.wikipedia.org/wiki/Krta%C5%84
Dlaczego mój głos...Tue, 19 Nov 2024 - 99 - 90. Tragedie, które wywołała patologiczna uległość. Część 2
Kiedy patologiczne posłuszeństwo wobec przełożonych prowadzi do tragedii - jak podczas katastrofy elektrowni jądrowej w Czarnobylu, kiedy załoga prowadziła test reaktora, nie bacząc na liczne sygnały ostrzegawcze. Albo podczas masakry w My Lai, która stała się najsłynniejszą zbrodnią popełnioną przez Amerykanów w Wietnamie. To druga część naszej opowieści o katastrofach, które nazwaliśmy “Milgramowskimi”.
W odcinku 86 rozmawialiśmy o słynnym eksperymencie Milgrama z psychologiem prof. Tomaszem Grzybem, który bada ludzką skłonność do ulegania autorytetom, ale i buntowania się. A w odcinku 88 opowiadaliśmy o katastrofach lotniczych wywołanych przez uległość wobec przełożonych. Opisywane przez nas tragedie potwierdzają słuszność wniosków płynących z eksperymentu Milgrama, które mówią, że ludzie są z natury posłuszni osobom wyższym rangą, nawet jeśli stoi to w sprzeczności z ich zasadami, zdrowym rozsądkiem albo wręcz zagraża ich życiu.
Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
Czarnobyl
https://world-nuclear.org/information-library/appendices/chernobyl-accident-appendix-1-sequence-of-events
http://ncbj.edu.pl/zasoby/awarie/20110726_czarnobyl-1.pdf
https://pl.wikipedia.org/wiki/Anatolij_Diat%C5%82ow
https://en.wikipedia.org/wiki/Individual_involvement_in_the_Chernobyl_disaster
https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/978-3-658-25987-7_15.pdf
https://psychsafety.co.uk/chernobyl/
https://en.wikipedia.org/wiki/Chernobyl_disaster
Masakra w My Lai
https://www.britannica.com/event/My-Lai-Massacre
https://www.nytimes.com/2018/03/16/opinion/the-truth-behind-my-lai.html
https://www.digitalhistory.uh.edu/active_learning/explorations/vietnam/my_lai_chronology.cfm
https://www.history.com/topics/vietnam-war/my-lai-massacre-1Wed, 13 Nov 2024 - 98 - 89. Nauka na czasie: Domowy test zdrowia i pijane nietoperze
Dlaczego mamy skłonność do alkoholu i zdecydowanie nie jesteśmy w tym osamotnieni? Kiedy pijaństwo było dobrym rozwiązaniem i dlaczego już nie jest? Oraz jak przeprowadzić w ciągu 30 sekund domowy test pokazujący kondycję fizyczną i neurologiczną.
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe doniesienia. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Linki do badań, omówień i dodatków:
Alkohol:
https://www.cell.com/trends/ecology-evolution/fulltext/S0169-5347(24)00240-4
https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/964/947
https://www.pnas.org/doi/abs/10.1073/pnas.2410874121
https://popchemat.pl/drozdze-i-ich-metabolity-w-procesie-fermentacji-alkoholowej/
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0008993
https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/22689-blood-alcohol-content-bac
Test zdrowia:
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0310764
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9103052/
https://ojs.lib.uwo.ca/index.php/wurjhns/article/view/15361/12838
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19839175/
https://www.sralab.org/rehabilitation-measures/single-leg-stance-or-one-legged-stance-test
https://agsjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/j.1532-5415.1997.tb01479.xTue, 05 Nov 2024 - 97 - 88. Tragedie, które wywołała patologiczna uległość. Część 1
Opowiadamy o sytuacjach, w których uległość wobec autorytetów doprowadziła do tragedii, a konkretnie w tym odcinku - do katastrof lotniczych. Potwierdzają one słuszność wniosków płynących z eksperymentu Milgrama, mówiących, że ludzie są z natury posłuszni osobom wyższym rangą, nawet jeśli stoi to w sprzeczności z ich zasadami, zdrowym rozsądkiem albo wręcz zagraża ich życiu. No bo czym wytłumaczyć fakt podporządkowania się kapitanowi, który robi wszystko, by staranować innego jumbo jeta?
Za dwa tygodnie, w 90. odcinku naszego podcastu, opowiemy Wam o innych, niekoniecznie lotniczych tragediach spowodowanych przez “milgramowskie” posłuszeństwo.
Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
Teneryfa (1977)
https://www.petermckenzie.com/post/the-dangers-of-authority-the-frightening-lessons-to-be-learned-from-the-world-s-worst-air-disaster
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3386799/
https://www.faa.gov/lessons_learned/transport_airplane/accidents/PH-BUF
https://web-archive.southampton.ac.uk/cogprints.org/4566/1/ObedienceInTheCockpit.pdf
https://tenerife.chat/blog/what-were-the-reasons-behind-the-tragic-tenerife-airport-disaster
https://www.linkedin.com/pulse/tenerife-airport-disaster-tragic-collision-shook-aviation-surya-k/
https://www.academicblock.com/technology/engineering-disasters/tenerife-airport-disaster/
https://en.wikipedia.org/wiki/Tenerife_airport_disaster
https://lost-in-history.com/the-1977-tenerife-airport-disaster/
https://www.unilad.com/news/world-deadliest-plane-crash-tenerife-airport-disaster-069755-20240327
Air Florida 90 (1982)Tue, 29 Oct 2024 - 96 - 87. Nauka na czasie: Powinniśmy się bać i tajemniczy lot nad Ziemią
Dlaczego ludzie lubią, a nawet powinni się bać, np. oglądając horrory? Nauka wyjaśnia to kilkoma niekoniecznie oczywistymi przyczynami.
Co wiemy o jednym z najbardziej tajemniczych pojazdów zbudowanych przez ludzi i jego obecnej misji kosmicznej?
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe doniesienia. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Linki do badań, omówień i dodatków:
Strach
https://cc.au.dk/en/recreational-fear-lab
https://theconversation.com/some-people-love-to-scare-themselves-in-an-already-scary-world-heres-the-psychology-of-why-240292
https://cc.au.dk/en/recreational-fear-lab/blog/view/artikel/recreational-fear-what-it-is-and-why-that-matters
https://www.smithsonianmag.com/science-nature/can-experiencing-horror-help-your-brain-180980984/
https://www.theguardian.com/science/2022/oct/23/why-we-enjoy-fear-the-science-of-a-good-scare
Boeing X-37B:
https://www.sciencealert.com/mysterious-space-plane-x-37b-to-try-first-of-a-kind-maneuvers-in-orbit
https://www.military.com/daily-news/2019/07/23/former-secaf-explains-how-secret-x-37-space-plane-throws-enemies.html
https://www.universetoday.com/168903/space-forces-x-37b-will-perform-never-before-seen-maneuvers/
https://www.spaceforce.mil/News/Article-Display/Article/3932137/x-37b-begins-novel-space-maneuver/
https://www.spacedaily.com/news/aerobraking-01a.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Boeing_X-37Tue, 22 Oct 2024 - 95 - 86. Jesteśmy posłuszni z natury. Dlaczego trzeba się buntować?
Słynny eksperyment Milgrama dowiódł czegoś przerażającego: większość z nas ma skłonność do bycia posłusznym wobec autorytetów, nawet jeśli to oznacza celowe zadawanie bólu innej osobie. Badanie miało szukać źródeł uległości Niemców wobec rozkazów prowadzących do ludobójstwa podczas drugiej wojny światowej, ale pokazało, że ślepe posłuszeństwo jest cechą ogólnoludzką. Co zatem może sprawić, że się zbuntujemy? Okazuje się, że bardzo trudno znaleźć takie czynniki.
Ale psycholodzy z Wrocławia zaparli się i eksperymentowali dotąd, aż zdobyli wiedzę o możliwych źródłach nieposłuszeństwa. Prof. Tomasz Grzyb, dziekan Wydziału Psychologii na Uniwersytecie SWPS i jeden z autorów tych badań, opowiada nam o tym, do czego prowadzi ślepe posłuszeństwo, co może skłonić nas do nieposłuszeństwa oraz jak bunt jednostki zapobiegł trzeciej wojnie światowej.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Oto niektóre z nich:
Dariusz Doliński, Tomasz Grzyb, Posłuszni do bólu. O uległości wobec autorytetu w 50 lat po eksperymencie Milgrama, Wydawnictwo Smak Słowa, 2017
https://psps.badania.net/podobienstwo-nieposluszenstwo/
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0001691823000355
https://swps.pl/centrum-prasowe/informacje-prasowe/34348-posluszni-robotom
https://swps.pl/centrum-prasowe/informacje-prasowe/35563-fizyczna-obecnosc-autorytetu-oznacza-wieksze-posluszenstwo-nowe-spojrzenie-na-wyniki-slynnego-eksperymentuTue, 15 Oct 2024 - 94 - 85. Nauka na czasie - Nietoperze, pestycydy i superterapia, która nie idzie jak burza
Opowiadamy o tym, jak wymieranie nietoperzy niespodziewanie wpłynęło na zwiększenie śmiertelności wśród amerykańskich niemowląt, oraz o tym, dlaczego rewolucyjna terapia genowa pewnej szczególnej choroby, anemii sierpowatej, co i raz napotyka przeszkody.
Jest to odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejszy format naszego podcastu, w którym omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Takie odcinki publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto niektóre z nich:
https://www.science.org/doi/10.1126/science.adg0344
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0048969722059587#s0005
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0095069617303169?via%3Dihub
https://news.uchicago.edu/story/collapse-bat-populations-increased-infant-mortality-rate-study-finds
https://www.reuters.com/business/healthcare-pharmaceuticals/why-gene-therapy-sickle-cell-is-slow-catch-with-patients-2024-09-28/
https://en.wikipedia.org/wiki/Sickle_cell_disease
https://en.wikipedia.org/wiki/Exagamglogene_autotemcel
https://en.wikipedia.org/wiki/Lovotibeglogene_autotemcel
https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-approves-first-gene-therapies-treat-patients-sickle-cell-disease
https://www.genomicseducation.hee.nhs.uk/blog/casgevy-how-it-works/Tue, 08 Oct 2024 - 93 - 84. Jak placebo ratuje życie, a nocebo zabija
Jak właściwie działa placebo i gdzie są granice jego możliwości? Jak to się dzieje, że nocebo może nas nawet zabić? Czym wytłumaczyć "nadwrażliwość na promieniowanie elektromagnetyczne" i czy udawane operacje mają sens?
Dziś zajmujemy się tematem placebo i jego przeciwieństwa, nocebo. Trzeba przyznać - jest zaskakująco. Zresztą, sami posłuchajcie…
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:
Placebo:
https://link.springer.com/article/10.1007/BF01564309
https://www.nature.com/articles/nrd3923
https://pacjentwbadaniach.abm.gov.pl/pwb/aktualnosci/aktualne-wydarzenia-i-i/2603,Broszura-Placebo-w-badaniach-klinicznych.html
https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1258/jrsm.2007.071005
https://karger.com/pps/article/86/2/99/282996/Conditioning-Immune-and-Endocrine-Parameters-in
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0889159106002546?via%3Dihub
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-2796.2004.01355.x
https://movementdisorders.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/mds.27438
https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rstb.2010.0403
https://www.bmj.com/content/348/bmj.g3253
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa013259
https://en.wikipedia.org/wiki/Sham_surgery
Nocebo:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1526590017306855
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1447278/
https://worldofwork.io/2019/07/drowning-rats-psychology-experiments/Tue, 01 Oct 2024 - 92 - 83. Nauka na czasie: Kto może oddychać przez odbyt, czyli Ig Noble 2024
Opowiadamy o Ig Noblach, czyli dziwacznych i superciekawych nagrodach naukowych m.in. za odkrycie tego, czy można oddychać przez odbyt; po co straszyć krowy, na grzbietach których stoją koty oraz czy placebo wywołujące nieprzyjemne skutki uboczne działa lepiej niż zwykłe placebo.
Jest to odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejszy format naszego podcastu, w którym omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Takie odcinki publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. ze stron:
https://improbable.com/
Ceremonia wręczenia nagród:
https://youtu.be/ukBwV9Lap2A
Moment z kostiumem krowy:
https://youtu.be/ukBwV9Lap2A?si=HtJk2o8d5CZWBjEs&t=4461
https://arxiv.org/abs/2310.04153
https://www.researchgate.net/publication/251525331_Dynamical_Bias_in_the_Coin_Toss
https://academic.oup.com/brain/article-abstract/147/8/2643/7664309?redirectedFrom=fulltext
https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.abj7918Wed, 25 Sep 2024 - 91 - 82. Powódź w Polsce 2024: wyjaśniamy przyczyny katastrofy
- Jaki ciąg zdarzeń doprowadził do tak gigantycznych opadów na południu Polski?
- W jakim stopniu powódź w 2024 roku jest podobna do powodzi tysiąclecia z 1997 roku?
- Czy to wina ocieplenia klimatu?
- Czy takie powodzie będą się powtarzać?
Ogromnie współczujemy mieszkańcom terenów dotkniętych powodzią. Jednocześnie skupiamy się na aspekcie naukowym, w którym - korzystając z wiedzy specjalistów - możemy poruszać się w miarę pewnie.
Ciąg zdarzeń, który doprowadził do powodzi na południu Polski, odtworzyliśmy w oparciu o raporty i doniesienia m.in. Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, w konsultacji ze specjalistami, w tym z meteorologiem i hydrologiem, oraz korzystając m.in. z informacji publikowanych przez wyspecjalizowane serwisy meteorologiczne. Źródła danych dobraliśmy z dużą starannością, żeby nie epatować rekordami, tylko rzetelnie wytłumaczyć przyczyny tej sytuacji.
Za konsultację dziękujemy dr. Sebastianowi Szklarkowi z Europejskiego Regionalnego Centrum Ekohydrologii Polskiej Akademii Nauk, twórcy świetnego bloga “Świat wody”.
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Oto one:
https://www.imgw.pl/wydarzenia/komunikat-imgw-pib-o-aktualnej-i-prognozowanej-sytuacji-synoptycznej-i-hydrologicznej-3
https://www.imgw.pl/wydarzenia/komunikat-imgw-pib-o-aktualnej-i-prognozowanej-sytuacji-synoptycznej-i-hydrologicznej-4
https://www.imgw.pl/wydarzenia/komunikat-imgw-pib-o-aktualnej-i-prognozowanej-sytuacji-synoptycznej-i-hydrologicznej-1
https://www.imgw.pl/wydarzenia/niz-genuenski-boris-prognoza-pogody-na-okres-12-15-09-2024-r
https://www.gov.pl/web/rcb/raport-dobowy
https://www.ceam.es/ceamet/SST/index.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/Szlak_ni%C5%BC%C3%B3w_Vb_wed%C5%82ug_W._Van_Bebbera
https://www.climameter.org/20240913-15-storm-borisMon, 16 Sep 2024 - 90 - 81. Jak wielkie wybuchy wulkanów zmieniały historię
Wracamy do tematu katastrof i opowiadamy o wielkich zakrętach w historii ludzkości, wywołanych przez erupcje wulkanów:
Jaka katastrofa sprzed 70 tys. lat odcisnęła się na naszym DNA?Co w wiekach ciemnych przygnało Słowian do Europy Środkowo-Wschodniej?Jak erupcja na Islandii doprowadziła do niepokojów w Europie, wliczając w to rewolucję francuską?Dlaczego 1816 został nazwany “rokiem bez lata”?
Wskazujemy okoliczności i historyczne skutki tych naturalnych katastrof. Przedstawiamy dowody znalezione w rdzeniach lodowych, słojach drzew i osadach jeziornych. Prezentujemy najnowsze badania.
Ilustracja na okładce: Jean-Pierre Houël, Szturm na Bastylię, 1789
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
Wąskie gardło sprzed 70 tys. lat
https://pl.wikipedia.org/wiki/Katastrofa_wulkanu_Toba
https://en.wikipedia.org/wiki/Youngest_Toba_eruption
https://en.wikipedia.org/wiki/Population_bottleneck
https://en.wikipedia.org/wiki/Minimum_viable_population
https://www.livescience.com/29130-toba-supervolcano-effects.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Founder_effect#Among_human_populations
https://www.sci.news/othersciences/anthropology/pleistocene-human-bottleneck-12232.html
https://www.science.org/doi/10.1126/science.abq7487
Rok 536
Kyle Harper, “Los Rzymu. Klimat, choroby i koniec imperium”, Wydawnictwo Napoleon V, 2021
https://www.science.org/content/article/why-536-was-worst-year-be-alive
https://history.fas.harvard.edu/files/gibbons_a_2018_science_mag_re_ad536.pdf
https://cp.copernicus.org/preprints/cp-2022-23/cp-2022-23-manuscript-version4.pdf
https://www.researchgate.net/figure/Volcanic-radiative-forcing-536-544-CE-estimated-from-ice-core-records-a-Reconstructed_fig5_301312585Tue, 10 Sep 2024 - 89 - 80. Nauka na czasie: Skąd upały we wrześniu i czy astronauci wrócą wreszcie z orbity
Mówimy o upałach i pyłach przywiewanych znad Rosji oraz o spektakularnej wpadce wielkiej firmy, która sprawiła, że dwoje astronautów nie może wrócić na Ziemię.
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe doniesienia. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Upały
https://modele.imgw.pl/
https://www.imgw.pl/wydarzenia/prognoza-wartosci-maksymalnej-temperatury-powietrza-w-dniu-30-sierpnia-2024-roku-na-tle
https://imgw.pl/wydarzenia/prognoza-wartosci-maksymalnej-temperatury-powietrza-w-dniu-3-wrzesnia-2024-roku-na-tle
https://hydro.imgw.pl/#/
https://www.imgw.pl/wydarzenia/synoptyczna-prognoza-pogody-na-tydzien-02-09-08-09-2024-r
https://wyborcza.pl/7,75400,31265834,weekend-chlodniejszy-ale-sloneczny-od-poniedzialku-wracaja.html
Astronauci
https://arstechnica.com/space/2024/05/the-surprise-is-not-that-boeing-lost-commercial-crew-but-that-it-finished-at-all/
https://forum.nasaspaceflight.com/index.php?topic=61434.msg2620745
https://arstechnica.com/space/2024/09/starliners-speaker-began-emitting-strange-sonar-noises-on-saturday/
https://wyborcza.pl/7,75400,31242558,mieli-spedzic-na-orbicie-osiem-dni-utkneli-na-osiem-miesiecy.html#S.embed_link-K.C-B.1-L.1.zw
https://www.nasa.gov/news-release/nasa-decides-to-bring-starliner-spacecraft-back-to-earth-without-crew/
https://www.space.com/strange-noise-boeing-starliner-spacecraftTue, 03 Sep 2024 - 88 - 79. Czy glutaminian sodu szkodzi i inne odpowiedzi na trudne pytania - część 6
Naukowo wyjaśniamy zagadkowe zjawiska, rozwiewamy popularne przesądy i mity:
Czy glutaminian sodu szkodzi zdrowiu?Dlaczego ocean właśnie stygnie, skoro jest globalne ocieplenie?Jak działają silniki odrzutowe w przestrzeni kosmicznej, skoro nie mogą się odpychać od powietrza?Czy jak zrobię zeza, to mi tak zostanie?Dlaczego w ciele człowieka jedne narządy występują parami, a inne nie?Czy rzeczywiście używamy 10% mózgu?
To szósty odcinek z tego cyklu - poprzednie zestawy pytań i odpowiedzi znajdziecie w odcinkach: 30, 31, 70, 73 i 75.
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
https://www.climate.gov/news-features/event-tracker/atlantic-nina-verge-developing-heres-why-we-should-pay-attention
https://en.wikipedia.org/wiki/Atlantic_Equatorial_mode
https://www.youtube.com/watch?v=e-TXdddWODs
https://pl.wikipedia.org/wiki/Silnik_odrzutowy
https://spacex.com.pl/baza-wiedzy/silniki-rakietowe
https://www.wired.com/story/sorry-sandra-bullock-a-fire-extinguisher-is-a-lousy-thruster/
https://ftp.idu.ac.id/wp-content/uploads/ebook/tdg/DESIGN%20SISTEM%20DAYA%20GERAK/Fundamentals%20of%20Rocket%20Propulsion.pdf
https://heliooptometry.ca/blog/is-crossing-your-eyes-bad-for-you
https://www.optometristsclinic.com/b/is-crossing-your-eyes-harmful
https://flei.com/10-vision-myths/
https://www.crazynauka.pl/nie-rob-zeza-bo-tak-ci-zostanie-prawda-czy-falsz/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zez
https://pl.wikipedia.org/wiki/AmblyopiaTue, 27 Aug 2024 - 87 - 78. Nauka na czasie: dlaczego zalało Warszawę i wyginęły dinozaury, ale nie ptaki?
Mówimy o sekwencji zdarzeń, która doprowadziła do zalania Warszawy oraz o tym, co wybiło dinozaury i jak pozwoliło to rozwinąć skrzydła ptakom.
Cykl “Nauka na czasie” to lżejszy format naszego podcastu, w którym omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Takie odcinki publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień:
https://www.science.org/doi/10.1126/science.adk4868
https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adp0114
https://www.sciencealert.com/traces-of-dinosaur-catastrophe-found-in-genes-of-todays-birds
https://science.nasa.gov/earth/climate-change/steamy-relationships-how-atmospheric-water-vapor-amplifies-earths-greenhouse-effect/
https://wyborcza.pl/7,75400,31238601,skad-wziely-sie-rekordowe-poniedzialkowe-opady-deszczu-i-dlaczego.html
https://windy.com
https://www.facebook.com/InfoMeteoWarszawaTue, 20 Aug 2024 - 86 - 77. Kryminały, tajemnice i Karkonosze
W tym trochę nietypowym odcinku rozmawiamy z gościem, pisarzem Sławkiem Gortychem, o jego “Karkonoskiej serii kryminalnej”, czyli kryminałach karmionych powojenną historią Karkonoszy. O tym, czy “ziemie odzyskane” faktycznie zostały “odzyskane”, o nazistowskich zbrodniarzach ukrywających się na Dolnym Śląsku, o wiązaniu twardych faktów z fikcją oraz prawdziwie rzetelnej popularyzacji nauki w powieściach kryminalnych.
To nie jest odcinek sponsorowany, ale i tak zachęcamy Was do przeczytania książek Sławka z “Karkonoskiej serii kryminalnej”, bo to naprawdę ciekawe pozycje:
“Schronisko, które przestało istnieć”
“Schronisko, które przetrwało”
“Schronisko, które spowijał mrok”
https://publicat.pl/?s=gortych
A tu Sławek opisuje swoje karkonoskie śledztwa historyczne (zajrzyjcie też do zalinkowanych tam jego profili w social mediach):
https://zagubionywkarkonoszach.wordpress.com/
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109Wed, 14 Aug 2024 - 85 - 76. Nauka na czasie: jak naprawdę ma na imię słoń i awarie ludzkich mózgów
Dziś mówimy o słoniowych imionach czyli niezwykłej nieludzkiej komunikacji oraz o tym, jak wcześnie rozpoznać awarię ludzkiego mózgu.
Cykl “Nauka na czasie” to lżejszy format naszego podcastu, w którym omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
https://www.nia.nih.gov/health/alzheimers-causes-and-risk-factors/what-causes-alzheimers-disease
https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/2821669
https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2024.06.12.24308839v2.full-text
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10200234/
https://link.springer.com/article/10.1007/s10389-023-02017-w
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31556570/ https://peerj.com/articles/17767/
https://www.nature.com/articles/s41559-024-02420-w
https://news.stanford.edu/stories/2024/07/male-elephants-signal-let-s-go-with-deep-rumbles
https://www.nature.com/articles/s42003-024-06133-5
https://www.sciencedaily.com/releases/2024/06/240610140148.htm
https://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822(24)00761-9
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0306601Tue, 06 Aug 2024 - 84 - 75. Czy można jeść przed pływaniem i inne naukowe odpowiedzi na trudne pytania - część 5
Kolejny odcinek, w którym naukowo wyjaśniamy codzienne zjawiska, popularne przesądy i faktoidy, nad którymi zwykle nie mamy czasu głębiej się zastanowić:
Skąd się bierze kolka podczas wysiłku fizycznego?
Dlaczego szampony i mydła mogą mieć różne kolory, a piana z nich powstająca jest zawsze biała?
Czy bezpiecznie jest jeść tuż przed pływaniem?
Dlaczego odpowiednio dmuchając potrafimy zrobić tak, że powietrze wychodzi ciepłe lub zimne?
Dlaczego piegi stają się widoczne pod wpływem słońca?
Dlaczego ptaki nie są rażone prądem, kiedy siadają na przewodach elektrycznych?
To piąty odcinek z tego cyklu - poprzednie zestawy pytań i odpowiedzi znajdziecie w odcinkach: 30, 31, 70 i 73.
A jeśli macie jakieś pytania, zamieśćcie je w komentarzach!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4281377/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2796944
https://www.athens-science-festival.gr/en/blog_en/why-does-a-colored-soap-produce-white-foam/
https://www.scienceabc.com/eyeopeners/why-is-soap-foamlather-always-white-colored.html
https://www.researchgate.net/publication/376548273_To_swim_or_not_to_swim_after_eating_a_randomised_controlled_crossover_feasibility_trial
https://www.medicinenet.com/summer_debunking_summer_health_myths/views.htm
https://www.redcross.org/take-a-class/resources/articles/eating-before-swimming-myth
https://www.britannica.com/story/is-it-really-dangerous-to-swim-after-eating https://www.thenakedscientists.com/get-naked/experiments/why-your-breath-sometimes-warm-and-sometimes-cold
https://www.sciencefocus.com/science/why-does-blowing-hard-on-our-hands-cool-them-but-just-breathing-on-them-warm-themTue, 30 Jul 2024 - 83 - 74. Nauka na czasie: korzyści z dobrej kupy i (być może) pewnych narkotyków
Mówimy o coraz ciekawszych, bo wreszcie dopuszczalnych badaniach nad wpływem narkotyków na ludzkie mózgi oraz o tym, że schemat chodzenia na kupę zdradza zaskakująco dużo informacji o naszym zdrowiu.
Cykl “Nauka na czasie” to lżejszy format naszego podcastu, w którym omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień:
https://www.nature.com/articles/s41586-024-07624-5
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2206443
https://wyborcza.pl/7,75400,31151862,mozg-po-psylocybinie-amerykanie-przeprowadzili-wazne-badanie.html
https://www.cell.com/cell-reports-medicine/fulltext/S2666-3791(24)00360-4Tue, 23 Jul 2024 - 82 - 73. Dlaczego ćmy lecą do lampy i inne naukowe odpowiedzi na trudne pytania - część 4
Naukowe wyjaśnienia codziennych zjawisk i popularnych przesądów, nad którymi zwykle nie mamy czasu głębiej się zastanowić:
Co sprawia, że ćmy lecą do światła?
Czy smaki na języku odczuwamy w ściśle określonych strefach?
Czy rzeczywiście najwięcej ciepła ucieka przez głowę?
Dlaczego skaleczenie papierem tak boli?
Czy zjedzenie surowych ziemniaków wywołuje gorączkę?
Czy siedzenie na zimnym sprawia, że można dostać wilka?
To już czwarty odcinek tego typu. Zapraszamy Was też do wysłuchania poprzednich odcinków naszego podcastu z pytaniami i naukowymi odpowiedziami. To były numery: 71, 30 i 31. Koniecznie podsyłajcie nam swoje pytania!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
https://www.nature.com/articles/s41467-024-44785-3
https://www.nck.pl/projekty-kulturalne/projekty/ojczysty-dodaj-do-ulubionych/ciekawostki-jezykowe/ZLAPAC_WILKA
https://demagog.org.pl/analizy_i_raporty/demagog-rujnuje-faktoidy-wilk-od-siedzenia-na-zimnym/
https://www.medme.pl/artykuly/mity-medyczne-nie-siadaj-na-betonie-bo-dostaniesz-wilka,34858.html
https://www.doz.pl/czytelnia/a16612-Zapalenie_korzonkow__przyczyny_objawy_leczenie
https://www.crazynauka.pl/dlaczego-skaleczenie-papierem-boli/
https://www.livescience.com/paper-cuts-pain
https://wexnermedical.osu.edu/blog/why-do-papercuts-hurt-so-much
https://www.crazynauka.pl/strefy-smakowe-na-jezyku-nie-istnieja/
https://www.crazynauka.pl/czy-surowe-ziemniaki-moga-wywolac-goraczke/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9648270/Tue, 16 Jul 2024 - 81 - 72. Nauka na czasie: zaskakujący huragan i nocny alarm na Stacji Kosmicznej
Mówimy o eksplozji rosyjskiego satelity, która zagroziła załodze Międzynarodowej Stacji Kosmicznej oraz o rekordowym huraganie Beryl, zadziwił i przestraszył klimatologów.
Cykl “Nauka na czasie” to lżejszy format naszego podcastu, w którym omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Huragan Beryl:
https://journals.plos.org/climate/article?id=10.1371%2Fjournal.pclm.0000186
https://apnews.com/article/hurricane-beryl-caribbean-8cf6928baf7c69554c48625fabd4a1b3
https://www.sciencenews.org/article/hurricane-beryl-climate-records
https://www.bbc.com/news/articles/c9r3g572lrno
https://www.nhc.noaa.gov/aboutsshws.php
https://apnews.com/article/hurricane-beryl-texas-7dfd5353671ee30d0c6d11518ea5a370
https://www.climate.gov/news-features/event-tracker/category-5-hurricane-beryl-makes-explosive-start-2024-atlantic-season
https://www.axios.com/2024/06/06/heat-wave-ocean-temperatures
Problemy na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej:
https://en.wikipedia.org/wiki/Resurs-P
https://twitter.com/LeoLabs_Space/status/1808574616194912610Tue, 09 Jul 2024 - 80 - 71. Czy zasada 5 sekund działa i inne naukowe odpowiedzi na trudne pytania - część 3
W tym odcinku Podcastu Crazy Nauki serwujemy Wam naukowe wyjaśnienia codziennych zjawisk, nad którymi zwykle nie mamy czasu głębiej się zastanowić. Jak choćby:
🤔 Dlaczego kolory blakną na słońcu?
🤔 Jak ocalić puszkę ze wzburzoną colą przed "wybuchnięciem"?
🤔 Dlaczego po kawie tak wiele osób biega do toalety na jedynkę i dwójkę?
W tym odcinku sprawdzamy też prawdziwość ugruntowanych przekonań na temat:
🔹 Przeciągów
🔹 Wietrzenia podczas upałów
🔹 Słynnej zasady 5 sekund
Zapraszamy Was do posłuchania najnowszego odcinka Podcastu Crazy Nauki!
Pytania i odpowiedzi znajdziecie też w odcinkach nr 30 i 31.
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Rozdziały:
(0:00) Cześć :)
(03:38) Czy wietrzyć podczas upałów?
(13:50) Czy od przeciągu się choruje?
(27:38) Co to znaczy, że kogoś "przewiało"?
(33:56) Dlaczego po kawie chce się siku i kupę?
(41:43) Dlaczego kolory blakną na słońcu?
(50:05) Czy reguła "5 sekund" działa?
(58:30) Dlaczego puszka coli "wybucha" i co z tym zrobić?
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
Wietrzenie podczas upałów
https://wyborcza.pl/7,145452,20312125,jak-fizycy-radza-sobie-z-wentylatorem.html
https://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,w-upalne-dni-mozna-otwierac-okna--lekarka-mowi--co-robic--by-w-pokoju-panowal-chlod,artykul,46398534.html
Przeciągi a choroby i bóle
https://www.msdmanuals.com/en-gb/professional/infectious-diseases/respiratory-viruses/common-cold
https://www.nytimes.com/2005/11/22/health/the-claim-cold-weather-can-cause-a-cold.html
https://www.medicalnewstoday.com/articles/323431#cold-weather-and-viruses
https://www.instagram.com/p/C4ppbshopV4/
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0360132322007673Tue, 02 Jul 2024 - 79 - 70. Nauka na czasie: troskliwy jak neandertalczyk i wielka tajemnica Księżyca
O neandertalczykach opiekujących się dzieckiem z zespołem Downa i przywiezieniu przez chińską sondę skał z niewidocznej strony Księżyca.
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami (a przynajmniej tak się staramy 😉).
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Chiny na Księżycu
https://en.wikipedia.org/wiki/Far_side_of_the_Moon
https://www.nytimes.com/2024/06/25/science/change-6-china-earth-moon.html
https://www.universetoday.com/167521/chinas-change-6-probe-sample-moon-far-side/
https://wyborcza.pl/7,75400,31089794,chinska-sonda-chang-e-6-dostarczyla-na-ziemie-pierwsze-probki.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Chang%27e_6
Neandertalczycy
https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adn9310
https://humanorigins.si.edu/evidence/genetics/ancient-dna-and-neanderthals
https://www.science.org/content/article/bones-reveal-first-evidence-down-syndrome-neanderthals
https://www.crazynauka.pl/nobel-2022-z-medycyny-dla-svante-paabo-za-badania-genomu-neandertalczykow-i-innych-naszych-krewnych/Thu, 27 Jun 2024 - 78 - 69. Szkocja: 7 naukowych zaskoczeń
7 naukowych zaskoczeń, jakich doznaliśmy w Szkocji. Poprowadziliśmy popularnonaukową wyprawę po tym cudnym kraju i mamy dla Was kilka perełek. Warto o nich wiedzieć, nawet jeśli się tam nie wybieracie. A może raczej jeszcze nie wiecie, że się tam wybieracie 😉
Bo Szkocja to miejsce, w którym historia - naturalna i ta tworzona przez ludzi - wyprawiały dzikie harce. Fascynujące harce. Mamy podstawy, by sądzić, że zaskoczą Was tak, jak nas zaskoczyły.
Zapraszamy Was do posłuchania najnowszego odcinka Podcastu Crazy Nauki!
Wyprawę do Szkocji zorganizowaliśmy wraz z biurem podróży One Small Step. A ponieważ wiemy już, że będą kolejne wyprawy z nami, to Was na nie zapraszamy. Niedługo będą zapisy na nową edycję!
https://www.onesmallstep.travel/szkocjacrazynauka
A tu jest relacja z naszej wyprawy:
https://www.onesmallstep.travel/post/szkocja-29-05-06-06-2024-takbylo
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109Sat, 22 Jun 2024 - 77 - 68. Tornada: najgroźniejsze, największe, najdziwniejsze
Wracamy do naszych ulubionych tematów katastroficznych. Opowiadamy o jednym z najbardziej efektownych, ale i niszczycielskich zjawisk, jakie można zobaczyć na Ziemi - trąbie powietrznej albo tornadzie. Mówimy o tornadach największych, najgroźniejszych, najdziwniejszych, ale też o tym, jak one właściwie powstają i czy mamy szanse przewidywać ich pojawienie się.
Zapraszamy Was do posłuchania najnowszego odcinka Podcastu Crazy Nauki!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
https://www.nssl.noaa.gov/about/history/may3rd/
https://www.smithsonianmag.com/history/the-great-japan-earthquake-of-1923-1764539/
https://imgw.pl/wydarzenia/czy-w-polsce-mamy-aleje-tornad
https://journals.ametsoc.org/view/journals/mwre/145/4/mwr-d-16-0146.1.xml
https://www.geographicus.com/P/AntiqueMap/tokyofire-tokyoimperial-1923
https://www.britannica.com/event/Tokyo-Yokohama-earthquake-of-1923
https://en.wikipedia.org/wiki/Fire_whirl
https://histmag.org/20-lipca-1931-traba-powietrzna-pustoszy-Lublin-8183
https://weather.com/safety/tornado/news/2021-03-19-record-breaking-tornadoes-us
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tri-State_Tornado
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tornado_Valletta
https://journals.ametsoc.org/view/journals/mwre/58/5/1520-0493_1930_58_205_stioat_2_0_co_2.xml
https://imgw.pl/wydarzenia/czy-w-polsce-mamy-aleje-tornadTue, 11 Jun 2024 - 76 - 67. Nauka na czasie: Wylęg cykad w USA i co marszczy AI?
Opowiadamy o tym, co naprawdę wyrabiają cykady w Stanach Zjednoczonych i jak to się mija z niektórymi doniesieniami mediów. Oraz o zastosowaniu sztucznej inteligencji, o którym pewnie nie słyszeliście, a zdecydowanie powinniście.
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Cykady
https://www.sciencefocus.com/nature/cicada-pee
https://naturalhistory.si.edu/education/teaching-resources/life-science/periodical-cicadas
https://eu.usatoday.com/story/news/nation/2024/05/18/how-long-will-cicadas-be-here/73731750007/
https://blogs.cdc.gov/niosh-science-blog/2021/07/20/noise-myths-cicada/
https://www.cbsnews.com/news/cicadas-2024-maps-will-emerge-in-the-u-s-this-spring-mid-may-where-to-see-cicada/
https://ca.news.yahoo.com/cicadas-spotted-illinois-see-us-123011439.html
AI i białka
https://www.nature.com/articles/s41586-024-07487-w
https://blog.google/technology/ai/google-deepmind-isomorphic-alphafold-3-ai-model/
https://en.wikipedia.org/wiki/AlphaFold
https://www.fastcompany.com/91121234/alphafold-3-google-deepmind-drug-discovery-disease
https://pl.khanacademy.org/science/biology/macromolecules/proteins-and-amino-acids/a/orders-of-protein-structureTue, 21 May 2024 - 75 - 66. Pierwsza polska elektrownia jądrowa: pytania i odpowiedzi
Czy Polska potrzebuje energii z atomu? Czy nasza elektrownia jądrowa będzie bezpieczniejsza od tych w Czarnobylu czy Fukushimie? Czy stawianie elektrowni jądrowej nad Bałtykiem powinno budzić obawy?
Naszym tematem jest pierwsza Polska Elektrownia Jądrowa, która ma powstać w Choczewie. Skupiamy się na bezpieczeństwie tej technologii, biorąc w krzyżowy ogień pytań specjalistę ds. rdzenia reaktora z Polskich Elektrowni Jądrowych. Z jego pomocą rozprawiamy się z mitami na temat działania współczesnych elektrowni jądrowych. I tak, pytamy go też o to, czy czeka nas drugi Czarnobyl lub druga Fukushima (spoiler alert: NIE czeka). Oraz rozmawiamy z biologiem morskim na temat tego, co dla Bałtyku oznacza sąsiedztwo elektrowni jądrowej.
Jest to odcinek sponsorowany, którego partnerem są Polskie Elektrownie Jądrowe. Jeszcze więcej na ten temat będziecie mogli się dowiedzieć podczas Pikniku Nauki Fahrenheita, który odbędzie się 26 maja w Gdańsku. Jego organizatorami są Uczelnie Fahrenheita oraz Centrum Nauki Hevelianum. Będziemy mieć przyjemność prowadzić tę imprezę i gorąco Was na nią zapraszamy!
Strona Pikniku:
https://faru.edu.pl/pl/piknik-faru-2024
Przygotowując ten odcinek, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
https://blog.p.lodz.pl/komentarze/rozwoj-energetyki-jadrowej-w-polsce
https://bip.mos.gov.pl/fileadmin/user_upload/bip/prawo/inne_projekty/PPEJ/Program_polskiej_energetyki_jadrowej.pdf
https://www.prawo.pl/biznes/ekspert-odpady-z-elektrowni-jadrowych-sa-mniej-grozne-niz-z-kopalni,158863.html
https://world-nuclear.org/nuclear-essentials/how-can-nuclear-combat-climate-change
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2214993714000050
https://ourworldindata.org/safest-sources-of-energyhttps://naukaoklimacie.pl/aktualnosci/rola-energii-jadrowej-w-scenariuszach-ograniczenia-ocieplenia-do-1-5c-wedlug-ipcc-362
https://ppej.pl/materialy-do-pobrania/materialy-informacyjne
https://fota4climate.org/2023/11/16/opinia-ekspercka-do-raportu-oos-pierwszej-elektrowni-jadrowej-w-polsce/
https://ppej.pl/o-projekcie/fakty-i-mity-na-temat-elektrowni-na-pomorzuTue, 14 May 2024 - 74 - 65. Nauka na czasie: dziwne ślady na Marsie i co mają wiewiórki do dawnych epidemii
Opowiadamy o bakteriach, wychodząc od oczerniania wiewiórek i wybielania szczurów w kontekście przyczyn dawnych epidemii, a kończąc na domniemanych mikroorganizmach żyjących niegdyś na Marsie, co przybliża nas do bodaj największego kosmicznego odkrycia, jakie może nas czekać w ciągu kolejnych lat.
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Choroby zakaźne:
https://www.pnas.org/doi/full/10.1073/pnas.1715640115
https://www.pnas.org/doi/pdf/10.1073/pnas.2209816119
https://www.pnas.org/doi/full/10.1073/pnas.2221925120
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36508668/
https://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822(24)00446-9
https://www.gov.pl/web/wsse-poznan/dzuma
https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/164123,trad
https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/trad-wystepowanie-przyczyny-objawy-i-leczenie,6376,n,3707
https://www.mp.pl/covid19/covid19-aktualnosci/272775,w-wuhanie-przed-pandemia-sprzedano-ponad-47-tys-dzikich-zwierzatTue, 07 May 2024 - 73 - 64. Kominy hydrotermalne: źródło dziwnego życia w oceanach i kosmosie
Przez szczeliny w dnie oceanu plują nieprzyzwoicie gorącą wodą i życiodajnymi substancjami. Wyloty tych podmorskich “gejzerów” obudowują się imponującymi kominami, wokół których żyją niespotykane nigdzie indziej organizmy - ekstremofile opierające swoje istnienie nie na energii świetlnej (fotosyntezie), ale na starszym systemie zwanym chemosyntezą.
Wydaje nam się, że znamy naszą Ziemię od podszewki, a tymczasem kominy hydrotermalne zostały odkryte dopiero niespełna 50 lat temu! Dziś już wiemy, że jest ich mnóstwo w oceanach - i to nie tylko ziemskich, ale i najprawdopodobniej w tych, które znaleźć można na lodowych księżycach Jowisza i Saturna.
Zapraszamy Was do posłuchania najnowszego odcinka Podcastu Crazy Nauki!
Tu wspomniana na początku naukowa wyprawa do Szkocji - ostatnie dwa miejsca, ostatnia chwila na zgłoszenie się:
https://www.onesmallstep.travel/szkocjacrazynauka
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
https://divediscover.whoi.edu/hydrothermal-vents/ventbasics/
https://www.sciencedirect.com/topics/earth-and-planetary-sciences/black-smoker
https://www.whoi.edu/oceanus/feature/the-discovery-of-hydrothermal-vents/
https://www.whoi.edu/feature/history-hydrothermal-vents/discovery/1977.html
https://deepoceaneducation.org/topic/hydrothermal-vents/
https://www.whoi.edu/feature/history-hydrothermal-vents/discovery/1979-2.html
https://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007/978-94-007-6644-0_5-1
https://oceanservice.noaa.gov/facts/vents.html
Fotografia na okładce: Oregon State UniversityWed, 01 May 2024 - 72 - 63. Auta elektryczne: Czy są naprawdę czystsze? Czy sprawdzają się w Polsce?
Opowiadamy o alternatywach dla samochodów spalinowych w kontekście Polski: które rozwiązania sprawdzają się już teraz, a które mogą sprawdzić się w nie tak znów odległej przyszłości? Skąd brać czysty prąd i wodór w kraju, który na węglu stoi? Czy mamy wystarczająco dużo stacji ładowania, żeby zdać się na elektryki? A może przyszłością są samochody wodorowe?
Prof. dr hab. inż. Grzegorz Karwasz, fizyk z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w ToruniuKarol Rewczuk, manadżer ds. elektryfikacji i zrównoważonego rozwoju w Volvo Car PolandJest to odcinek sponsorowany na temat elektromobilności, którego partnerem jest Volvo Car Poland.Więcej o elektromobilności będziecie mogli się dowiedzieć podczas Pikniku Nauki Fahrenheita, który odbędzie się 26 maja w Gdańsku. Jego organizatorami są Uczelnie Fahrenheita i Centrum Nauki Hevelianum. Będziemy mieć przyjemność prowadzić tę imprezę i gorąco Was na nią zapraszamy!
Sprawdzamy też, czy prawdą jest, jakoby auta elektryczne emitowały więcej dwutlenku węgla niż spalinowe? I czy rzeczywiście tak często płoną, jak się o tym słyszy? Porównujemy dane na ten temat i pytamy o to ekspertów.
A są nimi:
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
Porównanie emisyjności i kosztów eksploatacji aut spalinowych i elektrycznych:
https://wysokienapiecie.pl/87572-po-co-nam-auta-elektryczne-na-wegiel/
Samochody elektryczne:
https://elektromobilni.pl/liczba-samochodow-elektrycznych-w-polsce-wzrosla-o-polowe/
https://elektromobilni.pl/samochody-elektryczne-z-duzym-wzrostem-sprzedazy-rok-do-roku/
https://wysokienapiecie.pl/krotkie-spiecie/pspa-pzpm-liczba-rejestracji-aut-osobowych-z-wtyczk-wzros-a-o-31-r-r-w-i-2024-r/
http://www.cepik.gov.pl/statystyki
https://twitter.com/remizacompl/status/1766906597488377926
https://motoryzacja.interia.pl/wiadomosci/bezpieczenstwo/news-pozary-aut-elektrycznych-nowe-dane-ze-strazy-pozarnej,nId,7397119Fri, 26 Apr 2024 - 71 - 62. Nauka na czasie - Dubaj pod wodą i wyjątkowa czarna dziura
Opowiadamy o prawdziwych przyczynach powodzi błyskawicznej, która tydzień temu nawiedziła Dubaj oraz o największej czarnej dziurze pochodzenia gwiazdowego, jaką udało się do tej pory zaobserwować i o udziale Polaków w tym odkryciu.
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
https://theconversation.com/dont-blame-dubais-freak-rain-on-cloud-seeding-the-storm-was-far-too-big-to-be-human-made-228272
https://www.bbc.com/news/science-environment-68839043https://edition.cnn.com/2024/04/17/weather/dubai-rain-flooding-climate-wednesday-intl/index.html
https://edition.cnn.com/2024/04/22/weather/dubai-flooding-before-after-satellite-climate/index.html
https://ag.arizona.edu/~lmilich/dry.html
https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Gaia/Gaia_discovers_a_new_family_of_black_holesTue, 23 Apr 2024 - 70 - 61. Najdziwniejsze przedmioty, jakie ludzie pozostawili w kosmosie
Hamaki. Rękawice. Worki z kupą. Samochody. Piłki. Oszczepy. Uff. Lista dziwacznych rzeczy, które ludzie zostawili w kosmosie jest długa. My wybraliśmy te, które mają najciekawsze historie. Od pierwszego lotu w kosmos po ostatnio zgubioną torbę. Posłuchajcie - będzie dziwnie
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12035807/
https://en.wikipedia.org/wiki/Planetary_protection
https://www.youtube.com/watch?v=E43-CfukEgs
http://www.collectspace.com/resources/flown_a15_articlescarried.html
https://www.space.com/all-moon-missionshttps://en.wikipedia.org/wiki/List_of_missions_to_the_Moon
https://youtu.be/CwQPaoYZgp0?si=t4Eid7TqQmyeK6D4&t=341
https://www.youtube.com/watch?v=W7nsSoGXzio
https://www.youtube.com/watch?v=QYS4HrMji8U
https://www.whereisroadster.com/
https://en.wikipedia.org/wiki/Viking_1
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_missions_to_Mars
https://pl.wikipedia.org/wiki/Sputnik_1
https://pl.wikipedia.org/wiki/Vanguard_1C
https://www.space.com/astronauts-international-space-station-tool-bag-visible
https://www.space.com/2619-spacewalkers-test-shuttle-heat-shield-repair-technique.html
https://www.popularmechanics.com/space/a16220/space-spatula/Tue, 16 Apr 2024 - 69 - 60. Nauka na czasie - Sahara nad Polską i co nas roztańcza
Dlaczego przy jednym typie muzyki chce nam się tańczyć, a przy innych - niekoniecznie? I co właściwie robi pył znad Sahary nad Polską oraz jakie to niesie dla nas konsekwencje?
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Pył znad Sahary nad Polską
https://atmosphere.copernicus.eu/charts/packages/cams/products/aerosol-forecasts?base_time=202404020000&layer_name=composition_duaod550&projection=classical_central_europe&valid_time=202404020300
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9976568/
https://cmm.imgw.pl/cmm/?page_id=36115
https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/content/show/1004984
https://www-pub.iaea.org/MTCD/Publications/PDF/Pub1215_web_new.pdf
Co nas rwie do tańca
https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adi2525
https://www.scientificamerican.com/article/why-some-songs-makes-everyone-want-to-dance/
https://www.youtube.com/watch?v=V-scGZMgxp8
https://www.youtube.com/watch?v=nrIPxlFzDi0
https://en.wikipedia.org/wiki/SyncopationWed, 03 Apr 2024 - 68 - 59. Punkt Nemo - morski cmentarz statków kosmicznych
Punkt Nemo to prawdziwy koniec świata. Najbardziej oddalone od jakiegokolwiek lądu miejsce na Ziemi. To tu kieruje się spadające z orbity statki kosmiczne. To tu ma się znajdować miasto Cthulhu.
Zapraszamy Was do odwiedzenia niezwykłego punktu na Ziemi. Miejsca, w którym nie warto być, ale które warto znać.
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
https://en.wikipedia.org/wiki/Spacecraft_cemetery
https://www.bbc.com/future/article/20231006-the-soviet-spacecraft-cemetery-in-the-pacific
https://www.space.com/spacecraft-deorbiting-over-earth-oceans-ethical-concerns
https://starlust.org/point-nemo-spacecraft-cemetery/
https://en.wikipedia.org/wiki/Mir
https://en.wikipedia.org/wiki/R%27lyeh
https://pl.wikipedia.org/wiki/Biegun_niedost%C4%99pno%C5%9Bci
https://www.historydefined.net/point-nemo/
https://en.wikipedia.org/wiki/Deorbit_of_Mir
Punkt Nemo na Mapach Google
https://www.google.com/maps/place/48%C2%B052'36.0%22S+123%C2%B023'36.0%22W/@-50.5744153,-132.8294037,3805533m/data=!3m1!1e3!4m4!3m3!8m2!3d-48.876667!4d-123.393333?hl=en&entry=ttuTue, 26 Mar 2024 - 67 - 58. Nauka na czasie - wskrzeszanie mamutów i ludzi
Dwa projekty związane z szeroko pojętym wskrzeszaniem. W ramach jednego z nich sztuczna inteligencja (czyli AI) tworzy wirtualne kopie zmarłych ludzi, w ramach drugiego naukowcy chcą odtworzyć wymarły gatunek - mamuta włochatego. Jedno i drugie budzi wątpliwości etyczne. To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Mamuty
https://www.popularmechanics.com/science/animals/a42708517/scientists-reincarnating-woolly-mammoth/
https://medium.com/@harlowgoodwin/scientists-are-reincarnating-the-wooly-mammoth-to-prevent-climate-change-cced5e4ed271
https://en.wikipedia.org/wiki/Revival_of_the_woolly_mammoth
https://www.the-scientist.com/finding-the-cause-of-mammoth-extinction-70463
https://www.smithsonianmag.com/science-nature/what-happened-worlds-most-enormous-animals-180964255/
https://www.national-geographic.pl/artykul/w-tym-miejscu-w-polsce-zabito-ponad-100-mamutow-poznaj-cmentarzysko-tych-gigantow-231222111801
http://www.isez.pan.krakow.pl/muzeum.html
Ghostboty:
https://theconversation.com/ghostbots-ai-versions-of-deceased-loved-ones-could-be-a-serious-threat-to-mental-health-224984
https://www.myyov.com/index.htmlTue, 19 Mar 2024 - 66 - 57. Sondy kosmiczne część 2. - pogoń za skałami
Wysłane przez ludzkość sondy kosmiczne doścignęły kilka planetoid i kometę, a następnie na nich wylądowały. Odkryły przed nami małe światy, które okazały się bardziej zróżnicowane i zadziwiające, niż naukowcy kiedykolwiek przypuszczali. Posłuchajcie naszego podcastu o tych niezwykłych kosmicznych pościgach!
Jest to druga część opowieści z odcinka nr 55, w którym mówiliśmy o najbardziej spektakularnych misjach sond kosmicznych.
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
NEAR Shoemaker
https://en.wikipedia.org/wiki/NEAR_Shoemaker
http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/401227.stm
https://science.nasa.gov/mission/near-shoemaker/
https://pl.wikipedia.org/wiki/(433)_Eros
https://astronet.pl/uklad-sloneczny/n0228/
http://apod.pl/apod/ap010211.html
Hayabusa
https://pl.wikipedia.org/wiki/(25143)_Itokawa
https://en.wikipedia.org/wiki/Hayabusa
https://science.nasa.gov/mission/hayabusa/
DART
https://science.nasa.gov/mission/dart/
https://science.nasa.gov/planetary-defense-dart/
https://dart.jhuapl.edu/Mission/index.php
https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/udany-test-obrony-planetarnej-sonda-dart-uderzyla-w-dimorphosa
https://www.nasa.gov/news-release/nasa-confirms-dart-mission-impact-changed-asteroids-motion-in-space/
https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/nasa-potwierdza-ze-impakt-zmienil-ruch-planetoidy
RosettaTue, 12 Mar 2024 - 65 - 56. Nauka na czasie - dlaczego nie mamy ogonów, ale mamy nowe leki
Co sprawiło, że nasi przodkowie utracili ogony? I jak stare leki znajdują nowe, zaskakujące zastosowanie, np. w leczeniu odmrożeń?
Odpowiadamy na te pytania - oczywiście z pomocą badań, których wyniki zostały niedawno opublikowane - w najnowszym odcinku Podcastu Crazy Nauki.
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa-trzy wybrane naukowe newsy. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Ogony:
https://www.nature.com/articles/s41586-024-07095-8
https://www.nature.com/articles/d41586-024-00610-x
https://www.broadinstitute.org/publications/broad1347386
https://eng.obozrevatel.com/section-news/news-scientists-have-solved-the-mystery-of-tail-loss-in-humans-the-1927-work-of-ukrainian-researcher-and-a-cab-injury-helped-03-03-2024.html
https://www.crazynauka.pl/padanie-na-twarz-jako-sukces-ewolucyjny-czyli-dlaczego-wlasciwie-chodzimy-na-dwoch-nogach/
Leki:
https://www.sciencealert.com/treatment-breakthrough-fda-approves-first-ever-drug-for-frostbite
https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-approves-first-medication-treat-severe-frostbite
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zesp%C3%B3%C5%82_poreperfuzyjny
https://pl.wikipedia.org/wiki/Omalizumab
https://dawsoncity.ca/sourtoe-cocktail-club/Tue, 05 Mar 2024 - 64 - 55. Sondy kosmiczne - niesamowite misje, część 1
Najbardziej spektakularne osiągnięcia i odkrycia dokonane przez sondy kosmiczne: wyprawa do krainy jezior ciekłego metanu, lot przez chmury z kwasu siarkowego czy kąpiele w gejzerach tryskających na 1,5 tysiąca kilometrów. Kiedy ludzkość wciąż emocjonuje się lądowaniem ludzi na Księżycu, zrobotyzowane statki odkrywają i badają dla nas światy, o których nie śniło się filozofom.
Zapraszamy do wysłuchania najnowszego odcinka Podcastu Crazy Nauki!
To pierwsza część naszego podcastu o najbardziej niesamowitych misjach sond kosmicznych. Drugą - poświęconą ściganiu przez sondy niewielkich ciał niebieskich takich jak planetoidy czy komety - opublikujemy za dwa tygodnie, czyli 12 marca 2024.
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
https://www.britannica.com/science/space-exploration/Major-milestones
https://www.thecollector.com/space-race-most-important-achievements/
Księżyc
https://www.britannica.com/technology/Luna-space-probe
https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81una_9
https://pl.wikipedia.org/wiki/Program_Surveyor
Wenus
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_missions_to_Venus
https://www.russianspaceweb.com/venera7.html
Voyagery
https://www.crazynauka.pl/sonda-voyager-1-odpalila-silniki-po-raz-pierwszy-od-37-lat/
https://www.crazynauka.pl/pale-blue-dot-jak-powstalo-najslynniejsze-zdjecie-ziemi/
https://www.crazynauka.pl/jakie-informacje-ludzkosc-wyslala-w-kosmos/
https://pl.wikipedia.org/wiki/P%C5%82ytka_Pioneera
https://pl.wikipedia.org/wiki/Voyager_Golden_Record
Cassini HuygensWed, 28 Feb 2024 - 63 - 54. Nauka na czasie - jak nie zginąć od pioruna oraz odczytywanie emotikonów
Dlaczego podczas burzy warto jednak zmoknąć, by uniknąć znacznie większych strat oraz jak kultura wpływa na nasz sposób odczytywania emotikonów? Odpowiadamy na te pytania - oczywiście z pomocą badań, których wyniki zostały niedawno opublikowane.
To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten nadajemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Pioruny
https://www.nature.com/articles/s41598-023-50563-w
https://www.sciencealert.com/science-reveals-whether-its-safer-to-be-wet-or-dry-in-a-lightning-storm
https://academic.oup.com/ptj/article-abstract/46/9/968/4637975
https://www.cambridge.org/core/books/lightning/35AA1F3FFB92B294CF82D86F7B84EED1#fndtn-information
https://zpe.gov.pl/pdf/P107dNwyb
https://nafalinauki.pl/czy-telefony-komorkowe-i-inne-urzadzenia-sciagaja-pioruny/
Emoji
https://doi.org/10.1016/j.tics.2016.10.007
https://research-repository.griffith.edu.au/handle/10072/393617
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0191886917304828
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/psyp.12642
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S109051380600033X?via%3Dihub
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02699931.2013.875889Wed, 21 Feb 2024 - 62 - 53. Samoloty vs siły natury
Wypadki i incydenty lotnicze, w których główną rolę odegrały siły natury. Opowiadamy o niebezpiecznych sytuacjach, których przyczyną był w mniejszym stopniu błąd ludzki czy usterka techniczna, a w większym - zjawiska przyrodnicze.
Jak wiatr może rozerwać 17-tonową maszynę?Kiedy samolot wygląda, jakby wchodził w nadświetlną?Co piorun robi, a czego nie robi z samolotem?Zapraszamy do posłuchania najnowszego odcinka Podcastu Crazy Nauki!
Dowiecie się m.in.:
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Rozdziały:
(0:00) Cześć :)
(3:25) Rozerwany przez tornado
(20:43) Siarka i płomienie
(43:52) Czego nie zrobił piorun
(1:02:49) Szybowiec z Gimli
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
NLM Cityhopper 431
https://admiralcloudberg.medium.com/plane-vs-tornado-the-crash-of-nlm-cityhopper-flight-431-72756a75703a
https://simpleflying.com/fokker-f28-tornado-crash-1981-story/
https://en.wikipedia.org/wiki/NLM_CityHopper_Flight_431
Roach, W.T.; J. Findlater (February 1983). "An Aircraft Encounter with a Tornado". Meteorological Magazine. London: Meteorological Office. 112 (1327): 29–49
British Airways 09
https://pl.wikipedia.org/wiki/Incydent_lotu_British_Airways_9
https://simpleflying.com/gallunggung-glider-the-story-of-british-airways-flight-9/
https://en.wikipedia.org/wiki/British_Airways_Flight_009
https://appliedsciences.nasa.gov/our-impact/story/tracking-volcanic-ash-safer-aviationTue, 13 Feb 2024 - 61 - 52. Porozmawiaj z nią czy z nim? Czyli o kreowaniu asystentów głosowych AI
Jeszcze kilka lat temu większość wirtualnych asystentów – tych od firm Amazon, Google czy Apple - była domyślnie kobietami. Jak to się zmieniło i dlaczego? Co sprawia, że ze sztuczną inteligencją można pogadać jak z człowiekiem? I dlaczego zespoły pracujących nad tym inżynierów potrzebują szerszego udziału kobiet?
Właśnie o tym rozmawiamy w najnowszym, specjalnym odcinku naszego podcastu. Naszą gościnią jest Ewa Kolczyk, inżynierka kierująca 40-osobowym zespołem Polly w firmie Amazon Development Center Poland, który zajmuje się syntezą mowy.
Sponsorem odcinka jest Amazon Development Center Poland.Fri, 09 Feb 2024 - 60 - 51. Nauka na czasie - diamentowy deszcz i pierwsi Homo sapiens w Europie Środkowej
Deszcz diamentów, który okazuje się wcale nie tak rzadkim zjawiskiem w kosmosie, oraz pierwsi Homo sapiens, którzy przeszli przez Alpy, dotarli do Europy Środkowej i wyparli stamtąd neandertalczyków. To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten nadajemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Ten odcinek ma sponsora- agencję Good Walk, która jest organizatorem dwóch wykładów prof. Briana Coxa w Polsce o tajemnicach wszechświata pt. "Horizons. A 21st Century Odyssey".
Kiedy i gdzie?
🔹 15 kwietnia 2024, Warszawa, Arena Ursynów
🔹 17 kwietnia 2024, Poznań, Sala Ziemi
Gdzie kupić bilety?
🔸 https://www.ticketmaster.pl/artist/brian-cox-bilety/924081
🔸 https://www.eventim.pl/artist/brian-cox/
🔸 Sklepy sieci Media Markt
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Rozdziały:
(0:00) Cześć :)
(5:59) Deszcz diamentów
(19:55) Pierwsi Homo Sapiens u nas
Przygotowując ten odcinek, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Diamentowy deszcz:
https://www.sciencealert.com/diamonds-could-be-raining-from-the-sky-on-far-more-planets-than-we-realized
https://www.sciencealert.com/a-wild-laboratory-experiment-supports-diamond-rain-on-neptune-and-uranus
https://www6.slac.stanford.edu/news/2024-01-08-diamond-rain-icy-planets-offers-clues-magnetic-field-mysteries
https://www.nature.com/articles/s41550-023-02147-x
https://en.wikipedia.org/wiki/Mini-Neptune
Najstarsi Homo sapiens w Europie Środkowej:
https://www.mpg.de/21451099/0125-evan-homo-sapiens-reached-northwest-europe-more-than-45-000-years-ago-150495-x
https://www.nature.com/articles/s41559-023-02318-z
https://www.nature.com/articles/s41559-023-02303-6Tue, 06 Feb 2024 - 59 - 50. Dlaczego warto być gotowym na atak zombie?
O tym, jak z atakiem zombie poradziłyby sobie Pentagon i CDC, czyli amerykańska agencja ds. kontroli chorób - bo “jeśli jesteś gotowy na apokalipsę zombie, to jesteś gotowy na każdą sytuację kryzysową”. Oraz jakie awaryjne zestawy ratunkowe gromadzą prepersi i w jakich sytuacjach mogą się one przydać.
Zapraszamy do posłuchania okrągłego 50. odcinka Podcastu Crazy Nauki!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Rozdziały:
(0:00) Cześć :)
(5:20) USA broni się przed zombie
(22:19) O 50. odcinku
(24:56) Wojsko, milicja i zombie
(38:18) Co to jest preppers?
(1:02:07) Przygotuj sobie zestaw
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Oto one:
https://www.cdc.gov/orr/documents/ahpg_final_march_2013.pdf
https://www.cdc.gov/disasters/foodwater/prepare.html
https://wwwnc.cdc.gov/travel/page/natural-disasters
https://www.adjustersinternational.com/resources/news-and-events/the-6-natural-disasters-you-need-to-prepare-for/
https://stacks.cdc.gov/view/cdc/6023/cdc_6023_DS1.pdf
https://i2.cdn.turner.com/cnn/2014/images/05/16/dod.zombie.apocalypse.plan.pdf
https://tygodnik.interia.pl/news-prepersi-czyli-przygotowani-na-armagedon,nId,5798166
https://instytutsprawobywatelskich.pl/prepersi-czyli-w-oczekiwaniu-na-apokalipse/
https://preppersi.blogspot.com/2012/11/kim-jest-preppers-prepper-jest-osoba.html
https://bushcraftowy.pl/wp/survival/zawsze-przygotowany-zbuduj-zestaw-awaryjny-domowy-survival-kit
https://www.combat.pl/blog/post/spizarnia-preppersa-czyli-slow-kilka-o-gromadzeniu-zapasowTue, 30 Jan 2024 - 58 - 49. Nauka na czasie - tłok na Księżycu i nowe antybiotyki
Istny szturm sond kosmicznych na Księżyc i odkrycie nowej klasy antybiotyków, po raz pierwszy po latach. To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe newsy. Cykl ten nadajemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
* w 44:40 zrobiliśmy błąd. Powinno być: "Od ponad 50 lat nie zatwierdzono żadnej nowej klasy antybiotyków na bakterie Gram-ujemne"
Podcasty dla WOŚP:
https://podcastydlawosp.pl/
Tu będzie całodzienna transmisja:
https://www.youtube.com/@podcastydlawosp
A tu skarbonka - wpłacając dopiszcie “#crazynauka”:
https://www.siepomaga.pl/podcastydlawosp2024
Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
(0:00) Cześć :)
(1:46) Kto i po co ląduje na Księżycu?
(35:30) Zapraszamy na Podcasty dla WOŚP!
(39:34) Nadchodzą nowe antybiotyki
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Księżyc:
https://en.wikipedia.org/wiki/Smart_Lander_for_Investigating_Moon
https://youtu.be/PupLqwt4d2o?si=7pOfwGEwKmDi99lw
https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/japonia-laduje-na-ksiezycu-sonda-slim-dziala-na-powierzchni-ale-jej-misja-jest-zagrozona
https://global.jaxa.jp/countdown/slim/SLIM-mediakit-EN_2310.pdf
https://pl.wikipedia.org/wiki/Peregrine_Mission_One
https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81una_25
https://en.wikipedia.org/wiki/Chang%27e_4
https://pl.wikipedia.org/wiki/Chandrayaan-3
https://en.wikipedia.org/wiki/Lunar_resources
https://pl.wikipedia.org/wiki/IlmenitTue, 23 Jan 2024 - 57 - 48. Powodzie błyskawiczne
Opowiadamy o najbardziej niszczycielskich powodziach błyskawicznych w XXI wieku oraz o ich przyczynach i skutkach. Od Pakistanu, przez Libię po Niemcy, a na dokładkę Maków Podhalański. Tym razem skupiamy się na katastrofach wywołanych przez pogodę.
Dowiecie się m.in.:
- Czym właściwie jest powódź błyskawiczna?
- Co zrobić, by ją przeżyć?
- Dlaczego jedna z najgwałtowniejszych katastrof tego typu zdarzyła się w pustynnej Libii?
- Co się dzieje, kiedy w krótkim czasie spada trzykrotność średnich opadów z okresu 30 lat?
- I jak na to wpływa zmiana klimatu?
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Rozdziały
(0:00) Cześć :)
(4:39) Kiedy powódź jest błyskawiczna?
(24:19) Libia 2023
(42:49) Maków Podhalański 2001 i Łapanów 2020
(54:38) Pakistan 2022
(1:10:49) Niemcy 2021
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Oto one:
https://www.nature.com/articles/s43017-020-00128-6.epdf
https://www.bbc.com/news/science-environment-57969877
https://obserwator.imgw.pl/2021/12/07/miejskie-powodzie-winny-klimat-czy-czlowiek/
https://www.redcross.org/about-us/news-and-events/news/2018/flash-flooding---how-to-stay-safe.html
https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,26981804,przez-centrum-warszawy-plynely-rzeki-zobacz-je-na-mapie-a.html#S.embed_link-K.C-B.1-L.1.zw
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_flash_floods
Libia
https://www.nbcnews.com/science/science-news/eight-catastrophic-floods-11-days-s-intense-rainfall-world-rcna104620
https://www.cbsnews.com/news/greece-historic-flooding-more-than-2-feet-of-rain-in-just-a-few-hours/
https://www.budimex.pl/pl/o-budimex/historia/2.html
https://disasterphilanthropy.org/disasters/2023-libya-floods/
https://www.britannica.com/event/Libya-flooding-of-2023
https://www.hrw.org/news/2023/12/06/libya-derna-flood-response-costs-lives
https://www.nbcnews.com/science/science-news/eight-catastrophic-floods-11-days-s-intense-rainfall-world-rcna104620
https://repository.impact-initiatives.org/document/reach/867ece16/DERNA-LBY_Flood_ESO_Sept2023.pdf
https://www.acaps.org/fileadmin/Data_Product/Main_media/20230915_ACAPS_Libya_Update_on_the_impact_of_Storm_Daniel_in_Derna_district.pdf
Maków Podhalański i Łapanów
https://obserwator.imgw.pl/2022/07/25/powodz-blyskawiczna-zywiol-ktory-nie-zna-litosci/
https://www.researchgate.net/publication/283320478_Ryzyko_powodziowe_w_malych_zlewniach_gorskich_a_sposoby_zagospodarowania_obszarow_zalewowych_zapisane_w_aktach_planistycznych_Studium_przypadku_Makowa_Podhalanskiego_i_Kasinki_Malej_Flood_risk_in_smal
https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-6bd07e77-2b48-4858-a433-95cf6f73fcd1/c/Franczak_The_2_20.pdf
https://piu.org.pl/raporty/klimat-rosnacych-strat/
Pakistan
https://www.nature.com/articles/s41598-023-30347-y
https://www.wionews.com/south-asia/pakistan-floods-overflowing-indus-river-turns-part-of-sindh-province-into-wide-lake-512145
https://www.reuters.com/world/asia-pacific/flood-hit-pakistan-breaches-largest-freshwater-lake-avert-overflow-2022-09-04/
https://obserwator.imgw.pl/2022/04/07/gdy-katastrofa-powoduje-katastrofe-zarzadzanie-ryzykiem-kaskadowym/
https://www.ndtv.com/world-news/over-50-villages-in-pakistan-submerged-in-flash-floods-report-3210040
https://chinadialogue.net/en/climate/climate-scientists-explain-pakistan-floods-2022/Tue, 16 Jan 2024 - 56 - 47. Nauka na czasie: towarzyskie psy, long covid i najgorętszy rok
Mówimy o tym, co najbardziej wpływa na długość psiego życia, jak działają nasze mięśnie po covidzie i jakie rekordy pobiły temperatury w 2023 roku.
“Nauka na czasie” to nowy, nieco krótszy format Podcastu Crazy Nauki, który nagrywamy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami.
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
(0:00) Cześć :)
(2:04) Towarzyskie psy
(18:34) Long COVID i mitochondria
(39:29) BARDZO ciepły rok 2023
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań, omówień i dodatków:
Psy
https://academic.oup.com/emph/article/11/1/187/7161464
https://www.sciencealert.com/scientists-identify-1-vital-thing-that-will-help-your-dog-age-well
Robin Dunbar, “Przyjaciele”, Copernicus Center Press, Kraków 2021
https://www.crazynauka.pl/psy-wyksztalcily-specjalne-miesnie-wokol-oczu-by-budzic-w-nas-czulosc/
https://www.facebook.com/166706953461083/posts/2682165021915251
https://www.researchgate.net/publication/360481568_Dog_domestication_strongly_relied_on_translation_regulation_according_to_differential_gene_expression_analysis
Long covid
https://www.nature.com/articles/s41467-023-44432-3
https://www.amsterdamumc.org/en/spotlight/tiredness-experienced-by-long-covid-patients-has-a-physical-cause.htm
https://www.nature.com/articles/s41467-022-32507-6
https://medium.com/@1kg/the-puzzle-of-long-covid-why-is-fatigue-plaguing-millions-75c255a8d1c9Tue, 09 Jan 2024 - 55 - 46. Zdążyć przed wielką wodą - jak ratowano zabytki przed zalaniem
🎧🎙 W tym odcinku Podcastu Crazy Nauki opowiadamy o ratowaniu (bądź nieratowaniu) skarbów kultury, które miały zostać zalane przez wodę spiętrzoną zaporami. Monumentalne projekty inżynierskie, ogromne straty, wielkie mobilizacje archeologów.
Na języki weźmiemy:
👉 Pogranicze Sudanu i Egiptu, gdzie m.in. polscy archeolodzy przenosili, kawałek po kawałku, nubijskie świątynie;
👉 Największą tamę na świecie, która powstała w Chinach na Jangcy i pochłonęła ogrom ludzkiego dorobku, w tym kulturowego;
👉 Bieszczady, w których wojsko NIE ratowało zabytków;
👉 Pospieszne rozkopywanie cmentarza rdzennych Amerykanów w Stanach Zjednoczonych.
📢 Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
(0:00) Cześć :)
(3:22) Wielka Tama Asuańska
(32:23) Zapora Trzech Przełomów
(1:04:22) Zapora Solińska
(1:15:24) Tama Oahe
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
Wielka Tama Asuańska
https://en.wikipedia.org/wiki/International_Campaign_to_Save_the_Monuments_of_Nubia
https://pcma.uw.edu.pl/2019/02/21/abu-simbel/
https://www.newsweek.pl/historia/operacja-abu-simbel/y1r4kwd
https://pl.wikipedia.org/wiki/Abu_Simbel
https://en.wikipedia.org/wiki/Philae_temple_complex
https://culture.pl/pl/artykul/lista-przebojow-polskiej-archeologii
https://www.mnw.art.pl/o-muzeum/galer/galeria-faras/
Zapora Trzech Przełomów
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Tama_Trzech_Prze%C5%82om%C3%B3w
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Three_Gorges_DamTue, 02 Jan 2024 - 54 - 45. Nauka na czasie - końskie twarze i CAPTCHA
Dlaczego konie mają długie pyski, a sarny krótkie, oraz o tym, jak ludzie starają się przechytrzyć boty, tworząc systemy captcha, czyli “nie jestem robotem”.“Nauka na czasie” to nowy, krótszy format Podcastu Crazy Nauki, który nagrywamy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami. Omawiamy w nim po dwa bieżące doniesienia naukowe.
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań i omówień:
https://theconversation.com/why-the-long-face-experts-provide-a-new-theory-for-why-larger-mammals-tend-to-have-longer-faces-219405
https://www.sciencealert.com/theres-a-surprisingly-simple-explanation-for-why-horses-have-long-faces
https://www.cloudflare.com/en-gb/learning/bots/how-captchas-work/
https://www.statista.com/statistics/1264226/human-and-bot-web-traffic-share/
https://www.cs.sfu.ca/%7Emori/research/gimpy/Wed, 27 Dec 2023 - 53 - 44. Afryka i safari - to nie tak, jak myślisz
Afryka i safari - to nie tak, jak myślisz. Rozmawiamy z przewodniczką Anną Olej-Kobus
> Odcinek sponsorowany <
Tym razem przy mikrofonach zamiast nas dwojga jest nas w studiu aż troje! Przewodniczka i podróżniczka Anna Olej-Kobus (AfrykAnką) o Afryce i jej przyrodzie umie opowiadać jak nikt inny: o miłosnych uniesieniach słoni, zaskakującym ogromie Afryki, o tym, co można wyczytać z kupy hieny i dlaczego żyrafy zjadają… kości.
Posłuchajcie tych barwnych historii i przenieście się na gorącą sawannę, np. robiąc pierogi na wigilię albo podczas przedświątecznego sprzątania. No chyba, że słuchacie tego w innym czasie, to po prostu dobrze się bawcie :)
Ania właśnie wydała bardzo fajną książkę “Zwierzęta Afryki. Przewodnik na safari”, dlatego wypytamy ją też o to, czym jest współczesne safari, czy pozbyło się rysów kolonializmu, jak dzisiejsza przyroda Afryki znosi rosnący strumień turystów z szeroko pojętego Zachodu i w jaki sposób patrzeć na zwierzęta, żeby zobaczyć w nich coś więcej niż zoologiczne eksponaty.
> Ten odcinek ma sponsora, którym są twórcy kampanii społeczno-edukacyjnej „Myśl po polsku” - kampanii skupiającej się na zachęcaniu młodych Polaków i Ukraińców do realizacji innowacyjnych pomysłów związanych z nowymi technologiami - zwłaszcza tych, które mogą mieć pozytywny wpływ na środowisko i to, co nas otacza. Młodych słuchaczy zachęcamy do wzięcia udziału w konkursie - informacje pod linkiem: https://myslpopolsku.pl/mysl-po-polsku-sezon-2/ <
Link do książki Anny Olej-Kobus “Zwierzęta Afryki. Przewodnik na safari”: https://namib.pl/pl/p/Ksiazka-ZWIERZETA-AFRYKI-Przewodnik-na-safari/785
Tu porównasz prawdziwą wielkość krajów i kontynentów:
https://www.thetruesize.com/
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109Tue, 19 Dec 2023 - 52 - 43. Nauka na czasie - kiszonki i dinozaury
“Nauka na czasie” to nowy, krótszy format Podcastu Crazy Nauki, który nagrywamy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami. Omawiamy w nim po dwa-trzy newsy naukowe z ostatnich dni.
Tym razem opowiadamy o tym, co wspólnego ma jedzenie kiszonek z wielkością mózgu i długością jelita u człowieka. Zdradzimy też, dlaczego dinozaury skróciły nam życie.
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Linki do badań i omówień:
https://www.nature.com/articles/s42003-023-05517-3
https://www.crazynauka.pl/kiszone-ogorki-i-kapusta-dodaja-pewnosci-siebie/
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/bies.202300098
https://pl.wikipedia.org/wiki/Odmieniec_jaskiniowy
https://pl.wikipedia.org/wiki/SynapsydyTue, 12 Dec 2023 - 51 - 42. Różdżki, żyły wodne i aura, czyli w co wierzyliśmy w PRL-u
Opowiadamy o rozkwicie pseudonauki u schyłku PRL-u: o Kaszpirowskim, wahadełkach, różdżkach, żyłach wodnych, leczeniu przez nakładanie rąk czy kasztanach wkładanych do tapczanów.
Oboje dorastaliśmy w tamtych czasach i - podobnie jak wówczas większość Polaków - mieliśmy własne doświadczenia z radiestetami i bioenergoterapeutami. Pierwsi przemeblowywali nam mieszkania, drudzy - gromadzili na seansach “uzdrawiania” nawet po kilkadziesiąt tysięcy ludzi.
W naszym podcaście staramy się odpowiedzieć na pytania, skąd wziął się ten fenomen i jakie praktyki były najpopularniejsze. Konfrontujemy to z badaniami naukowymi i pytamy psychologa Macieja Taradaya, jak wytłumaczyć reakcje zdające się potwierdzać skuteczność “uzdrawiaczy”. Prosimy też o wyjaśnienie pewnej różdżkarskiej tajemnicy hydrologa, dr. Sebastiana Szklarka z bloga "Świat wody"
A w 48. minucie nie zapytaliśmy o zdanie naszej suczki, Fali. Ale i tak się wypowiedziała... :)
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Oto one:
https://www.rp.pl/plus-minus/art39383331-psychotronicy-radiesteci-bioenergoterapeuci-kosciol-poparl-wladza-nie-stanela-okoniem
https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.springer-71e378ef-a55b-3a16-a74b-2917f6692349
https://skepticalinquirer.org/1999/01/testing-dowsing-the-failure-of-the-munich-experiments/
https://www.rp.pl/telewizja/art7477011-zamknijcie-oczy-badzcie-swobodni
http://web.archive.org/web/20200506064650/
http://archiwum.wiz.pl/1999/99022800.asp
http://pkisz.home.amu.edu.pl/kalendarium_badan_radiestezyjnych.htmlTue, 05 Dec 2023 - 50 - 41. Plagi królików i pnączy, czyli najbardziej inwazyjne gatunki
Dziesięć miliardów królików, szarańcza zjadająca jedną piątą żywności świata, węże powodujące spięcia w dostawach prądu i pnącza duszące inne rośliny…
Opowiadamy o plagach wywołanych przez gatunki inwazyjne, czyli przywleczone lub celowo przesiedlone na nowe dla nich tereny, gdzie znalazły idealne dla siebie warunki do ekspansji.
Intruzi niszczyli całe ekosystemy, sprowadzali głód, wyjaławiali ziemię na setki lat. A zaczynało się niepozornie, np. od 24 wesoło kicających królików, wypuszczonych na farmie w Australii.
Żadna z klęsk, o których mówimy, nie wydarzyłaby się, gdyby nie człowiek, który sprowadza obce gatunki w najdalsze zakątki świata albo dla przyjemności, albo żeby je wykorzystywać do pracy lub jako pożywienie, albo zwyczajnie przez przypadek. Mierzymy się też z sytuacją, w której to wywołane przez ludzi ocieplenie klimatu utorowało drogę superinwazyjnym gatunkom.
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
Króliki w Australii
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5749467/
https://rabbitfreeaustralia.org.au/rabbits-in-australia/
https://www.publish.csiro.au/wr/WR11166
https://intown.com.au/feature/geelong-and-the-rabbit-invasion.htm
https://www.britannica.com/science/invasive-species
https://fisherpub.sjf.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1184&context=ur&fbclid=IwAR3M5F5keFYpueRBKYEEP3nKJsDYNZhU32x-90kfTCcdGmSwp7Cf5wjcWm4
Węże na Guam
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0964830501001081Thu, 23 Nov 2023 - 49 - 40. Wypadki kosmiczne (część 2), które zdarzyły się… na Ziemi
Druga część podcastu o katastrofach kosmicznych, w której opowiadamy o wypadkach związanych z lotami załogowymi - tych, które zdarzyły się na Ziemi albo tuż ponad nią. Mówimy o tych nieco mniej nagłośnionych katastrofach, poza szeroko opisanymi dramatami Challengera i Columbii. I jak zawsze za większą część z nich odpowiadają ludzkie błędy - wynikające z zaniedbania, niewiedzy czy pośpiechu.
Dowiecie się, m.in.:
- Skąd pomysł, by kabiny statków kosmicznych napełniać ekstremalnie łatwopalnym czystym tlenem?
- Jak uwielbienie rocznic zabiło dziesiątki ludzi?
- Co było nie tak z systemem hamowania w statkach kosmicznych Virgin Galactic?
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
https://www.nasa.gov/history/55-years-ago-tragedy-on-the-launch-pad/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Apollo_1
https://dspace.mit.edu/bitstream/handle/1721.1/55162/607570236-MIT.pdf?sequence=2
https://pl.wikipedia.org/wiki/Walentin_Bondarienko
https://en.wikipedia.org/wiki/Valentin_Bondarenko
https://www.crazynauka.pl/katastrofa-spaceshiptwo-zbyt-wczesnie-otwarty-system-hamowania/
https://www.scientificamerican.com/article/deadly-spaceshiptwo-crash-caused-by-co-pilot-error-ntsb/
https://www.space.com/27618-virgin-galactic-spaceshiptwo-crash-kills-pilot.html
https://www.space.com/18993-virgin-galactic.html
https://en.wikipedia.org/wiki/SpaceShipTwo
https://www.russianspaceweb.com/r16.htmlTue, 07 Nov 2023 - 48 - 39. Wypadki jądrowe - groźne, choć mniej znane. Część 2
Zapraszamy na drugą część opowieści o nieco mniej znanych wypadkach jądrowych. To fascynujące, ale i straszne historie. Pokazują wyraźnie, jak wiele może pójść nie tak, kiedy przy budowie czy obsłudze technologii jądrowych pojawia się pośpiech i związane z nim błędy ludzkie.
W tej części podcastu opowiadamy o:
- wypadku w japońskich zakładach Tokaimura;
- awarii na radzieckim okręcie atomowym K-19;
- problemach Brytyjczyków ze stworzeniem własnej broni jądrowej.
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
Windscale
https://nda.blog.gov.uk/sixty-two-years-on/
https://en.wikipedia.org/wiki/Sellafield
https://en.wikipedia.org/wiki/Atomic_Energy_Act_of_1946
https://en.wikipedia.org/wiki/Windscale_fire
https://en.wikipedia.org/wiki/John_Cockcroft#Cockcroft's_Foll
K-19
https://en.wikipedia.org/wiki/Soviet_submarine_K-19
https://pl.wikipedia.org/wiki/K-19
https://www.nytimes.com/2000/08/16/world/a-sad-record-of-submarine-disasters.html
https://www.komputerswiat.pl/artykuly/redakcyjne/mija-60-lat-od-jadrowej-awarii-radzieckiego-k-19-to-byla-plywajaca-hiroszima/6v38svb
https://pl.wikipedia.org/wiki/K-19_The_Widowmaker
Tokaimura
https://en.wikipedia.org/wiki/Tokaimura_nuclear_accidents
https://www-pub.iaea.org/MTCD/Publications/PDF/TOAC_web.pdf
https://www-ns.iaea.org/downloads/iec/tokaimura-report.pdfTue, 24 Oct 2023 - 47 - 38. Wypadki jądrowe - groźne, choć mniej znane. Część 1
Opowiadamy o mniej znanych wypadkach jądrowych - tych poza katastrofami w Czarnobylu i Fukushimie, które szeroko opisano już w wielu miejscach. To będzie historia błędów ludzkich i spowodowanych przez nie zdarzeń, z których część skończyła się tragicznie.
Wyjaśnimy też, skąd wzięły się uprzedzenia i niechęć do pokojowego wykorzystania technologii jądrowych, w tym do energetyki jądrowej - mimo że jest ona obecnie jednym z najczystszych i najbezpieczniejszych rodzajów energii, jakimi dysponuje ludzkość.
Wybraliśmy najważniejsze i najciekawsze naszym zdaniem wydarzenia związane z wypadkami jądrowymi. Temat okazał się tak interesujący, że postanowiliśmy nagrać o nich dwa odcinki.
To część pierwsza, której opowiemy o:
- Awarii elektrowni Three Mile Island;
- Skażeniu w brazylijskiej Goiânii;
- Tragicznych dziejach “rdzenia demona”.
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Dziękujemy szczególnie naszemu patronowi - ManukUntaza wsparcie!
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Rozdziały
(0:00) Cześć :)
(7:43) Three Mile Island - 1979
(34:31) Goiânia - 1987
(58:40) Rdzeń demona - 1945/46
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
Three Mile Island
http://ncbj.edu.pl/three-mile-island/co-sie-stalo-w-three-mile-island
https://academic.oup.com/aje/article-abstract/132/3/397/103678
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1405170/
https://web.archive.org/web/20120123212944/
http://clonemaster.homestead.com/files/cancel.htm
https://en.wikipedia.org/wiki/Three_Mile_Island_accident
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wypadek_w_elektrowni_j%C4%85drowej_Three_Mile_Island
http://www.czarnobyl1986.info/tmi.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/Chi%C5%84ski_syndrom_(film)
http://ncbj.edu.pl/pwr-wodny-cisnieniowy/obieg-pierwotny-i-wtorny-reaktora-pwrTue, 10 Oct 2023 - 46 - 37. Jak Polacy pomogli stworzyć lek na COVID i inne koronawirusy?
- Dlaczego wirusy tak opornie poddają się lekom?
- Jaki słaby punkt koronawirusów odkryli polscy naukowcy i jak to pomogło w opracowaniu leku na COVID?
- Co mają wspólnego leki na HIV z doustną terapią COVID-19?
W tym odcinku Podcastu Crazy Nauki opowiadamy o tym, jak trudno było opracować naprawdę skuteczne leczenie COVID-19, które w dodatku działa też na inne koronawirusy! Jest to m.in. zasługą polskich naukowców, którzy znaleźli słaby punkt wirusa i sposób ugodzenia w niego.
O tym, jak tego dokonali i jak to odkrycie pomogło w opracowaniu naprawdę skutecznych terapii doustnych, opowie w naszym podcaście prof. Marcin Drąg, szef grupy naukowej, która ma na koncie ten sukces.
Tym razem usłyszycie, oprócz naszych głosów, komentarze dwóch uznanych specjalistek: prof. Agnieszki Szuster-Ciesielskiej i prof. Joanny Zajkowskiej. Opowiedzą m.in. o tym, dlaczego efektywnym uzupełnieniem takiego leczenia okazało się wykorzystanie leków, które od lat są stosowane w terapii HIV.
Ten odcinek ma sponsora - jest nim Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej.
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł.
Oto bibliografia:
Statement on the fifteenth meeting of the IHR (2005) Emergency Committee on the COVID-19 pandemic, World Health Organisation; 5 maja 2023;
https://www.who.int/news/item/05-05-2023-statement-on-the-fifteenth-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-coronavirus-disease-(covid-19)-pandemic
Raport zakażeń koronawirusem (SARS-CoV-2), Ministerstwo Zdrowia:
https://www.gov.pl/web/koronawirus/wykaz-zarazen-koronawirusem-sars-cov-2
Substrate specificity profiling of SARS-CoV-2 Mpro protease provides basis for anti-COVID-19 drug design, M. Drąg i in.; bioRxiv;
https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.03.07.981928v1
SARS-CoV-2 Mpro inhibitors and activity-based probes for patient-sample imaging, M. Drąg i in., Nature Chemical Biology, 22.10.2020;
https://www.nature.com/articles/s41589-020-00689-z
Targeting SARS-CoV-2 Proteases for COVID-19 Antiviral Development, Z. Lv, K.E. Cano, L. Jia, M. Drag, T.T. Huang, S.K. Olsen; Frontiers in Chemistry, 2021; 9: 819165, 3 lutego 2022;https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fchem.2021.819165/full
WHO recommends highly successful COVID-19 therapy and calls for wide geographical distribution and transparency from originator, World Health Organization; 22 kwietnia 2022,
https://www.who.int/news/item/22-04-2022-who-recommends-highly-successful-covid-19-therapy-and-calls-for-wide-geographical-distribution-and-transparency-from-originator
COVID drug Paxlovid was hailed as a game-changer. What happened?, Max...Tue, 26 Sep 2023 - 45 - 36. Mechanizmy dezinformacji klimatycznej - na co uważać?
O demaskowaniu klimatycznych manipulacji przed wyborami - wykrywaniu dezinformacji, antynaukowych mitów i fake newsów serwowanych nam przez niektórych polityków - rozmawiamy z dr Aleksandrą Kardaś, fizyczką atmosfery z Nauki o klimacie, i Małgorzatą Kilian-Grzegorczyk, szefową organizacji fact-checkerskiej Stowarzyszenie Demagog.
W jakich obszarach politycy najczęściej mijają się z prawdą?Jakich metod używają?Skąd czerpać rzetelną wiedzę o zmianach klimatu?
To wyjątkowy odcinek, bo nagrany w ramach cyklu podcastów "Wybieram klimat”, tworzonego z inicjatywy Klimatycznej Bazy Wiedzy. Partnerem medialnym cyklu jest TOK FM.
W cyklu "Wybieram klimat” ukazał się już odcinek o tym, co oznaczają dla nas międzynarodowe zobowiązania klimatyczne, prowadzony przez Paulinę Górską z podcastu Lepszy Klimat.
Potem, co tydzień, czekają nas jeszcze dwa odcinki, o czystym powietrzu i energetyce, prowadzone przez Małgorzatę Gołotę z Radio TOK FM i Krzyśka Rzymana z Zielonego Podcastu.
Zachęcamy do słuchania!
Ten odcinek naszego podcastu jest elementem płatnej współpracy
Linki, o których mówimy w odcinku:
https://demagog.org.pl/
https://naukaoklimacie.pl/
https://klimatycznabazawiedzy.org/
https://naukaoklimacie.pl/aktualnosci/abc-dezinformacji-ten-plakat-podsumowuje-najczestsze-sztuczki/
#WybieramKlimatWed, 20 Sep 2023 - 44 - 35. Dramatyczne wypadki w przestrzeni kosmicznej
Tym razem mówimy o wypadkach, które miały miejsce w przestrzeni kosmicznej podczas lotów załogowych. Wszystkie stanowiły zagrożenie dla życia astronautów, ale tylko jeden zakończył się ich śmiercią.
Czy będąc w kosmosie, można się utopić?Dlaczego kosmonauta ledwo upchnął się do śluzy, przez którą wcześniej bez problemu wyszedł?W jaki sposób srebrna taśma klejąca uratowała jedną z misji księżycowych Apollo?Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Tu ważne zastrzeżenie: chodzi o zdarzenia ponad Linią Kármána – umowną granicą pomiędzy atmosferą Ziemi i przestrzenią kosmiczną, przebiegającą na wysokości 100 km. Mówimy więc o incydentach na orbicie ziemskiej czy w drodze na Księżyc, ale już nie o tych, które miały miejsce podczas startów czy lądowań.
Dowiecie się, m.in.:
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Dziękujemy szczególnie naszemu patronowi - ManukUnta za wsparcie!
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊 https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Rozdziały:
(0:00) Cześć :)
(5:15) Luca Parmitano - utopić się w kosmosie
(18:42) Apollo 17 - błotnik i srebrna taśma
(27:37) Gemini 8 - Armstrong wiruje
(34:33) Sojuz 11 - śmierć w kosmosie
(51:24) Apollo 13 - szczęśliwe trzynastki
(59:27) Woschod 2 - prawie wszystko źle
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
https://www.space.com/24835-spacesuit-water-leak-nasa-investigation.html
https://www.nasa.gov/sites/default/files/files/Suit_Water_Intrusion_Mishap_Investigation_Report.pdf
https://www.cbsnews.com/network/news/space/home/spacenews/files/eva_mishap_report.html
https://www.crazynauka.pl/ksiezyc-srebrna-tasma/
https://airandspace.si.edu/stories/editorial/spinning-out-control-gemini-viii
https://pl.wikipedia.org/wiki/Gemini_8
https://www.youtube.com/watch?v=797jevfbsEE
https://en.wikipedia.org/wiki/Soyuz_11Tue, 12 Sep 2023 - 43 - 34. Po co komu energia z atomu? Czyli nie tylko elektrownie
Energia z atomu – wiadomo, elektrownie jądrowe. O tym wiedza wszyscy. I właściwie zazwyczaj na tym się ta wiedza kończy. Dlatego poszukaliśmy, poczytaliśmy i znaleźliśmy całe mnóstwo innych zastosowań energii jądrowej. W tym takich, których efekty spotykamy dosłownie na co dzień.
energii jądrowej w lotach kosmicznychprodukcji leków do terapii onkologicznychradiacyjnej dezynfekcji narzędzi medycznychzabezpieczaniu jedzenia tak, by się nie psułokontroli ciężarówek na granicy bez ich otwieraniamodyfikacji plastiku by był odporniejszy na uszkodzeniaTu wspomniany film, w którym rozprawiamy się z mitami na temat energii jądrowej: https://www.youtube.com/watch?v=1PGDed4m190
Odcinek powstał w ramach płatnej współpracy z projektem Polski Atom i Ministerstwem Klimatu i Środowiska.
Zatem w tym odcinku podcastu opowiadamy więc m.in. o:
Jeśli chcecie wiedzieć więcej na temat energetyki jądrowej – zarówno tej służącej do wytwarzania energii, jak i do innych zadań specjalnych – zajrzyjcie na tę stronę: https://www.gov.pl/web/polski-atom/poznaj-atomickich.
Jest tam nie tylko rodzina – na stronie znajdziecie też naprawdę dużo wartościowych, konkretnych informacji, więc polecamy.
Poniżej znajdziecie źródła, z których korzystaliśmy:
https://www.gov.pl/web/kas/nowy-skaner-rtg-na-przejsciu-granicznym-w-budomierzu https://www.auto-swiat.pl/wiadomosci/aktualnosci/budomierz-skaner-rtg-do-przeswietlania-pojazdow-na-granicy-to-nie-zart/t1rvxq4 https://rzeszow.wyborcza.pl/rzeszow/7,34962,26160578,nowoczesny-skaner-do-przeswietlania-samochodow-zamontowano-na.html
https://promieniowanie.blogspot.com/2019/11/czy-napromieniowanie-powoduje.html https://ppm.sum.edu.pl/docstore/download/SUMfb4b8a3adafe4808b8c3137bcb7fe877/0000101778.wcag.pdf
https://nuclear.pl/zastosowania,zywnosc,0,0,0.html https://inis.iaea.org/collection/NCLCollectionStore/_Public/39/019/39019990.pdf https://www.gov.pl/web/polski-atom/postepowanie-z-odpadami-promieniotworczymi https://zuop.pl/ksopTue, 05 Sep 2023 - 42 - 33. O grzebaniu w ludzkich mózgach
🎙🎧 To trochę nietypowy odcinek Podcastu Crazy Nauki - rozmowa z gościem! Jest nim neurochirurg, dr Łukasz Grabarczyk, którego wypytujemy o najbardziej fascynujący i nie do końca poznany narząd, jakim jest ludzki mózg. Założyliśmy, że punkt widzenia kogoś, kto w swoim życiu zoperował wiele mózgów, będzie dla nas, zwykłych zjadaczy chleba, dość rewolucyjny - i nie zawiedliśmy się!
🧠 Doktora Grabarczyka zapytamy m.in. o to, jaka jest konsystencja mózgu i czy mózgi jakoś różnią się między sobą? Skąd wiemy, która struktura mózgowa odpowiada za mówienie, a która za kochanie i co robi neurochirurg, żeby podczas operacji nie uszkodzić żadnej z nich? Dlaczego do mózgu wchodzi się przez pachwinę? I czy operujący może skorzystać z toalety podczas wielogodzinnego zabiegu?
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Dziękujemy szczególnie naszemu patronowi ManukUnta za wsparcie!
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauk
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Tu wspomniany podczas rozmowy film o operacji mózgu. Uwaga - nie dla osób nielubiących widoku krwi!
https://www.youtube.com/watch?v=RsEXg1vsahMTue, 15 Aug 2023 - 41 - 32. 7 słynnych erupcji wulkanów
Wracamy do naszej ulubionej konwencji katastroficznej. Opowiemy Wam o erupcjach wulkanów - tych największych w spisanej historii, ale też np. najgłośniejszych oraz takich, które wywołały przewroty polityczne w niekiedy odległych zakątkach świata.
Dowiecie się m.in.
🌋 Jaki był najgłośniejszy dźwięk odnotowany w historii?
🌋 W jaki sposób erupcja wulkanu mogła przyczynić się do wybuchu Rewolucji Francuskiej?
🌋 I co ma wspólnego indonezyjski superwulkan z ewolucją Homo sapiens?
Wybraliśmy te erupcje, które były naszym zdaniem znaczące, fascynujące od typowo naukowej strony, ale też takie, które zyskały rozgłos - z różnych powodów.
Uwaga - w tym odcinku nie będzie prawie nic o Wezuwiuszu i Pompejach!
To zestawienie w żadnym wypadku nie wyczerpuje tematu, więc zastrzegamy sobie możliwość nagrania kolejnych "wulkanicznych" odcinków 😁
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Dziękujemy szczególnie naszemu patronowi - ManukUnta za wsparcie!
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
(0:00) Cześć :)
(4:38) Krakatau - 1883
(21:19) Laki - 1783
(37:15) Tambora - 1815
(50:39) St. Helens - 1980
(1:16:20) Toba - 74 tys. lat temu
(1:28:38) White Island - 2019
(1:38:22) Pinatubo - 1991
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z badań naukowych oraz naszych artykułów na blogu, które napisaliśmy oczywiście w oparciu o źródła naukowe (i te źródła tam znajdziecie):
https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/2011JB008253
https://www.ncei.noaa.gov/news/day-historic-krakatau-eruption-1883
https://link.springer.com/article/10.1007/s00445-002-0250-1
https://pl.wikipedia.org/wiki/Krakatau
https://www.nhm.ac.uk/discover/the-1883-krakatau-eruption-a-year-of-blue-moons.html
https://www.soe.uoguelph.ca/webfiles/gej/AQ2017/Gruber/index.html
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6773710/
https://en.wikipedia.org/wiki/Anak_Krakatoa
https://www.bbc.com/news/science-environment-46707731
https://www.discovermagazine.com/environment/the-loudest-sound-ever-heard
https://www.crazynauka.pl/wybuch-wulkanu-ktory-wywolal-rewolucje-francuska/
https://www.crazynauka.pl/tambora-wulkan-ktory-spowodowal-zime-na-ziemi/
https://en.wikipedia.org/wiki/Year_Without_a_Summer
https://en.wikipedia.org/wiki/1815_eruption_of_Mount_Tambora
https://volcano.si.edu/volcano.cfm?vn=264040
https://archive.org/details/memoiroflifepubl00raff/page/n5/mode/2up?view=theater
https://www.crazynauka.pl/mount-saint-helens-co-wiemy-o-jednej-z-najwiekszych-katastrof-xx-wieku/
https://youtu.be/MBz9hU8P3sA
https://en.wikipedia.org/wiki/1980_eruption_of_Mount_St._Helens
http://mountsthelens.com/history-1.html
https://link.springer.com/article/10.1007/BF02597228
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3657767/
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1040618211005817?via%3Dihub
https://web.archive.org/web/20111020172935/http://pubs.giss.nasa.gov/docs/1992/1992_Rampino_Self.pdf
https://web.archive.org/web/20111020172935/http://pubs.giss.nasa.gov/docs/1992/1992_Rampino_Self.pdf
https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2009JGRD..11410107R/abstract
https://www.nature.com/news/2007/070702/full/news070702-15.html
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0031018209004271?via%3Dihub
https://www.smithsonianbooks.com/store/science-nature/when-humans-nearly-vanished-the-catastrophic-explosion-of-the-toba-volcano/
https://www.tiktok.com/@stephaniecoral96Tue, 01 Aug 2023 - 40 - 31. Jak obliczyć odległość od burzy i inne naukowe odpowiedzi na trudne pytania - część 2
To druga porcja naukowych wyjaśnień zjawisk, na które trafiamy często, ale nad którymi zwykle nie mamy czasu głębiej się zastanowić. Łącznie 12 pytań i 12 naukowych odpowiedzi.
Znów wzięliśmy na warsztat trochę tematów typowo letnich, ale dopuściliśmy też do głosu większą różnorodność, dzięki czemu tym razem usłyszycie m.in. o tym, dlaczego:
Mój głos tak dziwnie brzmi na nagraniu?
Niektórych ludzi komary kąsają częściej niż innych?
Gwiazdy rysujemy w kształcie... gwiazdek?
Tak trudno otworzyć lodówkę zaraz po jej zamknięciu?
Chce się siku, kiedy zanurzamy się w chłodnej wodzie?
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie: https://patronite.pl/crazynauka
Dziękujemy szczególnie naszemu patronowi - ManukUntaza wsparcie!
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
(0:00) Cześć :)
(3:41) Jak obliczyć odległość od burzy?
(11:21) Dlaczego gwiazdy rysujemy w kształcie gwiazdy?
(21:03) Dlaczego Księżyc czasami wydaje się ogromny?
(28:57) Czy czytanie po ciemku psuje wzrok?
(33:57) Dlaczego niektórych ludzi komary kąsają częściej niż innych?
(47:16) Dlaczego ukąszenia komarów swędzą?
(55:41) Dlaczego słodki sok smakuje kwaśno po umyciu zębów?
(1:03:29) Dlaczego zanurzenie się w chłodnej wodzie sprawia, że chce się siku?
(1:13:40) Dlaczego mój głos tak dziwnie brzmi na nagraniu?
(1:17:29) Dlaczego nie płaczę po cebuli, kiedy mam na sobie soczewki kontaktowe?
(1:23:28) Dlaczego trudno otworzyć lodówkę zaraz po jej zamknięciu?
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z badań naukowych oraz naszych artykułów na blogu, które napisaliśmy oczywiście w oparciu o źródła naukowe (i te źródła tam znajdziecie):
https://www.crazynauka.pl/burza-jak-prawidlowo-obliczyc-odleglosc-od-blysku-do-grzmotu/
https://www.crazynauka.pl/gwiazdy-rysujemy-ksztalcie-gwiazdy/
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1888429609700184
https://www.crazynauka.pl/fakty-i-mity-calkowite-zacmienie-ksiezyca-2018/
https://www.crazynauka.pl/czy-czytanie-po-ciemku-psuje-wzrok/
https://www.crazynauka.pl/dlaczego-niektorych-ludzi-komary-gryza-czesciej-niz-innych/
https://www.crazynauka.pl/dlaczego-ukaszenia-komarow-swedza/
http://www.palynology.allergy.pl/2006/2006-8.pdfTue, 18 Jul 2023 - 39 - 30. Dlaczego mięta chłodzi i inne naukowe odpowiedzi na trudne pytania - część 1
Tym razem odpowiadamy na pytania o zjawiska codzienne, które mają zaskakujące naukowe wyjaśnienia. Zjawiska, nad którymi większość z nas nie zastanawiała się głębiej, ale zrobili to za nas naukowcy i odkryli rzeczy naprawdę fascynujące.
Dowiecie się, m.in.:
- Dlaczego kichamy po spojrzeniu w stronę słońca?
- Czym są te dziwne paprochy, które pływają mi przed oczami?
- Skąd się bierze zapach letniego deszczu?
- I dlaczego po zjedzeniu szparagów siuśki pachną mało porywająco?
Łącznie 10 pytań i 10 odpowiedzi - głównie na tematy letnie, wakacyjne. Ale to dopiero początek, bo już szykujemy dla Was drugą porcję wiedzy z cyklu "pytania i odpowiedzi", którą w kolejnym odcinku podcastu zaprezentujemy jak zwykle we wtorek za dwa tygodnie.
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Dziękujemy szczególnie naszemu patronowi - ManukUntaza wsparcie!
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
(0:00) Cześć :)
(05:15) Skąd się bierze zapach letniego deszczu?
(11:48) Czym są te dziwne rzeczy wciąż pływające mi przed oczami?
(19:29) Dlaczego niektórzy kichają, patrząc w stronę słońca?
(29:57) Dlaczego tak źle śpimy w nowym miejscu?
(36:48) Dlaczego lubimy grillowane jedzenie?
(40:21) Dlaczego pokrzywy parzą?
(48:46) Dlaczego mięta chłodzi?
(55:59) Dlaczego mocz po szparagach tak nieprzyjemnie pachnie?
(1:00:29) Dlaczego ogórki są gorzkie?
(1:04:50) Dlaczego mokre włosy są ciemniejsze?
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z badań naukowych oraz naszych artykułów na blogu, które napisaliśmy oczywiście w oparciu o źródła naukowe (i te źródła tam znajdziecie):
https://www.crazynauka.pl/skad-bierze-sie-zapach-letniego-deszczu/
https://www.sciencefocus.com/the-human-body/why-is-the-sea-air-good-for-you/
https://www.crazynauka.pl/czym-sa-dziwne-rzeczy-wciaz-plywajace-oczami/
https://www.crazynauka.pl/dlaczego-tak-wielu-z-nas-kicha-po-spojrzeniu-na-slonce/
https://www.crazynauka.pl/dlaczego-zle-spimy-nowym-miejscu-polowa-naszego-mozgu-czuwa/
https://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822(16)30174-9Tue, 04 Jul 2023 - 38 - 29. Tsunami - niszczycielskie fale, ich skutki, rekordy
Opowiadamy o tsunami - falach, które bywają wysokie jak wieżowce i niszczą wszystko na swojej drodze. Wyjaśniamy, jak powstają, jak się zachowują na otwartym oceanie i co robią, gdy napotkają płyciznę.
Opisujemy najbardziej niszczycielskie i największe tsunami, o jakich wiemy, że pojawiły się na Ziemi, a także poza nią. Wymieniamy te rekordowe fale, do powstania których przyczynił się człowiek, oraz takie, w których siły ludzkie zadziałały na równi z naturalnymi. I przytaczamy dowody na to, że w sprzyjających warunkach tsunami może powstać nawet na… Bałtyku.
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Dziękujemy szczególnie naszemu patronowi - ManukUntaza wsparcie!
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:
Trzęsienie ziemi w Tōhoku
https://earthobservatory.nasa.gov/images/148036/ten-years-after-the-tsunami
https://pl.wikipedia.org/wiki/Trz%C4%99sienie_ziemi_w_T%C5%8Dhoku
Tsunami - jak powstaje, jak niszczy
https://www.surfertoday.com/surfing/the-weight-of-a-wave
http://itic.ioc-unesco.org/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=1167&Itemid=1167(=en
Lituya Bay
https://www.wsspc.org/resources-reports/tsunami-center/significant-tsunami-events/1958-lituya-bay-tsunami/
https://geology.com/records/biggest-tsunami.shtml
Ilustracja:
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lituya_Bay_megatsunami_diagram_(English).png
https://earthobservatory.nasa.gov/images/147557/lituya-bays-apocalyptic-wave
https://www.undrr.org/news/tallest-tsunami-wave-ever-wasnt-deadliestTue, 20 Jun 2023 - 37 - 28. 11 najbardziej skażonych miejsc na świecie
Opowiadamy o najbardziej skażonych miejscach na Ziemi - takich, w których np. toksyczne powietrze skraca ludziom życie o kilkadziesiąt lat, a zanurzenie się w zanieczyszczonej wodzie grozi śmiercią. Niektóre z nich to miejsca zamknięte i starannie strzeżone, inne - wręcz przeciwnie - gęsto zamieszkane.
Dowiecie się, m.in.:
- Jak to się stało, że Czarna Dziura sąsiaduje z Białym Morzem, w dodatku na terenie Rosji?
- Po co mieszkańcy Zambii kopią korytarze w Czarnej Górze?
- Dlaczego syberyjska rzeka stała się krwistoczerwona?
- I gdzie znajduje się najbardziej skażone radioaktywnie jezioro na świecie?
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronitei rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Dziękujemy też naszemu patronowi - ManukUntaza wsparcie!
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Źródła:
Dzierżyńsk, Rosja
https://content.time.com/time/specials/2007/article/0,28804,1661031_1661028_1661021,00.html
https://www.svoboda.org/a/27788536.html
https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-chemically-polluted-town-life-expectancy
https://www.worldlifeexpectancy.com/pl/russia-life-expectancy
https://www.worstpolluted.org/projects_reports/display/42
https://stnmedia.ru/news/26772/
https://www.interfax-russia.ru/volga/news/nizhegorodskiy-himservis-iniciiroval-bankrotstvo-likvidatora-svalki-promothodov-chernaya-dyra
Kabwe, Zambia
https://www.worstpolluted.org/projects_reports/display/45
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/lead-poisoning-and-health
https://pl.wikipedia.org/wiki/O%C5%82%C3%B3w#Efekty_biologiczne
https://academic.oup.com/sleep/article/38/12/1869/2417946
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0013935117316614Thu, 08 Jun 2023 - 36 - 27. Jak ludzkość zwalczyła ospę prawdziwą?
Jednym z największych sukcesów ludzkości było wyeliminowanie ospy prawdziwej* - choroby zakaźnej, której straszne epidemie przez długie tysiąclecia aż do lat 70. XX wieku zabiły setki milionów ludzi na całym świecie.
Kres temu położyły masowe szczepienia. W 1980 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oficjalnie ogłosiła akt eradykacji, czyli całkowitej eliminacji ospy prawdziwej. To dziś jedyna spośród chorób zakaźnych, której udało się pozbyć z ludzkiej populacji.
Jak do tego doszło? Kim były ostatnie ofiary ospy prawdziwej? Kiedy po raz ostatni nawiedziła Polskę? I dlaczego wirusa ospy trzeba bezwzględnie trzymać pod kluczem?
W tym odcinku Podcastu Crazy Nauki odwiedzimy starożytną Grecję, Amerykę w czasach konkwistadorów, XVIII-wieczną Anglię, Wrocław z 1963 roku, Indie sprzed 50 lat czy laboratorium mikrobiologiczne w USA w czasach współczesnych.
*nie należy jej mylić z ospą wietrzną, chorobą zakaźną dużo mniej groźną od ospy prawdziwej, na którą wciąż choruje wielu ludzi
Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie: https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 A oto źródła, z których korzystaliśmy, przygotowując ten podcast:
Historia ospy prawdziwej:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC281588/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35143880/
https://www.jstor.org/stable/293979?origin=crossref
https://journals.asm.org/doi/pdf/10.1128/mr.47.4.455-509.1983
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0277379118307261
https://pl.wikipedia.org/wiki/Edward_Jenner
https://books.google.pl/books?id=ECRnmrTVv9YC&pg=PA374&dq=%22Rahima+Banu%22&hl=en&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=%22Rahima%20Banu%22
https://en.wikipedia.org/wiki/Rahima_Banu
https://en.wikipedia.org/wiki/Ali_Maow_Maalin
https://www.bbc.com/news/uk-england-birmingham-45101091Tue, 23 May 2023 - 35 - 26. Po co naukowcom trupie farmy?
Słyszeliście kiedyś o “trupiej farmie”? Nazwa jest tak malownicza, że trudno jej nie zapamiętać, więc wiele osób ma świadomość istnienia takiego miejsca.
Pomysł jest w sumie prosty, choć nadal szokuje. Bierzemy ludzkie zwłoki i układamy je w różnych miejscach, głównie pod otwartym niebem. Albo zalewamy betonem bądź też zamykamy w bagażniku samochodowym, topimy w sadzawce, zawijamy w plastikowe worki... To znaczy nie my, tylko naukowcy. I robią to wszystko, co jest w stanie wymyślić morderca, aby pozbyć się ciała ofiary. A potem patrzą i starannie dokumentują to, co się dzieje.
W tym odcinku opowiadamy historię pierwszej trupiej farmy oraz jej twórcy. No i opisujemy, w jaki sposób tego typu miejsca jak lokomotywa pchają do przodu rozwój technik stosowanych w antropologii sądowej i kryminalistyce.
Podcast wyszedł nam długi i wypasiony. Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
A oto źródła, z których korzystaliśmy, przygotowując ten podcast:
Książki:
"Trupia farma", Bill Bass, Jon Jefferson, Wydawnictwo Znak Literanova, Kraków 2021
"Co mówią zwłoki", Sue Black, Wydawnictwo Feeria Science, Łódź 2019
"Sztywniak", Mary Roach, Wydawnictwo Znak Literanova, Kraków 2019
Badania naukowe nt. procesu rozkładu zwłok:
http://www.academia.dk/BiologiskAntropologi/Tafonomi/PDF/ArpadVass_2001.pdf
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1556-4029.2008.00680.x
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5470579/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4572707/
https://www.researchgate.net/scientific-contributions/Arpad-A-Vass-53714343
Kolekcja czaszek i szkieletów żubra Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży:
https://ibs.bialowieza.pl/kolekcja-naukowa/
Podkast amerykański na Spotify:
https://open.spotify.com/show/7GhGS7o6RrsvykollA4lgFTue, 09 May 2023 - 34 - 25. Katastrofy przemysłowe gorsze niż ta w Czarnobylu
Dziś, 26 kwietnia 2023 roku mija 37. rocznica katastrofy w Czarnobylu. I ten podcast NIEjest o tym. Fakt, zainspirowała nas ta rocznica, ale mówimy o katastrofach przemysłowych, których bezpośrednie skutki były znacznie gorsze, niż Czarnobyla. Zginęło więcej osób, skażenie było silniejsze. Ale… mało kto o nich pamięta, mało emocji wywołują.
Jest więc uwolnienie trującego gazu w Bhopalu, potworny wybuch w Texas City, dramatyczne skażenie w tajnym mieście Czelabińsk-40 czy straszna lawina błotna w… Kijowie.
To najdłuższy z naszych dotychczasowych podcastów. I pierwszy, przy którym prosimy Cię o rozważenie wsparcia naszych działań przez Patronite. Będzie nam bardzo miło, jeśli zajrzycie na: https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz jednorazowopostawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Nasza strona z podcastami:
https://www.spreaker.com/show/crazy-nauka
No i oczywiście źródła:
Katastrofa w Bhopalu
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1142333/
Katastrofa kysztymska
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1352231099003039
https://en.wikipedia.org/wiki/Kyshtym_disaster
https://pl.wikipedia.org/wiki/Majak_(Rosja)
Katastrofa w Texas City
https://www.britannica.com/event/Texas-City-explosion-of-1947
https://www.jstor.org/stable/26162551
https://houstonhistorymagazine.org/wp-content/uploads/2018/04/Texas-City-Disaster.pdf
https://pl.wikipedia.org/wiki/Katastrofa_w_Texas_City
Oppau 1921
https://de.wikipedia.org/wiki/Explosion_des_Oppauer_Stickstoffwerkes
Katastrofa górnicza w kopalni w BenxiWed, 26 Apr 2023 - 33 - 24. Problemy z ziemskim magnetyzmem
Ogłupiałe ptaki spadają na ziemię, ludzie chorują, elektronika iskrząc umiera. Czyli wizja naszego świata po tym, jak ziemskie bieguny magnetyczne zamienią się miejscami. Tym razem sprawdzamy, ile tu prawdy i co takie obawy mają wspólnego z nauką (spoiler - trochę mają). Ale też o tym, dokąd pędzi północny biegun magnetyczny, co w tym czasie robi południowy oraz dlaczego ten południowy to tak naprawdę północny. Tak, sprawa jest dziwna, ale i tak powinniśmy się cieszyć, że nie skończyliśmy jak zimny i suchy Mars.
Jeżeli cenisz to co robimy, jeśli podoba Ci się nasz podcast, to będzie nam bardzo miło, jeśli zechcesz pomóc nam jego w tworzeniu dzięki Patronite:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz dorzucić nam coś jednorazowo, to również będzie nam bardzo miło. Może postawisz nam kawę? Dzięki! :)
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki (i nie tylko) 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Linki do źródeł:
https://svs.gsfc.nasa.gov/4188
https://edu-arctic.pl/artykuly/biegunowy-zawrot-glowy-czyli-o-biegunach-znanych-i-nieznanych
https://www.ncei.noaa.gov/maps/historical-declination/
https://wyborcza.pl/7,75400,22989531,nadciaga-zamiana-biegunow-magnetycznych-ziemi-czym-to-grozi.html
http://www.foton.if.uj.edu.pl/documents/12579485/58b5f71d-921b-4b31-b436-a77cd2b283d3
https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%85dro_Ziemi
https://en.wikipedia.org/wiki/Geomagnetic_pole
https://naukatolubie.pl/dokad-wedruja-bieguny/
https://naukaoklimacie.pl/fakty-i-mity/mit-nadchodzace-przebiegunowanie-jest-przyczyna-zmiany-klimatu/
https://en.wikipedia.org/wiki/Geomagnetic_reversal
https://www.usgs.gov/faqs/are-we-about-have-magnetic-reversal
Dlaczego biegun północny jest południowy?
https://zapytajfizyka.fuw.edu.pl/pytania/jak-okreslic-bieguny-magnesu/
MarsThu, 06 Apr 2023 - 32 - 23. Najlepsze nosy świata
Wiedzieliście, że pszczoły mogą pracować na lotniskach i wykrywać przemyt narkotyków? A wielkoszczury (tak, to takie wielkie szczury) znacznie lepiej od ludzi wykrywają miny lądowe? Bo że psy potrafią wywąchać zbliżający się atak padaczki albo koronawirusową infekcję, to chyba już wszyscy wiedzą.
Tym razem mowa będzie o zwierzęcych supernosach, ich budowie i działaniu oraz o specjalnych zadaniach, jakie wypełniają dzięki swojemu węchowi zwierzęta. I o tym, czy to dla nich bezpieczne i przyjemne.
[edit] W podcaście powiedziałem, że koni nie uczy się tropienia. No więc okazuje się, że to nieprawda (na co uwagę w komentarzu zwróciła Ewa - dziękuję!). W Kanadzie konie tropią nawet zaginionych ludzi! Tu książka na ten temat: https://www.routledge.com/Scentwork-for-Horses/Draaisma/p/book/9780367537609
Jeżeli cenisz to co robimy, jeśli podoba Ci się nasz podcast, to będzie nam bardzo miło, jeśli zechcesz pomóc nam jego w tworzeniu dzięki Patronite:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz dorzucić nam coś jednorazowo, to również będzie nam bardzo miło. Może postawisz nam kawę? Dzięki! :)
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Nasza strona z podcastami:
https://www.spreaker.com/show/crazy-nauka
—👉 Linki do źródeł i tekstów na Crazy Nauce:
https://www.crazynauka.pl/tajemnica-psiego-nosa-jak-wyjasnic-fenomenalne-mozliwosci-psow-ratowniczych/
https://www.crazynauka.pl/psy-potrafia-wywachac-koronawirusa
https://www.crazynauka.pl/wielkoszczury-wywachuja-miny-gruzlice-i-przemycane-trofea/
https://doi.org/10.1016/j.applanim.2005.07.009
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1257466/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6021871/
https://www.vetpol.org.pl/dmdocuments/ZW-05-2018-02.pdf
https://www.psy.pl/odszedl-za-teczowy-most-po-uratowaniu-siedmiu-osob/Tue, 14 Mar 2023 - 31 - 22. Kosmiczne katastrofy, czelabińska i tunguska, czyli jak skała może wyparować
Opowiadamy o kosmicznych pociskach, które próbują zderzyć się z Ziemią i niekiedy im się to udaje. Naszymi głównymi bohaterkami są dwie katastrofy - tunguska i czelabińska.
Jest okazja, żeby o tym teraz mówić, bo 15 lutego mija dokładnie 10 lat od momentu, gdy nad Czelabińskiem eksplodował kawał skały, który przyleciał do nas z pasa asteroid pomiędzy orbitami Marsa i Jowisza.
A dlaczego eksplodował? O tym również opowiadamy w tym odcinku Podcastu Crazy Nauki. Oraz o tym, iż badania pokazują, że ziemska atmosfera jest lepszą tarczą przed kosmicznymi pociskami, niż dotąd sądzono.
Jeżeli cenisz to co robimy, jeśli podoba Ci się nasz podcast, to będzie nam bardzo miło, jeśli zechcesz pomóc nam jego w tworzeniu dzięki Patronite:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz dorzucić nam coś jednorazowo, to również będzie nam bardzo miło. Może postawisz nam kawę? Dzięki! :)
https://buycoffee.to/crazynauka
Źródła i teksty
https://www.nasa.gov/mission_pages/asteroids/news/asteroid20130215.html
https://earthsky.org/space/chelyabinsk-meteor-exploded-over-russia-feb-15-2013/
https://www.nasa.gov/mission_pages/asteroids/news/asteroid20130215.html
https://www.science.org/cms/asset/a9056a46-5e97-475c-abaf-71a8ae2b270c/pap.pdf
https://www.nasa.gov/content/nasa-and-international-researchers-obtain-crucial-data-from-meteoroid-impact/
https://www.purdue.edu/newsroom/releases/2017/Q4/research-shows-why-meteroids-explode-before-they-reach-earth.html
https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/znaleziono-najwiekszy-polski-meteoryt
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0032063313001116?via%3Dihub
https://www.nature.com/articles/nature.2013.13163
https://www.britannica.com/story/what-is-known-and-not-known-about-the-tunguska-e
https://academic.oup.com/mnras/article/493/1/1344/5722124?login=false
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0032063300000283?via%3DihubTue, 14 Feb 2023 - 30 - 21. Gadające rury, sprytne światła - czego nie wiesz o swoim mieście
Najlepiej, żeby mało kto o tym wiedział. Bo jeśli ktoś wie, to znaczy, że coś tu źle działa. Tak w skrócie można podsumować pomysł na smart city, czyli miasto, które dyskretnie pomaga swoim mieszkańcom.
I nie jest to wizja przyszłości. Właściwie pomysł jest całkiem nowy, w realnych ramach powstał już w tym stuleciu. I wbrew wcześniejszym wizjom science fiction (skądinąd często proroczym) nie chodzi tu o latające samochody i zrobotyzowane sklepy.
Bo najciekawsze rzeczy dzieją się tam, gdzie ich nie widać. I tak, że zamiast się nimi ekscytować po prostu przyjmujemy wprowadzone przez nie udoskonalenia jako oczywiste. I tak ma być.
Tym razem zaglądamy za kulisy smart city wraz z Sylwią Witek z firmy Veolia Energia Warszawa. Firma Veolia Energia Warszawa jest sponsorem tego odcinka.
Źródła
https://data.worldbank.org/indicator/SP.URB.TOTL.IN.ZS
https://www.statista.com/statistics/270860/urbanization-by-continent/
https://ourworldindata.org/urbanization
https://en.wikipedia.org/wiki/Urbanization_by_sovereign_state
https://knowledge4policy.ec.europa.eu/foresight/topic/continuing-urbanisation/urbanisation-europe_enThu, 09 Feb 2023 - 29 - 20. Arktyczna zmarzlina nie jest już wieczna. Skutki - dramatyczne
Jaką chorobę przeniósł na zwierzęta i ludzi renifer, który padł przed 70 laty?
Gdzie w Polsce istnieje wieczna zmarzlina?
Dlaczego koncern paliwowy sztucznie zamraża ziemię pod ropociągiem na Alasce
Z jakiego powodu dawne lotnisko na Syberii wygląda jak wielka folia bąbelkowa?
—
W tym odcinku Podcastu Crazy Nauki opowiemy Wam o zmarzlinie, która nie jest już nazywana “wieczną”, ale “wieloletnią”: co się z nią dzieje w wyniku ocieplania się klimatu? I co się dzieje z wsiami, drogami czy rurociągami, które na niej wybudowano? I wreszcie: co się stanie z klimatem, kiedy ten proces, o którym Wam tu opowiemy, nabierze tempa?
Jeżeli cenisz to co robimy, jeśli podoba Ci się nasz podcast, to będzie nam bardzo miło, jeśli zechcesz pomóc nam jego w tworzeniu dzięki Patronite:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz dorzucić nam coś jednorazowo, to również będzie nam bardzo miło. Może postawisz nam kawę? Dzięki! :)
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki (i nie tylko) 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
—
👉 Linki do źródeł
Arktyka się ociepla:
https://www.upi.com/Science_News/2018/12/12/NOAA-Arctic-warming-at-twice-the-rate-of-the-rest-of-the-planet/5141544580754/
Wieloletnia zmarzlina pod Suwalszczyzną:
https://www.pgi.gov.pl/oferta-inst/ochrona-srodowiska/8-ikar/2723-odkryto-wiecznp-zmarzlin-polsce.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Anorthosite
https://naukowy.blog.polityka.pl/2016/04/10/wykopywanie-polskiej-zmarzliny/
Syberia i Alaska topnieją:
https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-05-10/melting-permafrost-and-the-housing-crisis-in-the-arctic
https://www.uusc.org/people-need-to-know-what-is-happening-to-us-here-two-alaska-villages-face-a-climate-emergency/
https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1029/2020EF001858
https://news.un.org/en/story/2022/01/1110722
https://www.nbcnews.com/news/world/norilsk-russian-arctic-became-one-polluted-places-earth-rcna6481Sat, 14 Jan 2023 - 28 - 19. Jak geny przodków pozwoliły złapać seryjnego mordercę
Właściwie nie było szans na to, żeby złapać Golden State Killera. Był zbyt dobry w tym, co robił. A robił rzeczy absolutnie straszne. Ale nie mógł przewidzieć tego, że jak rozwinie się nauka. I to właśnie rozwój nauki i oraz sprytne wykorzystanie jej osiągnięć pozwoliło na odnalezienie i skazanie przestępcy, który lubował się w budzeniu grozy u swoich ofiar.
Posłuchajcie o genealogii genetycznej, markerach DNA, wytrwałości śledczych i dowodach, które nabrały znaczenia po 37 latach
Jeżeli cenisz to co robimy, jeśli podoba Ci się nasz podcast, to będzie nam bardzo miło, jeśli zechcesz pomóc nam jego w tworzeniu dzięki Patronite:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz dorzucić nam coś jednorazowo, to również będzie nam bardzo miło. Może postawisz nam kawę? Dzięki! :)
https://buycoffee.to/crazynauka
źródła
Podcast “Man In The Window: The Golden State Killer” https://podcasts.google.com/feed/aHR0cHM6Ly9yc3MuYXJ0MTkuY29tL21hbi1pbi10aGUtd2luZG93
https://en.wikipedia.org/wiki/Joseph_James_DeAngelo
https://www.latimes.com/california/story/2020-12-08/man-in-the-window
http://www.goldenstatekiller.com
https://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Holes
https://www.sacmag.com/magazine/unsolved-mystery/
https://www.nytimes.com/2018/08/29/science/barbara-rae-venter-gsk.html
https://www.theatlantic.com/sponsored/hbo-gone-dark/Chasing-a-Ghost/3415/
https://en.wikipedia.org/wiki/GEDmatchTue, 03 Jan 2023 - 27 - 18. Niech szkoła leci do chmury - mała zmiana o dużym znaczeniu
Czasem dobrze jest się spóźnić. Zwłaszcza wtedy, gdy w ten sposób możemy ominąć kilka zupełnie niepotrzebnych etapów.
Tak było z kartami płatniczymi w Polsce (jesteśmy w światowej czołówce!) i tak jest z komputerami w szkołach. W tej chwili na świecie edukacja coraz częściej przechodzi na systemy oparte na chmurze.
To wygodniejsze, bezpieczniejsze, tańsze i bardziej uniwersalne. Więc niechże polska szkoła kieruje się ku chmurze!
Tenodcinek sponsorowany jest przez firmy Acer i Google, a naszą gościnią jest Beata Galas, Head of Education w firmie Google.
👉 Tu również znajdziecie nasze podcasty ⬇️
Nasz kanał na YouTubie (są też podcasty):
https://www.youtube.com/c/crazynaukapl
Spotify:
https://open.spotify.com/show/7h2hH3TJkZzHYbDLdxeJ8s?si=107ffabd5c1943c2&nd=1
Podcasty Google:
https://podcasts.google.com/feed/aHR0cHM6Ly93d3cuY3JhenluYXVrYS5wbC9yc3MvcG9kY2FzdA
Apple Podcasts:
https://podcasts.apple.com/pl/podcast/crazy-nauka/id1619157346
PlayerFM:
https://pl.player.fm/series/crazy-naukaTue, 20 Dec 2022 - 26 - 17. Maria Skłodowska-Curie, jakiej nie znacie
Nie tylko badaczka i podwójna noblistka, ale też techniczka medyczna, kierowczyni ambulansu na froncie pierwszej wojny światowej, filantropka, patriotka, ikona feminizmu, przyjaciółka Einsteina, turystka górska, skandalistka, wielbicielka psów, rowerzystka. A do tego niezwykle skromna, stroniąca od sławy osoba.
W tym odcinku Podcastu Crazy Nauki opowiemy Wam o mało znanych faktach z życia Marii Skłodowskiej-Curie. Osoby, która znalazła się na pierwszym miejscu listy 100 najbardziej wpływowych kobiet w historii, sporządzonej przez brytyjski magazyn BBC History - przed księżną Dianą, królową Wiktorią i Matką Boską.
Jeżeli cenisz to co robimy, jeśli podoba Ci się nasz podcast, to będzie nam bardzo miło, jeśli zechcesz pomóc nam jego w tworzeniu dzięki Patronite:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz dorzucić nam coś jednorazowo, to również będzie nam bardzo miło. Może postawisz nam kawę? Dzięki! :)
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki - w tym dwa wzory z Marią Skłodowską-Curie 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
—
👉 Linki do źródeł i naszych artykułów o Marii:
Maria Skłodowska-Curie najbardziej wpływową kobietą wszech czasów w rankingu BBC:
https://www.crazynauka.pl/maria-sklodowska-curie-najbardziej-wplywowa-kobieta-wszech-czasow-w-rankingu-bbc/
14 rzeczy, których prawdopodobnie nie wiecie o Marii Skłodowskiej-Curie (nasz artykuł):
https://www.crazynauka.pl/14-rzeczy-ktorych-prawdopodobnie-nie-wiecie-o-marii-sklodowskiej-curie/
Odkrycie polonu i radu
Nasz artykuł:
https://www.crazynauka.pl/maria-i-pierre-curie-odkrywaja-polon-i-rad/
Polon i rad – co odkryła Maria Skłodowska-Curie: https://niezbednikchemika.wordpress.com/2017/11/07/polon-i-rad-co-odkryla-maria-sklodowska-curie/comment-page-1/
120. rocznica odkrycia radu:
http://piekniejszastronanauki.pl/maria-sklodowska-curie/120-rocznica-odkrycia-radu/
Niepokorna, trudna, genialna, fascynująca – wszystkie twarze Marii Skłodowskiej Curie: https://www.national-geographic.pl/artykul/madame-sklodowska?page=1
Maria Skłodowska-Curie i Albert Einstein (nasz artykuł): https://www.crazynauka.pl/maria-sklodowska-curie-albert-einstein/
Zdjęcie ze słynnego Kongresu Solvaya plus nasz artykuł na ten temat:Fri, 16 Dec 2022 - 25 - 16. Czego szkoła nie nauczy, czyli jak przygotować się do nieznanej przyszłości?
„Zawody przyszłości”? Piękne hasło, które… nie bardzo ma sens. Tak naprawdę nie mamy pojęcia, jakie zawody będą miały znacznie za 10, a co dopiero za 30 lat!
Co więc ma robić ta biedna szkoła próbująca przygotowywać uczniów do wyzwań, o których sama nie ma pojęcia? Jaki sens ma wbijanie w głowę daty śmierci Łokietka, skoro możemy ją wyguglać w ciągu 15 sekund? No i czego i w jaki sposób tak naprawdę powinniśmy uczyć młodych? Umiejętności miękkich, współpracy w grupie, empatii?
Ten odcinek sponsorowany jest przez firmy Acer i Google, a naszymi gośćmi są Edyta Plich, nauczycielka polskiego, dyrektorka Towarzystwa Inteligentnej Młodzieży i prezeska fundacji Ediko oraz Michał Senkowski, Bussiness Manager, Acer Polska.Fri, 09 Dec 2022 - 24 - 15. Kosmiczne kłamstwa w służbie propagandy i dezinformacji
Kosmiczne kłamstwa w służbie propagandy i dezinformacji
🚀 Dlaczego Rosjanie ukryli szczegóły lądowania Gagarina?
🚀 Jak naprawdę zginęła Łajka?
🚀 Czy amerykańska astronautka potajemnie wywierciła dziurę w rosyjskim statku Sojuz?
🚀 I czy “pierwszy Amerykanin w kosmosie” w ogóle się w tym kosmosie znalazł?
W najnowszym odcinku Podcastu Crazy Nauki mówimy przede wszystkim o dotyczących kosmosu kłamstwach radzieckich i rosyjskich. Ale nie tylko, bo - zwłaszcza w okresie zimnej wojny - Amerykanie również mieli tendencję do ubarwiania lub przemilczania niewygodnej prawdy.
Rosjanie przez kilkadziesiąt lat pracowali nad lotami kosmicznymi przy całkowitej blokadzie informacyjnej, która nie przepuszczała żadnych porażek do opinii publicznej. Dopiero po latach niektóre z nich ujrzały światło dzienne.
NASA - z tego punktu widzenia - była w gorszej sytuacji, bo społeczeństwo przez cały czas patrzyło jej na ręce, co utrudniało przemilczanie wieści o porażkach. Ale za to sukcesy były w NASA propagandowo rozdmuchiwane, a czasem brak sukcesu ukazywano jako sukces.
Opowiemy Wam o wybranych grzechach i grzeszkach jednej i drugiej strony wyścigu kosmicznego!
Jeżeli cenisz to co robimy, jeśli podoba Ci się nasz podcast, to będzie nam bardzo miło, jeśli zechcesz pomóc nam jego w tworzeniu dzięki Patronite:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz dorzucić nam coś jednorazowo, to również będzie nam bardzo miło. Może postawisz nam kawę? Dzięki! :)
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Nasza strona z podcastami:
https://www.spreaker.com/show/crazy-nauka
(0:00) Cześć
(2:17) Czy bez Rosji ISS spadnie nam na głowy?
(11:24) Rosyjsko-amerykańskie dziury w Stacji Kosmicznej
(25:48) Łajka - prawdziwa historia
(33:32) Ham - szympans, któremu nie chciano dać imienia
(46:25) Gagarin - ogromnie sprytne kłamstwa
(50:40) Pierwszy Amerykanin zaczepił o kosmos
—
👉 Linki do źródeł
Rosja grozi, że wycofa się z ISS:
https://edition.cnn.com/2022/07/26/world/russia-quit-iss-scn/index.html
https://edition.cnn.com/2022/10/25/world/iss-maneuver-russia-space-junk-scn/index.html
Awarie rosyjskich modułów na ISS:
https://www.reuters.com/lifestyle/science/russias-nauka-space-module-experiences-problem-after-docking-with-iss-ria-2021-07-29/
https://www.space.com/international-space-station-cracks-found-zarya-module
Rosjanie oskarżają astronautkę NASA o sabotaż:
https://www.space.com/russia-blames-nasa-astronaut-soyuz-leak
Lot Łajki:
https://www.smithsonianmag.com/smithsonian-institution/sad-story-laika-space-dog-and-her-one-way-trip-orbit-1-180968728/
https://www.space.com/space-dogs-documentary-laika-soviet-spaceflight.html
Lot Jurija Gagarina:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jurij_Gagarin
Lot Hama:
https://en.wikipedia.org/wiki/Ham_(chimpanzee)
https://history.nasa.gov/animals.html
https://airandspace.si.edu/stories/editorial/mercury-primate-capsule-and-ham-astrochimp
Lot Alana Sheparda:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Mercury-Redstone_3
—
👉 Tu również znajdziecie nasze podcasty ⬇️
Nasz kanał na YouTubie (są też podcasty):
https://www.youtube.com/c/crazynaukapl
Spotify:
https://open.spotify.com/show/7h2hH3TJkZzHYbDLdxeJ8s?si=107ffabd5c1943c2&nd=1
Podcasty Google:Sun, 04 Dec 2022 - 23 - 14. Czy owady to jedzenie przyszłości?
Jadł_byś owady? Tak jak je się warzywa, owoce czy mięso? A może uważasz, że to obrzydliwe?
Ten odcinek sponsoruje firma Brit, która produkuje karmę dla psów i kotów. Między innymi taką, która zawiera białko z larw owadów.
Choć obecnie w Unii Europejskiej owady zostały dopuszczone tylko jako karma czy pasza dla zwierząt, to zapewne w niedalekiej przyszłości białko owadów będzie stanowiło normalny dodatek do jedzenia dla ludzi. Zresztą owady stanowią normalny składnik diety w około 130 krajach świata, a więc to raczej niejedzenie owadów jest dziwactwem.
To jak, jedlibyście?
Linki do badań i tekstów, o których mówimy:
https://www.crazynauka.pl/4-powody-dla-ktorych-warto-jesc-mniej-miesa/
https://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/es200130u
https://www.fao.org/edible-insects/en/
https://doi.org/10.1016/B978-0-08-100722-8.00011-5
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0014445
https://link.springer.com/article/10.1007/s11367-015-0931-6
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32017R0893&from=PL
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8067469/
https://link.springer.com/article/10.1007/BF01963580
https://theconversation.com/more-people-are-eating-bugs-but-is-it-ethical-to-farm-insects-for-food-167248Thu, 27 Oct 2022 - 22 - 13. Wielkie smrody w wielkich miastach - historia od Kryzysu Końskiego Łajna po Zabójczą Mgłę
Miasto, które trzeba było podnieść, dom po domu, o 2 metry. Rzeka, która odsłoniła niewiarygodnie śmierdzące pokłady wszelkich możliwych brudów. Wielki Kryzys Końskiego Łajna w Londynie i Manhattan, w którym pokłady odchodów miały sięgnąć drugiego piętra. Zebraliśmy niesamowite opowieści o cuchnących problemach wielkich miast od połowy XIX do połowy XX wieku.
Jeżeli cenisz to co robimy, jeśli podoba Ci się nasz podcast, to będzie nam bardzo miło, jeśli zechcesz pomóc nam jego w tworzeniu dzięki Patronite:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz dorzucić nam coś jednorazowo, to również będzie nam bardzo miło. Może postawisz nam kawę? Dzięki! :)
https://buycoffee.to/crazynauka
A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Rozdziały:
(00:00) Cześć :)
(01:40) Wielki Smród
(18:07) Hej, podnieśmy miasto!
(48:19) Kryzys Końskiego Łajna
(01:01:50) Zabójcza mgła
Zapowiadana pasta:
https://www.wykop.pl/wpis/19588545/my-urodzeni-w-przeszlosci-z-nostalgia-wspominamy-t/
Źródła:
Wielki Smród w Londynie:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wielki_Smr%C3%B3d
https://en.wikipedia.org/wiki/Great_Stink
https://portalkomunalny.pl/wielki-smrod-londyn-1858-great-stink-362103/
Podnoszenie Chicago:
https://en.wikipedia.org/wiki/Raising_of_Chicago
https://wyborcza.pl/alehistoria/7,121681,21665406,w-xix-w-chicago-tonelo-w-blocie-i-smieciach-mieszkancow.html
http://nike-of-samothrace.net/csc.html#y1865_m10_d31
https://en.wikipedia.org/wiki/Ellis_S._Chesbrough
https://isgs.illinois.edu/outreach/geology-resources/quaternary-glaciations-illinois
https://www.chicago.gov/content/dam/city/depts/cdot/ShorelineHistory.pdf
Kryzys Końskiego Łajna:
„The Horse in the City: Living Machines in the Nineteenth Century”, Joel Tarr i Clay McShane
https://en.wikipedia.org/wiki/Great_horse_manure_crisis_of_1894
http://maysweb.tamu.edu/wp-content/uploads/sites/16/2017/11/The-Great-Horse-Manure-Crisis-of-1894.pdf
https://www.polityka.pl/niezbednik/1652022,1,od-powozow-do-samochodow-przyszlosci.read
https://przekroj.pl/spoleczenstwo/historia-pewnej-apokalipsy-tomasz-majeran
Zabójcza mgła
https://www.crazynauka.pl/rozwiazano-tajemnice-zabojczej-londynskiej-mgly-z-1952-roku/
https://www.pnas.org/doi/full/10.1073/pnas.1616540113#sec-7
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wielki_smog_londy%C5%84ski
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1241576/Sat, 24 Sep 2022 - 21 - 12. Na fali Crazy Nauki - obalamy mity na temat telefonii komórkowej
Już samo słowo "promieniowanie" budzi strach. Tymczasem promieniowanie elektromagnetyczne to radio, mikrofalówka, telefonia komórkowa, ciepło, które czujemy na skórze, widzialne światło, ultrafiolet, promienie rentgenowskie i gamma. Rozmawiamy o tym, dlaczego ludzie boją się telefonii komórkowej, systemu 5G i czy telefony gotują mózgi.
Odcinek powstał we współpracy z serwisem Na fali nauki - https://nafalinauki.pl/Fri, 09 Sep 2022 - 20 - 11. Zbrodnie i trudne przypadki rozwiązane dzięki nauce i jej nieszablonowym metodom
Morderca zidentyfikowany dzięki genetycznej “fotografii”; pyłki roślin łączą sprawcę z miejscem porzucenia ciał ofiar; nowa metoda “ożywia” stare DNA i wskazuje mordercę…
Opowiadamy o tym, jak nauka wspiera kryminalistykę. Ale nie jest to typowe true crime - bo przecież obecnie niemal każda zbrodnia jest wykrywana przy udziale metod naukowych - tylko opis starannie przez nas wybranych historii, w których użyto naukowych narzędzi w sposób nowatorski lub nieszablonowy.
Sklep z naszymi koszulkami: https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109
Ciekawe? Może chcesz nam postawić kawę? :) https://buycoffee.to/crazynauka
Linki do odcinka:
Zdjęcie z DNA czyli fenotypowanie
https://parabon-nanolabs.com/news-events/2015/09/snapshot-bouzigard.html
https://www.prnewswire.com/news-releases/parabon-announces-new-snapshot-forensic-art-service-at-the-international-homicide-investigators-association-meeting-300130130.html
Pokrzywy zdradzają mordercę
https://www.theguardian.com/world/2005/jan/10/gender.uk
https://en.wikipedia.org/wiki/Soham_murders
Sprawa Green River
https://en.wikipedia.org/wiki/Gary_Ridgway
https://sequoyahsteminstitute.org/blog/2018/10/5/how-dna-caught-the-green-river-killer
https://pl.wikipedia.org/wiki/Sekwencje_mikrosatelitarne
https://en.wikipedia.org/wiki/GEDmatch
Tajemniczy człowiek na plaży w 1948 r.
https://www.theguardian.com/australia-news/2022/jul/27/somerton-man-mystery-identity-solved-identified-australia
https://www.abc.net.au/news/2022-08-02/carl-webb-brother-resemblance-to-somerton-man/101293788
https://pl.wikipedia.org/wiki/Sprawa_Tamam_Shud
https://edition.cnn.com/2022/07/26/australia/australia-somerton-man-mystery-solved-claim-intl-hnk-dst/index.html
Samochód z Map Google’a
https://www.bbc.com/news/world-us-canada-49677843Tue, 30 Aug 2022 - 19 - 10. Katastrofy z głupoty, chciwości i złej woli, czyli jak 'zniknąć' jezioro i zasuszyć ziemię
Ogromne jeziora, które znikają w ciągu kilkudziesięciu lat. Katastrofalne burze pyłowe spowodowane głupotą człowieka. Konflikty, w których bronią staje się woda. W tym odcinku mówimy o tym, jak ludzie pakują się z łapami tam, gdzie nie powinni, a potem często gorzko tego żałują. Oraz o tym, co się dzieje, gdy woda jest tak cenna, że warto komuś ukraść całą rzekę. Albo wiele rzek.
Linki do odcinka:
Jezioro Aralskie
Badania pokazują, że do 2025 roku Jezioro Aralskie całkowicie wyschnie:
https://english.cas.cn/newsroom/archive/research_archive/rp2018/201806/t20180627_194531.shtml
Dust Bowl
https://en.wikipedia.org/wiki/Dust_Bowl
https://www.britannica.com/place/Great-Plains
Raport z 1935 roku:
https://fraser.stlouisfed.org/title/drought-1934-834
Jezioro Czad
https://en.wikipedia.org/wiki/Lake_Chad
https://ourworld.unu.edu/en/sucking-dry-an-african-giant
Wojny o wodę
https://www.voanews.com/a/un-experts-warn-of-serious-water-problems-for-iraq-/6625446.html
https://thearabweekly.com/iraqi-kurd-farmers-battle-drought-iran-dams-stem-water-flow
https://thearabweekly.com/iraq-asks-turkey-release-more-water-along-tigris-euphrates-drought-hits
https://gospodarka.dziennik.pl/news/artykuly/8237493,iran-irak-konflikt-susza.htmlWed, 17 Aug 2022 - 18 - 9. Najbardziej zadziwiające wypadki w laboratoriach
Najczęstsze wypadki w laboratoriach to wybuchy. Ale my nie o tym. Wybraliśmy przypadki dziwne, nieoczywiste, zaskakujące, z drugim dnem. Niektóre miały zaskakująco dobre zakończenia, inne – niespodziewanie tragiczne. Bycie naukowcem bywa naprawdę niebezpieczne.
Jeżeli cenisz to co robimy, jeśli podoba Ci się nasz podcast, to będzie nam bardzo miło, jeśli zechcesz pomóc nam jego w tworzeniu dzięki Patronite:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz dorzucić nam coś jednorazowo, to również będzie nam bardzo miło. Może postawisz nam kawę? Dzięki! :)
https://buycoffee.to/crazynauka
Linki do odcinka:
https://en.wikipedia.org/wiki/Cecil_Kelley_criticality_accident
https://www.crazynauka.pl/rdzen-demona-kula-plutonu-ktora-zabila-dwoch-naukowcow/
https://en.wikipedia.org/wiki/Harold_McCluskey
https://en.wikipedia.org/wiki/Anatoli_Bugorski
https://www.labsafety.org/fail-proof-fail-the-microbiologist-killed-by-his-own-experiment
https://en.wikipedia.org/wiki/Karen_Wetterhahn
https://www.livescience.com/mad-cow-disease-lab-accident-vCJD.html
https://sitn.hms.harvard.edu/flash/2013/space-human-body
https://www.crazynauka.pl/ospa-prawdziwa-setki-milionow-jej-ofiar-i-ostatnia-z-nich-janet-parker-mija-40-lat-od-eradykacji-choroby/
https://www.crazynauka.pl/czlowiek-ktory-przezyl-w-prozni-jak-to-naprawde-wyglada/
https://www.labsafety.org/memorial-wallSun, 31 Jul 2022 - 17 - 8. Nieprzewidziane skutki prób jądrowych
Nieprzewidziane skutki prób broni jądrowej oraz jak testowanie ładunków nuklearnych zamieniło się w dobrze prosperujący biznes.
Próby jądrowe nie zawsze szły zgodnie z planem. Czasem miało to dramatyczne, a czasem tylko komiczne skutki. A wokół tych potężnych wojskowych eksperymentów zbudowano całkiem niezły biznes - od alkoholowych imprez z grzybem jądrowym w tle po handel pewnym szczególnym minerałem.
Jeżeli cenisz to co robimy, jeśli podoba Ci się nasz podcast, to będzie nam bardzo miło, jeśli zechcesz pomóc nam jego w tworzeniu dzięki Patronite:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz dorzucić nam coś jednorazowo, to również będzie nam bardzo miło. Może postawisz nam kawę? Dzięki! :)
https://buycoffee.to/crazynauka
Linki do poszczególnych tematów:
Katastrofa tunguska:
https://www.britannica.com/story/what-is-known-and-not-known-about-the-tunguska-event
Castle Bravo:
https://www.atomicheritage.org/history/castle-bravo
https://en.wikipedia.org/wiki/Rongelap_Atoll
https://www.atomicheritage.org/history/gojira-1954
Test Sedan
https://www.youtube.com/watch?v=gZbL_uKBQzY
https://www.youtube.com/watch?v=EeyEXkVAifM
https://en.wikipedia.org/wiki/Sedan_Crater
Car-bomba:
https://www.youtube.com/watch?v=YtCTzbh4mNQ
http://www.polska-zbrojna.pl/home/articleshow/35641?t=Matka-diabla-sieje-zaglade
https://pl.wikipedia.org/wiki/Car-bomba
Trynityt
https://pl.wikipedia.org/wiki/Trynityt
https://en.wikipedia.org/wiki/Trinitite#/media/File:Trinitite_backlight.jpg
Imprezy w Las Vegas
https://www.crazynauka.pl/obejrzyj-wybuch-atomowy-z-bliska-amerykanie-odtajnili-materialy-wideo/
https://www.bloomberg.com/news/articles/2014-08-08/atomic-tests-were-a-tourist-draw-in-1950s-las-vegas
https://nationalatomictestingmuseum.org/
Lookout Mountain Laboratory
https://www.youtube.com/watch?v=BMTIU91vK8Q
https://news.illinois.edu/view/6367/739553
https://www.nytimes.com/2010/09/14/science/14atom.html
https://www.lanl.gov/discover/publications/national-security-science/2015-july/_assets/doc/NSS-july-2015.pdf
https://www.youtube.com/watch?v=7TTlmZLQtes
https://publicdomainreview.org/collection/operation-doorstep-1953
Incydent Vela
https://nsarchive.gwu.edu/briefing-book/nuclear-vault/2016-12-06/vela-incident-south-atlantic-mystery-flash-september-1979-raised-questions-about-nuclear-test
https://en.wikipedia.org/wiki/Vela_incident
Lista testów jądrowych
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_nuclear_weapons_tests
https://en.wikipedia.org/wiki/Nuclear_weapons_testingTue, 05 Jul 2022 - 16 - 7. Top 10 tekstów na 10-lecie Crazy Nauki
10.
Czym są te dziwne rzeczy wciąż pływające mi przed oczami?
https://crazynauka.pl/czym-sa-dziwne-rzeczy-wciaz-plywajace-oczami/
9.
Burza - jak prawidłowo obliczyć odległość od pioruna na podstawie czasu od błysku do grzmotu?
https://crazynauka.pl/burza-jak-prawidlowo-obliczyc-odleglosc-od-blysku-do-grzmotu/
8.
Tak, Bill Gates powiedział, że szczepienia zmniejszą liczbę ludzi. O co mu chodziło?
https://crazynauka.pl/tak-bill-gates-powiedzial-ze-szczepienia-zmniejsza-liczbe-ludzi-o-co-mu-chodzilo/
7.
25 obrazków, które zmienią twoje spojrzenie na świat
https://www.crazynauka.pl/25-obrazkow-ktore-zmienia-twoje-spojrzenie-na-swiat/
6.
Pień ogromnej sekwoi – symbol potęgi przyrody i podłości człowieka
https://crazynauka.pl/pien-ogromnej-sekwoi-symbol-potegi-przyrody-i-podlosci-czlowieka/
5.
Rozwiązano tajemnicę zabójczej londyńskiej mgły z 1952 roku
https://crazynauka.pl/rozwiazano-tajemnice-zabojczej-londynskiej-mgly-z-1952-roku/
4.
Komary i komarnice
https://crazynauka.pl/komary-i-komarnice/
3.
Uwaga manipulacja! Film "FAŁSZYWA PANDEMIA - LEKARZE PRZERYWAJĄ ZMOWĘ MILCZENIA" kłamie
https://crazynauka.pl/uwaga-manipulacja-film-falszywa-pandemia-lekarze-przerywaja-zmowe-milczenia-klamie/
2.
Można oglądać Ziemię na żywo z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej!
https://crazynauka.pl/mozna-ogladac-ziemie-zywo-miedzynarodowej-stacji-kosmicznej/
1.
Jakiego koloru jest sukienka i buty? Oto naukowe wyjaśnienie
https://crazynauka.pl/jakiego-koloru-jest-sukienka-oto-naukowe-wyjasnienie/
Jakiego koloru jest sukienka? Naukowcy wyjaśniają internetowy problem
https://crazynauka.pl/jakiego-koloru-jest-sukienka-naukowcy-wyjasniaja-internetowy-problem/Fri, 24 Jun 2022 - 15 - 6. Na fali Crazy Nauki - o tym, po co komu to całe 5G
Czy faktycznie potrzebujemy sieci komórkowej 5. generacji, skoro internet na naszych komórkach i tak śmiga? Owszem, bo nie tylko o prędkość tu chodzi. Starsze sieci po prostu zapchają się i to wcale nie z powodu liczby telefonów komórkowych. Rozmawiamy o tym z Rafałem Pawlakiem z Instytutu Łączności - Państwowego Instytutu Badawczego.
Informacja o przewróconym maszcie telefonii komórkowej na Kaszubach: https://antyweb.pl/runal-maszt-telefonii-komorkowej
Partnerem podcastu jest serwis Na fali nauki - https://nafalinauki.pl/Tue, 10 May 2022 - 14 - 5. Kłamstwa branży paliwowej, czyli skąd wzięły się mity związane ze zmianą klimatu
Wiecie, skąd się wzięły niemal wszystkie mity i fake newsy dotyczące zmian klimatu? Wymyślili je 20-30 lat temu zatrudnieni przez koncerny energetyczne specjaliści od czarnego PR-u. Choć brzmi to jak teoria spiskowa, to istnieje mnóstwo dowodów potwierdzających zmowę największych światowych koncernów paliwowych, której celem było ukrycie prawdy o postępujących zmianach klimatu. Motywacja? Pieniądze i światopogląd.
Jeżeli cenisz to co robimy, jeśli podoba Ci się nasz podcast, to będzie nam bardzo miło, jeśli zechcesz pomóc nam jego w tworzeniu dzięki Patronite:
https://patronite.pl/crazynauka
Jeśli wolisz dorzucić nam coś jednorazowo, to również będzie nam bardzo miło. Może postawisz nam kawę? Dzięki! :)
https://buycoffee.to/crazynauka
W tym odcinku odwołujemy się do wielu źródeł. Poniżej najważniejsze z nich:
BBC – “How the oil industry made us doubt climate change”
https://www.bbc.com/news/stories-53640382
Raport „America Misled: How the fossil fuel industry deliberately misled Americans about climate change”
https://www.climatechangecommunication.org/america-misled/
The Guardian – „Big oil and gas kept a dirty secret for decades. Now they may pay the price”
https://www.theguardian.com/environment/2021/jun/30/climate-crimes-oil-and-gas-environment
The Conversation – „What Big Oil knew about climate change, in its own words”
https://theconversation.com/what-big-oil-knew-about-climate-change-in-its-own-words-170642
Znakomity podcast BBC “How They Made Us Doubt Everything”
https://www.bbc.co.uk/programmes/m000l7q1/episodes/player
Wywiad Krystyny Romanowskiej z klimatologiem Jamesem Hansenem:
https://www.crazynauka.pl/slynny-klimatolog-james-hansen-o-wyrwaniu-swiata-ze-scenariusza-jak-w-nie-patrz-w-gore/
Wywiad – Clarence Cooke Little mówi o nieszkodliwości palenia papierosów
https://www.youtube.com/watch?v=ipXIQ6PIXAk
Materiały University of Bath dotyczące strategii stosowanych przez koncerny tytoniowe
https://tobaccotactics.org/
Artykuł z „New York Times” podsumowujący program telewizyjny „See It Now” dotyczący szkodliwości palenia
https://www.nytimes.com/1955/06/01/archives/tv-cigarettes-and-cancer-murrow-gives-first-of-twopart-report-on.htmlSat, 30 Apr 2022 - 13 - 4. Na fali Crazy Nauki - o tym, jakiego promieniowania warto się bać i dlaczego Rosja tak nie cierpi 5G
Wracamy do naszych podcastów Crazy Nauki. To pierwszy odcinek serii, którą nazwaliśmy "Na fali Crazy Nauki", ponieważ jej partnerem jest serwis Na fali nauki.
Rozmawiamy o tym, jakiego promieniowania (a właściwie "jakich częstotliwości promieniowania") należy się faktycznie bać, a jakich nie i dlaczego.
O tym, czym różni się telefon komórkowy od mikrofalówki.
O tym, jak w 2020 roku zrobiła się moda na palenie masztów telefonii komórkowej i jaki udział w tym miały rosyjskie służby dezinformacyjne.
Wreszcie o tym, po co komu całe to 5G, skoro internet na komórce śmiga całkiem dziarsko i bez niego.
A poniżej lista badań związanych z tematem, o którym mówimy:
https://academic.oup.com/jnci/article/98/23/1707/2521896
http://interphone.iarc.fr/interphone_results.php
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23657200
https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/radiation/cell-phones-fact-sheet#q4
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17445067
http://www.uni-mainz.de/presse/16366_ENG_HTML.php
http://www.iarc.fr/en/media-centre/pr/2011/pdfs/pr208_E.pdf
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17619826Wed, 13 Apr 2022 - 12 - 3. Nieważkość na twardo
Turystyka kosmiczna - to brzmi pięknie! Takie Malediwy. Albo Bali. Tylko lepsze widoki i ta cudowna nieważkość! Tak!!!
No właśnie - nieważkość. Więc może zamiast euforii unoszące się po całej kabinie kuleczki wymiocin? I nie tylko...
Posłuchajcie dlaczego Ola się jednak wybiera, a Piotrek - zdecydowanie nie.
A w podcaście wspominamy o kręceniu filmu Apollo 13. Rzućcie więc okiem na tę scenę przygotowań do filmu na pokładzie Vomit Comet:
https://www.youtube.com/watch?v=5IAAjk3QdU8
I koniecznie obejrzyjcie teledysk OK GO:
https://www.youtube.com/watch?v=LWGJA9i18Co
Oraz to, jak był kręcony:
https://www.youtube.com/watch?v=Gsnyqu7xq9cFri, 21 Sep 2018 - 11 - 2. Zaćmiło nas
Zaćmieniami Słońca ekscytują się wszyscy, a to przecież zaćmienia Księżyca są rzadszymi zjawiskami. W dodatku nie trzeba jechać na koniec świata, bo widać je z każdego miejsca na Ziemi, z którego można dostrzec w tym czasie Księżyc. Opowiadamy o całkowitym zaćmieniu Księżyca 27 lipca 2018 roku – tym najdłuższym w XXI wieku. Ale też to, o czym mówimy, przyda się przy każdym kolejnym zaćmieniu.
Więcej o tym konkretnym zjawisku przeczytacie tu: https://www.crazynauka.pl/najdluzsze-w-xxi-wieku-calkowite-zacmienie-ksiezyca-juz-27-lipca-swietnie-widoczne-z-polski/
Tu z kolei znajdziecie praktyczne rady jak obserwować zaćmienie: https://www.crazynauka.pl/najdluzsze-w-xxi-wieku-calkowite-zacmienie-ksiezyca-juz-27-lipca-swietnie-widoczne-z-polski/
A tu jest pakiet popularnych mitów, na które nie należy dać się nabrać: https://www.crazynauka.pl/fakty-i-mity-calkowite-zacmienie-ksiezyca-2018/
Jeżeli spodobał się Wam nasz podcast, to plik RSS z informacjami o kolejnych odcinkach znajdziecie pod adresem: https://www.crazynauka.pl/rss/podcast
Przyda się przy subskrybowaniu naszej radosnej twórczości – możecie jej słuchać np. na swoich telefonach dzięki aplikacjom do podcastów takim jak np. Podcast Addict na Androida.
W tym odcinku wykorzystaliśmy następujące utwory:
Don't Be Scared ft. Christine Autumn by Calling Sister Midnight (c) copyright 2015 Licensed under a Creative Commons Attribution license. http://dig.ccmixter.org/files/romancito/50155 Ft: Klaus Neumaier, Christine Autumn
How Do You Feel About That? (guitar instrumental) by Ivan Chew (c) copyright 2011 Licensed under a Creative Commons Attribution (3.0) license. http://dig.ccmixter.org/files/ramblinglibrarian/34432Thu, 26 Jul 2018 - 10 - 1. Nauka i zombie
Zombie, nieumarli, rozpadający się ludzie, których śmierć pozbawiła świadomości, woli i myśli pozostawiając tylko pragnienie zaspokojenia głodu. W pierwszym odcinku podcasta Crazy Nauki zastanawiamy się, skąd wzięła się ta koszmarna wizja i ile ma wspólnego z nauką. Nie zdradzę za wiele mówiąc, że więcej, niż byśmy sobie życzyli.
Tu możecie przeczytać więcej o badaniach nad tą podstępną przywrą. Polskich badaniach: http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,399516,pasozyt-wystawia-slimaka-na-atak-ptaka.html
Obiecaliśmy też link do strony, na której CDC radzi, jak przygotować się na apokalipsę zombie. To tu: https://www.cdc.gov/phpr/zombie/
Pod koniec odcinka konkurs, gdybyście mieli ochotę wziąć w nim udział, to swoje pomysły wysyłajcie na konkurs@crazynauka.pl
Jeżeli spodobał się Wam nasz podcast, to plik RSS z informacjami o kolejnych odcinkach znajdziecie pod adresem: https://www.crazynauka.pl/rss/podcast
Przyda się przy subskrybowaniu naszej radosnej twórczości - możecie jej słuchać np. na swoich telefonach dzięki aplikacjom do podcastów takim jak np. Podcast Addict na Androida.
W tym odcinku wykorzystaliśmy następujące utwory:
Don't Be Scared ft. Christine Autumn by Calling Sister Midnight (c) copyright 2015 Licensed under a Creative Commons Attribution license. http://dig.ccmixter.org/files/romancito/50155 Ft: Klaus Neumaier, Christine Autumn
How Do You Feel About That? (guitar instrumental) by Ivan Chew (c) copyright 2011 Licensed under a Creative Commons Attribution (3.0) license. http://digMon, 30 Oct 2017
Podcasts similares a Crazy Nauka
Gość Radia ZET Beata Lubecka- Wojna według Wołoszańskiego Bogusław Wołoszański
- Historia Jakiej Nie Znacie Cezary Korycki
- Raport o stanie świata Dariusza Rosiaka Dariusz Rosiak
- Podcast Wojenne Historie Historia II wojny światowej
- MÓWI SIĘ Joanna Kołaczkowska i Szymon Majewski
- Express Biedrzyckiej - seria DOBRZE POSŁUCHAĆ Kamila Biedrzycka
- WojewódzkiKędzierski Kuba Wojewódzki , Piotr Kędzierski
- Mellina Marcin MELLER
- Kryminatorium Marcin Myszka
- ZŁO - Zbrodnia Łowca Ofiara Marta Kiermasz
- Psychologia, którą warto znać Mirosław Brejwo
- Stan Wyjątkowy Onet
- Teatr Polskiego Radia: Najnowsze produkcje Polskie Radio S.A.
- Radio Wnet Radio Wnet
- Podcast Historyczny Rafał Sadowski
- Dorwać bestię RMF FM
- Misja specjalna RMF FM
- Poranna rozmowa w RMF FM RMF FM
- Sceny zbrodni RMF FM
- Kwadrans na angielski Szymon Marciniak
- TOK FM Select TOK FM
Otros podcasts de Ciencia y Medicina
- Radio Naukowe Radio Naukowe - Karolina Głowacka
- Nauka To Lubię Tomasz Rożek
- Nauka XXI wieku Borysław Kozielski
- Ale kosmos! Polskie Radio S.A.
- Podcast o mózgu Urszula Dąbrowska
- BBC Inside Science BBC Radio 4
- Psychologia na co dzień Monika Kotlarek
- Two Money Lovers 經濟學不是萬能但有用 季凡 & 翔蛇
- Klub Ciekawych Wszystkiego Hanna Maria Giza
- DEEP TALKS [CZE] Petr Ludwig
- Rain Sounds - 10 Hour Sol Good Media
- Techno Český rozhlas
- Aha! Zehn Minuten Alltags-Wissen WELT
- Szkoła Bardzo Wieczorowa Radia Katowice Radio Katowice S.A.
- radioWissen Bayerischer Rundfunk
- Pillole di Scienza Massimo Dell'Erba
- Das Wissen | SWR SWR
- Scotland Outdoors BBC Radio Scotland
- Mówią Świadkowie Radio Paranormalium
- Lex Fridman Podcast Lex Fridman
![DEEP TALKS [CZE]](https://is1-ssl.mzstatic.com/image/thumb/Podcasts123/v4/38/ce/57/38ce57ef-b61d-d722-db7a-e2a842b729c4/mza_970540372917324365.png/300x300bb.jpg)
