มองจีนมุมใหม่

 กฎหมายจีนกับสิทธิส่วนบุคคล  ตอนที่ 1

จีนออกกฎล่าสุดโดยกระทรวงความมั่นคง ให้อำนาจเจ้าหน้าที่ตำรวจสามารถขอตรวจค้นและรวบรวมข้อมูลจากอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่เกี่ยวข้องกับการสืบสวนสอบสวน ซึ่งรวมทั้งข้อความสั้นทางมือถือ, อีเมล, ข้อความสั้น, การสนทนาแบบกลุ่มและเอกสารต่าง ๆ ภาพ ไฟล์เสียงและคลิปวิดีโอ แอปพลิเคชัน ตลอดจนบันทึกต่าง ๆ  ทั้งของพลเมืองจีนและชาวต่างชาติที่เดินทางเข้าประเทศจีนโดยไม่ต้องมีหมายตรวจค้น จะเริ่มมีผลบังคับใช้ 1 ก.ค. 2567 นี้เป็นต้นไป 

ท่ามกลางกระแสวิพากษ์วิจารณ์เกี่ยวกับการละเมิดสิทธิส่วนบุคคลและการใช้เป็นข้ออ้างเพื่อจัดการกับผู้เห็นต่างทางการเมือง ขณะที่รัฐบาลอ้างเหตุผลสำคัญคือต้องการป้องกันปัญหาอาชญากรรมหรือการกระทำผิดกฎหมายและเพื่อความมั่นคงของประเทศโดยเฉพาะการสื่อสารในยุคดิจิทัลที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ตฤณ วุ่นกลิ่นหอม นายกสมาคมการค้าดิจิทัลไทย, ที่ปรึกษาหอการค้าอิเล็กทรอนิกส์และคณะกรรมการการค้าข้ามแดนจีน มาเล่าให้ฟังเกี่ยวกับที่มาที่ไปของกฎหมายสำคัญ ๆ ซึ่งจีนบังคับใช้ รวมทั้งกฎหมายล่าสุดที่จะมีผลกับชาวต่างชาติและทุกคนที่เดินทางเข้าประเทศจีน หลัง 1 ก.ค. 67 นี้ด้วย

นอกจากทุเรียนที่เป็นผลไม้ยอดฮิตสำหรับผู้บริโภคชาวจีน ยังมีผลไม้ไทยอื่น ๆ ที่ได้รับความนิยมมากเช่นกัน อาทิ มะพร้าว มังคุด ขนุน ลำไย ซึ่งยังมีโอกาสทางการตลาดอีกมากที่ไทยจะผลักดันผลไม้เหล่านี้เข้าสู่ตลาดจีน แต่จะทำอย่างไรที่จะไปให้ได้ถึงจุดนั้น                                                                       

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีนมาคุยเรื่องนี้ โดยถอดกรณีศึกษาจากประเทศชิลีและนิวซีแลนด์ ทำไมผลไม้ของประเทศทั้งสองจึงสามารถขายในราคาต่อหน่วยที่สูงขึ้นในตลาดจีน

ทุเรียน ยืนหนึ่งเป็นที่นิยมของผู้บริโภคชาวจีนโดยตลอด กรมการค้าต่างประเทศ เปิดเผยตัวเลขการส่งออกทุเรียนไทยไปจีนในปี  พ.ศ. 2566 มูลค่ามากกว่า 9 หมื่นล้านบาท สัดส่วนเพิ่มขึ้นมากกว่า 80%  และหากนับถอยหลังไปในรอบ 6 ปีที่ผ่านมา การส่งออกทุเรียนไทยไปจีนก็มีปริมาณเพิ่มขึ้นเกือบ 10 เท่าตัว ซึ่งที่ผ่านมา มีปัจจัยสำคัญคือไทยเคยเป็นชาติเดียวที่จีนอนุญาตให้นำเข้าทุเรียนสดเป็นลูก 

แต่เงื่อนไขนี้เปลี่ยนแปลงไปแล้ว เริ่มมีหลายชาติในอาเซียนได้สิทธิดังกล่าวเช่นกัน ทั้งเวียดนาม มาเลเซีย โดยเฉพาะเวียดนาม มีข้อได้เปรียบไทยหลายประการ ทั้งภูมิศาสตร์ที่ตั้งติดกับจีน ใกล้กว่า ต้นทุนการขนส่งถูกกว่าและยังมีสิทธิพิเศษยกเว้นทางภาษี ทำให้ไทยมีคู่แข่งขันเพิ่มขึ้น    

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีนวิเคราะห์เรื่องนี้ว่า ผู้ประกอบการไทยจะพลิกวิกฤตให้เป็นโอกาสได้อย่างไรและทุเรียนไทยมีจุดเด่นที่เป็นข้อได้เปรียบกว่าคู่แข่งขันในตลาดจีนอย่างไร

ธุรกิจ ร้านขายสินค้าไลฟ์สไตล์ของคนรุ่นใหม่ Miniso และ ร้านขายไอศครีมและชาเย็น Mixue  เป็นตัวอย่างสองแบรนด์สัญชาติจีน ที่เปิดตัวและขยายสาขาในต่างประเทศได้อย่างรวดเร็ว  เนื่องจากได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานสำคัญแห่งหนึ่งของรัฐบาลจีน 
 
โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ตฤณ วุ่นกลิ่นหอม นายกสมาคมการค้าดิจิทัลไทย ที่ปรึกษาหอการค้าอิเล็กทรอนิกส์และคณะกรรมการการค้าข้ามแดนจีน เจาะลึกวิธีการทำงานของ CCPIT (China Council for the Promotion of International Trade)  ซึ่งเป็นหน่วยงานผู้อยู่เบื้องหลังการผลักดันธุรกิจจีนไปสู่ตลาดต่างประเทศว่า ทำอย่างไรจึงทำให้การอำนวยความสะดวกแก่ผู้ประกอบการครบวงจรและยังเป็นผู้ประสานงานช่วยเหลือยามที่มีปัญหา  สำหรับในประเทศไทย เราจะรับมือการเข้ามาของกลุ่มธุรกิจและนักลงทุนจีนเหล่านี้และจะเป็นโอกาสของทุนไทยที่เข้าไปขยายตลาดในจีนได้อย่างไร

Byte Dance ซึ่งเป็นเจ้าของแพลตฟอร์มวิดีโอสั้น “ติ๊กต๊อก” (TikTok) มีผลประกอบการปี 2566 มูลค่ามากกว่า 1.1 แสนล้านดอลล่าร์สหรัฐฯ เป็นตัวอย่างหนึ่งในความสำเร็จของบริษัท Startup ดาวรุ่งสัญชาติจีน ที่กำลังเผชิญปัญหาใหญ่เพราะสหรัฐอเมริกาเพิ่งผ่านร่างกฎหมายบังคับให้ ไบต์แดนซ์  ขายสินทรัพย์ในสหรัฐอเมริกาภายในเวลา 9 เดือน  หากไม่ขายอาจจะถูกแบนทั่วประเทศ ขณะที่คนอเมริกันใช้งาน TikTok กว่า 100 ล้านคน 

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ตฤณ วุ่นกลิ่นหอม นายกสมาคมการค้าดิจิทัลไทย ที่ปรึกษาหอการค้าอิเล็กทรอนิกส์และคณะกรรมการการค้าข้ามแดนจีน  มาถอดรหัสเบื้องหลังความสำเร็จของ จาง อี้หมิง  (Zhang Yiming) ผู้ก่อตั้ง Byte Dance ว่ามีอะไรเป็นปัจจัยสนับสนุนและอยู่เบื้องหลังจนทำให้เขาประสบความสำเร็จในวันนี้ 

หน่วยงานขจัดความยากจนของรัฐบาลจีน CPAD (The State Council Leading Group Office of Poverty Alleviation and Development ) มีบทบาทอย่างไรในการสร้าง Startup รุ่นใหม่ของจีนผ่าน  New normal University ใน High Talent Park.
 

สังคมจีนเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว เกิดอาชีพใหม่ ๆ และ platform ใหม่ ๆ สำหรับการค้าขายสินค้าและบริการ  โครงสร้างทางสังคมและประชากรจีนก็เปลี่ยนไปด้วยหลังรัฐบาลยกเลิกมาตรการลูกคนเดียว  โฉมหน้าครอบครัวจีนในยุคใหม่จะทำให้เกิดเศรษฐกิจแบบไหนบ้าง และจะเป็นโอกาสของผู้ประกอบการไทยอย่างไร

โสภิต  หวังวิวัฒนา ชวน ดร.อรสา รัตนอมรภิรมย์  ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายปฏิบัติการ สำนักงานนวัตกรรมและความร่วมมือสถาบันบัณฑิตวิทยาศาสตร์จีน คุยเรื่องนี้
 

นโยบาย 2 ส่งเสริม 3 พื้นที่พัฒนา เป็นหนึ่งในปัจจัยช่วยสร้างคนจีนรุ่นใหม่ให้มีทักษะด้านการค้าขายและมีมุมมองที่แตกต่าง                                                                                                                                                                                          
.
โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน คุณตฤณ วุ่นกลิ่นหอม นายกสมาคมการค้าดิจิทัลไทย, ที่ปรึกษาหอการค้าอิเล็กทรอนิกส์และคณะกรรมการการค้าข้ามแดนจีน  ผู้คร่ำหวอดอยู่ในแวดวงการค้าระหว่างไทย-จีน มาเจาะลึกว่า การสร้าง 3 พื้นที่พัฒนา (3 P) คือ Talent Park (ศูนย์พัฒนามนุษย์)  Industrial Park (ศูนย์ส่งเสริมอุตสาหกรรมและอีคอมเมิร์ส) และ Cross Border Park (ศูนย์การค้าข้ามแดน)   มีส่วนสำคัญสร้างวิธีคิดแบบนักธุรกิจให้กับชาวจีนอย่างไร และพรรคคอมมิวนิสต์ออกแบบการเรียนรู้ที่แตกต่างจากไทยอย่างไร

เป็นที่รับรู้กันโดยทั่วไปว่าคนจีนเก่งด้านการค้าขาย การลงทุน และการแลกเปลี่ยนที่ทำให้ได้ผลกำไรกลับคืนมาทุกรูปแบบ  นอกจากพรสวรรค์หรือความสามารถเฉพาะคนแล้ว  ยังมีปัจจัยอื่น ๆ อีกหลายด้านที่ส่งผลต่อกัน รวมทั้งนโยบาย มาตรการส่งเสริมจากภาครัฐและระบอบการปกครองแบบสังคมนิยม

โสภิต หวังวิวัฒนา  ชวน คุณตฤณ วุ่นกลิ่นหอม นายกสมาคมการค้าดิจิทัลไทย, ที่ปรึกษาหอการค้าอิเล็กทรอนิกส์และคณะกรรมการการค้าข้ามแดนจีน ผู้คร่ำหวอดอยู่ในแวดวงการค้าระหว่างไทย-จีน มาเผยเบื้องหลังว่านโยบาย 2 ส่งเสริม 3  พื้นที่พัฒนาคืออะไร เป็นเงื่อนไขสำคัญให้การค้าจีนติดปีกได้อย่างไร

จีนโพ้นทะเลในไทยและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ คือกลุ่มทุนรุ่นแรก ๆ ที่กลับเข้าไปทำการค้าในจีนหลังเปิดประเทศ ใน 5 พื้นที่นำร่องเขตเศรษฐกิจพิเศษ คือ ซัวเถา ไหหลำ เซียะเหมิน เสิ่นเจิ้น และจูไห่ ซึ่งล้วนแต่เป็นถิ่นกำเนิดของบรรพบุรุษชาวไทยเชื้อสายจีน

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มาอ่านความคิดของเติ้งเสี่ยวผิง ในการเดินหน้าเปิดประเทศผ่านหมากตัวสำคัญคือ "จีนโพ้นทะเล" และติดตามว่าลูกหลานชาวจีนยุคใหม่ที่มีอยู่ทั่วโลกมองการหวนกลับคืนแผ่นดินแม่อย่างไร

จีนเพิ่มงบประมาณด้านกลาโหมในสัดส่วนที่สูงขึ้นทุกปี โดยปี 2567 นี้ อยู่ที่ประมาณ 1.67 ล้านล้านหยวน เพิ่มขึ้น 7.2%จากปีก่อน ซึ่งถือว่าเป็นสัดส่วนที่สูงกว่าการตั้งเป้าหมายการเติบโตทางเศรษฐกิจที่ปีนี้คาดว่าจะอยู่ที่ 5% นอกจากต้องการเสริมศักยภาพของกองทัพให้แข็งแกร่งเพื่อป้องกันประเทศแล้ว จีนยังต้องการพัฒนาสมรรถนะด้านกลาโหมให้ทัดเทียมกับสหรัฐฯ ที่เป็นคู่แข่งสำคัญด้วย

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน มาวิเคราะห์แผนและยุทธศาสตร์ของจีนด้านการกลาโหมและความมั่นคงว่า จีนจะใช้โอกาสทุ่มงบประมาณเพื่อต่อยอดทางธุรกิจด้านการผลิตยุทโธปกรณ์สัญชาติจีนด้านไหนบ้าง สำคัญคือ นวัตกรรมและความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีที่รัฐบาลกำลังส่งเสริมจะถูกผนวกเข้ามาทำให้เกิดผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ ไปสู่ตลาดการค้าได้อย่างไร
 

ความเชื่อเรื่องอายุยืนยาว เป็นหนึ่งใน 3 ค่านิยมมงคลของชาวจีน นอกเหนือจาก บุญหนักศักดิ์ใหญ่ มีอำนาจบารมี ชื่อเสียงความสำเร็จ และความมั่งคั่งร่ำรวย โดยมีสัญลักษณ์ตัวแทนที่ชาวไทยหลายคนรู้จักกันดีคือ ฮก ลก ซิ่ว  ความหวังจะมีชีวิตเป็นนิรันดร์หรือมีความอมตะถูกฝังร่องรอยไว้ตั้งแต่อดีตกาล ผ่านยุคสมัยต่าง ๆ แล้วยังคงมีอิทธิพลต่อความคิดของคนจีนรุ่นปัจจุบัน

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มาเล่าให้ฟังว่า ร่องรอยที่เป็นหลักฐานสำคัญนอกจากพิธีกรรมในวาระสำคัญต่าง ๆ ทั้งการฝังศพ  การสร้างสุสานแล้ว ยังเชื่อมโยงไปสู่อาหารการกิน เมนูเส้นหมี่ ที่ต้องห้ามตัดให้ขาดหรือบั่นให้สั้นได้อย่างไร
 

ในบรรดาอาหารมีชื่อเสียง ราคาแพง ที่เป็นสัญลักษณ์จากภูมิภาคต่าง ๆ ของโลก เมื่อเอ่ยชื่อมาก็จะรู้ว่ามาจากพื้นที่ไหน เช่น ตับห่านหรือฟัวการ์และไวน์ชั้นดี เป็นเมนูขึ้นชื่อของฝรั่งเศส  เห็ดทรัฟเฟิลและไข่ปลาคาร์เวียจากอิตาลี เหล้าวอดก้าจากรัสเซีย มัจฉะหรือชาเขียวและเนื้อวากิวจากญี่ปุ่น  รู้หรือไม่ว่าจีนก็สามารถผลิตอาหารเหล่านี้ได้แล้วเช่นเดียวกัน และผลิตได้ในปริมาณมากจนกระทั่งยกระดับเป็นอุตสาหกรรมส่งออก จนเปลี่ยนโครงสร้างทางการตลาดสินค้าหลายรายการให้ราคาถูกลงกว่าเดิม เพิ่มโอกาสให้คนเข้าถึงและซื้อหาได้ง่ายขึ้น

โสภิต หวังวิวัฒนา  ชวน ดร.อรสา รัตนอมรภิรมย์  ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายปฏิบัติการ สำนักงานนวัตกรรมและความร่วมมือ สถาบันบันฑิตวิทยาศาสตร์จีน มาเล่าให้ฟังว่า มีสินค้าอะไรบ้างและผลิตได้มากในมณฑลใด

จับตามาตรการฟรีวีซ่าระหว่าง ไทย- จีน เป็นเวลา 30 วัน เริ่มมีผลตั้งแต่ 1 มี.ค. 2567 นี้  เป็นสัญญาณสำคัญที่แสดงว่าจีนเริ่มผ่อนคลายการเปิดให้คนต่างชาติเดินทางเข้าประเทศมากขึ้น  จีนยังทำแคมเปญ Nihao! China เดินสายโรดโชว์ไปในเมืองสำคัญหลายแห่งตั้งแต่ปีที่แล้ว เช่น ลอสเองเจลิส นิวยอร์ก ปารีส ลอนดอน  และยังผ่อนปรนเงื่อนไขการยื่นขอวีซ่าของพลเมืองสหรัฐฯ ไม่ต้องแสดงเอกสารจองตั๋วเครื่องบิน  การจองที่พัก กระทั่งจดหมายเชิญเข้าประเทศ  
                                                                                                                     
โสภิต หวังวิวัฒนา  ชวน ดร.อรสา รัตนอมรภิรมย์  ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายปฏิบัติการ สำนักงานนวัตกรรมและความร่วมมือ สถาบันบันฑิตวิทยาศาสตร์จีน  มาวิเคราะห์เงื่อนปมเบื้องหลังการตัดสินใจเปิดรับชาวต่างชาติเข้าประเทศในครั้งนี้ว่าจะมีส่วนช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจภายในประเทศจีนได้มากน้อยเพียงใด และมีประเด็นใดที่ไทยต้องให้ความสำคัญบ้าง หากคนจีนเดินทางเข้าออกได้สะดวกง่ายดายมากขึ้น
 

การถ่ายทอดสดรายการพิเศษของสถานีโทรทัศน์ CCTV  ในทุกค่ำคืนส่งท้ายก่อนวันตรุษจีน หรือ “ชุนหว่าน”  ซึ่งมีคนดูมากที่สุดในโลกนับพันล้านคน เป็นตัวอย่างรูปธรรมของการแสดงที่ส่งออก soft power จีนอย่างชัดเจน  นอกจากจะยกระดับอุตสาหกรรมบันเทิงและวัฒนธรรมของจีนหลากหลายมิติแล้ว ยังเป็นเครื่องมือที่ส่งเสริมความภาคภูมิใจของคนจีนต่อสายตาผู้คนทั้งประเทศและทั่วโลก 

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.อรสา รัตนอมรภิรมย์  ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายปฏิบัติการ สำนักงานนวัตกรรมและความร่วมมือสถาบันบันฑิตวิทยาศาสตร์จีน เล่าให้ฟังว่าจีนใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยีใหม่ ๆ ช่วยให้คนรุ่นใหม่เข้าถึงความเป็นจีนได้อย่างไร
 

รู้หรือไม่  วันฉลองวาเลนไทน์สำหรับคนจีนมีมากกว่า 1 วัน  นอกจากวันที่ 14 ก.พ. ตามแบบตะวันตกแล้วก็ยังมีอีกอย่างน้อย 2 วันคือ วันที่ 20  เดือน 5 และวันที่ 7 เดือน 7  คนจีนยุคใหม่แสดงความรักกันอย่างเปิดเผยมากขึ้น ดังนั้นธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับวันแห่งความรักจึงกลายเป็นโอกาสทองสำหรับการตลาดและการค้า  

โสภิต  หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร  รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน มาเล่าว่าคนจีนยุคใหม่บอกรักกันด้วยวิธีการใดบ้าง อีกทั้งจะเป็นโอกาสสำหรับผู้ประกอบการสินค้าและอาหารของไทยอย่างไร

เทศกาลตรุษจีน คือช่วงวันหยุดยาวของชาวจีนทั้งประเทศและเป็นวาระเฉลิมฉลองขึ้นปีใหม่ของผู้มีเชื้อสายจีนทั่วโลก  สำหรับคนจีนแล้ววันหยุดนี้อาจยาวนานได้มากกว่า 2 สัปดาห์ ปีนี้จึงเป็นช่วงเวลาที่ผ่อนคลายมากขึ้นจากการระบาดของโควิด-19  คาดว่าจะมีการเดินทางทั้งเทศกาลมากกว่า 9 พันล้านครั้ง เพิ่มจากเดิมกว่า 40% และผู้คนนิยมใช้รถส่วนตัวสัดส่วนมากกว่ารถสาธารณะ โดยเฉพาะรถยนต์ไฟฟ้า

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน  ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน มาคุยว่า มีปัจจัยอะไรบ้างทำให้การเดินทางช่วงเทศกาลนี้คึกคักกว่าเดิมและจะเป็นโอกาสของไทยได้อย่างไรในด้านการท่องเที่ยว
 

การเยือนไทยของนายหวัง อี้  รมต.ต่างประเทศจีน ระหว่าง 26-29 ม.ค.67 ที่ผ่านมา ไม่เพียงมีประเด็นสำคัญบรรลุข้อตกลงฟรีวีซ่าระหว่างไทย - จีน ซึ่งจะเริ่มตั้งแต่ 1 มี.ค. 67 เป็นต้นไป แต่ยังเป็นโอกาสที่ได้หารือกับนายเจค ซัลลิแวน ที่ปรึกษาฝ่ายความมั่นคงของสหรัฐฯ ด้วย เพื่อคลี่คลายข้อพิพาทรวมทั้งปัญหาสงครามการค้าระหว่างกันด้วย

โสภิต  หวังวิวัฒนา ชวน  ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร  รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน มาวิเคราะห์ว่าการเยือนไทยครั้งนี้  ผลที่เกิดขึ้นจากฟรีวีซ่าจะทำให้พฤติกรรมการท่องเที่ยวเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร  รวมทั้งบทบาทไทยที่กำลังยกระดับเป็นสะพานเชื่อมสหรัฐฯ และจีนอย่างเป็นรูปธรรม
 

จีนมุ่งมั่นพัฒนาความรู้ด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมเพื่อเดินหน้าด้านอวกาศอย่างต่อเนื่อง สนับสนุนทั้งงบประมาณการวิจัยและลงทุนด้านนี้เพื่อให้บรรลุหนึ่งในเป้าหมายใหญ่คือการมีสถานีอวกาศของตัวเองรวมทั้งวางแผนโครงการอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง  โดยไทยเป็นหนี่งในพันธมิตรที่จีนสนับสนุนและช่วยเหลือในการค้นคว้าวิจัย ผลิตบุคลากรและถ่ายทอดเทคโนโลยีอย่างต่อเนื่อง

การประชุมทวิภาคีไทย-จีน ของหน่วยงานความร่วมมือด้านวิทยาศาสตร์และอวกาศซึ่งจัดที่เชียงใหม่ ทำให้เห็นความก้าวหน้าของความร่วมมือสองฝ่ายหลายด้าน รวมทั้งการสนับสนุนไทยพัฒนาดาวเทียมวิจัยขนาดเล็กและเตรียมพัฒนาอุปกรณ์ติดตาม (play load) เพื่อส่งออกร่วมไปพร้อมกับดาวเทียมฉางเอ๋อ 7 ที่มีแผนจะปล่อยในปี ค.ศ. 2026

โสภิต หวังวิวัฒนา  ชวน ดร.อรสา รัตนอมรภิรมย์ ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายปฏิบัติการ สำนักงานนวัติกรรมและความร่วมมือ  สถาบันบัณฑิตวิทยาศาสตร์แห่งชาติจีน มาคุยเรื่องนี้ว่าจีนสนับสนุนไทยและมีความร่วมมือด้านวิทยาศาสตร์และอวกาศอย่างไรบ้าง
 

จีนเป็นหนึ่งในชาติที่ให้ความสำคัญกับการศึกษาของพลเมือง  การเป็นประเทศขนาดใหญ่ที่มีประชากรกว่า 1,400 ล้านคนและมีชนเผ่าอีกกว่า 50 ชาติพันธุ์ ก็เป็นโจทย์ท้าทายสำหรับรัฐบาลทุกยุคสมัยที่จะทำให้เกิดเอกภาพด้านภาษา ทั้งการอ่าน เขียน ซึ่งเป็นเครื่องมือสำคัญนำไปสู่การเรียนรู้
                                                                                                                
นอกจากการศึกษาในระบบโรงเรียนแล้ว เมื่ออินเทอร์เน็ตและเทคโนโลยีสมัยใหม่ก้าวหน้าขึ้น จีนก็เป็นชาติผู้นำระดับต้น ๆ ที่กระโจนเข้าสู่การเรียนออนไลน์และมีหลักสูตรมากมายสำหรับผู้เรียนที่ไม่จำกัดว่าจะต้องเข้าห้องเรียนหรือเฉพาะคนที่อยู่ในประเทศเท่านั้น จนถึงขณะนี้กลายเป็นชาติที่มีจำนวนหลักสูตรออนไลน์มากที่สุดในโลกและคน log in เข้าไปเรียนแล้วมากกว่าหนึ่งพันล้านคน
                                                                                                               
โสภิต หวังวิวัฒนา  ชวน ดร.อรสา รัตนอมรภิรมย์ ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายปฏิบัติการ สำนักงานนวัติกรรมและความร่วมมือ  สถาบันบัณฑิตวิทยาศาสตร์แห่งชาติจีน มาคุยเรื่องนี้ว่าจีนขยายบทบาทด้านการศึกษาไปสู่โลกออนไลน์อย่างก้าวกระโดดอย่างไร
 

ความนิยมในการเรียนต่อ “เมืองนอก” ของคนจีนรุ่นใหม่มีเพิ่มมากขึ้น ไทยกลายเป็นหนึ่งในประเทศที่ได้รับความนิยมของชาวจีนจนทำให้ธุรกิจด้านการศึกษาเติบโตอย่างต่อเนื่อง  นักลงทุนจีนเห็นโอกาสมาลงทุนในประเทศไทย  มหาวิทยาลัยเอกชนหลายแห่งมีผู้ถือหุ้นชาวจีนและปรับระบบการเรียนการสอนเป็นหลักสูตรรองรับนักศึกษาจีนจำนวนมาก ส่งผลต่อความเปลี่ยนแปลงของสถาบันการศึกษาและสภาพพื้นที่แวดล้อม  เช่น ย่านบางเขนและรามอินทรากลายเป็นแหล่งชุมชนชาวจีนกลุ่มใหม่เพิ่มเติมจากเยาวราชและห้วยขวาง

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คุยกันว่าความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับสถาบันอุดมศึกษาเอกชนของไทยบางแห่ง มีประเด็นใดที่ต้องติดตามและสายสัมพันธ์กับประเทศจีนจะกระทบต่อเสรีภาพการแสดงความคิดเห็นของนักวิชาการอย่างไร
 

การแถลงจากนายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรีของไทยเมื่อ 2 ม.ค. 2567 ที่ผ่านมาว่า จีน -ไทยจะมีข้อตกลงยกเว้นวีซ่าถาวรสองประเทศ มีผล 1 มี.ค. 2567 นี้เป็นต้นไป  ทำให้เกิดความคึกคักทันทีในธุรกิจกลุ่มการท่องเที่ยวและอุตสาหกรรมอื่นที่เกี่ยวข้อง  ในขณะที่ยังไม่มีคำยืนยันจากทางการจีนว่าจะเริ่มดำเนินการได้ทัน 1 มี.ค.นี้ตามที่ไทยอ้าง เพียงแต่ยอมรับว่ามีการหารือกันและหวังว่าจะมีผลได้ในเร็ววัน  

โสภิต หวังวิวัฒนา ประมวลให้ฟังว่ามีปัจจัยใดที่มีผลต่อการที่นักท่องเที่ยวจีนจะเดินทางเข้ามาไทยบ้างและไทยจะได้ประโยชน์มากน้อยเพียงใดหากยกเว้นวีซ่าถาวรสองฝ่ายเปิดใช้จริง
 

ปี 2566 ที่ผ่านมา จีนต้องเผชิญกับปัญหาและความท้าทายทั้งภายในและภายนอกประเทศ ไม่ว่าจะเป็นผลกระทบจากเศรษฐกิจโลกที่ฟื้นตัวช้า  สงครามการค้า สงครามระหว่างรัสเซีย-ยูเครน และอิสราเอสกับฮามาส  ปัญหาอสังหาริมทรัพย์ และหนี้รัฐบาลท้องถิ่น รวมทั้งกำลังซื้อและการบริโภคภายในประเทศที่ชะลอตัวลง ผู้คนหันไปออมเงินมากกว่าการใช้จ่าย ส่งผลให้เศรษฐกิจจีนซบเซากว่าที่หลายฝ่ายคาดหวัง บรรลุเป้าหมาย 5% ที่ตั้งไว้แบบหืดขึ้นคอ

โสภิต  หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร  วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีนวิเคราะห์ว่า ในปีหน้า จีนจะมีความท้าทายอะไรรออยู่ข้างหน้า โดยเฉพาะผู้ประกอบการไทย ไม่ควรพลาดการติดตามแนวโน้มใหม่ของจีนเรื่องใด

หนึ่งในประเด็นที่รัฐบาลจีนให้ความสำคัญคือการสร้างความมั่นคงทางอาหารเพื่อความมั่นใจว่าพลเมืองจะมีอาหารบริโภคได้อย่างเพียงพอ แต่หลายพื้นที่ก็ประสบปัญหาทั้งความแห้งแล้ง ภัยธรรมชาติ ความไม่แน่นอนของสภาพดินฟ้าอากาศและข้อจำกัดอื่น ๆ ทำให้ไม่สามารถเพาะปลูกได้ดี  ฟาร์มแนวตั้งจึงกลายเป็นทางออกโดยผนวกกับนวัตกรรมและความก้าวหน้าของเทคโนโลยีใหม่ ๆ

ฟาร์มผักสูง 20 ชั้น ที่เมืองเฉิงตู มณฑลเสฉวน  ภายใต้การดูแลของสถาบันวิทยาศาสตร์การเกษตรแห่งชาติจีน (CAAS)  เป็นหนึ่งตัวอย่างของการแก้ปัญหานี้ เพราะมีระบบอัตโนมัติควบคุมทั้งการเพาะเมล็ดพันธุ์ ระบบให้อาหาร แสงสว่าง การเพาะปลูกโดยใช้ AI ควบคุมครบวงจร

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร  วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์ว่า  รัฐบาลจีนใช้นวัตกรรมและ AI พัฒนาสวนผักและทำการเกษตรแนวตั้งอย่างไร เพื่อขยายโมเดลไปสู่การเพิ่มผลผลิตและลดเวลาการเพาะปลูกให้มีประสิทธิภาพสูงสุด รวมทั้งมองโอกาสของการพัฒนาศักยภาพเกษตรกรไทย
 

ชามีต้นกำเนิดจากจีนแล้วแพร่หลายไปทั่วโลก แม้ว่าคนจีนยังคงดื่มชาเป็นส่วนมาก มีมูลค่าการค้าชาในจีนสูงถึงกว่า 6 แสน 5 หมื่นล้านหยวน แต่กาแฟก็เริ่มได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อย ๆ ทำให้มูลค่าการตลาดกาแฟในจีนขณะนี้เติบโตต่อเนื่องกว่า 2 แสนล้านหยวน 

กาแฟ ถูกวางเป็นเครื่องดื่มของคนรุ่นใหม่ ในขณะที่ชากลายเป็นเครื่องดื่มสำหรับคนสูงอายุและผู้ใหญ่ โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีนมาวิเคราะห์ว่า ผู้ประกอบการธุรกิจชาในจีนจะใช้กลยุทธแบบไหนสร้างฐานลูกค้าใหม่ที่เป็นคนหนุ่มสาวเพิ่มขึ้นและสอดคล้องกับ lifestyle คนรุ่นใหม่ ทำไม ชาขาวจึงเป็นที่นิยมเพิ่มขึ้น ใช้เสริฟรับรองคณะสำคัญของรัฐบาลจีนและได้รับการโปรโมทมากขึ้น ในเวลาเดียวกัน  โอกาสของผู้ประกอบการชากับกาแฟของไทยจะรุกเข้าสู่ตลาดจีนได้อย่างไร

คนจีนกว่า 1,400 ล้านคน ประกอบด้วย 56 ชาติพันธุ์ เป็นดินแดนแห่งความหลากหลายเชื้อชาติ  สำหรับในประเทศไทยมีอยู่ 5 กลุ่มใหญ่คือ แต้จิ๋ว  กวางตุ้ง ฮกเกี้ยน ไหหลำและฮากกาหรือแคะ ซึ่งแม้จะเป็นจีนเหมือนกันแต่ก็มีความแตกต่างในรายละเอียด 

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มาคุยกันว่า จีนแคะหรือฮากกานี้  มีส่วนเหมือนหรือต่างจากจีนอื่น ๆ อย่างไร  มีเรื่องอะไรที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะที่น่าสนใจ บุคคลที่มีชื่อเสียงมากมาย เช่น ดร.ซุนยัดเซ็น บิดาแห่งสาธารณรัฐจีน ก็เป็นชาวฮากกา แล้วติดตามว่าในประเทศไทย ใครบ้างที่สืบเชื้อสายชาวฮากกาเช่นกัน

อาหารไทย มีชื่อเสียงและได้รับความนิยมในหมู่ชาวจีนมานาน ทั้งเมนูคาว หวานและผลไม้ จนทำให้เกิดร้านอาหารไทยในประเทศจีนจำนวนมากทั้งเมืองใหญ่และเมืองรอง มีการพัฒนาสูตรและประยุกต์ชนิดอาหารให้เข้ากับอาหารท้องถิ่นได้น่าสนใจ แต่เจ้าของธุรกิจที่เป็นคนไทยยังมีจำนวนน้อย  ขณะที่คนจีนมีกำลังซื้อมากขึ้นและยินดีจ่ายราคาแพงกว่าเพื่อให้ได้รสชาติความเป็นอาหารไทยที่ดั้งเดิม จนกลายเป็นช่องว่างให้ผู้ประกอบการหลายรายฉวยโอกาสดัดแปลงวัตถุดิบและสูตรเพื่อลดต้นทุนจนส่งผลต่อคุณภาพของอาหารซึ่งอาจกระทบต่อภาพลักษณ์และความน่าเชื่อถือของสินค้าไทยในระยะยาว

แนวโน้มเหล่านี้มีจำนวนเพิ่มมากขึ้น รวมทั้งพฤติกรรมผู้บริโภคที่เปลี่ยนแปลงไปเป็นการสั่งอาหารมากินที่บ้านแทนการออกไปนั่งที่ร้านค้าโดยตรง  เราจะมีแนวทางรับมืออย่างไร โสภิต หวังวิวัฒนา  ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์เรื่องนี้
 

การขายสินค้าออนไลน์จีน ส่งสัญญาณถึงจุดอิ่มตัว  เจาะกลยุทธดูดกำไรผ่าน Live Streaming การซื้อขายของออนไลน์จีนเติบโตอย่างก้าวกระโดดในรอบสิบปีที่ผ่านมา แต่ล่าสุดการถ่ายทอดสดผ่าน Live Streaming กลายเป็นเทรนด์ที่ได้รับความนิยมมากและสร้างรายได้ ทำกำไรให้กับนักขายอย่างเป็นกอบเป็นกำ

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.อรสา รัตนอมรภิรมย์  ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายปฏิบัติการ สำนักงานนวัตกรรมและความร่วมมือ สถาบันบัณฑิตวิทยาศาสตร์แห่งชาติจีน เจาะลึกเรื่องนี้ว่าคนจีนซื้อสินค้าออนไลน์ในราคาถูกหรือแพง และกำไรตกอยู่กับใคร
 

ซินเจียง อยู่ทางด้านตะวันตกของจีนมีความอ่อนไหวทางการเมืองเพราะประชากรส่วนใหญ่เป็นมุสลิมชาวอุยกูร์  มีกลุ่มที่ต้องการแยกตัวเป็นอิสระเคลื่อนไหวต่อต้านรัฐบาลกลางตลอดมา อีกทั้งการอยู่ในพื้นที่ด้านในของแผ่นดินทำให้การพัฒนาตามหลังมณฑลอื่น ๆโดยเฉพาะฝั่งที่มีทางออกติดทะเล

รัฐบาลจีนเผยแผนจัดตั้งเขตการค้าเสรีนำร่องในซินเจียง  ด้านหนึ่งหวังใช้เป็นประตูเปิดไปสู่ประเทศในเอเชียกลาง เพื่อเชื่อมต่อยุโรปและยุทธศาสตร์ชาติ BRI อีกด้านหนึ่งจะให้เป็นการพัฒนาเศรษฐกิจวงจรคู่ กระตุ้นการค้าในประเทศและระหว่างประเทศ

โสภิต หวังวิวัฒนา  ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์เรื่องนี้

คนจีนมีความเชื่อเกี่ยวกับตัวเลขที่หลากหลายมาก  รายการ “มองจีนมุมใหม่”  สัปดาห์นี้จะพาคุณผู้ฟังไปรู้จักกับศาสตร์ตัวเลขว่ามีความเชื่อ ต้องใช้และต้องห้ามอย่างไรบ้าง ที่สำคัญไปติดตามว่า ถ้าจะบอกรักด้วยตัวเลข หนุ่มสาวชาวจีนเขามีรหัสลับอย่างไร
 
คุณโสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.อรสา รัตนอมรภิรมย์ ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายปฏิบัติการ สำนักงานนวัตกรรมและความร่วมมือ สถาบันบัณฑิตวิทยาศาสตร์จีน คุยเรื่องนี้

กระทรวงพานิชย์จีนระบุว่าตัวเลขการใช้จ่ายเกินกว่าร้อยละ 60 เกิดขึ้นในช่วงเวลาค่ำคืน ตั้งแต่หลัง 6 โมงเย็นต่อเนื่องถึงประมาณตี 2  กลายเป็นเป้าหมายใหม่ที่รัฐบาลจีนทั้งในส่วนกลางและระดับมณฑลต่าง ๆ จัดกิจกรรมเพื่อกระตุ้นการจับจ่ายซื้อของและการบริโภค ทำให้เงินหมุนเวียนในระบบเศรษฐกิจเพิ่มขึ้น

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์ว่า เมื่อคนจีนใช้เวลานอกบ้านนานขึ้น ธุรกิจบริการประเภทใดที่จะเติบโตและเป็นดาวรุ่ง ไทยจะเรียนรู้จากเรื่องนี้ได้อย่างไร
 

มณฑลกว่างซี ถูกวางไว้เป็นประตูสู่อาเซียน นอกจากจะส่งเสริมเรื่องการค้า การลงทุนและมีแหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติที่ดึงดูดคนทั่วโลกเช่น กุ้ยหลินแล้ว รัฐบาลจีนยังวางยุทธศาสตร์สร้างนิคมอุตสาหกรรมเพื่อส่งเสริมธุรกิจยานยนต์ไฟฟ้าที่เมืองกุ้ยกัง เขตกังเป่ย เพื่อเป็นฐานการผลิตขายในประเทศและส่งออกยังอาเซียนและนานาชาติ

โสภิต หวังวิวัฒนา ได้ไปเยือนเมืองกุ้ยกังและเยี่ยมชมกิจการผลิตรถจักรยานยนต์ไฟฟ้ารวมทั้งบริษัทผลิตสินค้านวัตกรรมของจีน มีรายละเอียดในเรื่องนี้มาเล่าให้ฟัง
 

ท่าเรือหยางซานอยู่ทางตอนใต้ของเซี่ยงไฮ้  สร้างบนเกาะที่ห่างไกลจากแผ่นดินถึง 32.5 กม. รัฐบาลจีนสร้างสะพานสำหรับรถวิ่ง 6 ช่องจราจรข้ามทะเล รองรับการขนส่งที่มุ่งสู่การเป็นท่าเรือน้ำลึกเพื่อขนถ่ายสินค้าระหว่างประเทศ (Global Transit) ขณะนี้ได้พัฒนาจนถึงระยะที่ 4 โดยได้นำระบบการขนถ่ายตู้สินค้าอัตโนมัติและรถบรรทุกไร้คนขับมาใช้แล้ว

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน ซึ่งเพิ่งกลับจากการไปดูงานท่าเรือแห่งนี้มาเล่านวัตกรรมล่าสุดว่าจีนพัฒนาไปไกลเพียงใด รวมทั้งการใช้นโยบายพลังงานสะอาดและเชื่อมโยงกับแผนความสนใจลงทุนในโครงการแลนด์บริดจ์ของไทย
 

พรรคคอมมิวนิสต์ปกครองประเทศจีนโดยไม่ส่งเสริมให้นับถือศาสนาหรือความเชื่อใด ๆ แต่ไม่อาจปฏิเสธได้ว่า ลัทธิเต๋า ขงจื่อและพุทธศาสนานิกายมหายานได้หยั่งรากลึกและฝากร่องรอยเอาไว้ในครอบครัวชาวจีนมาอย่างยาวนาน ในสังคมจีนรุ่นใหม่หลังการเปิดประเทศ  สิ่งที่น่าสนใจคือ มีคนจีนจำนวนมากสนใจเรื่องของขลัง พระเครื่องโดยเฉพาะเครื่องรางจากประเทศไทย จนถึงขั้นมีการจัดทัวร์เดินสายทำบุญ การบนบานศาลกล่าวและขอพรจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์

โสภิต หวังวิวัฒนา  ชวน รศ.วรศักดิ์  มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คุยกันว่า คนจีนยุคใหม่มีค่านิยมและความเชื่อที่เปลี่ยนไปจากเดิมอย่างไร
 

คนจีนได้รับอิทธิพลจากลัทธิเต๋า ขงจื่อและพุทธศาสนานิกายมหายานมายาวนานต่อเนื่องนับพันปี แต่หลังจากเปิดประเทศและพรรคคอมมิวนิสต์ปกครองด้วยระบอบสังคมนิยม ก็ไม่ได้ให้ความสำคัญหรือส่งเสริมการนับถือศาสนาใด ๆ อย่างเจาะจง   

10 ปีของการปฏิวัติวัฒนธรรมเป็นช่วงเวลาตกต่ำที่สุด เพราะการนับถือศาสนาและความเชื่อใด ๆ ถือเป็นเรื่องต้องห้ามและมีความผิด  สัญลักษณ์ทางศาสนาและรูปปั้นเคารพต่าง ๆ ถูกทำลายเสียสิ้น รวมทั้งสิ่งอื่น ๆ ที่เชื่อว่าสะท้อนการแบ่งแยกชนชั้นศักดินา

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยมาคุยกันว่า จนถึงทุกวันนี้ในสังคมจีน รากฐานความเชื่อและค่านิยมของลัทธิเต๋า ขงจื่อและพุทธศาสนานิกายมหายาน ยังหลงเหลือร่องรอยใดอยู่บ้าง
 

รัฐบาลจีนประกาศว่าสามารถแก้ไขปัญหาความยากจนได้สำเร็จตั้งแต่ปี 2020 โดยใช้หลากหลายกลยุทธ์เพื่อเพิ่มรายได้ต่อหัวของประชาชนในพื้นที่ชนบทห่างไกล โดยทุ่มงบประมาณนับล้านล้านหยวนในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา
 
วิทยาศาสตร์และนวัตกรรมเป็นหนึ่งในเครื่องมือสำคัญที่จีนใช้เพื่อเพิ่มมูลค่าผลผลิตทางการเกษตร  โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.อรสา รัตนอมรภิรมย์ ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายปฏิบัติการ สำนักงานนวัตกรรมและความร่วมมือ สถาบันบัณฑิตวิทยาศาสตร์จีน มาคุยกันว่าจีนทำอย่างไรให้เห็ดหูหนูกลายเป็นหนึ่งในพืชเศรษฐกิจแก้จน  และทอฟฟี่ยักษ์เป็นอาหารเสริมสำหรับปศุสัตว์ได้อย่างไร
 

จีนเป็นเจ้าภาพการจัดการแข่งขันกีฬาระดับนานาชาติมาแล้วหลายครั้ง ทั้งโอลิมปิคฤดูร้อน (2008) ฤดูหนาว (2022) และเป็นเจ้าภาพเอเชียนเกมส์ (2022) ครั้งนี้เป็นครั้ง 3 ต่อจากกรุงปักกิ่ง(1990) และกวางโจว (2010)  กีฬากลายเป็นหนึ่งในเครื่องมือที่จีนใช้เพื่อส่งออกตัวตนไปสู่โลก  นอกจากจะยกระดับของประเทศและเมืองจัดการแข่งขันแล้ว  ยังมีกลยุทธ์และประโยชน์อะไรที่จีนได้จากการเสนอตัวเป็นเจ้าภาพจัดงานมหกรรมกีฬาระดับภูมิภาคและระดับโลก  

โสภิต  หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร  รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน คุยเรื่องนี้
หมายเหตุ คนหางโจว ได้รับข้อเสนอพิเศษให้ออกไปท่องเที่ยวนอกพื้นที่ในช่วงการแข่งขันกีฬาฯ เพื่อรองรับความหนาแน่นของคนต่างถิ่นและทัพนักกีฬาที่จะไปร่วมงาน  และซันนี่ - เกวลิน (ซันนี่ หยาง)  นักร้องชาวไทยที่โด่งดังในประเทศจีนได้ร่วมเป็น 1 ใน 4 ศิลปินผู้ขับร้องในเพลง “With You and Me” 有你有我  เพื่อโปรโมทเอเชียนเกมส์ 2022  

 คนทั่วโลกจะรู้จักมณฑลเสฉวนของจีนในทางตะวันตกของจีนจากชื่อเสียงของการเป็นบ้านของหมีแพนด้า อาหารเผ็ดร้อนจัดจ้าน สุกี้หม่าล่า การแสดงเปลี่ยนหน้ากากอันรวดเร็วในชั่วกระพริบตา  เป็นพื้นที่โดดเด่นด้านสิ่งแวดล้อมอุดมสมบูรณ์และธรรมชาติที่สวยงาม  แต่ยังมีอีกหนึ่งยุทธศาสตร์ที่รัฐบาลจีนต้องการผลักดัน 

เฉิงตู- ฉงชิ่ง   กลายเป็นหนึ่งในพื้นที่เป้าหมายของการพัฒนา “กลุ่มเมือง” ที่ถูกขนานนามว่าจะกลายเป็น “เศรษฐกิจไข่แดงแฝด” อีกแห่งหนึ่ง หลังจากที่ปักกิ่ง - เทียนจิน ได้เคยนำร่องไปแล้ว

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน เจาะลึกเบื้องหลังแผนการพัฒนาของจีนเพื่อผลักดันสองเมืองนี้ให้เติบโตทั้งด้านเศรษฐกิจ การค้าและการลงทุน  ติดตามว่ามีกลุ่มอุตสาหกรรมใดบ้างที่จะเป็นโอกาสของประเทศไทย
 

นโยบายการต่างประเทศที่ต้องการผูกมิตรไมตรีและเชื่อมสัมพันธ์กับชาติอื่น ๆ มีหลากหลายรูปแบบ ไม่เพียงเฉพาะความร่วมมือระดับทางการเท่านั้น  จีนใช้เครื่องมือที่แตกต่างและเป็นที่รู้จักไปทั่วโลก เช่นกีฬาปิงปอง หมีแพนด้า  เป็นต้น  

ล่าสุด  เครื่องมือสำคัญอีกชิ้นที่เป็นสะพานทอดไมตรีไปยังทั่วโลกคือ ความก้าวหน้าด้านนวัตกรรม วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  ซึ่งเป็นหนึ่งในเป้าหมายที่จีนต้องการเป็นผู้นำระดับนานาชาติด้วย จึงได้วางยุทธศาสตร์และสนับสนุนการวิจัย ค้นคว้าเพื่อส่งเสริมหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง  รวมทั้งใช้วิทยาศาสตร์เพื่อเป็นเครื่องมือทางการทูต เชื่อมสัมพันธ์กับต่างประเทศ
 
จีนวางแนวทางเรื่องนี้อย่างไร และวิทยาศาสตร์ มีบทบาทเกี่ยวกับการทูตในด้านใดบ้าง  ทั้งโลกนี้ จีนมีทูตด้านวิทยาศาสตร์ประจำอยู่กี่ประเทศ โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.อรสา รัตนอมรภิรมย์  ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายปฏิบัติการ (Chief Operating Officer) สำนักงานนวัตกรรมและความร่วมมือ สถาบันบัณฑิตวิทยาศาสตร์แห่งชาติจีนมาเล่าเรื่องนี้

จีน-ฮ่องกง-มาเก๊า สั่งระงับการนำเข้าผลิตภัณฑ์ประมงและแปรรูปจากญี่ปุ่น หลังจากญี่ปุ่นตัดสินใจปล่อยน้ำจากโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ฟุกุชิมะลงมหาสมุทรแปซิฟิคตั้งแต่วันที่ 24 ส.ค. 2566 ที่ผ่านมา  เพราะกังวลเรื่องการปนเปื้อนกัมมันตรังสีในน้ำและสัตว์ทะเล  

ผลกระทบทางตรงเกิดขึ้นทันทีกับอุตสาหกรรมประมง เพราะจีนและฮ่องกงเป็นลูกค้ารายใหญ่ลำดับต้น ๆ ที่นำเข้าผลิตภัณฑ์จากทะเลญี่ปุ่น ปีที่แล้ว (2022) จีนนำเข้าอาหารทะเลญี่ปุ่นกว่า 2 หมื่นล้านบาท ส่วนฮ่องกงก็มากกว่า 1,800 ล้านบาท แล้วยังมีผลข้างเคียงด้านอื่นอีกในเรื่องความไม่เชื่อมั่นและไม่ไว้วางใจมาตรฐานความปลอดภัยของอาหาร

โสภิต หวังวิวัฒนา  ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์เรื่องนี้ว่า หากยังไม่มีมาตรการแก้ไขสถานการณ์นี้อย่างทันท่วงทีจากรัฐบาลญี่ปุ่น จะลุกลามไปยังการแบนสินค้าอื่น ๆ ของญี่ปุ่นและส่งผลกระทบต่อการค้าญี่ปุ่นกับนานาชาติรวมทั้งไทยอย่างไร
 

ตำบลหลงเจียง (Rong Jiang) ในมณฑลกุ้ยโจว โด่งดังระดับชาติจากมหกรรมกีฬาฟุตบอลหมู่บ้านเล็ก ๆ ที่เริ่มจากการแข่งขันกันเองระหว่างทีมนักฟุตบอลข้ามตำบล จนได้รับความนิยมและขยายความโด่งดังกลายเป็นทัวร์นาเมนท์ที่มีทีมฟุตบอลจากตำบลต่าง ๆ ส่งเข้าร่วมแข่งขันมากถึง 20 ทีมและเพิ่งเสร็จสิ้นไปเมื่อสิ้นเดือน ก.ค.2566 ที่ผ่านมา มีคนเข้าชมในสนามมากมายหลายหมื่นคน ผู้ชมมาจากทั่วสารทิศและเมื่อถ่ายทอดออนไลน์ในสื่อจีน ก็ทำให้ยอดผู้ชมมากกว่า 100 ล้านวิว แล้วยังทำให้มีนักท่องเที่ยวนับล้านคนไปเยือนตำบลแห่งนี้

ไม่เพียงเอกลักษณ์ของนักฟุตบอลที่สมาชิกมาจากหลากหลายสาขาอาชีพ  ช่างไม้ คนขับรถบรรทุก นักเรียน  คนขายของร้านชำ คนงานในโรงงาน แม้กระทั่งคนพิการขาขาด  พวกเขาไม่ใช่นักฟุตบอลอาชีพ แต่มีใจรักกีฬาเหมือนกันแล้วรวมตัวกัน แต่ความโดดเด่นอีกเรื่องคือขบวนพาเหรด การแสดง การละเล่นจากชนเผ่าชาติพันธุ์ต่าง ๆ และการนำของดีประจำตำบลมามอบเป็นของที่ระลึกให้แก่กัน

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน คุยเรื่องนี้ว่า มหกรรมกีฬาที่เริ่มต้นจากจุดเล็ก ๆ แบบ “สมัครเล่น” นี้  นำไปสู่โอกาสทางธุรกิจ การท่องเที่ยวและการประชาสัมพันธ์ความเป็นท้องถิ่นนิยมของจีนไปสู่ระดับประเทศแบบ “มืออาชีพ” ได้อย่างไร
 

เคยสงสัยไหมว่าทำไมจีนจึงพัฒนานวัตกรรมต่าง ๆ ได้อย่างรวดเร็ว ใช้เวลาอันสั้นและมีความก้าวหน้าอย่างโดดเด่นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา จากการเป็นผู้ตามเทคโนโลยีกลายเป็นผู้ผลิต ส่งออกและกำลังจะเป็นผู้นำในหลายอุตสาหกรรม  นอกจากเงินลงทุนของบริษัท ศักยภาพของทีมงานและบุคลากรในหน่วยงานต่าง ๆ แล้ว  ยังมีปัจจัยเงื่อนไขอะไรอีกบ้างที่เป็นตัวหนุนเสริมทำให้จีนรุดหน้าเรื่องนี้

โสภิต  หวังวิวัฒนา  ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน มาเล่าเบื้องหลังว่า นโยบายระดับชาติและการกำกับจากรัฐบาลจีนส่งผลอย่างไร  รวมทั้งเล่าให้ฟังว่าล่าสุดนี้นวัตกรรมจีนล้ำไปถึงไหน พร้อมยกตัวอย่างการต่อยอดรถยนตร์ไร้คนขับ  นำรถบรรทุกไร้คนขับไปใช้ในกิจการเหมืองแร่และงานเสี่ยงอันตรายหรือยากลำบากและการสแกนชำระเงินด้วยฝ่ามือในจีน เป็นต้น
 

จีนถูกมองเป็นคู่แข่งของชาติมหาอำนาจฝั่งตะวันตกในการพัฒนาด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จนถูกนำมาใช้เป็นเครื่องมือกีดกันทางการค้า ทำให้จีนต้องเร่งพัฒนาความรู้ต่าง ๆ ด้วยตัวเอง นำมาสู่แนวคิดแบบ “วิทยาโลกาภิวัฒน์” (Techno-Globalism) ที่เชื่อในเรื่องการแบ่งปันองค์ความรู้มากกว่าการขยายตลาด  ผูกขาดทรัพย์สินทางปัญญา เพื่อครองความเป็นผู้นำตลาด (Techno- Hegemony)  แล้วส่งต่อความรู้เหล่านั้นไปยังประเทศกำลังพัฒนาหรือพันธมิตร    

ความร่วมมือด้านวิทยาศาสตร์ระหว่าง ไทย-จีน นั้น ใกล้ชิดและยาวนานกว่า 40 ปี  มีทั้งกลไกแบบรัฐต่อรัฐและหน่วยงานในระดับกระทรวง ทำให้เกิดโครงการนับพันโครงการ  

โสภิต  หวังวิวัฒนา ชวน ดร.อรสา  รัตนอมรภิรมย์  ผู้ช่วยผู้อำนวยการศูนย์อาเซียน-จีนศึกษา สถาบันการจัดการปัญญาภิวัฒน์ มาเล่าให้ฟังว่าจีนคิดอย่างไรในเรื่องนี้

มณฑลยูนนาน ประตูสู่เอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นหนึ่งในพื้นที่รัฐบาลจีนประกาศว่าแก้ปัญหาความยากจนได้สำเร็จ โดยทำให้พลเมืองกว่า 9 ล้านคน พ้นจากความยากจนได้สำเร็จ ลดการว่างงานลงถึง 5% แต่ความท้าทายคือทำอย่างไรจะรักษาสถานะนี้ไว้ได้ยั่งยืนที่สุด
 
โสภิต หวังวิวัฒนา ไปเยือนมณฑลยูนนานแล้วได้คุยกับคุณภาวีวรรณ นรพัลลภ กงสุลใหญ่ ณ นครคุนหมิงในเรื่องนี้ รวมทั้งภารกิจของทีมประเทศไทยเพื่อดูแลคนไทยในเมืองจีน พร้อมคำเตือนหญิงไทยที่ต้องการแต่งงานกับหนุ่มจีน เตรียมตัวและศึกษาข้อมูลล่วงหน้าให้ดีก่อนจะได้ไม่ผิดหวังหรือพบปัญหา
    
ชวนติดตามว่า จากพื้นที่ Land Lock ไม่ติดทะเล  ขยายการคมนาคมขนส่งเชื่อมต่อทั้งทางบก ถนน   อากาศและน้ำ ไปสู่พื้นที่อื่น ๆ ในจีนและขยายสู่ตลาดต่างประเทศได้เพิ่มขึ้นอย่างไร  รวมทั้งการสร้างวิทยาลัยพัฒนาบุคลากรด้านวิศวกรรมเพื่อป้อนเข้าสู่ตลาดแรงงานระบบรางเชื่อมจีน – ลาว
 

เรื่องกินถือเป็นเรื่องใหญ่สำหรับชาวจีน เจ้าภาพต้องรับรองอาหารแขกให้ไม่ขาดตกบกพร่องเพื่อจะได้ “เหลือกินเหลือใช้” ไปถึงลูกหลาน ชาวจีนมีภูมิปัญญาและความรู้เกี่ยวกับการกินมากมายเพื่อให้สุขภาพร่างกายและจิตใจสมดุลจากอาหาร แต่ยุคหนึ่ง  การตลาดและการค้าทำให้การกินกลายเป็นเรื่องสุดโต่ง แข่งขันกันกินมากที่สุดเพื่อให้ได้รางวัลและชัยชนะ  จนกระทั่ง ประธานาธิบดี สี จิ้นผิง ประกาศนโยบายประหยัด ให้กินอย่างพอเพียงไม่มีของเหลือ ใครทำผิดกฎหมายก็ต้องได้รับโทษ

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน  รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มาเล่าให้ฟังเกี่ยวกับประวัติศาสตร์และค่านิยมเกี่ยวกับอาหารการกินของชาวจีน รวมทั้งความพยายามของรัฐบาลที่ต้องการสร้างความมั่นคงทางอาหารให้กับพลเมืองของประเทศที่มีมากกว่า 1,400 ล้านคน
 

การศึกษา เป็นหนึ่งในบันไดที่สามารถเปลี่ยนแปลงชะตาชีวิตของคนได้ สังคมจีนก็ให้ความสำคัญกับเรื่องนี้มากเช่นกัน คนจีนเรียนระดับหลังปริญญาตรีมากขึ้นและสมัครงานโดยใช้คุณวุฒิที่สูงกว่าตำแหน่งงาน  รวมทั้งอัตราการว่างงานของประชากรจีนที่เพิ่มขึ้น  กำลังสะท้อนปรากฎการณ์อะไรที่เกิดขึ้นในสังคมจีน

โสภิต หวังวิวัฒนา  ชวน ดร.อรสา รัตนอมรภิรมณ์  ผู้ช่วยผู้อำนวยการศูนย์อาเซียน - จีน ศึกษา สถาบันการจัดการปัญญาภิวัฒน์ มาคุยเรื่องนี้  ติดตามว่าสาขาอาชีพใดที่กำลังฮิตติดเทรนด์  การเข้ามาควบคุมและกำกับดูแลสถานการณ์ด้านเศรษฐกิจและการเงินในจีน ส่งผลกระทบอย่างไรต่อปัญหาว่างงานของจีน
 

“ส้วม” หรือห้องสุขา ถูกจัดเป็นพื้นที่ส่วนตัวของคนส่วนใหญ่ทั่วโลก มีประตูปิดกั้นมิดชิด แต่ไม่ใช่ในประเทศจีน  เพราะส้วมหลายแห่งตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน สร้างโดยไม่มีผนัง ไม่มีประตู หรือหลายที่แม้จะมีผนังก็กั้นเพียงพื้นที่เล็ก ๆ แค่นั่งยอง ๆ ก็สามารถโผล่หน้าไปมองห้องข้างเคียงได้ง่ายดาย  มีปัญหาเรื่องความสะอาด ไม่ถูกสุขอนามัย จนเลื่องลือไปทั่วโลก

รัฐบาลจีนหยิบยกปัญหาเรื่องส้วมมาเป็นวาระแห่งชาติ เพื่อเร่งแก้ไข  สร้างภาพลักษณ์ใหม่ทั้งความสะอาด ก่อผนังและประตูปิด ทันสมัยเหมือนนานาชาติ โดยมีความเปลี่ยนแปลงสำคัญตั้งแต่หลังปี ค.ศ.2008 ที่จีนเป็นเจ้าภาพการแข่งขันโอลิมปิก

คนจีน มีมุมมองเรื่องส้วมและสิ่งปฏิกูลที่แตกต่างไปจากหลาย ๆ ชาติ  เรื่องนี้เชื่อมโยงไปถึงค่านิยมการไม่ได้ให้ความสำคัญกับ “ความเป็นส่วนตัว” (Privacy) มากเหมือนชาติตะวันตก และระบบการปกครองแบบสังคมนิยมที่รัฐบาลจีนสามารถเข้าถึงข้อมูลส่วนบุคคลของพลเมืองทั้งชาติได้

อะไรที่เป็นเหตุผลหรือที่มาเบื้องหลังความคิดดังกล่าว โสภิต หวังวิวัฒนา  ชวน ดร.อรสา  รัตนอมรภิรมย์  ผู้ช่วยผู้อำนวยการศูนย์อาเซียน – จีนศึกษา สถาบันการจัดการปัญญาภิวัฒน์  คุยเรื่องนี้
 

ความขัดแย้งระหว่างจีน-สหรัฐฯ โดยเฉพาะสงครามการค้าและเทคโนโลยี รวมทั้งปัญหาด้านอื่น ๆ ปะทุต่อเนื่องยาวนานและทวีความตึงเครียดเพิ่มขึ้น   แต่การทยอยเดินทางมาเยือนจีนของผู้บริหารระดับสูงสหรัฐฯ นับตั้งแต่นายแอนโทนี บลิงเคน  รมต.ต่างประเทศ  ล่าสุดคือนางเจเนท เยลเลน รมต.คลัง เป็นสัญญาณเชิงรุกจากฝ่ายสหรัฐฯ ที่ต้องการคลี่คลายปัญหา หลังจากจีนใช้มาตรการโต้กลับที่เข้มข้นขึ้น รวมทั้งให้ความเห็นชอบกฎหมายหลายฉบับ  เช่น กฎหมายความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ และกฎหมายต่อต้านการจารกรรมฉบับแก้ไข เพื่อเพิ่มเครื่องมือตอบโต้มาตรการคว่ำบาตร และการกระทำที่เป็นปรปักษ์อื่น ๆ จากต่างชาติ

โสภิต  หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน มาวิเคราะห์ว่าจีนจะยอมรับเงื่อนไขการเจรจาหรือไม่ และทิศทางการคลี่คลายข้อพิพาทจะเป็นอย่างไร
 

หลังจากจีนต้องตกอยู่ภายใต้การควบคุมอย่างเข้มงวดเนื่องจากการระบาดของโควิด-19 ยาวนานถึง 3 ปี  รัฐบาลจีนไม่ประสบความสำเร็จที่จะทำให้นโยบายโควิดเป็น 0 หรือ (Zero - Covid Policy) เป็นจริงได้ ขณะที่ชาติอื่น ๆ ปรับแนวทางเป็นการพยายามจะอยู่ร่วมกับการระบาดให้ได้ เพียงแต่ควบคุมไม่ให้ลุกลามบานปลายจนเกินกว่าจะจัดการดูแล

ปัจจุบันรัฐบาลจีนได้ผ่อนคลายมาตรการลงมากแล้ว แต่เวลา 3 ปีที่ผ่านไปในเงื่อนไขใหม่ที่มี Covid เป็นเงื่อนไขสำคัญ  หลายสิ่งในจีนก็เปลี่ยนแปลงไป ทั้งพฤติกรรมการบริโภค การใช้ชีวิตของผู้คน นอกจากนี้การผลักดันนโยบายพัฒนาด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรมใหม่ ๆ ก็พลิกโฉมจีนให้เปลี่ยนไปมาก

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน มาเล่าให้ฟังว่ามีอะไรที่เปลี่ยนไปและต้องติดตามบ้าง
 

การระบาดของกลุ่มมิจฉาชีพหลายรูปแบบเกิดขึ้นในจีนเช่นกัน กลายเป็นหนึ่งในปัญหาใหญ่ที่รัฐบาลจีนต้องเร่งแก้ไขเพราะไม่เพียงส่งผลกระทบต่อประชาชนผู้บริโภคในวงกว้าง แต่ยังสร้างความเสียหายทางเศรษฐกิจมูลค่ามหาศาล  นวัตกรรมและเทคโนโลยีใหม่จึงกลายเป็นหนึ่งในเครื่องมือสำคัญที่ทางการจีนใช้สืบค้น แกะรอยและติดตาม จัดการแก๊งค์ฉ้อโกงเหล่านี้

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน มาเล่าให้ฟังว่าตอนนี้จีนพัฒนาการใช้ AI เชื่อมโยงกับระบบจดจำใบหน้าและนวัตกรรมอื่น ๆ เพื่อดูแลความปลอดภัยและป้องกันการหลอกลวงได้อย่างไรและไปฟังพัฒนาการ “รถยนต์ไร้คนขับ” ซึ่งเริ่มให้บริการแล้วขณะนี้
 

หนุ่มสาวจีนรุ่นใหม่กำลังเผชิญความท้าทายจากการหางานทำยากขึ้น ท่ามกลางการแข่งขันที่เข้มข้น หลายคนสมัครงานโดยใช้วุฒิการศึกษาสูงกว่าตำแหน่งที่ได้รับและมีคนเรียนจบปริญญาโทและเอกเพิ่มขึ้นกว่าระดับปริญญาตรี
 
สำนักงานสถิติแห่งชาติจีนรายงานตัวเลขเดือนเมษายนที่ผ่านมาว่ามีอัตราคนว่างงานสูงกว่า20% ในกลุ่มวัยรุ่นจีนอายุระหว่าง 16-24 ปี  เป็นสถิติสูงสุดนับตั้งแต่ปี 2018 เป็นต้นมา  อีกทั้งฤดูใบไม้ผลินี้กำลังจะมีคนจบการศึกษาใหม่อีกมากถึง 11.58 ล้านคนเข้าสู่ตลาดแรงงาน 

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.อรสา รัตนอมรภิรมย์  ผู้ช่วยผู้อำนวยการศูนย์อาเซียน-จีนศึกษา สถาบันการจัดการปัญญาภิวัฒน์ วิเคราะห์ว่ารัฐบาลจีนใช้นโยบายใดเพื่อเพิ่มสวัสดิการ จูงใจแรงงานฝีมือให้ออกไปทำงานในพัฒนาพื้นที่ชนบทห่างไกลและถิ่นทุรกันดาร ไปฟังกันว่าจีนมีวิธีคิดและให้ความหมายกับระบบการศึกษาที่แตกต่างจากไทยอย่างไร โดยเฉพาะค่านิยมเรื่องเกียรตินิยมและการแข่งขันให้ได้คะแนนลำดับสูงที่สุดในชั้นเรียน
 

คนทั่วไปรู้จัก “ขันทีจีน” ว่าเป็นชายที่ถูกตัดอวัยวะเพศแล้วทำหน้าที่ข้ารับใช้ในราชสำนัก  ซึ่งนอกจากต้องรับใช้สนม พระมเหสี เหล่านางใน ดูแลรัชทายาท กษัตริย์และทำหน้าที่ผู้รับใช้อื่น ๆ แล้ว  หลายยุคสมัยขันทีก็มีบทบาทเข้าไปเกี่ยวข้องกับการเมืองและการปกครองด้วย มีทั้งคนที่ดีและทำให้บ้านเมืองต้องพบกับหายนะ  ตัวอย่างเช่น ขันทีผู้มีชื่อเสียงทำคุณประโยชน์ให้กับจีนอย่างมากคือ เจิ้งเหอ ผู้บุกเบิกเส้นทางเดินเรือทางทะเล หรือ ไช่หลุน ผู้คิดค้นกระดาษขึ้นเป็นคนแรก                                

เหตุผลที่ต้องถูกตัดอวัยวะเพศ ไม่เพียงเพื่อป้องกันการมีความสัมพันธ์กับเหล่าเหล่าสตรีต้องห้ามในวังหลวงเท่านั้น แต่ยังมีที่มาตั้งแต่ยุคสงครามที่ใช้วิธีนี้กับเหล่าเชลยผู้แพ้สงคราม เพื่อตัดตอนการมีทายาทมาล้างแค้นศัตรูแล้วส่งไปเป็นแรงงานภาคการเกษตร  จนกระทั่งราชสำนักจีนนำคนเหล่านี้มาใช้งานในวังทำให้ความหมาย บทบาทและสถานะทางสังคมเปลี่ยนแปลงไป

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เล่าที่มาที่ไปและเรื่องเบื้องหลังว่า กว่าจะเป็นขันที ชายจีนเหล่านั้นต้องเผชิญชะตากรรมเช่นใดบ้างเพื่อแลกกับความมั่นคงและรุ่งเรืองกับการใช้ชีวิตในดินแดนต้องห้าม
 

จีนเป็นเจ้าภาพจัดการประชุมซัมมิตเอเชียกลาง (China Central Asia Summit)  ระหว่างวันที่ 18-19 พ.ค. 66 ที่ผ่านมา  พร้อมประกาศแผนพัฒนาเอเชียกลางครั้งใหญ่สนับสนุนงบประมาณมูลค่า 26,000 ล้านหยวน  เพื่อกระชับความร่วมมือพัฒนายุทธศาสตร์ทั้งด้านการค้า พลังงานและความมั่นคงกับประเทศคาซัคสถาน คีร์กีซสถาน ทาจีกิสถาน เติร์กเมนิสถาน และอุซเบกิสถาน ซึ่งเป็นกลุ่มประเทศที่เคยอยู่ในกลุ่มของสหภาพโซเวียตและได้รับอิทธิพลใกล้ชิดกับรัสเซีย โดยการค้าระหว่างจีนและเอเชียกลางปีที่เเล้วอยู่ที่ 70,000 ล้านดอลลาร์ ถือว่าสูงเป็นประวัติการณ์  

การประชุมครั้งนี้ จัดขึ้นในช่วงเวลาไล่เลี่ยกับการประชุม G7  ซึ่งประธานาธิบดี โจ ไบเดน ของสหรัฐฯ กับผู้นำชาติสมาชิกอุตสาหกรรมชั้นนำ 7 ประเทศในสหภาพยุโรปกำลังหารือกันที่ญี่ปุ่น  โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์นโยบายและทิศทางของรัฐบาลและพรรคคอมมิวนิสต์ ที่กำหนดเข็มมุ่งสู่การขยายอิทธิพลในภูมิภาคเอเชียกลางว่ามีเป้าหมายเรื่องใดบ้าง และอุตสาหกรรมใดที่เป็นกิจการต้องจับตามองมากเป็นพิเศษ
 

คนจีนอพยพย้ายถิ่นไปอยู่ในประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก แล้วมีการรวมกลุ่มเป็นชมรม, สมาคมชาวจีนโพ้นทะเล จำนวนกว่า 2 หมื่นองค์กรทั่วโลก  เกิด “China Town” ซึ่งกลายเป็นสัญลักษณ์และเป็นย่านชุมชนที่ชาวจีนไปอาศัยกันอยู่หนาแน่นในต่างประเทศ

รัฐบาลและพรรคคอมมิวนิสต์จีน มองเห็นโอกาสของการใช้เครือข่ายนี้เพื่อเสริมความแข็งแกร่งให้กับประเทศ ในรายงานการประชุมสมัชชาผู้แทนพรรคคอมมิวนิสต์จีนทั่วประเทศครั้งที่ 20 ระบุถึงชาวจีนโพ้นทะเลด้วยว่า "ต้องส่งเสริมและยกระดับกิจการชาวจีนโพ้นทะเล เพื่อก่อรูปขึ้นเป็นขุมพลังที่มีความมุ่งมั่นร่วมกันในการฟื้นฟูความเจริญรุ่งเรืองของประเทศชาติ"

 ล่าสุด (8 พ.ค. 2566) ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ได้ไปร่วมประชุมสมัชชาเพื่อมิตรภาพแห่งสมาคมชาวจีนโพ้นทะเลทั่วโลก ครั้งที่ 10  ณ กรุงปักกิ่ง มีตัวแทนจากกว่า 150 ประเทศราว 500 คนร่วมงาน  โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์เรื่องนี้ พร้อมมองถึงโอกาสที่ไทยจะใช้เป็นแบบอย่างได้ในการดึงพลังของคนไทยที่อยู่ต่างถิ่นกลับมาทำประโยชน์ให้ประเทศของเรา
 

สถานะสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์ คือสิทธิพิเศษของพลเมืองจีนที่จะทำให้ได้รับโอกาสต่าง ๆ ในชีวิตได้เพิ่มขึ้น นอกเหนือจากเพื่อรับใช้ประเทศ เพื่อร่วมสืบทอดอุดมการณ์ทางการเมืองแล้ว การเป็นสมาชิกยังทำให้มีข้อได้เปรียบมากกว่าผู้ที่ไม่เป็นสมาชิก ทั้งแข่งขันเพื่อชิงทุนการศึกษาเล่าเรียน  ความก้าวหน้าในตำแหน่งหน้าที่การงานและความสำเร็จในสังคม มีชื่อเสียง มีผู้คนยกย่อง โดยเฉพาะคนที่จะก้าวเข้าสู่งานการเมืองเพื่อเป็นผู้บริหารระดับสูงของพรรคและบริหารประเทศ

การสมัครเข้าเป็นสมาชิกพรรคจึงไม่ใช่เรื่องที่จะกระทำได้โดยง่ายในเวลาอันสั้น  แต่ต้องผ่านขั้นตอนต่าง ๆ การอบรมเพื่อปลูกฝังค่านิยม ความคิด ความเชื่อพื้นฐานของลัทธิสังคมนิยมและความจงรักภักดีต่อพรรคคอมมิวนิสต์ จนกระทั่งแน่ใจว่าบุคคลผู้นั้นมีคุณสมบัติเหมาะสมแท้จริง และเมื่อเป็นสมาชิกแล้วก็จะมีกิจกรรมที่จะสร้างสัมพันธ์ในหมู่มวลสมาชิกอย่างสม่ำเสมอ   

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน  ดร.อรสา รัตนอมรภิรมย์ ผู้ช่วยผู้อำนวยการศูนย์อาเซียน-จีนศึกษา สถาบันการจัดการปัญญาภิวัฒน์  มาเล่าว่าขั้นตอนว่า กว่าจะได้เป็นสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์จีนนั้นต้องผ่านด่านอะไรบ้าง และกระบวนการหล่อหลอมความคิดระหว่างทางผ่านกิจกรรมทุกรูปแบบ เป็นส่วนหนึ่งของของการกำกับดูแล ควบคุม สั่งการจากพรรคคอมมิวนิสต์ที่ทำให้ปกครองประเทศขนาดใหญ่ประชากรกว่า 1,400 ล้านคน ได้โดยไม่เกิดความวุ่นวาย และเป็นที่มาของระบบอุปถัมภ์และ connection ได้อย่างไร

การเป็นสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์จีน เป็นค่านิยมสำคัญที่รัฐบาลจีนให้คนหนุ่มสาวได้สมัครเข้าร่วมอุดมการณ์ แม้ว่าสัดส่วนโดยรวมของสมาชิกจะเพิ่มขึ้นทุกปี แต่มีปรากฎการณ์ที่น่าสนใจว่า คนจีนยุคใหม่จำนวนไม่น้อย ปฏิเสธหรือยังไม่ได้เป็นสมาชิก
 

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.อรสา รัตนอมรภิรมย์ ผู้ช่วยผู้อำนวยการศูนย์อาเซียน-จีนศึกษา สถาบันการจัดการปัญญาภิวัฒน์  วิเคราะห์ว่าทำไมและมีสาเหตุเกิดจากอะไร
 

จีนมีระบอบการปกครองสังคมนิยมโดยมีพรรคคอมมิวนิสต์เป็นแกนหลักสำคัญในการบริหารประเทศ แม้นโยบายของรัฐบาลชุดหลัง ๆ จะผ่อนคลายเปิดกว้างมากขึ้น โดยเฉพาะด้านเศรษฐกิจการค้า แต่การแสดงความเห็นทางการเมืองยังคงมีข้อจำกัด ในขณะที่สภาพสังคม สิ่งแวดล้อมเปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก โดยเฉพาะนวัตกรรมและเทคโนโลยีทำให้สื่อใหม่และสื่อออนไลน์มีบทบาทในชีวิตประจำวันมากขึ้น

คนรุ่นใหม่ของจีนแสดงออกในประเด็นต่าง ๆ ที่ส่งผลกระทบต่อชีวิตความเป็นอยู่ของพวกเขาอย่างไร  รัฐบาลจีน  “ได้ยิน” และ “รับฟัง” ความเห็นของพลเมืองจีนมากน้อยแค่ไหน  กรณีศึกษาจากเหตุการณ์ “ล็อคดาว์นเมืองเซี่ยงไฮ้” ทำให้ประชาชนจีนจำนวนมากออกมาประท้วงแสดงความไม่พอใจ จนรัฐบาลจีนต้องปรับและผ่อนปรนนโยบายการรับมือกับโควิด เป็นท่าทีที่ต้องจับตามอง

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.อรสา รัตนอมรภิรมย์ ผู้ช่วยผู้อำนวยการศูนย์อาเซียน-จีนศึกษา สถาบันการจัดการปัญญาภิวัฒน์ เจาะลึกเรื่องนี้
 

กระแสการลดอำนาจและความสำคัญของสกุลเงินดอลล่าร์ในเวทีการเงินระหว่างประเทศ มีเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ขณะที่จีน ผลักดันให้เงินหยวนได้เป็น 1 ใน 6 ในตะกร้าเงินการค้าโลกจนสำเร็จและพยายามให้เข้าไปแทนที่ทั้งในการค้าขายระหว่างคู่ค้าทวิภาคีและพหุภาคี รวมทั้งการแลกเปลี่ยนตรงกับเงินสกุลท้องถิ่น หลายประเทศในยุโรปก็เริ่มสนใจซื้อขายสินค้าและบริการด้วยเงินสกุลท้องถิ่น เช่นเดียวกัน

ล่าสุด กลุ่มความร่วมมือด้านเศรษฐกิจระหว่างประเทศ BRICS ซึ่งมีสมาชิกประกอบด้วย บราซิล รัสเซีย อินเดีย จีน และแอฟริกาใต้ กำลังมีข้อเสนอเรื่องสร้างเงินสกุลร่วม (common currency)และจะมีข้อหารือการขยายจำนวนสมาชิกกลางปีนี้

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์ความพยายามของรัฐบาลจีนที่ต้องการส่งเสริมบทบาทของเงินหยวนในเวทีการค้าโลก
 

ภาพรวมสถานการณ์การค้าการลงทุนของจีนเริ่มกระเตื้องขึ้นในปี 2566 หลังจากรัฐบาลผ่อนคลายมาตการคุมเข้มเพื่อป้องกันการระบาดของโควิด-19 แม้จะยังมีขั้นตอนต่างๆ ที่เคร่งครัดอยู่มาก แต่แนวทางกระตุ้นเศรษฐกิจภายในประเทศถูกนำมาใช้เพิ่มขึ้น การส่งออก – นำเข้ากับต่างประเทศก็เริ่มกลับมาคึกคักใหม่อีกครั้ง  ทำให้ในไตรมาสแรกของปีนี้เศรษฐกิจจีนโตถึง 4.5 % สูงเกินกว่าที่นักวิเคราะห์หลายคนคาดการณ์ไว้

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์ว่า มีปัจจัยอะไรเป็นตัวสนับสนุนบ้าง และมีเรื่องใดที่ต้องติดตามสำหรับปี 2566 นี้
 

คนที่มีรสนิยมทางเพศไม่ตรงกับเพศสภาพ ยังไม่เป็นที่ยอมรับในสังคมจีน แม้ปัจจุบันสถานการณ์จะคลี่คลายกว่าในอดีตมากแล้ว เพราะคนกลุ่มนี้เปิดเผยตัวเองได้มากขึ้นแต่ก็ยังไม่อาจแสดงออกหรือสะท้อนความต้องการผ่านการแต่งกายได้อย่างเต็มที่

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยวิเคราะห์ว่าพวกเขาได้รับแรงกดดันมากน้อยเพียงใดภายใต้สังคมจีนที่ยังมีค่านิยมชายเป็นใหญ่และได้รับอิทธิพลจากลัทธิเต๋าและขงจื่อมานานหลายพันปี  ทำไมคนข้ามเพศในจีนจำนวนไม่น้อยมีความใฝ่ฝันจะเดินทางมาใช้ชีวิตในเมืองไทย

นอกจากชาวจีนจะต้องเผชิญกับมลพิษทางอากาศแล้ว มลภาวะทางน้ำก็เป็นหนึ่งในปัญหาสำคัญด้านสิ่งแวดล้อมซึ่งเป็นผลพวงจากการเร่งพัฒนาอุตสาหกรรมในอดีต ซึ่งรัฐบาลจีนพยายามออกกฎหมายควบคุมแต่ยังไม่สามารถแก้ไขได้ทั้งหมด

ล่าสุด 1 เม.ย. 2566 ที่ผ่านมา รัฐบาลจีนประกาศใช้กฎหมายฉบับใหม่เพื่อกำหนดแนวทางอนุรักษ์และฟื้นฟูทางนิเวศวิทยา และการควบคุมมลพิษทางสิ่งแวดล้อมในพื้นที่ตามแนวแม่น้ำฮวงโหหรือแม่น้ำเหลือง
โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยวิเคราะห์ว่า ทำไมจีนยังไม่สามารถจัดการกับปัญหาเหล่านี้ได้อย่างเบ็ดเสร็จ และติดตามว่ารัฐบาลจีนใช้วิธีอย่างไรเพื่อจัดการกับผู้เปิดโปงปัญหาสิ่งแวดล้อมที่ส่งผลกระทบต่อภาพลักษณ์ของประเทศ
 
 

รัฐบาลสหรัฐฯ รุกหนักเพื่อสกัดกั้นอิทธิพลของจีน กรณีล่าสุดคือข้อเสนอแบน TikTok ด้วยข้อหาเป็นความเสี่ยงและภัยต่อความมั่นคงของชาติ จนนำมาสู่การให้ โจว โส่ว จือ  CEO TikTok เข้าชี้แจงต่อสภาคองเกรส เมื่อวันที่ 23 มี.ค. 66 ที่ผ่านมา โต้แย้งทุกข้อกล่าวหา เรื่องนี้กลายเป็นประเด็นทำให้สหรัฐฯ ถูกตั้งคำถามว่าเลือกปฏิบัติหรือไม่ และหากจะมีการสั่งห้ามใช้จริงจะทำได้สำเร็จหรือไม่ เพราะขณะนี้มีผู้ใช้บริการในสหรัฐฯ ราว 150 ล้านคน เกือบครึ่งของประชากรในประเทศ

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์นโยบายและทิศทางของรัฐบาลจีนที่จะกำกับดูแลบริษัทยักษ์ใหญ่ด้านออนไลน์ว่าจะปรับท่าทีใหม่อย่างไร แทนการคุมเข้มเช่นในอดีตเพื่อผ่อนคลายและสนับสนุนให้บริษัทจีนเติบโตและแข่งขันในตลาดโลกได้

อุตสาหกรรมยานยนต์ไร้คนขับในจีนกำลังเติบโตอย่างต่อเนื่อง ในปี 2030 คาดว่าจีนจะใช้เทคโนโลยี 6G ซึ่งจะเป็นปัจจัยเร่งให้ตลาดรถยนต์ไร้คนขับขยายตัวมากกว่า 30% ต่อปี  

การจับมือกันของกลุ่ม Start Up นวัตกรรมสมัยใหม่กับค่ายรถยนต์เดิมเพื่อรุกเข้าสู่ตลาดรถยนต์ไร้คนขับ จะทำให้เกิดการแข่งขันกันอย่างไร และอุตสาหกรรมกลุ่มใดได้รับผลกระทบจนต้องเร่งปรับตัวบ้าง 

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์เรื่องนี้
 

ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ของจีน เลือกนายหลี่ เฉียง เป็นนายกรัฐมนตรีคนใหม่ เพื่อร่วมกำหนดทิศทางและบริหารประเทศ อะไรเป็นเหตุผลสำคัญที่ทำให้เขาถูกเลือกมาเป็นผู้นำเบอร์ 2 ของจีน ทั้งๆ ที่เป็นม้านอกสายตา เพราะไม่เคยบริหารประเทศในคณะรัฐบาลมาก่อน ไม่เคยเป็นรองนายกฯ และไม่ได้มีประสบการณ์ทำงานในภูมิภาคระดับกว้าง

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย วิเคราะห์เบื้องลึกเรื่องนี้ว่า มีความท้าทายอะไรรออยู่ในอีก 5 ปีข้างหน้า รวมทั้งติดตามว่าขนบธรรมเนียมการวางตัวทายาททางการเมืองแบบเดิมของจีนเป็นอย่างไร นายกรัฐมนตรีในยุคก่อนๆนั้นเป็นใคร โดดเด่นด้านใด
 

ธรรมเนียมการจัดงานมงคลและงานศพของจีน แม้ว่าจะมีรายละเอียดที่แตกต่างกันไปตามท้องถิ่น แต่จะมีค่านิยมหลักร่วมกันหลายอย่างที่ชาวจีนยึดถือให้ความสำคัญ บางส่วนก็คล้ายคลึงกับความเชื่อและวัฒนธรรมร่วมของชาวเอเชียรวมทั้งคนไทย  

ยุคสมัยและวันเวลาที่เปลี่ยนไป รวมทั้งสภาพเศรษฐกิจ สังคมที่ไม่เหมือนเดิม จะส่งผลต่อความคิดความเชื่อของชาวจีนยุคใหม่ในเรื่องนี้มากน้อยเพียงใด โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คุยเรื่องนี้
 

อุตสาหกรรมรถยนต์พลังงานใหม่ในจีนเติบโตอย่างต่อเนื่องด้วยแรงผลักดันและสนับสนุนจากรัฐบาล ไม่เพียงรถยนต์ไฟฟ้าแต่ยังรวมไปถึงการใช้นวัตกรรม เทคโนโลยีทันสมัยรวมทั้งปัญญาประดิษฐ์เพื่อพัฒนารถยนต์ไร้คนขับด้วย  ซึ่งขณะนี้ได้พัฒนาไปถึงขั้นทดลองให้บริการแท็กซี่ไร้คนขับเชิงพาณิชย์ในหลายเมือง 

รัฐบาลจีนกำหนดแผนพัฒนาอุตสาหกรรมรถยนต์ไร้คนขับภายในประเทศ ตั้งเป้าการผลิตด้วยเทคโนโลยีขั้นสูงเพื่อให้บริการเชิงพานิชย์เต็มรูปแบบได้ภายในปี 2025  โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีนวิเคราะห์เรื่องนี้ พร้อมมองอนาคตและโอกาสของไทยในอุตสาหกรรมยานยนต์ใหม่
 

การเข้ามาของกลุ่มจีนยุคใหม่รวมทั้งทุนสีเทาที่เข้าไปเกี่ยวข้องกับอาชญากรรมต่างๆ การฟอกเงินรวมทั้งพัวพันกับกลุ่มการเมืองและธุรกิจผิดกฎหมาย กำลังกลายเป็นประเด็นที่สังคมไทยติดตามในขณะนี้ ประธานาธิบดี สี จิ้นผิง ยืนยันกับผู้นำไทยในการมาเยือนเพื่อร่วมประชุมเอเปคว่าให้ดำเนินการตามกฎหมายไทยอย่างเด็ดขาด โดยไม่อยากให้นำเรื่องชนชาติเข้าไปเกี่ยวข้องเพราะเป็นความผิดเฉพาะบุคคล

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มาเล่าเรื่องจีนอพยพใหม่กลุ่มต่างๆ ที่เข้ามาอาศัยและมีความเกี่ยวข้องกับประเทศไทย เข้ามาอาศัยทำธุรกิจทั้งถูกและผิดกฎหมาย พร้อมวิเคราะห์ว่าหากยังไม่มีการแก้ไขปัญหาต้นทางซึ่งมีเจ้าหน้าที่รัฐและคนไทยเกี่ยวข้องโดยเฉพาะนอมินีคนไทย และการฉวยโอกาสจากความใจดีของคนไทย จะส่งผลกระทบต่อความสัมพันธ์ไทย-จีนระยะยาวอย่างไร
 

จีนกำลังกลายเป็นสังคมสูงวัย ผู้สูงอายุเพิ่มขึ้น เด็กเกิดใหม่ลดลง ประชากรหนุ่มสาวที่เป็นกำลังแรงงานสำคัญมีน้อยลง ซึ่งเป็นแนวโน้มเดียวกันทั่วโลก 

หลายประเทศมองว่าเป็นวิกฤต แต่คนสูงวัยของจีนที่มีกว่า 250 ล้านคน จำนวนไม่น้อยยังแข็งแรงดีและมีอายุขัยยืนยาวมากขึ้น กลับกลายเป็นโอกาสของรัฐบาลจีนที่จะใช้พลังคนเหล่านี้มาพัฒนาประเทศอย่างไร 

ธุรกิจที่เกี่ยวเนื่องกับผู้สูงวัยมูลค่ากว่า 20 ล้านล้านหยวน จะกระตุ้นให้เศรษฐกิจเติบโตขึ้นได้อย่างไร โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาฯ คุยเรื่องนี้
 

สงครามเทคโนโลยีผ่านเซมิคอนดักเตอร์ยังเป็นประเด็นใหญ่ของปัญหาการค้าระหว่างสหรัฐฯ และจีนในขณะนี้  ทั่วโลกจับตาว่าสหรัฐฯ จะประกาศมาตรการห้ามส่งออกสินค้าเทคโนโลยีสหรัฐฯ ทั้งหมดให้หัวเหว่ยของจีนหรือบริษัทตัวกลางที่ขายสินค้าต่อให้จีน โดยอ้างเหตุผลความมั่นคงอีกครั้งหรือไม่

จีนจะรับมือกับปัญหานี้อย่างไร และแรงกดดันจะทำให้จีนพลิกวิกฤตเป็นโอกาสในการพัฒนาสินค้านวัตกรรมไฮเทคด้วยตัวเองหรือไม่  โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน คุยเรื่องนี้
 

คณะกรรมการสุขภาพประจำมณฑลเสฉวน ประกาศว่า ตั้งแต่ 15 ก.พ. 2566 เป็นต้นไป คู่รักที่ยังไม่แต่งงาน หากประสงค์จะมีบุตร สามารถจดทะเบียนกับทางการและจะได้รับรองสถานะตามกฎหมายรวมทั้งได้รับสิทธิประโยชน์อื่นๆ จากรัฐเช่นเดียวกับสามีภรรยาที่แต่งงานแล้ว อีกทั้งไม่จำกัดจำนวนบุตรที่จะจดทะเบียนด้วย (จากเดิมกำหนดให้ไม่เกิน 2 คน)

ตั้งแต่ปี 2562 ทางการจีนทยอยผ่อนคลายระเบียบและข้อกำหนดต่างๆ ซึ่งมาตรการนี้ก็เป็นหนึ่งในความพยายามของรัฐบาลท้องถิ่นจีนเพื่อสร้างแรงจูงใจให้คนหนุ่มสาวมีลูกเพิ่มขึ้น หลังจากที่จีนกลายเป็นสังคมผู้สูงอายุและมีอัตราเด็กเกิดใหม่ลดลงต่อเนื่อง  

แนวคิดใหม่นี้ สะท้อนความเปลี่ยนแปลงของค่านิยมเดิมที่คนจีนส่วนใหญ่เคยเชื่อเรื่องการครองชีวิตสมรสว่าเมื่อเติบโตเป็นผู้ใหญ่ ต้องมีงานทำมั่นคงแล้วจึงค่อยแต่งงานแล้วมีลูกหลานสืบสกุล  ไม่ว่าหนุ่มหรือสาว เมื่อถึงวัยเหมาะสมแล้วยังไม่แต่งงานจะถูกมองเป็นเรื่องใหญ่ในสายตาผู้ใหญ่และพ่อแม่ ยิ่งถ้าไม่แต่งงานแล้วมีลูก ยิ่งกลายเป็นเรื่องใหญ่ที่อาจไม่ได้รับการยอมรับจากสังคมวงกว้าง

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาฯ มาวิเคราะห์เรื่องนี้ว่าอะไรเป็นแรงผลักดันเบื้องหลัง เพราะสิ่งที่สำคัญกว่าการการยอมรับในสังคมคือ สิทธิประโยชน์และสวัสดิการรัฐที่ลูกจะได้รับซึ่งจะช่วยลดค่าใช้จ่ายและภาระก้อนโตให้กับพ่อแม่  ติดตามกันว่ารัฐบาลจีนจะจูงใจคนจีนรุ่นใหม่สำเร็จหรือไม่
 

รถไฟขับเคลื่อนด้วยพลังงานไฮโดรเจนของจีนเปิดตัวเป็นครั้งแรก พร้อมประกาศว่าแล่นได้ด้วยความเร็วสูงสุดในโลกคือ 160 กม.ต่อชั่วโมง แซงหน้าเยอรมนีที่แม้จะผลิตสำเร็จก่อนหน้านี้แต่ยังใช้ความเร็วได้ต่ำกว่า  

ขณะนี้ สถานีให้บริการพลังงานไฮโดรเจนมีกว่า 1,000 แห่งทั่วโลก แต่ตั้งอยูในจีนประมาณ 1/3  ทิศทางของการพัฒนาจะเป็นอย่างไร และจีนจะเป็นผู้นำด้านการพัฒนาพลังงานไฮโดรเจนในโลกได้หรือไม่  โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์เรื่องนี้  รวมทั้งมองโอกาสและความเสี่ยงของผู้ประกอบการไทยในอุตสาหกรรมยานยนต์
 

ไทยขาดดุลการค้าจีนสะสมต่อเนื่อง โดยเฉพาะในรอบ 5 ปีหลังที่ผ่านมา และมีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ เพราะการนำเข้าและส่งออกสินค้าระหว่างกันสะดวกมากขึ้น การคมนาคมขนส่งพื้นฐานดีขึ้น รวมทั้งนโยบายเปิดประเทศสู่ภายนอกของจีนและการค้าออนไลน์เติบโต

ไทยจะรับมือกับภาวะนี้อย่างไรและจะมีโอกาสพลิกฟื้นให้ขาดดุลการค้าน้อยลง หรือมีโอกาสได้ดุลการค้าจีนหรือไม่  โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์เรื่องนี้ค่ะ
 

ไทยถูกจัดอันดับในดัชนี China Index ปี 2022 ว่าเป็นชาติซึ่งได้รับอิทธิพลจากจีนมากที่สุดลำดับที่ 4 จากทั้งหมด 82 ประเทศ โดยเฉพาะด้านกลาโหม กฎหมายและเทคโนโลยีต่างๆ รองจากปากีสถาน กัมพูชาและสิงคโปร์ ตามลำดับ การจัดทำครั้งนี้เป็นความร่วมมือของ Doublethink Lab องค์กรที่ศึกษาอิทธิพลของจีนร่วมกับเครือข่าย China In The World
 
โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มาวิเคราะห์ว่าทำไมจึงไม่เห็นด้วยกับการจัดอันดับครั้งนี้ โดยเฉพาะเมื่อมองเปรียบเทียบความสัมพันธ์ของจีนกับประเทศอื่นๆ รวมทั้งชาติอาเซียน และจะชวนผู้ฟังไปทำความรู้จักแนวคิดเกี่ยวกับการเป็น “จีนที่ดี” หรือ "Hao Han (好汉)"  ซึ่งฝังรากลึกในความคิดความเชื่อของคนจีนจำนวนไม่น้อย  ความคิดนี้ส่งผลต่อท่าทีหรือความสัมพันธ์ที่มีต่อไทยและอีกหลายประเทศอย่างไร
 

 มาตรการป้องกันการระบาดของโควิดที่เข้มงวดของรัฐบาล (Zero Covid Policy) ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจจีนอย่างหนักในปี 2565 ที่ผ่านมา การเริ่มต้นผ่อนคลายด้วยการเปิดประเทศหลัง 8 ม.ค. 66 นี้ จะเป็นอั่งเปาชิ้นใหญ่ต้อนรับตรุษจีน แล้วจะมีส่วนช่วยกระตุ้นการค้าและบริการทั้งในและนอกประเทศได้มากน้อยเพียงใด  

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีนวิเคราะห์ว่า ปีกระต่ายนี้จะเป็นปีทองของจีนและไทยได้อย่างไร  แผนเปิดตัว ดิจิทัลหยวนจะผลักดันสำเร็จได้หรือไม่และมีความท้าทายใดรอ อยู่ข้างหน้า
 

ปัญหาความขัดแย้งในยูเครน ส่งผลกระทบทำให้พลังงานและเชื้อเพลิงสำหรับสร้างความอบอุ่นเพื่อสู้กับฤดูหนาวในหลายประเทศในยุโรป เสี่ยงต่อภาวะขาดแคลนและมี ราคาสูงขึ้น จากเดิมที่ต้องพึ่งพาพลังงานจากรัสเซีย 
วิกฤตนี้กลายเป็นโอกาสสำหรับจีนในการส่งออกผ้าห่มไฟฟ้าและอุปกรณ์ป้องกันความหนาวอย่างไร โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์เรื่องนี้
 

อดีตประธานาธิบดี เจียง เจ๋อหมิน เป็นอีกหนึ่งผู้มีบทบาทสำคัญที่วางรากฐานเปิดให้จีนเข้าสู่เวทีนานาชาติ มีผลงานหลายด้านเช่น การรับมอบเกาะฮ่องกงคืนจากอังกฤษรวมทั้งเป็นผู้นำแนวคิด ทฤษฎี 3 ตัวแทนมาปรับใช้เพื่อปฎิรูปประเทศ ยุบเลิกรัฐวิสาหกิจที่ขาดทุนทำให้คนจีนตกงานนับล้านคน ผลักดันให้จีนเป็นสมาชิกองค์กรการค้าโลกจนสำเร็จ และได้เป็นเจ้าภาพโอลิมปิคฤดูร้อนในปี 2008 แต่ก็มีคำถามเกี่ยวกับปัญหาคอรัปชั่นที่เฟื่องฟูมากในยุคนี้เช่นกัน

จากม้ามืดนอกสายตา ทำไม เจียง เจ๋อหมิน จึงได้รับความไว้วางใจจากเติ้ง เสี่ยวผิงและพรรคคอมมิวนิสต์จีน จนได้รับเลือกเป็นทายาททางการเมือง 
 
โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คุยเบื้องลึกของการจัดการกลุ่มผู้สนับสนุนนักศึกษาและผู้นำเสนอข่าวกับเหตุการณ์ประท้วง เทียนอันเหมิน รวมทั้ง ฉิน เปิ่นลี่ บก. หนังสือพิมพ์ “ข่าวเศรษฐกิจโลก” ซึ่งมีบทความเผยแพร่วิพากษ์วิจารณ์พรรคคอมมิวนิสต์จีน

เดือนธันวาคมนี้จะเป็นวาระครบรอบ 44 ปีของการใช้นโยบายปฏิรูปและเปิดประเทศจีน ซึ่งเป็นผลพวงจากการตัดสินใจครั้งสำคัญที่พลิกโฉมหน้าประวัติศาสตร์การเมืองจีน ในการประชุมคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนเต็มคณะ ครั้งที่ 3 ของสมัชชา 11 ระหว่าง 18-22 ธ.ค. ค.ศ 1978  มตินี้เกิดขึ้นก่อนจะถึงวันคล้ายวันเกิดของประธานเหมา เจ๋อ ตุง (26 ธ.ค.) เพียง 4 วัน  ถือเป็นการสิ้นสุดยุคปฏิวัติที่ประธานเหมาผู้ที่คนจีนทั้งประเทศยกย่องและเป็นคนนำแนวทางปฏิวัติขับเคลื่อนประเทศมาอย่างยาวนานโดยสิ้นเชิง

เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นในเวลาไล่เลี่ยกันกับกรณีเวียดนามกรีฑาทัพไปบุกกัมพูชา ซึ่งจีนหนุนหลังอยู่ จนทำให้จีนต้องยกพลไปทำ “สงครามสั่งสอน” เวียดนามในเดือน ก.พ. ปีถัดไป (1979) และเป็นส่วนหนึ่งของความขัดแย้งในภูมิภาคอาเซียน
โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เล่าถึงประวัติศาสตร์ในช่วงนี้
 

เรื่องราวของหนุ่มน้อย "เหลยเฟิง" กลายเป็นต้นแบบที่ถูกประธานเหมา เจ๋อ ตุง ยกย่องเพื่อให้เป็นแบบอย่างของยุวชนที่กล้าหาญ มุ่งมั่นเสียสละ อุทิศตนเพื่อสังคมและพรรคคอมมิวนิสต์จีน ค่านิยมเหล่านี้ได้ถ่ายทอดและหลงเหลือมาสู่เยาวชนคนหนุ่มสาวชาวจีนในยุคนี้มากน้อยเพียงใด
                                                                        
เหลยเฟิงเป็นใคร ทำไมจึงกลายเป็นสัญลักษณ์และได้รับการเชิดชูยกย่องอย่างมากในยุคก่อน แต่กลับถูกตั้งคำถามถึงความมีอยู่จริงและเกิดข้อสงสัยว่าเป็นหนึ่งในเครื่องมือเพื่อรับใช้พรรคคอมมิวนิสต์จีนหรือไม่  โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คุยเรื่องนี้
 

การใช้นโยบาย “โควิดเป็นศูนย์” ของรัฐบาลจีน ทำให้มีมาตรการเข้มงวดและล็อคดาวน์หลายพื้นที่ในจีน จนส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจและชีวิตความเป็นอยู่คนจีนจำนวนมาก จนเกิดการรวมตัวประท้วงของชาวจีนในหลายเมืองรวมทั้งปักกิ่งและเซี่ยงไฮ้ในช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา จนมีการเผชิญหน้าระหว่างเจ้าหน้าที่ตำรวจกับผู้ชุมนุม แล้วมีผู้ถูกจับกุมบางส่วนรวมทั้งผู้สื่อข่าวบีบีซีก่อนจะถูกปล่อยตัวในเวลาต่อมา และพ่วงโยงไปสู่ข้อเรียกร้องทางการเมือง
ปรากฎการณ์คนจีนประท้วงแสดงความไม่พอใจนโยบายรัฐบาลครั้งนี้ 

นับว่าเป็นการชุมนุมครั้งแรกและครั้งใหญ่ในรอบหลายสิบปีที่ผ่านมา ส่งแรงกระเพื่อมให้รัฐบาลจีนต้องทบทวนและผ่อนคลายมาตรการที่เข้มงวดลง  แต่การผ่อนปรนนี้จะมีระยะเวลานานแค่ไหนและจะส่งผลถึงการเปลี่ยนแปลงนโยบายภาพรวมของรัฐบาลจีนหรือไม่  โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์เรื่องนี้
 

จีนให้ความสำคัญกับกีฬาอย่างมาก จนกลายเป็นหนึ่งในยุทธศาสตร์ชาติที่ต้องการส่งเสริมให้คนจีนออกกำลังกายเพื่อสร้างความแข็งแรง เรื่องนี้ปรากฎในการประชุมสมัชชาฯพรรคคอมมิวนิสต์และถูกผลักดันเป็นวาระสำคัญอย่างต่อเนื่อง รวมทั้งประกาศเป็นแผนระดับประเทศ ไม่เพียงการรณรงค์รูปแบบต่างๆ แต่รัฐบาลจีนยังออกแบบสิ่งแวดล้อมให้เอื้อต่อคนที่ต้องการออกกำลังกาย ถึงปลายปี ค.ศ.2020 จีนมีสนามกีฬาแล้วกว่า 3.71 ล้านแห่งทั่วประเทศ รวมพื้นที่กว่า 3,100 ล้านตารางเมตร อีกด้านหนึ่ง จีนวางเป้าหมายจะให้อุตสาหกรรมกีฬา ซึ่งมูลค่าสูงกว่า 2.9 ล้านล้านหยวน (ค.ศ.2019) เป็นอุตสาหกรรมหลักของเศรษฐกิจจีนภายในปี ค.ศ. 2035   

กีฬาเทเบิลเทนนิส หรือปิงปอง เป็นหนึ่งในกีฬาที่จีนใช้สร้างสัมพันธ์ทางการทูตกับหลายประเทศ จนมีคำเรียกขานว่าเป็น “การทูตปิงปอง” จีนประสบความสำเร็จอย่างมากในการแข่งขันกีฬาโอลิมปิค และยังมีแผนผลักดันให้นักบาสเก็ตบอลชาวจีนได้เข้าสู่การแข่งขัน NBA  

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน มาวิเคราะห์อุตสาหกรรมกีฬาของจีนและเจาะลึกแผนที่รัฐบาลจีน “ตั้งใจ” สร้างนักกีฬาคุณภาพรุ่นใหม่ โดยคัดเลือกจากยีนเด่นของพ่อแม่  “เหยา หมิง” นักบาสเก็ตบอลทีมชาติชื่อดังของจีน เป็นตัวอย่างของนักกีฬาที่เกิดจากการออกแบบและสร้างโดยมีรัฐบาลจีนอยู่เบื้องหลัง
 

การประชุมสมัชชาใหญ่ของพรรคคอมมิวนิสต์จีน (CPC) ครั้งที่ 20 เสร็จสิ้นเรียบร้อยเมื่อปลายเดือนตุลาคม 2565 ที่ผ่านมา ทั่วโลกต่างจับตาการแต่งตั้งผู้บริหารชุดใหม่ นอกเหนือจากตำแหน่งสำคัญคือเลขาธิการพรรคที่ สี จิ้นผิง ดำรงตำแหน่งรวมทั้งคณะกรรมการกลางถาวรประจำกรมการเมือง 7 คน หรือที่ถูกเรียกว่า 7 อรหันต์แล้ว ภายใต้กรมการเมืองยังมีกรรมการคนอื่นๆ อีก18 คน (จากทั้งหมด 25 คน) ซึ่งจะได้รับมอบหมายไปดูแลงานในองค์กรต่างๆ ภายใต้พรรคคอมมิวนิสต์ เช่น ทบวงจัดตั้งองค์กรฯ ทบวงวิเทศสัมพันธ์แห่งศูนย์กลางพรรค ทบวงโฆษณาการฯ กรมการแปลฯ สำนักวิจัยและนโยบายฯ รวมทั้ง โรงเรียนพรรค (เพื่ออบรมและให้ความรู้เกี่ยวกับค่านิยมและระบอบสังคมนิยมแก่สมาชิกพรรค)

พรรคคอมมิวนิสต์ของจีนวางโครงสร้างองค์กรอย่างไร และมีหน่วยงานใดที่มีบทบาทสำคัญต่อการกำหนดนโยบายและทิศทางของประเทศบ้าง  ทำไมผู้นำจีน (รวมทั้ง สี จิ้นผิง) จึงต้องไปเป็นผู้อำนวยการโรงเรียนพรรคก่อนจะเป็นผู้นำประเทศ  โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล วิเคราะห์เรื่องนี้
 

จีนมุ่งใช้แนวทางปลูกต้นไม้เพิ่มพื้นที่สีเขียวให้กับเมืองต่างๆ มากขึ้น จาก"สวนในเมือง" ก็ขยับเป็น "เมืองในสวน" นอกจากเมืองเฉิงตูในมณฑลเสฉวน ที่เป็นบ้านของหมีแพนด้าแล้ว เซี่ยงไฮ้กำลังเป็นอีกเมืองที่เข้าสู่แนวทางนี้  ซึ่งต้องเผชิญความท้าทายมากขึ้นกว่าเดิม ว่าจะเปลี่ยนป่าคอนกรีตที่ราคาที่ดินแพงลิบลิ่วในเมืองเศรษฐกิจให้เป็นป่าสีเขียวอย่างไร

ต่อไปอาจพูดกันว่าสำหรับคนชอบออกกำลังกาย ถ้าไปเมืองจีนหรือเซี่ยงไฮ้ต้องพกรองเท้าวิ่งไปด้วย จีนซึ่งเป็นหนึ่งในชาติมหาอำนาจที่ปล่อยคาร์บอนมากที่สุดในโลก ขณะนี้จะกลายเป็นประเทศที่ขายคาร์บอนเครดิตจากการปลูกต้นไม้ได้หรือไม่

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน คุยเรื่องนี้

เรื่องของ "หมู" ที่ไม่หมูๆ จีนเป็นชาติที่บริโภคเนื้อหมูมากเป็นสำดับต้นๆ ของโลก เมื่อมีความก้าวหน้าด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรมใหม่หลายด้าน ก็มีการนำมาปรับใช้กับการปศุสัตว์และเลี้ยงหมูด้วย ทำให้ทั้งวิธีการเลี้ยง ปริมาณการเลี้ยงและการทำธุรกิจนี้ เปลี่ยนโฉมไปมาก  เค้กก้อนโตในธุรกิจนี้จูงใจให้  มหาเศรษฐีหลายคนข้ามธุรกิจมาทำฟาร์มหมูด้วย เช่น แจ็ก หม่า ผู้ก่อตั้งอาลีบาบา platform การค้าออนไลน์ยักษ์ใหญ่ของโลก โฉมหน้าการทำปศุสัตว์ที่เปลี่ยนไป จะส่งผลกระทบต่อผู้เลี้ยงหมูรายเล็กอย่างไร 
โสภิต หวังวิวัฒนา  ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและหอการค้าไทยในจีน คุยเรื่องนี้

ประธานาธิบดี สีจิ้นผิง ได้รับเลือกให้ดำรงตำแหน่งเลขาธิการใหญ่ และเป็นประธานคณะกรรมาธิการการทหารส่วนกลาง ของคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีน (CPC) ชุดที่ 20 ในการประชุมเต็มคณะ ครั้งที่ 1 ของคณะกรรมการกลางพรรค (23 ต.ค.65) พร้อมเปิดตัวกรรมการกรมการเมืองชุดใหม่ 7 คน ซึ่งเป็นทีมที่จะกำหนดทิศทางการบริหารประเทศต่อไป

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์อนาคตของจีนภายใต้การนำทีมของประธานาธิบดี สีจิ้นผิงและคณะบริหารสูงสุดพรรคคอมมิวนิสต์ชุดใหม่ พร้อมเจาะลึกสายสัมพันธ์ของ “โปลิตบูโร” แต่ละคนกับผู้นำจีน

สัปดาห์นี้  (16-22 ต.ค.65) จีนอยู่ระหว่างการประชุมสำคัญคือสมัชชาใหญ่พรรคคอมมิวนิสต์จีน (CPC) ครั้งที่ 20 ภายใต้คณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนชุดที่19 หนึ่งในวาระที่โลกจับตามองคือการประกาศเปิดตัว สมาชิกกรมการเมืองแห่งคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์ หรือโปลิตบูโร ชุดที่ 20 ซึ่งจะรู้ผลหลังประชุมเสร็จสิ้นลง  

ประเด็นที่ถูกตั้งคำถามคือจะมีการแก้เงื่อนไขวาระดำรงตำแหน่งเลขาธิการพรรคฯ ให้เป็นต่อไปได้ไม่มีกำหนด สอดคล้องกับตำแหน่งประธานาธิบดีที่แก้ไขรัฐธรรมนูญไปด้วยแล้วหรือไม่
ประธานาธิบดี สี จิ้น ผิง จะสร้างประวัติศาสตร์ดำรงตำแหน่งเลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์เป็นสมัยที่ 3 ติดต่อกัน ซึ่งเป็นตำแหน่งสูงสุดของพรรค ควบตำแหน่งประธานาธิบดี และประธานคณะกรรมาธิการทหารส่วนกลาง

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์  มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คุยเรื่องนี้ รวมทั้งวิเคราะห์โครงสร้างทางการเมืองของพรรคคอมมิวนิสต์ และเจาะลึกความเป็น “ประชาธิปไตยแบบจีน” หรือประชาธิปไตยแบบรวมศูนย์อำนาจ (Centric Democracy)
 

รัฐบาลจีนใช้นโยบายคัดสรร ส่งเสริมและสร้างคนหนุ่มสาว ที่เป็นเด็กมีพรสวรรค์มีความสามารถโดดเด่น เพื่อให้เป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาเศรษฐกิจ และเติมเข้าไปในระบบแรงงาน ป้องกันปัญหาสมองไหล  ขณะเดียวกันก็ใช้แรงจูงใจหลายแบบเพื่อดึงคนเก่งจากต่างประเทศ ทั้งลูกหลานจีนโพ้นทะเลและคนต่างชาติให้เข้าไปทำงานในจีน  

แผนเหล่านี้มีรายละเอียดอย่างไร  โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน มาเล่าให้ฟังค่ะ

จีนใช้แผนขยายเศรษฐกิจหลากหลายรูปแบบ หนึ่งนั้นคือการพัฒนาเส้นทางคมนาคมขนส่งทางบก รวมทั้งระบบรางเพื่อทำให้การเดินทางจากเมืองหลักไปสู่เมืองรองและเมืองบริวารสะดวก รวดเร็วมากยิ่งขึ้น ใช้เวลาสั้นลง โดยกำหนดระยะเวลาเดินทางถึงปลายทางภายใน 1 ชั่วโมง เพื่อเป็นกรอบในการวางแผนการพัฒนาเมืองทุกมิติ  

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน คุยเรื่องนี้ว่าจะทำให้แผนลดความแออัดในเมืองใหญ่ได้ผลจริงหรือไม่ และจะทำให้เกิดผลพลอยได้เชิงบวกในด้านอื่นๆ สำหรับจีนอย่างไร
 

1 ตุลาคมของทุกปีคือวันชาติสาธารณรัฐประชาชนจีน นับตั้งแต่ เหมาเจ๋อตง ประกาศสถาปนาประเทศขึ้นใหม่ภายใต้การนำอย่างเบ็ดเสร็จของพรรคคอมมิวนิสต์ในปี ค.ศ. 1949  หลังจากเอาชนะศึกญี่ปุ่นในยุคสงครามโลกครั้งที่สองและสงครามการเมืองที่ต่อสู้กับเจียงไคเช็คและพรรคก๊กมินตั๋ง จนทำให้พรรคก๊กมินตั๋งต้องถอยร่นลี้ภัยไปอยู่ไต้หวัน

ทุกวันนี้จีนมีผู้นำสูงสุดมาแล้ว 5 คน คือเหมาเจ๋อตง เติ้งเสี่ยวผิง เจียงเจ๋อหมิน หูจิ่นเทา และสีจิ้นผิง ผู้นำแต่ละรุ่นมีทั้งความเหมือนและแตกต่างกัน โดยเฉพาะการกำหนดนโยบายบริหารประเทศ

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ทำความรู้จักจีนในยุคใหม่ผ่านผู้นำทั้ง 5 คนนี้ และติดตามว่า ทำไมเติ้งเสี่ยวผิงซึ่งไม่เคยดำรงตำแหน่งทั้งประธานาธิบดีและนายกรัฐมนตรีจีน แต่กลับมีบารมีและได้รับการยอมรับจากคนจีนทั้งประเทศ แล้วเกิดเหตุการณ์ทางการเมืองอะไรขึ้นจนทำให้ต้องปลดเลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์และนายกรัฐมนตรีในช่วงนั้น 

ที่สำคัญต้องจับตาการประชุมใหญ่พรรคคอมมิวนิสต์จีนที่กำลังจะมีขึ้นกลางเดือนตุลาคม 2565 นี้ว่ากติกาและวาระดำรงตำแหน่งของเลขาธิการพรรคฯ ซึ่งเกี่ยวข้องกับตำแหน่งประธานาธิบดีจีนจะเปลี่ยนแปลงอย่างไรเพื่อให้การสืบทอดอำนาจของ สีจิ้นผิง ยังคงอยู่ต่อไป
 

ความสัมพันธ์แน่นแฟ้นระหว่างจีนและรัสเซีย ฉายชัดผ่านการพบปะครั้งสำคัญของผู้นำสองฝ่ายในการประชุมสุดยอดองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ (SCO) เมื่อวันที่ 15-16 ก.ย. 65 ที่ผ่านมา เป็นการเดินทางออกนอกประเทศครั้งแรกของผู้นำจีน หลังการแพร่ระบาดของโควิด-19 และเกิดขึ้นก่อนจะมีการประชุมสำคัญของพรรคคอมมิวนิสต์จีนในกลางเดือนตุลาคม 2565 
 
การพบปะครั้งนี้มีนัยทางการเมืองระหว่างประเทศที่น่าสนใจอย่างไร  โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย วิเคราะห์เรื่องนี้ และเปรียบเทียบท่าทีของจีนต่อกรณียูเครน กับท่าทีของผู้นำสหรัฐฯ โจ ไบเดน ที่ประกาศพร้อมสนับสนุนและปกป้องไต้หวันหากถูกจีนรุกราน

เส้นทางรถไฟลาว-จีน เป็นจุดเปลี่ยนสำคัญที่รัฐบาลลาวคาดหวังว่าจะช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจลาวให้ดีขึ้น เน้นขนส่งสินค้าจากจีนสู่ลาว ไทย และชาติอื่น ๆ ในอาเซียน  อีกทั้งเป็นโอกาสส่งกลับสินค้าจากอาเซียนสู่จีนตอนใต้ แม้จะเปิดให้บริการเกือบหนึ่งปีแล้ว แต่ยังมีปัญหาอุปสรรคในการให้บริการหลายเรื่อง  

หนึ่งในนั้นคือการขายตั๋วที่ยังไม่เปิดบริการออนไลน์ การจำกัดจำนวนซื้อต่อคน ทำให้ไม่สอดคล้องกับความต้องการของนักท่องเที่ยวและผู้ต้องการโดยสารรถไฟขบวนนี้ จนทำให้เกิดธุรกิจและอาชีพใหม่ รับจ้างต่อคิวซื้อตั๋วรถไฟลาว-จีน  คุณโสภิต หวังวิวัฒนา ไปติดตามเรื่องนี้  ผู้บริหารการรถไฟของสองชาติจะแก้ปัญหาอย่างไร ติดตามค่ะ
 

จีนมีนโยบายขยายขอบเขตการพัฒนาเศรษฐกิจไปสู่เมืองรอง และนโยบายรวมกลุ่มพื้นที่ต่าง ๆ ภายใต้ชื่อว่า "ระเบียงเศรษฐกิจ" ที่ไม่เพียงเชื่อมต่อกับต่างประเทศ แต่ถูกใช้เพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจภายในชาติด้วยเช่นกัน  

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน  คุยเรื่องนี้
 

อุตสาหกรรมภาพยนตร์ จัดว่าเป็น Soft Power ที่มีความสำคัญซึ่งหลายชาติใช้เป็นหนึ่งในเครื่องมือ เพื่อแสดงตัวตนในเวทีระดับโลก  จีนใช้ระบบโควต้าเพื่อจำกัดจำนวนเรื่องที่เข้ามาจากต่างประเทศ โดยเฉพาะตะวันตกและใช้อีกหลายมาตรการเพื่อปกป้องผู้ผลิตในประเทศ  ขณะเดียวกันก็ส่งเสริมการส่งออกตลาดภาพยนตร์จีนไปสู่ต่างประเทศ  โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล คุยเรื่องนี้

ประเด็นร้อนกรณีหญิงชาวจีนถูกตำรวจจับข้อหาสร้างความวุ่นวายเพราะแต่งกิโมโน เป็นคอสเพล์จากการ์ตูนญี่ปุ่นที่ตนชื่นชอบในเมืองซูโจว หรือหญิงสาวอีกกลุ่มที่แต่งกิโมโนถูกห้ามเข้าสวนสาธารณะ ปมความขัดแย้งทางการเมืองกับญี่ปุ่นส่งผลต่อการแต่งกายของชาวจีนอย่างไร  

รู้หรือไม่ว่า ชุดจงซาน ที่ผู้นำจีนนิยมใส่ในงานพิธีทางการ ก็ได้รับอิทธิพลจากญี่ปุ่นเช่นกัน  โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาฯ คุยเรื่องนี้
 

เป็นครั้งแรกที่จีนผ่อนคลายมาตรการควบคุมและป้องกันการติดเชื้อโควิด-19 โดยยกเลิกการกักตัวคนที่เดินทางมาจากนอกจีนแผ่นดินใหญ่เข้าประเทศตั้งแต่ 8 ส.ค. 65 ที่ผ่านมา เริ่มที่เซี่ยงไฮ้เป็นเมืองนำร่อง แต่ก็มีมาตรการกำกับทั้งก่อนและหลังเดินทาง รวมทั้งการตรวจ RT-PCR ตามระยะเวลาและต้องหลีกเลี่ยงการพบปะคนกลุ่มใหญ่ ไม่เดินทางไปในชุมชนหรือใช้บริการรถสาธารณะ อีก 7 วัน  

แม้จะผ่อนปรนความเข้มงวดและปรับนโยบายจากโควิดเป็นศูนย์ (Zero-Covid Policy)  ล็อกดาวน์รายเมืองที่ส่งผลกระทบวงกว้าง มาเป็นโควิดเป็นศูนย์อย่างเป็นพลวัตร (Dynamic Zero-Covid Policy)  จำกัดพื้นที่การล็อกดาวน์ให้แคบลงระดับชุมชน พร้อมยืดหยุ่นหลายมาตรการ แต่กรณีการล็อกดาวน์เมืองซานย่า เกาะไหหลำอย่างกระทันหัน เมื่อต้นเดือน ส.ค. 65 ทำให้มีนักท่องเที่ยวติดค้างกว่า 8 หมื่นคน ก็เป็นเรื่องที่ทำให้เกิดความเสียหายอย่างมากโดยเฉพาะธุรกิจการท่องเที่ยว
 
มองจีนมุมใหม่ตอนนี้ โสภิต หวังวิวัฒนา จะชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน มาคุยว่าภายใต้สถานการณ์ขณะนี้และหลังจากการระบาดโควิดคลี่คลาย  โฉมหน้าของการท่องเที่ยวและนักท่องเที่ยวจีนจะเป็นอย่างไร  จะเป็นโอกาสในวิกฤตของการท่องเที่ยวไทยได้หรือไม่
 

แม้สหรัฐฯ จะประกาศยอมรับนโยบายจีนเดียว แต่การเดินทางเยือนไต้หวันของนางแนนซี่ เพโลซี ประธานสภาผู้แทนราษฎรสหรัฐ  กลายเป็นชนวนเหตุล่าสุดที่ทำให้ความขัดแย้งระหว่างจีน-สหรัฐและไต้หวันบานปลายมากขึ้น  
มองจีนมุมใหม่ชวนผู้ฟังไปเจาะลึกเกี่ยวกับนโยบายจีนเดียวและการทูตระหว่างประเทศว่าแท้จริงแล้วควรต้องเป็นอย่างไร โสภิต หวังวิวัฒนา จะชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล คุยเรื่องนี้ รวมทั้งข้อควรระวังและการวางท่าทีของไทยต่อประเด็นที่อ่อนไหวและยังมีความขัดแย้ง
 

วัฒนธรรมการกินดื่มเป็นส่วนสำคัญของวิถีชีวิตคนจีน นอกจากเพื่อความอิ่มท้องแล้วยังเป็นการสังสรรค์ สร้างพื้นที่ทางสังคม ผูกมิตรสร้างเพื่อนและใช้เป็นเวทีเจรจาธุรกิจด้วย อุตสาหกรรมเหล้าในจีนมีมูลค่ามหาศาล มากกว่า 3 แสนล้านเหรียญสหรัฐต่อปี แต่ในยุคหลังอัตราการเติบโตเป็นสัดส่วนลดลง ทั้งจากค่านิยมคนรุ่นใหม่ไม่ดื่มเหล้าและยังมีมีคู่แข่งทางเลือกจากเหล้าต่างประเทศที่เป็นผลสืบเนื่องจากนโยบายเปิดประเทศ  ทำให้ผู้อยู่ในธุรกิจนี้ของจีนต้องปรับตัว แตกไลน์ธุรกิจจากเครื่องดื่มไปสู่อาหาร ไอศรีม ขนมหวานและผลิตภัณฑ์รูปแบบอื่น ๆ  มีการจ้างนักวิทยาศาสตร์และนักวิจัยมาทำงานค้นคว้าทดลองอย่างเป็นระบบ  ตัวอย่างเช่นบริษัท Qinghai Spring Medicinal Resources Technology  จ้างนักวิทยาศาสตร์เจ้าของรางวัลโนเบลสองคน คือ  เฟริด มูราด  (Farid Murad) และ อาเรียห์ วาเซล (Arieh Washel) มาเป็นหัวหน้านักวิจัย พร้อมวางเป้าขยายสู่ตลาดต่างประเทศ  ซึ่งไม่เพียงเพื่อโอกาสทางธุรกิจแต่ยังมีนัยของการส่ง soft power จีนไปสู่เวทีโลกด้วย

โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์เรื่องนี้
 

ปีนี้ รัฐบาลจีนเผชิญความท้าทายหลายเรื่องโดยเฉพาะความพยายามจะควบคุมการระบาดของโควิด-19 ให้เป็นศูนย์ ซึ่งเป็นนโยบายที่สวนทางกับกระแสโลกที่ชาติอื่น ๆ ต้องการหาทางจะอยู่ร่วมกับโควิดให้ได้   ล่าสุด ฟองสบู่ธุรกิจอสังหาริมทรัพย์เริ่มประทุ บริษัทหลายแห่งผิดนัดชำระหนี้  การก่อสร้างไม่เสร็จตามกำหนด ประเมินว่ามีกว่า 300 โครงการในกว่า 90 เมือง เกิดปัญหา ในขณะที่มูลค่าของภาคอสังหาริมทรัพย์จีนนั้น คิดเป็นสัดส่วนประมาณ ร้อยละ 30 ของ GDP จีน

ติดตามการประเมินเศรษฐกิจจีนในครึ่งแรกของปี 2565 ว่าการระบาดของโควิด-19 ระลอกใหม่ส่งผลกระทบอย่างไรบ้าง และรัฐบาลกลางและรัฐบาลท้องถิ่น จัดการกับวิกฤตอสังหาริมทรัพย์ในประเทศอย่างไร    
โสภิต หวังวิวัฒนา  ชวน ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน วิเคราะห์เรื่องนี้ รวมทั้งประเมินภาวะเศรษฐกิจในช่วงครึ่งหลังของปีนี้ด้วย
 

จีนกับญี่ปุ่นมีความสัมพันธ์ทั้งเป็นมิตรและคู่แข่ง  แม้ด้านเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรมเป็นความร่วมมือเชิงบวก แต่ประเด็นการเมืองและความมั่นคงยังมีปัญหาที่อ่อนไหวหลายเรื่อง โดยเฉพาะบาดแผลจากการรุกรานของทหารญี่ปุ่นหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 และข้อพิพาทหมู่เกาะเตียวหยูว์ในทะเลตะวันออก 
 
นโยบายการเมืองเชิงรุกของอดีตนายกฯ อาเบะ โดยเฉพาะความพยายามจะลบประวัติศาสตร์การทำร้ายพลเมืองจีนและเกาหลีให้กับเยาวชนญี่ปุ่น จะยังทิ้งร่องรอยไว้กับรัฐบาลชุดปัจจุบันและส่งผลต่อความสัมพันธ์ของสองชาติในอนาคตอย่างไร  
โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล คุยเรื่องนี้

การประกาศเปิดตัวโครงการสำคัญเพื่อช่วยเหลือกลุ่มประเทศกำลังพัฒนาของ G7 ล่าสุด ทำให้ถูกมองว่าเกิดขึ้นเพื่อเป็นคู่แข่งกับโครงการ BRI ของจีน 

โดยกรอบการลงทุนกว้างมากกว่าการสร้างระบบขนส่งและโครงสร้างพื้นฐานและย้ำว่าทุกฝ่ายได้ประโยชน์ ไม่เหมือนจีนที่ทำให้บางประเทศเกิดกับดักหนี้  

จีนจะรับมือกับความท้าทายนี้อย่างไร  โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ.วรศักดิ์ มหัทธโนบล วิเคราะห์เรื่องนี้
 

      นายหวัง อี้ มนตรีแห่งรัฐและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศจีนมาเยือนไทยระหว่าง 4-5 ก.ค. 65 นี้ เพื่อพบปะกับพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและนายดอน ปรมัตถ์วินัย รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ  หนึ่งในเรื่องหารือสำคัญคือการเร่งผลักดันโครงการรถไฟ
จีน - ไทย และกระชับความร่วมมือทางเศรษฐกิจ สังคม  ในโอกาสที่ปีนี้ครบรอบ 1 ทศวรรษของความเป็น "หุ้นส่วนความร่วมมือเชิงยุทธศาสตร์อย่างรอบด้าน"  ไทย - จีน และตั้งเป้าหมายพัฒนาความสัมพันธ์ ปูทางไปสู่ 50 ปีของการสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตในปี 2568 (ค.ศ. 2025)

     ตำแหน่ง “มนตรีแห่งรัฐ” ของจีน มีบทบาทและความสำคัญมาก เกี่ยวพันกับการวางตัวแทนในคณะบริหารของรัฐบาลเพื่อเชื่อมโยงกับการเมืองระหว่างประเทศและภูมิรัฐศาสตร์โลกอย่างไร  โสภิต หวังวิวัฒนา ชวน รศ. วรศักดิ์ มหัทธโนบล ที่ปรึกษาศูนย์จีนศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คุยเรื่องนี้