Dɔgɔkun kibaruw

Aw minnu sɔgɔ tɔla don anw na, an b’aw ladɔniya k’aw bɛ ka RFI Mandenkan de lamɛn, an bɛ foli ni tanulikɛ an lamɛn baga cɛ ani muso bɛlajɛlen na o siratigɛ la.

An ka bi dɔgɔkun kibaaru kɛnɛ kan. An bɛ na taa Etats-Unis, ka kuma yen jamana ɲɛmaa kalata se sɔrɔ n’a kɔ dantigɛliw ni jateminɛnw kan nin waati m’an t’a tɛgɛma, an bɛ na taa Tchad jamana fana kan.

Bi an ka mɔgɔ weelelen ye Mme. Sadio-Morel KANTE ye, kunnafonidila ni ɲininikɛla don IPSE lakanakoɲinikɛ cakɛda la Faransi.

An ka bi dɔgɔkun kibaru kɛnɛ kan. An bɛna taa Sénégal, Guinée, Burkina Faso. Ka sɔrɔ ka taa a ko kuncɛ Etats-Unis jamana kan.

Bi an ka mɔgɔ weelelen ye Moussa SAMOURA ye kabɔ Guinée jamana kan, politikiko dɔnbaga ŋana don. An n’a bɛ na ɲɔgɔn sɔrɔ sisan sisan ka ka dɔgɔkun kunnafoniw la kumaba dɔ walawala.

An ka bi dɔgɔkun kibaaru kɛnɛ kan. An bɛna taa Sénégal, Cote d'Ivoire, Tchad, ka sɔrɔ ka taa ko kuncɛ Russie jamana kan. Bi an ka mɔgɔ weelelen ye politikiko dɔnbaga, Dr. Ngolo DIARRA ye ye kabɔ Mali la. An n’a bɛ na ɲɔgɔn sɔrɔ sisan sisan ka ka dɔgɔkun kunnafoniw la kumaba dɔ walawala.

Aw danse kokura. Foli ni tanuli o ye an lamɛnbagaw de ta ye sanga ani waati bɛlajɛlen… aw minu sɔgɔtɔ don anw la, an b’aw ladɔnniya k’aw tulo bɛ RFI Mandenkan de la..

 An ka bi dɔgɔkun kibaaru kɛnɛ kan. An bɛ na taa SénégalSénéS, Mal. Ka sɔrɔ ka taa ko kuncɛ Bruxel, Belgique jamanakan.
 

Bi an ka mɔgɔ weelelen ye Mamadou KANTE ye kabɔ Senegal jamana kan kunnafonidila don  7 TV jabaraninso la Dakar. A yɛrɛ b’na bolo kumaso kɔnɔ yan. An n’a bɛ na ɲɔgɔn sɔrɔ sisan sisan ka ka dɔgɔkun kunafoniw la kumaba dɔ walawala.

Aw danse kokura, Kankan, Sikasso, Bobo-Dioulasso, wali Bouaké, aw maana kɛ k’anw lasɔrɔ ka bɔ Manden dugu o dugu la an ka foli ni tanuli b’aw ye sanga ni waati bɛɛlajɛlen na.

An ka bi dɔgɔkun kibaru kɛnɛ kan. An bɛna taa Israel, Palestine ani Liban. Ka sɔrɔ kana a ko kun cɛ Tunisie ani Mali jamananw kan.

Bi mɔgɔ weelelen ye Ousmane Mouhamed TOURE ye kabɔ mali la. Kunnafonidila don “Le poing” kunnafonidigafe la. An n’a bɛ na ɲɔgɔn sɔrɔ sisan sisan ka ka dɔgɔkun kunafoniw la kumaba dɔ walawala.

Aw danse kokura Manden n’a nɔkan duguw aw mana kɛ k’aw lasɔrɔ yɔrɔ o yɔrɔ an ka foli kɛrɛnkerɛnenen b’aw ye. Kafɔ ko halis aw tulo bɛ RFI Mandenkan de la..

An ka bi dɔgɔkun kibaaru kɛnɛ kan. An bɛ na taa Burkina Faso Mali, Sénégal ani Liban jamananw kan.

Bi mɔgɔ weelelen ye Tchambel GUIMBAYARA ye, kunnafonidila don min sigiyɔrɔbɛnen bɛ Fransi jamana ma, Nka Mali jamanaden don… An n’a bɛ na ɲɔgɔn sɔrɔ sisan sisan ka ka dɔgɔkun kunafoniw la kumaba dɔ walawala.

RFI Mandenkan, ka ni dɔgɔkun kibaru, bɛ ta n’a ye Benin, Burkina Faso ani Mali jamanaw kan.

An bɛna kɛnɛ nin kuncɛ, Israel nin Liban kɛlɛw ye. Wa fana diɲɛ tɔnba ONU ka lajɛrɛba yen.

An ka mɔgɔ weelelɛen ye, M. Daouda CAMARA de ye, kunnafonidiladon, ka bɔ an ye Guinée jamana kɔnɔ.

RFI Mandenkan, ka nin dɔgɔkun kibaruw bɛ taa n’an ye Mali, Guinée ani Liban jamanaw kan.

An ka mɔgɔ weelelen ye, M. Paul OULA de ye, politikiko nin lakanadɔnbaadon, ka bɔ an ye Mali jamana kɔnɔ.

Aw ka nin dɔgɔkun kibaru, fanba bɛna tali kɛ Sénégal jamana ka kunnafoniw de kan.

An bɛna kɛnɛn nin kuncɛ ni Etats-Unis jamana ye.

An ka mɔgɔ weelelen ye, M. Maké DAGNOKHO de ye, gafe sɛbɛna don, kunnafonidila wa fana ale ye kunnafonidiso Alkuma ɲɛmaa yeTambacounda dugu la Sénégal tilebinyafanfɛ walima a kɔrɔn fɛ M. Maké DAGNOKHO.

Nin ye a san 3 ye nin Général Mamadi MBOUBIA ye Guinée jamanakuntigi kɔrɔ Alpha CONDE ka fangadafiri. 

An bɛna kɛnɛ nin kuncɛ nin Chine ni Farafinna ka lajɛrɛba "Sommet Chine Afrique" ye.

An ka mɔgɔ weeleelɛ ye, Mme Françoise COULIBALY de ye, kunnafonidila don. Wa fana a ye Radio ‘’voix des Balés’’ kunnafonidiso ɲɛmaa dankan ye, ka bɔ an ɲɛ Burkina faso jamana kɔnɔ, kɛrɛnkɛrɛnna Boromo dugu kɔnɔ.

Nin dɔgɔkun kibibaruw l bɛ taa na ye Sénégal, Mauritanie, ani Gambie, ka kuma, Espagne marabaga jɛkulu ɲɛmaa ka taama kan. O kɔ  an kuman na lakanako fana kan Burkina Faso.  An ka mɔgɔ weelelen ye, Dr. Aly TOUNKARA de ye

Nin dɔgɔkun kibaru, bɛ taa na ye Sénégal, Côte d’Ivoire ani Etats-Unis jamanaw kan.

An ka mɔgɔ weelelen ye, Dr Mahamadou TRAORE de ye, foroba kɛnɛyako dɔnbadon, wa fana politikiko dɔnbaa don, ka bon Sénégal jamana kan.

An bɛna kɛnɛ nin kuncɛ ni banakicɛ "Variole du singe", kurukuubana, de ye, o min yɛra ka ban farafinna jamana 16 ɲɔgɔn kɔnɔ. An ka mɔgɔ weelelen ye, M. Bangaly DIALLO de ye, politikiko dɔnbaadon, ka bɔ an ye Sénégal jamana kɔnɔ.

Rfi mandenkan, ka ni dɔgɔkun kibaru be taa n’an ye Paris farikoloɲɛnajɛw ɲɔgɔnkunbɛnba Jeux Olympiques kan, o kɔfɛ, an bɛ taga  Guinée, ani Burkina Faso.
An ka mɔgɔ wɛlelen ye Kader TRAORE de ye, kunafonidila don, wa farikoloɲɛnajɛ kunnafoni dɔnbaga fana don,  ka bɔ Burkina faso.

Aw ka nin dɔgɔkun kibaru fanba bɛna boli, Guinée "28 septembre" kasara kiri jabiw de kan. O kiri min tun bɛ senna kabini san 2022. An ka mɔgɔ weelelen ye, M.  Lanssana CAMARA, de ye, kunnafonidiladon, ka bɔ an ɲɛ Guinée kɔnɔ.

An ka mɔgɔ weelelen ye, Mme Mariam Moussa Hari Maïga de ye. Kunnafonidila don, wa fana, studio tamani, kunnafonidilaw ka baara lakolosilibaa ɲɛmɔgɔba kɔrɔsigi don, ka bɔ an ye Mali jamana kɔnɔ.

Burkina-Faso marabagaw ye u ka ninsɔngoya yira k'a kɛɲɛ ni u ka jamanaden dɔw lasegili ye k'a bɔ Côte d'Ivoire jamana kan. Nin laseli kɛra marabaga jɛkulu ka kumanlasela Jean Emmanuel Ouedraogo le fɛ kunuminisiriw ka ladala lajɛrɛ senfɛ. 

Burkina-Faso Jamanaden 173, minisiri ka fɔla, olu gwɛna ka bɔ Côte d'Ivoire. Burkina marabagaw k'o jamana ma hadamadenw dɛmɛ sarya labato. 

Mɔgɔ 173 ninnu kunbɛn na Yendéré jamana fila ninnu dancɛ la. Wa fɛɛrɛw tara Burkina ɲɛmɔgɔw fɛ walasa k'a taga o mɔgɔ ninnu sigi cogo lajɛ mara in kɔnɔ, marabaga jɛkulu  kumanlasela ka fɔ la. 

Etats-Unis jamana kan, kumaw cayalen bɛ Donald TRUMP ka sibiridon kasara kɔ Pencilvany mara la. Fagaliwale min tun tara ka jamana ɲɛma kɔrɔ in sɛgɛrɛ yɛlɛn bɛ a kanubaga "republicain" dɔw fɛ yi ko democratew ka ko labɛnnen de.

Mali, Burkina ani Niger, Sahel jamanaw ka faraɲɔgɔn kan tɔn - Alliance des Etats du Sahel ka laje ba fɔlɔ kɛra kunu Niamey dugu kɔnɔ Niger faaba la. Jamana saba nunun ye latigɛ ta kuu ka faraɲɔgɔn kan kulu lasabati ka kɛ bolodi ɲɔgɔn ma jamana ka kulu ye noye confédération ye. A ɲɛmɔgɔya dira Mali jamana de ma, o min sharati ye san kelen ye.

Faraɲɔgɔn kan kulu’in wasa denw ka lajɛ nata bina kɛ Burkina wa u ka san wɛrɛ lajɛ bina boloda Niger jamana. Tiémoko DIARRA bɛ ɲɛfɔlikɛ an ye u ka Sahel jamanaw ka faraɲɔgɔn kan tɔn ka nin lajɛ'in kan.

Bi ye juillet kalo tilɛ 6 ye san 2024, an ka nin dɔgɔkun kibaru kɛnɛ kan, an bɛ tan Mauritanie, Sierra Leone, Benin ani France. An ka mɔgɔ weelelen ye Aboubacar Demba Diaby de ye, ale tɛ dunna ye aw fɛ, politikiko dɔnbaadon, sanfɛ kalanfa faa fana don, ka bo Guinée jamana na.

Bi sibiri, an bɛ kuman Colonel Assimi Goita ka Ouagadougou taama.

Kunnafolidilaw ka lafasatɔn RSF bɛ ka makasi kunnafolidiso L'Evènement ɲɛmaa diagoya  minɛli ko kan kunu. Atiana Serges OULON minɛra cɛ lakodonbaliw dɔw fɛ lon damani a ka kunnafolidiso yɛrɛ ka baaraw sɔnsɔrɔli kɔ kunnafolidilaw ka baara kɔlɔsi cɛgɛda CSC fɛ. O kɔ Mali la politiki mɔgɔ dɔw minɛ na ka don kasola Bamako.

CEDEAO jamanaw ka kɛlɛbolo minisiriw k'u mako bɛ dollarwari milliard 2 ni kɔ la  san kɔnɔ yasa o ka se ka kɛlɛkɛkulu, force en attente de la CEDEAO, ale  sigi ni kɛlɛcɛ ba 5 ye jatigɛwalekɛlɛli hokumu kɔnɔ.

Bi lɔgɔkun kunafoniw bɛ ta n'an ye, Sénégal ka kuman  . jamanaɲɛmaa Bassirou Diomaye FAYE ka France taama kan. Yen min na lajɛ dɔ sigila boloci-fura dilannen ko kan. 

Burkina Faso jamanakuntigi capitaine Ibrahim TRAORE y'a dantigɛ kunu Mansila jatigɛwalebinkanin ni RTB, forobajabaraniso mugupɛrɛn kɔ kunu. Mauritanie jamana na, jamanaɲɛmaakalata kanɲini ɲɛnagɛ be senkan .

Bi mɔgɔ welelen fila lo b'a bolo; a fɔlɔ ye lakanako ni politikiko dɔnbaga Oumar BERTHE ye ka bɔ France, ini ce, a filanan ye Kadidia DIAW ye ka bɔ Mauritanie, kunnafonidilalo Initiatives News kunafonidiso la.

.

Bi sibiri in na an bɛ Sénégal, kan kosɛbɛ,latigɛ taara yen  jamana marabagaw fɛ ka dɔbɔ balofinw sɔngɔ la. 

O kɔ minisiri ɲɛama Ousmane SONKO ni kunnafonidilaw bi ɲɔngɔnsamasama na ni waga in na, a kɛlen kɔ ka bagabagali kan ta k'o sɛgɛrɛ. Sénégal alibi gazi laboli daminena kunu taratadon, Rufisque kogoji kan Dakar kɛrɛfɛ dugu do la. 

Nin wagati ma an ta na tɛgɛ ma, an bi na kuma Emmanuel MACRON ka politikitɔn gosili ra dunaw mangoya politki tonw (extrême-droite) fɛ UE ka wasadenw kalata senfɛ... An ka bi mɔgɔ welelen ye Bangaly DIALLO, Sénégal politikolɔnbaga lo.

An ye kunnafoni minnu fɛsɛfɛsɛ, o ye Corée du Sud jamana ni farafinna ka lajɛ tɛmɛnnen ye, Russie kɔkanko minisiiri, Serguei LAVROV fana tun bi tagama na farafinna, kalata kunnafoniw na, ANC politikitɔn gosi ra wasadenkalata tɛmɛnnen kɔ, o bi se ka famuya cogo di.

An ka mɔgɔ weelelen bɛna o jabi di an ma, farafinna jamana dɔw ra, ɲɔngɔnsamasama bi kunnafonidisow ani limpo sara cakɛdaw cɛ tuma, Sénégal yɛrɛ limpo sara cakɛda y'a tigɛ la kunnafonidiso dɔw ka wari ra, warimarasow kɔnɔ, o ye babu wɛrɛ ye fana a da sera min ma.