پرگار

نظام‌های سیاسی یا باثبات و مقتدرند یا رو به فروپاشی. در میانه این دو قطب، این نظام‌ها یا می‌توانند گذاری مسالمت‌آمیز از سر بگذرانند یا ناتوان از امکان گذار به سرعت مسیر سراشیب طی می‌کنند. مختصات هر یک از این دو روند چیست؟

میهمان‌ها: تورج اتابکی، پژوهشگر تاریخ اجتماعی حبیب حسینی‌فرد، روزنامه‌نگار

انقلاب فرانسه چگونه انقلابی بود که با گذشت نزدیک به دو و نیم قرن همچنان محل مناقشه کسانیست که آن را آغاز فصلی نو در تاریخ بشر می‌دانند و آنها که میراثش را مخرب و آیده‌ال‌هایش را گمراه‌کننده می‌شمارند؟

میهمان‌ها: بهروز فراهانی، تحلیلگر سیاسی حجت کلاشی، دانش‌آموخته علوم سیاسی

فلسفه در مورد موسیقی چه می‌گوید؟ زبان موسیقی زبانی مفهومی نیست با این حال موسیقی درونی‌ترین حالات بشر را بیان یا خلق می‌کند. چطور؟ میهمان‌ها: حسین حدیثی، آهنگساز و مدرس نظریه موسیقی سجاد سپهری، آهنگساز و پژوهشگر آموزشی

میهمان‌‌ها: سایه اقتصادی‌نیا، منتقد ادبی محمود فلکی، منتقد ادبی

نیهیلیسم یعنی چه؟ خاستگاه سیاسی و اجتماعی آن چه بود و از کجا به مشغله فیلسوف‌ها تبدیل شد؟ رد پای نیهیلیسم در اندیشه ایرانی را در چه چهره‌هایی می‌توان دید؟ میهمان‌ها: سپید بیرشک، پژوهشگر فلسفه آلمانی سروش دباغ، پژوهشگر فلسفه و روانشناسی

آیا زنان رهبران بهتری هستند؟ می‌توان گفت قابلیت‌های زنان آنها را برای هدایت نهادها، شرکت‌ها و کشورها مستعدتر می‌کند و این چیزی است که جوامع معاصر باید با آن کنار بیایند؟ میهمان‌ها: زینب پیغمبرزاده، پژوهشگر مطالعات جنسیت ابراهیم مهاجر، پژوهشگر اجتماعی

جنگ در غزه شکاف در صفوف اپوزیسیون ایرانی را آشکارتر کرده. چرا آنچه در غزه می‌گذرد دفاع از اسرائیل یا محکومیت آن را به بحثی جاری و داغ بین ایرانی‌ها تبدیل کرده؟ میهمان‌ها: رامین پرهام، تحلیلگر سیاسی ایرج مصداقی، تحلیلگر سیاسی

محافظه‌کاری چیست؟ یک فلسفه سیاسی است یا یک منش و روش که می‌تواند با فلسفه‌های گوناگون در آمیزد؟ چرا مفهوم محافظه‌کاری و مصداق‌های آن اغلب مورد بی‌مهری قرار می‌گیرند؟

حیوان آزاری رایج در ایران ناشی از چیست؟ می توان حیوان را واجد حقوق اولیه ای چون حق حیات دانست و می توان حیوان دوستی را معیاری برای سلامت جوامع بشری نامید؟ مهمان‌ها: حسن یوسفی اشکوری؛ پژوهشگر مطالعات اسلامی، جلال ایجادی؛ زیست بوم شناس و عضو حزب سبزهای فرانسه و پژمان اکبرزاده؛ فعال مدنی و مدافع حقوق حیوانات.

ترور فخری‌زاده و هنیه و ضربه‌های امنیتی دیگر به جمهوری اسلامی نه فقط به تاسیسات و عوامل و متحدان بلکه به غرور آن هم آسیب جدی رسانده. چنین وضعیتی به چه پاسخی علیه اسراییل خواهد انجامید؟ مهمان‌های برنامه: رزا پرتو؛ تحلیل‌گر مسائل سیاسی و حمیدرضا عزیزی؛ پژوهشگر روابط بین‌الملل.

عاقبت هنر و ادبیات در دنیایی که بازیگر همه‌فن حریف در آن هوش مصنوعی باشد چه خواهد بود؟ آیا حیطه خلاقیت هنری انسان می‌تواند از هجوم سیل‌آسای هوش مصنوعی جان به در برد؟ میهمان‌ها: علیرضا آبیز، شاعر وحید وحدت، استاد دانشگاه

آیا نفت و گاز در آینده اهمیت خود را حفظ خواهد کرد و کشورهای صادرکننده‌ی آن خواهند توانست جایگاه ژئوپولیتیک خود را نگه دارند؟ مهمان‌های برنامه: جواد کی‌پور؛ کارشناس انرژی و علم صالح؛ استاد دانشگاه.

مشروعیت مفهومی‌ست که در ادوار انتخاباتی در ایران مرتب به آن ارجاع داده می‌شود. ولی آیا فهم واضحی از مشروعیت و حداقلی از توافق بر سر آن وجود دارد تا این حد از ارجاع به آن را موجه سازد؟ مهمان‌های برنامه: جمشید فاروقی؛ پژوهشگر فلسفه سیاسی و امیریحیی آیت اللهی؛ پژوهشگر فلسفه سیاسی.

روانشناسی تا قرن نوزده یک حیطه‌ی دانش مستقل نبود و اغلب فیلسوف‌ها بودند که حرف‌های روانشناسانه می‌زدند. از آن زمان نظریه‌‌پردازان روانشناس با پی‌ریزی مرزهای روانشناسی با دانش‌های، دیگر همواره در پی دفاع از رشته و حرفه‌ی خود بوده‌اند. چرا؟ مهمان‌های برنامه: رضا کاظم‌زاده؛ روانشناس و امانوئل شکریان؛ منتقد فرهنگی.

بالا گرفتن تنش با اسراییل چه تاثیری بر سمت و سوی سیاست در ایران خواهد داشت؟ فضای داخل امنیتی‌تر و سیاست خارجی شرق‌گراتر می‌شود یا مسیر متفاوتی در پیش گرفته می‌شود؟ میهمان‌ها: بابک دربیکی؛ تحلیل‌گر سیاسی و امیرمصدق کاتوزیان؛ تحلیل‌گر سیاسی.

آیا عمر‌بن خطاب مبدع نهی از منکر به شکلی خشک و بنیادگرایانه بود؟ از سوی دیگر، آیا او نبود که دیوان‌سالاری و نظم ونسق امپراتوری اسلامی را بنیاد گذاشت؟ میهمان‌ها: مجیب الرحمان رحیمی؛ پژوهشگر تاریخ اسلام، حسن یوسفی اشکوری؛ پژوهشگر تاریخ اسلام و داریوش محمدپور؛ استاد دانشگاه.

ساده‌زیست بود و پسرانش را وادار کرد در معیشت به او‌ که خلیفه‌ی یک امپراتوری ثروتمند شده بود اتکا نکنند. عمر‌بن‌خطاب چگونه خلیفه‌ای بود؟ میهمان‌ها: مجیب الرحمان رحیمی؛ پژوهشگر تاریخ اسلام، حسن یوسفی اشکوری؛ پژوهشگر تاریخ اسلام و داریوش محمدپور؛ استاد دانشگاه.

لیبرالیسم را اگر بخواهیم بفهمیم باید به آرای جان لاک فیلسوف سده‌ی هفده انگلیس رجوع کنیم. جان لاک چه گفت و اهمیت او در چیست؟ مهمان‌های برنامه: ایقان شهیدی، پژوهشگر اندیشه سیاسی و عباس ولی، استاد علوم سیاسی.

جمهوری اسلامی ایران آرمان فلسطین را آرمان خود می‌داند و می‌گوید تالش برای تحقق آن از اهداف بنیادی‌اش است. ولی جمهوری اسلامی به آرمان فلسطین کمک کرده یا به آن ضربه زده؟ مهمان‌های برنامه: کاملیا انتخابی‌فرد؛ سردبیر ایندیپندنت فارسی و تحلیل‌گر مسائل خاورمیانه و قیس قریشی؛ تحلیل‌گر جهان عرب.

آنارشیسم چیست؟ حرکت آنارشیستی چه مختصاتی دارد؟ چرا در تاریخ سیاسی ایران به رغم شناخت کم از آنارشیسم، از آن به عنوان ناسزای سیاسی استفاده شده است؟

در فاصله‌ای کوتاه از اعتراضات زن، زندگی، آزادی که به سرکوب شدید معترضان انجامید، اصلاح‌طلب‌ها در تلاشند تا مردم را به پای صندوق‌های رای بکشانند. آیا موفق می‌شوند؟

میهمان‌ها: شیوا محبوبی، فعال سیاسی فرهاد گوهردانی، پژوهشگر مطالعات توسعه

اخلاق انتخاباتی چیست و چه تفاوتی با اخلاق فردی دارد؟ عقل و احساس چه نقشی دارند؟ میهمان‌ها: حسین دباغ، مدرس فلسفه اخلاق پیمان عارف، تحلیلگر سیاسی

دهه‌ی چهل خورشیدی در ایران سال‌های صنعتی شدن و تغییرات بنیادی در بافت اجتماعی و دهه‌ی شکوفایی هنر و ادبیات ایران بود. ولی آیا روندهای این دهه نبود که به انقلاب سال پنجاه و هفت انجامید؟

اگزیستانسیالیسم صاحب یک دستگاه اخلاقی منسجم هست؟ مرام اگزیستانسیالیستی مرامی نخبه‌گرایانه نیست؟ اگزیستانسیالیسم چگونه وارد ایران شد و چه جاذبه‌ای برای روشنفکران ایرانی داشت؟ مهمان‌ها منوچهر حقیقی‌راد و فرهاد سلمانیان.

چه عواملی منجر به شکل‌گیری مضامین اگزیستانسیالیستی در اوایل قرن بیستم شدند؟ آیا می‌توان از آرای متفکرانی چون کی‌یر کگور، هایدگر و سارتر برداشت واحدی در خصوص اگزیستانسیالیسم داشت؟

میهمان‌ها: منوچهر حقیقی‌راد، پژوهشگر فلسفه فرهاد سلمانیان، پژوهشگر فلسفه

آیا موقعیت دین در ایران امروز، برای دینداران نگران‌کننده است؟ مناسبت دین و دینداری با سبک زندگی امروزی در ایران چیست و آیا ایران وارد دوران پسا دینی شده است؟ چه تفاوتی میان «دین مدنی» و دینی که از آن به عنوان «دینِ توده‌ای» یاد می‌شود وجود دارد؟

آیا جریان پادشاهی‌خواه توانسته مخالفان جمهوری اسلامی را با خود همسو کند؟

نگرانی‌ها از نفوذ کلمات و عبارات انگلیسی در زبان فارسی تا چه حد بجاست؟

چه کسی رستگار می‌شود؟ گوش سپردن به یک پیامبر است که مایه‌ی رستگاری می‌شود یا نیک بودن؟

صد سال پیش فاجعه‌ای در امپراتوری عثمانی رخ داد که ارمنی‌ها آن را نسل‌کشی می‌خوانند.

تصوف چه نقشی در سیاست ایرانی بازی کرده است؟

چهل سال پس از شکست سنگین بر اثر انقلاب ایران، آیا جریانی که منتسب به نظام پادشاهی ست توانسته خود را از نظر فکری و سازمانی بازسازی کند؟ چالش های درونی این جریان و موانع پیش روی آن چیست؟

عربستان سعودی شاهد موجی از اصلاحات اجتماعی و اقتصادی‌ست که از اراده‌ی محمد بن سلمان سرچشمه می گیرد. یکی از مهمان های برنامه می گوید این بهترین شانس عربستان برای تبدیل شدن به یک جامعه ی مدرن با اقتصادی مستقل از نفت است. آیا چنین است؟

استدلال رایج اسلامی در نهی همجنس‌گرایی این است که همجنس‌گرایی طبیعی نیست و آنچه که طبیعی نیست اخلاقی نیز نیست. یکی از مهمان های برنامه می گوید از آموزه های اسلامی چنین چیزی استخراج نمی شود. نظر شما چیست؟

ولادیمیر پوتین کیست و روسیه‌ی تحت رهبری او به کدام سو می رود، حکومتی اقتدارگرا که شیوه‌ های اتحاد شوروی را در لباسی تازه احیا می کند یا مملکتی مدرن که می تواند مقتدرانه در مقابل آمریکا و متحدانش قد علم کند؟

کار رسانه چیست؟ انتقال اطلاعات و عقاید؟ در این صورت آیا می توان ایده‌ها، گروه‌ها یا اشخاصی را از رسانه حذف کرد؟

در علوم سیاسی گفته می‌شود ترکیب نظام سیاسی قوی با جامعه‌ی ضعیف زیانبار است اما آنچه به مراتب خطرناکتر است نظام سیاسی ناکارآمدی است که در کاربرد خشونت کارآمدی نشان می‌دهد آن هم در مقابل جامعه‌ای که چندان قوی نیست که تلاطم‌های سیاسی خشن را تاب بیاورد. شاید در پس هشدارهای تحلیل گران سیاسی از جمله شماری از اصلاح‌طلبان در مورد امکان غلتیدن ایران به مدار مخرب خشوت چنین تحلیلی نهفته باشد. در کنار این عوامل البته شرایط جهانی و خطر ناشی از بعضی قدرت‌های منطقه‌ای هم از نظر دور نمی‌ماند. آیا ما با چنین معادله‌ای روبرو هستیم؟ جواب شمار دیگری از تحلیلگران و فعالان سیاسی منفی است. به نظر آنها جنس جامعه‌ی ایران، نوع ناسیونالیسم ایرانی، تجربه‌ای چون انقلاب ایران، که آموزه‌های آن پرهزینه بوده، و عوامل دیگر مقایسه‌ی ایران با سوریه را منتفی می‌کند در برنامه‌ی این هفته مهمان‌هایی داریم که دو سوی این بحث را نمایندگی می‌کنند. مهدی نوربخش، تحلیلگر سیاسی، معتقد است که جامعه‌ی ایران آنقدر ضعیف نیست که از هم بگسلد و هشدار نسبت به امکان سوریه‌ای شدن ایران بی مورد است. اما علی حاجی قاسمی، جامعه‌شناس، اعتقاد دارد که گسل‌های خطرناک در ایران و نحیف بودن نهادهای سیاسی و مدنی چنین هشداری را جدی می‌کند.

آیا بشریت در سراشیب تمدنی‌ست؟ آیا آنچه در سیاست و فرهنگ و اجتماع می‌بینیم از زوال تمدن بشری حکایت می‌کند؟ اگر چنین است، چاره را کجا باید یافت؟

اقتصاد ایران چگونه اقتصادی ست؟ جنگ بر سر منابع و امکانات و قدرت توسط نهادهای سیاسی و نظامی باعث نشده توصیف اقتصاد ایران با نظریه های کلاسیک ناکافی باشد؟ در این صورت با چه ابزارنظری می توان اقتصاد ایران را توصیف کرد؟

به اعتقاد یکی از مهمان های این هفته ی پرگار، خلیل ملکی، از پیشگامان چپ در ایران، یک روشنفکران اصیل و یک استثنای بزرگ بود. آیا چنین است؟ خلیل ملکی کیست و آیا درخور چنین تجلیلی هست؟

تا ایران مسئله ی تخاصم با اسراییل را از سر راه برندارد نمی تواند به بهبود روابط با غرب امید داشته باشد. گره اصلی نه رابطه ی ایران و آمریکا بلکه نحوه برخورد ایران با اسرائیل است. آیا با چنین حکمی موافقید؟

رابطه‌ی ثروت با دزدی در نگاه مردم غالبا رابطه ای انکارناشدنی ست. "باید جایی دزدی کرده باشد"، بیان بی تعارف چنین ذهنیتی ست. این ذهنیت از کجا آمده؟ از زیست روزمره‌ی مردم؟ ولی این مشاهده تا چه حد تسری می یابد و نگاه مردم در مورد منشا و راه های ثروت اندوزی را مخدوش می کند؟ این نگاه بیانگر چه تصوری از عدالت است؟

استدلال های فلسفی در مورد پرهیز از گوشت نسبتا جدید است. از جمله ی این استدلال ها یکی این است که جانوران مثل انسان حق دارند. کم و کیف این حق محل مناقشه است اما مبنای آن این مشاهده ی ابتدایی ست که جانور هم مثل انسان درد و رنج می کشد. آیا این استدلال می تواند شما را به کم مرتبه بودن عمل گوشتخواری ترغیب کند؟

احساس ملت‌های عرب نسبت به ایران چیست؟ آن دسته از دولت‌های عربی که با ایران ناهمساز هستند تلاش می‌کنند بر احساسات ضد ایرانی ملت‌های خود تکیه کنند. ولی آیا اعراب نسبت به ایران احساس خصومت می‌کنند؟ یکی از مهمان‌های بحث این هفته در فصل جدید پرگار معتقد است ملت‌های عرب به ایران علاقه دارند ولی ایرانی‌ها از این علاقه خبر ندارند. مهمان‌ها، کاملیا انتخابی‌فرد، نویسنده و ستون نویس نشریاتی چون الاهرام و لوموند دیپلماتیک، و علم صالح، استاد مطالعات خاورمیانه در دانشگاه لنکستر بریتانیا.

علم ژنیتک ما را به کجا می‌برد؟ توانایی ما را افزایش می‌دهد و انتخاب‌هایمان را بیشتر می‌کند یا به گفته‌ی یک فیلسوف معاصر باعث می‌شود "جایگاه خدایی" برای خود در نظر بگیریم و در اموری دست ببریم که کار خداوند است؟ مازیار اشرفیان بناب، عرفان ثابتی و امین مقدم در این باره گفتگو می‌کنند.

لهجه در ایران مایهٔ خنده و شوخی است. فارسی را به لهجهٔ ترکی و کردی و لری حرف زدن ناخوشایند شمرده می‌شود. چرا؟ می‌توان لهجه را از حصار تنگ تعصب‌های رایج آزاد کرد؟ چند در صد از ما و شما بینندگان این برنامه، در ضمیر خود لهجه را مایهٔ سرافکندگی نمی‌دانیم؟ چه سهمی از ما کماکان از لهجه‌ای که با آن بزرگ شده‌ایم حرف می‌زنیم و در آن لهجه راحتیم؟ چه سهمی از ما از سر تلاش یا در روندی ناخودآگاه لهجهٔ خود را فراموش کرده‌ایم؟ بدیهی است که این سوال‌ها دربارهٔ زبان نیست. کمابیش اتفاق نظر هست که این ماییم و محیطی که در ساختن آن سهیم بوده‌ایم که زبانی را و لهجه‌ای را مایهٔ سرافکندگی و خنده و شوخی می‌کند. آنچه که درباره‌اش اتفاق نظر کمتری هست این است که آیا باید نگران حفظ لهجه‌ها بود یا نه؟ می‌توان تمایز و گونه‌گونی لهجه‌ها را از فضحیت تبدیل کرد به فضیلت و می‌توان از این طریق لهجه‌ها را نجات داد؟ این موضوع را با سه کار‌شناس برنامه در میان می‌گذاریم: شروین فرید‌نژاد زبان‌شناس در دانشگاه گوتینگن آلمان، پلت سامولیان جامعه‌شناس زبان در دانشگاه پاریس و خداداد رضاخانی تاریخ‌نگار در دانشگاه لندن

آیا انطباق اهداف آمریکا در مورد حکومت ایران با اهداف بخشی از مخالفان جمهوری اسلامی، نمی‌تواند زمینه‌ی نزدیکی آنان به آمریکا را فراهم کند؟ در شرایطی که از اپوزیسیون یکدست خبری نیست و آمریکا هم بیشتر به اهداف خود علاقمند است تا منافع ایران، چنین همگامی به کجا می‌انجامد؟ این بحث، که پیش‌تر یک بار پخش شده است، در یکی دو سال اخیر با سیاست‌های دولت ترامپ در مورد ایران اهمیت بیشتری یافته است.

آیا دین ستیزی و سکولاریسم ستیزه‌جو، فضای فکری در میان روشنفکران ایرانی را مسموم کرده است؟ بی‌دلیل نیست که در چند سال اخیر، سکولاریسم و آینده سکولار برای ایران، به یکی از کانون‌های بحث روشنفکران ایرانی اعم از مذهبی و غیرمذهبی تبدیل شده است. جدایی نهاد دین از حکومت در صدرخواست‌های معترضان به حکومت دینی قرار گرفته است. سی سال حکومت دینی نتیجه‌یی جز این نمی‌توانست داشته باشد. اما طرفه اینکه این خواست مشترک، یعنی نظام سیاسی سکولار، باعث نشده بحث درباره سکولاریسم مخالفان حکومت اسلامی را به یکدیگر نزدیک کند. چرا؟ در پنل اول اسماعیل نوری علا نویسندهٔ دو کتاب درباره سکولاریسم و سردبیر نشریه اینترنتی سکولاریسم نو و مهدی خلجی پژوهشگر مطالعات اسلامی و نویسنده کتاب نظم نوین روحانیت در ایران به سوالات مخاطبان خود در پنل دوم، آنجلا نوبهار و هماد جمشیدی پاسخ می‌دهند. این بحث یک بار دیگر پیش از این پخش شده است.

هنوز نمی‌توان در مورد آینده‌ی اعتراض‌هایی که از اوایل دی ماه شهرهای ایران را درنوردید اظهار نظر قطعی کرد. از جمله، نمی‌توان گفت این اعتراض‌ها در چه شرایطی ممکن است دوباره حالت انفجاری روزهای اول را به خود بگیرد. اما تحلیل‌گران داخل و خارج کشور در چندین قضاوت سهیم‌اند. اول اینکه دلایل ریشه‌ای این اعتراض‌ها برجاست و به این ترتیب حس سرخوردگی و عصیان جمعیت معترض زیر پوست جامعه باقی‌ست. دوم اینکه بخش عظیمی از ناراضیان که در طبقه‌ی متوسط شهری متمرکزند به این اعتراض‌ها نپیوستند. در برنامه‌ی ویژه پرگار که به طور زنده از استودیوی خبر ما پخش می‌شود خواهیم پرسید آیا این تحلیل که طبقه‌ی متوسط به این اعتراض‌ها ملحق نشد صحیح است و اگر چنین است دلایل آن را در چه باید جستجو کرد. خواهیم پرسید آیا طبقه‌ی کارگر به این اعتراض‌ها پیوست یا نه. و خواهیم پرسید آیا می‌توان شرایطی را و روزی را متصور شد که جریان‌های مختلف اعتراضی به هم بپیوندند؟ ولی آیا جمهوری اسلامی‌ منابع قدرت و امکاناتی ندارد که بتواند با توسل به آنها مانع تحقق چنین اتحادی شود؟

مهدویت از چه زمانی و با چه انگیزه‌هایی به یک نظریه‌ی مدون تبدیل شد؟ مهدویت، شیعه را سیاسی کرد یا نظریه‌ی انتظار که از آن برخاست شیعه‌ی غیرسیاسی را تقویت کرد؟ در نظریه‌ی مهدویت می‌توان رد خشونت سیاسی را دید یا مهدویت با غیرسیاسی کردن اسلام شیعی آن را از خشونت دور کرد؟ بحث این هفته در مورد مهدویت با مهمانان برنامه در میان می‌گذاریم:

در پنل اول: • عبدالعزیز ساشادینا، استاد علوم دینی در دانشگاه تورنتو و نویسنده دو کتاب درباره مهدویت در اسلام شیعی • سعید امیرارجمند استاد دانشگاه استونی بروک در نیویورک در رشته جامعه‌شناسی و نویسنده چند مقاله، و کتابی درباره تطور مهدویت از آغاز تا قرن بیستم در پنل دوم: • شمیم پاکزاد استاد دانشگاه در رشته مهندسی عمران • احسان مقدسی دانشجوی انسان‌شناسی در بوستون آمریکا

حافظه‌ی تاریخی از آن الفاظی ست که بدون تامل جدی، فراوان استفاده می‌شود. آیا چیزی به اسم حافظه‌ی تاریخی یا حافظه‌ی جمعی داریم یا این اصطلاحی است که به اشتباه به حوزه‌ی مطالعات تاریخی و اجتماعی وارد شده‌است؟ می‌توان از ضعف یا فقدان حافظه‌ی تاریخی یک ملت سخن گفت به گونه‌ای که گویی یک ملت مثل یک شخص دارای حافظه است؟ اگر چنین است، حافظه‌ی تاریخی از سنخ آگاهی و خودآگاهی است یا مقوله‌ای است ناخودآگاه؟ ربط حافظه‌ی تاریخی با احساسات تاریخی چیست؟

جوانانی که در خارج از ایران تخصص و سرمایه ی اجتماعی دارند و سخت مایلند به حال ایران مفید باشند چکار می‌توانند بکنند تا این خواسته را عملی کنند؟ می‌توان برای مفید بودن در اوضاع سیاسی کنونی، به طور موقت از سیاست حذر کرد؟ چنین کاری به خودسانسوری نمی‌انجامد؟ ولی آنان که در خارج از ایران سیاست پیشه کردند تا چه حد مفید واقع شدند؟ ساختار سیاسی در ایران تا چه حد به جوانان متخصص خارج از کشور اجازه‌ی تاثیرگذاری می‌دهد؟ مهمان‌های برنامه: هژیر رحمانداد آرش کیا بورقان نظامی

مناسبت شادی با قناعت چیست؟ مناسبت آن با روابطی که حس امنیت و حمایت اجتماعی می‌دهد چیست؟ مهمان‌های برنامه: ناصر کاخساز، پژوهشگر فلسفه سیاسی مصطفی آزمایش، پژوهشگر عرفان فریبا ناطق، روانشناس بهادر بهرامی، متخصص علوم اعصاب پایه

تعریف آن و بیان آن گریختنی ست. با این حال فیلسوف ها، عارفان، روانشناسان و حتی عصب شناسان در مورد آن نوشته اند و از جستجوی منبع آن خسته نشده اند. شادی چیست؟ منبع شادی را کجا می توان یافت؟

فارسی یا دری؟ این پرسشی ست که هر از گاهی در افغانستان خبرساز می شود، این بحث به ظاهر زبانشناختی ست ولی مثل بسیاری از امور فرهنگی دیگر در افغانستان یک امر سیاسی جدی نیز هست. آیا فارسی و دری دو زبان متفاوتند؟ آیا فارسی و دری دو گویش متفاوت از یک زبانند؟ از کی لفظ دری پیدا شد و از کی لفظ فارسی استفاده شد؟ استفاده از هر یک از این دو لفظ چه فحوای سیاسی می تواند داشته باشد؟ زبانشناسی تاریخی در این مورد به ما چه می گوید و، از آن مهم تر، تاریخ یک سده ی اخیر افغانستان و وضعیت حال حاضر چه نوری به این بحث تابانده است؟

نهاد خانواده در ایران جنبش دمکراتیک اجتماعی را تقویت می کند یا تضعیف؟ خانواده سنگر حزم واحتیاط است یا محل رشد اندیشه‌های تازه؟

محمد مصدق، معمار ملی کردن صنعت نفت ایران، کی بود و حاصلش برای ایران چه بود؟

آیا ادبیات داستانی ایران می تواند راهی که سینمای آن طی کرد را در پیش بگیرد؟

در معادله سنت و تجدد روشنفکر ایرانی کجا ایستاده؟ چرا در شماری از روشنفکران تازه ترین آراء و عقاید در کنار کهنه ترین منش ها و رفتارها همزیستی مسالمت آمیز دارند؟

خروج هرفعال سیاسی و مدنی از ایران او را از تاثیر گذاری برجنبش مدنی محروم نمی کند؟ آیا دستگاه های امنیتی جمهوری اسلامی بطورغیر مستقیم فعالان سیاسی و مدنی را تشویق به خروج از کشورنمی کنند؟

در فرانسه برقع ممنوع می شود. در سویس ساخت مناره مساجد ممنوع می شود. خانم وزیر در هلند دیدارش با رهبران مسلمانان کشور را به دلیل امتناع آن ها از دست دادن با او لغو می کند. آیا اروپا دچار هراس از اسلام شده؟

چپ مارکسیستی ایران چه کارنامه یی دارد؟ اخلال در پیشرفت ایران یا کمک به اعتلای آن؟ ایران امروزی مرهون مبارزان چپ است یا آنچه که از تلاش چپ مارکسیستی بجا مانده ایران را مغبون کرده؟

فمینیسم تازه به جوامع مسلمان قدم گذاشته هر چند دفاع از حقوق زنان در جوامع مسلمان احتمالا به قدمت تاریخ این جوامع است. در این صورت آیا به فمینیسم اسلامی نیازی هست؟

موانع دمکراسی در ایران چیست؟ نظام های غیر دمکراتیک در ایران حیات خود را مدیون چه هستند؟

سکولاریسم چیست؟ جدایی دین از سیاست یا از حکومت؟ آغاز زوال دین یا راه نجات دین؟

در عصری زندگی می‌کنیم که درگیر یک تناقض بزرگ است، هر روز خبرهای ناگوار از جنگ و زوال محیط زیست و بحران های دیگر می شنویم ولی هر روز خبری از حوزه‌ی علم و تکنولوژی به ما قوت قلب می‌دهد.

تاریخ احزاب و گروه های سیاسی در ایران یک صد سال اخیر پدیده های نادری به خود دیده است. یکی از این جریان های نادر نهضت خداپرستان سوسیالیست است. مطالعه‌ی این نهضت و چهره های شاخص آن به ما چه می گوید؟

آیا در جهان امروز شاهد اوج‌گیری دور تازه ای از ناسیونالیسم هستیم؟ حرکت های ناسیونالیستی گاه مبارزات حق طلبانه بوده اند و گاه جان و مال مردمان بسیاری را پایمال کرده اند. اوج‌گیری ناسیونالیسم در جهان کنونی کدام کفه را سنگین می کند؟

آمارهایی که در ایران از جانب نهادهای حکومتی صادر می شود از افزایش افسردگی حکایت می کند. ولی افسردگی را می توان با سنجه‌هایی که قابل اعتمادند اندازه گیری کرد و بر آن اساس حکم به افسرده بودن جامعه داد؟

'مرجع مردم، امروز الزاماً روحانیت نیست'. این گفته ی علی اکبر ناطق نوری از روحانیون شیعه در روزهای گذشته است. شاید اشاره ی او به درگیری بین یک جوان و یک روحانی در تهران در هفته های اخیر باشد که در نهایت به کشته شدن آن جوان توسط پلیس انجامید. آیا نشانه های ظهور آنچه که آیت الله خمینی نگرانش بود، اسلام منهای روحانیت، در حال آشکار شدن نیست؟

وقتی دونالد ترامپ در کاخ سفید مستقر شد پیش بینی رفتارش با ایران بر حدس و گمان استوار بود. حالا با مشخص شدن تیم او و با آشکار شدن رویه های کاری و شخصی اش، می توان با اطمینان گفت ترامپ برای ایران به چه معناست؟

جناحی که بیشترین قدرت را در جمهوری اسلامی در اختیار دارد با دو چالش روبروست، چالش ناشی از شکست های پیاپی در انتخابات و چالش جانشینی رهبر جمهوری اسلامی. آیا این جناح از پس این چالش ها برمی آید؟

وجدان یعنی چه؟ به این ندای اخلاقی می توان اطمینان کرد؟ آیا این مفهوم اخلاقی ازجنس عواطف است یا با قوه‌ی تعقل ما سروکار دارد؟ آیا وجدان یا معادل آن شرط ضروری هر فلسفه‌ی اخلاق عدالت طلبانه ست؟

گناه چیست؟ در نگاه دینی گناه از چه ناشی می شود؟ آیا زندگی شاد و احساس گناه در یک اقلیم می گنجند؟

در تاریخ اندیشه ی سیاسی مفهوم آزادی محل مناقشه بوده، بین آن ها که آزادی را عدم دخالت دیگران در امور فرد قلمداد کرده اند و آن ها که آزادی را مختار بودن فرد در امکان تعیین سرنوشت خود دانسته اند. کدام یک از این دو برداشت به فهم آزادی بهتر کمک می کند؟

از نو شروع کردن از سرناچاری، یک امتیازبزرگ است یا یک آسیب جدی ست؟ زندگی در هجرت چه زندگی یی ست؟ تجربه جوان های ایرانی چه می گوید؟؟ این برنامه پیش از این یک بار پخش شده است.

آیا ازدواج خواه ناخواه به روابط قدرت نابرابر می انجامد؟ ولی با قدرت گرفتن زنان در دنیای امروز، شاهد ازدواج هایی نیستیم که روابط برابر در آن‌ها حاکم است؟ خانواده‌های مدرن نمی توانند ادعا کنند سلسله مراتب قدرت در آن‌ها جاری نیست؟

آیت الله خامنه‌ای در سال های اخیر در مورد ریزترین مسائل حکومتی و غیر حکومتی نظر می دهد. بر اساس آنچه که رهبر جمهوری اسلامی می گوید می توان فهمید او چگونه ایرانی در سر دارد؟

رفراندم یا همه پرسی ملی برای تصمیم های سرنوشت ساز، در سال های اخیر به چنان چرخش های سیاسی جدی در کشورهای مختلف انجامیده که وقت آن رسیده در مبانی آن تعمق بیشتری شود. رفراندم بر چه فلسفه ی سیاسی استوار است و چه پیامدهایی دارد؟

صد سال پس از انقلاب اکتبر، انقلابی که مهر خود را بر سده ی بیستم زد و به رشته ای از انقلاب های سوسیالیستی الهام داد،حالا در مورد آن چه می توان گفت؟انقلاب اکتبر چه میراثی بجا گذاشت؟

انتخاب مجدد حسن روحانی به ریاست جمهوری ایران را می توان حاصل عقل محتاط پنداشت. حتی می توان آن را عقل افسرده نامید.

در جوامعی چون ایران و افغانستان فساد در ساخت سیاسی ریشه دارد یا فراتر از آن، در جامعه و فرهنگ عمومی، باید در جستجوی ریشه هایش بود؟ نزدیک به انتخابات، شعار مبارزه با فساد طنین انداز می شود. مبارزه ی موثر با فساد را از کجا باید شروع کرد؟

یهودی ستیزی یعنی چه؟ مرز بین یهودی ستیزی و اسراییل ستیزی کجاست؟ اگر اسراییل خود را دولت یهودی می نامد آیا نقد یا محکومیت آن به یهودی ستیزی می انجامد؟

انتخابات در ایران تا چه حد نشان از مشارکت و تکثر دارد؟

دیانت ما عین سیاست ماست و سیاست ما عین دیانت ما/آیا این گفته بیان درستی ست از رابطه اسلام و سیاست؟

آیا انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در ایران به سمت تبدیل شدن به یک رفراندم می رود یا آنچه می بینیم سناریویی برای داغ کردن تنور انتخابات است؟

تاریخ ایران باستان در حافظه جمعی ساکنان این سرزمین با شاهنامه فردوسی ست که به روایت در آمده. اما روایت شاهنامه از تاریخ ایران تا چه حد موثق است؟

آیا جوایزی که در جشنواره های جهانی به فیلم های ایرانی تعلق می گیرد سنجه خوبی برای پیشرفت سینمای ایران است؟ این جوایز باعث نشده سینمای فرهنگی ایران جشنواره یی شود؟

آیا "حقوق بشر" همگانی و جهانشمول است؟ می توان حقوق بشر نشات گرفته از یک بافت مشخص تاریخی را به جوامعی با پیشینه ی متفاوت تسری داد؟

بهترین راه رسیدگی به حقوق اقلیت های قومی در ایران چیست؟ آیا فدرالیسم می تواند الگویی مناسب برای حل این مسئله باشد؟

آیا می توان هم خبرنگار حرفه یی بود و هم فعال سیاسی؟ این دو در یک اقلیم می گنجند؟

پنجاه سال بعد از مرگ فروغ فرخزاد، نام او کماکان رزق روح شاعران است. چرا؟ فروغ چه تاثیری بر شعر فارسی پس از خود گذاشته؟

کم تر شاعری را می شود یافت که با جدیت فروغ فرخزاد در پی آن باشهد تا نقشه‌ی روان پیچیده‌ی خودش را بدون سانسور و ملاحظه کاری در شعرش ترسیم کند. اما از زندگی فروغ، بیرون از شعرهاش، چه می دانیم؟ کسی که در سال های آخر از همه به فروغ نزدیک تر بوده در این مورد به ما چه می تواند بگوید؟

برای کسانی که به تاریخ انقلابی ایران علاقه دارند بهمن ماه افزون بر انقلاب پنجاه و هفت یادآور واقعه‌ی سیاهکل نیز هست. سیاهکل را جوانانی آفریدند که به کارآمدی اسلحه در مقابله با حکومت وقت باور پیدا کردند. سیاهکل چه نتایجی بجا گذاشت؟

صد سال بعد از شروع جنبش فاشیسم نگرانی هایی در مورد احیای آن به گوش می رسد. فاشیسم چیست و آیا نگرانی در مورد جان گرفتن آن بی پایه ست؟

چیست آن چیزی كه در افواه دیوانگی یا جنون خوانده می شود؟ آیا مرزی كه با عبور از آن فرد وارد حیطه ی جنون می شود قابل تشخیص است؟

روشنفکران غیردینی با دیندارانی که در تلاش برای پرداخت چهره‌ی متفاوتی از اسلام هستند چگونه تعاملی برقرار کرده اند؟

نواندیشی دینی به کجا می رود؟

تلاش برای اصلاح یک دین از کجا به بعد ممکن است تبدیل به بازسازی دین و حتی برساختن یک دین جدید بشود؟ چه مرزی می تواند در تشخیص بین اصلاح دین و ساختن یک دین جدید به ما کمک کند؟