Kroniek in Muziek

Het Mysterie van Parijs: Telemanns geheime ontmoeting …

De eerste aflevering van seizoen 2 staat in het teken van ons programma Het Mysterie van Parijs.

Dankzij de moderne technieken lukte het mij, Lotte, om naar het Parijs van 1737 te reizen en daar maar liefst drie componisten te spreken te krijgen: Georg Philipp Telemann, Philippe Grannin, en Jean-Marie Leclair! Zij vertellen een klein beetje over hun ontmoeting en onderlinge wrijving, lichten een tipje van de sluier op over hun verborgen vetes, proberen uit te leggen waarom Mr. Grannin zo onbekend is gebleven, maar vooral zijn ze heel blij dat hun muziek zo mooi wordt uitgevoerd door Camerata Delft!
Daarvan kunnen we in deze aflevering gelukkig ook veel laten horen.
En als kers op de taart mag ik met deze zeer hooggewaardeerde 18e eeuwse musici ook nog Leclairs nieuwste triosonate uitproberen!

Veel luisterplezier!

Muziek in deze aflevering:
* live-opnames concert Camerata Delft januari ‘23

- Philippe Grannin (?-?)
uit Suite in d: Gigue *

- Georg Philipp Telemann (1681 - 1767)
uit Six Quatours a Violon, Flute, Viole ou Violoncelle et Basse continue
Concerto II in D: Vivace *

- Johann Sebastian Bach (1685 – 1750)
uit Sonata in e BWV 1034: Andante*

- Georg Philipp Telemann (1681 - 1767)
uit Nouveaux Quatours en Six Suites
Quator IV in b: Flateusement *

- Jean-Marie Leclair l’ainé (1697 - 1764) Fragmenten uit Sonate à trois op. 2 nr. 8 in D
(leesrepetitie)

Camerata Delft:
Imre Rolleman, fluit
Quirine van Hoek, viool (Grannin en Telemann)
Ricardo Rodríguez Miranda, viola da gamba
Lotte Beukman, cello
Andrew Clark, klavecimbel

Bekijk ook de video's van Het Mysterie van Parijs:
Trailer Het Mysterie van Parijs
Sonate J.S. Bach
Muziek van Philippe Grannin
Telemann: Concerto II
Telemann: Quator IV

In deze aflevering gaan we terug naar ‘de kern van de creatie’. Aan de hand van muziek van Monsieur de Sainte-Colombe, de mysterieuze gambist uit de 17e eeuw en leermeester van de beroemde Marin Marais, proberen Ricardo en Lotte onder woorden te brengen waar ze eigenlijk naar op zoek zijn bij het spelen van deze (en andere) eeuwenoude muziek, en wie daarbij hun voorbeelden zijn.
Dit onder woorden brengen blijkt niet altijd zo makkelijk. Daarom laten we ook muziek horen: uit onze video ‘de slaap van Issé’ en uit ons eigen repertoire voor twee viole da gamba.

Muziek in deze aflevering:

- André-Cardinal Destouches (1672-1749) Belle Issé uit de opera Issé (1697)
Fragment uit de soundtrack uit de video De slaap van Issé
Quirine van Hoek, sopraan
Ricardo Rodríguez Miranda, viola da gamba
Lotte Beukman, viola da gamba

- Monsieur de Sainte-Colombe (ca. 1640-1700) Passacaille La Belle uit Le Raporté, een van zijn Concerts à deux violes esgales
Repetitiefragment
Ricardo Rodríguez Miranda, viola da gamba
Lotte Beukman, viola da gamba

Meer weten over ons Minifestival van 14 en 15 september? Lees het hier

Tijdens het komende Minifestival van Camerata Delft op 14 en 15 september ’24 staat onder andere een Romanesca op het programma. Een stuk om te dansen, te zingen, ritmisch te begeleiden en zelf te maken.
Je kunt natuurlijk gewoon komen kijken en luisteren, maar je kunt ook zelf meedoen met een van de workshops (dans, zang, slagwerk en componeren).

Daarom in deze podcastaflevering een kennismaking met La Romanesca: wat is het, waar komt het vandaan, hoe is het ontstaan, hoe klinkt het, welke specifieke Romanesca gaan wij in het Minifestival gebruiken en wat gaan wij er mee doen?
Leer alles over deze eenvoudige maar fascinerende dans, en meld je daarna aan voor de workshops of kom gewoon langs op 14 en 15 september.

Informatie over het minifestival en de workshops:

En luister je deze aflevering nà 15 september ’24? Geen probleem natuurlijk. Kennis maken met La Romanesca is altijd leuk, en hopelijk organiseren we in 2025 opnieuw een Minifestival!

Als je altijd alleen maar muziek uitvoert die gemaakt is door anderen, kun je het musiceren soms meer als een ambacht ervaren dan als een creatieve uiting. Als musicus kun je het gevoel hebben dat je méér wilt uiten dan wat er mogelijk is bij het reproduceren van bestaande muziek. Vooral als die muziek al eeuwen geleden is geschreven. We hebben het dan vaak over de ‘authentieke uitvoeringspraktijk’, maar wanneer weet je zeker dat je muziek echt authentiek uitvoert?

Quirine van Hoek, musicus in Camerata Delft, veelzijdig violist (barok- en ‘modern’) en zangeres, liep regelmatig aan tegen dit dilemma en besloot daar iets mee te willen doen. Zo is zij haar eigen muziek gaan schrijven en opnemen, met als doel om een album uit te brengen.

In deze aflevering laat zij voor het eerst iets horen van haar eigen nummers en vertelt ze uitgebreid en openhartig over haar proces, en wat het haar tot nu toe heeft gebracht. Hoe ze geniet van - maar ook vaak iets mist bij - het zo mooi mogelijk uitvoeren van (oude) bestaande muziek, en welke stappen ze heeft gezet om haar eigen creaties in de wereld te durven zetten en haar dromen achterna te gaan.

Een mooi gesprek over tarotkaarten, boshuisjes, uitvoeringspraktijk en het knutselen met Logic. Geniet van honderd procent authentieke muziek!
 
Bestel hier alvast Quirines album en help haar daarmee om het daadwerkelijk te realiseren!

Het laatste luisterfragment, sonate nr 5 in e van Heinrich Biber, is afkomstig van de cd 'De Thuiskomst in de vroege barok' van Duo De Thuiskomst (Quirine van Hoek, viool en Ellen Zijm, accordeon). Deze cd is hier te bestellen.

Het motto van Camerata Delft was jarenlang ‘Nieuw geluid in Oude Muziek’. En een heel nieuw geluid meldde zich enige tijd geleden bij ons: saxofoonduo [Uan] Duo, bestaande uit saxofonisten Hannah Koob en Nuno Silva, wilde graag samenwerken met een Oude Muziek-ensemble.

Bijzonder, en sowieso ‘een nieuw geluid’, want de saxofoon bestond nog niet in de tijd waarin de muziek waar Camerata zich meestal op toelegt werd geschreven; de sax werd pas in de 19e eeuw uitgevonden, terwijl wij meestal 17e en 18e eeuwse muziek spelen. Maar aangezien wij altijd open staan voor nieuwe avonturen, zijn we op hun uitnodiging ingegaan om te onderzoeken hoe zo’n samenwerking vorm zou kunnen krijgen.

In september 2024, tijdens het Open Monumentenweekend, gaat het er van komen tijdens Camerata’s Minifestival ‘Een Muzikaal feest van Zintuigen’. Een mooie aanleiding om ook onze luisteraars kennis te laten maken met dit bijzondere duo!

In deze podcastaflevering vertellen zij over hun muzikale roots, over het ontstaan van het duo, over hun verschillende benadering van muziek en hoe ze elkaar daarin perfect aanvullen, over de ‘band van Möbius’, over de aantrekkingskracht die Oude Muziek op hen heeft, over zingen en saxofoonspelen tegelijk, en over hun debuut-cd Originals die onlangs is uitgekomen. Een cd vol muziek die speciaal voor dit duo is geschreven en waarvan we in deze aflevering ook enkele nummers laten horen.

Muziek in deze aflevering:
José Mora-Jiménez:
- Toccata no 2 Fast Runs
- Interlude no 2 Echoes
Eduardo Cardinho:
- Choral  

Denkt u: ‘Saxofoons in Oude Muziek, hòe dan?’ Bekijk dan de eerdere ervaringen van het duo op dit gebied op You Tube:
- Uccelini - Aria sopra La scatola degli aghi
- Falconieri - Passacaglia a 3

Wilt u de cd Originals van [Uan] Duo bestellen? Dat kan via deze link
 

Geen muziekensemble kan zonder de inzet van vrijwilligers! In deze aflevering hoor je een gesprek met de bestuursleden van de Stichting Camerata Delft: Jan Maarten Slagter, Monika Ruisaard en Joke Ligterink.

Een gesprek over drijfveren, klassiek ballet, ‘larpers’, blokfluitensembles, boekhouding en andere zaken!
De bestuursleden vertellen onder meer waarom zij hun expertise graag en belangeloos ter beschikking stellen van het ensemble, wat hen drijft om dit jarenlang te doen, en wat zij aantrekkelijk vinden aan de optredens en andere activiteiten van Camerata en Collegium Delft.

Met excuses voor de mindere geluidskwaliteit; de opname vond plaats in een over-akoestische ruimte en met maar één microfoon voor vier personen. Dat werkt dus minder goed voor een podcast, maar al doende leert men, en volgens ons is het toch verstaanbaar genoeg om prettig te kunnen luisteren.

Uiteraard hoor je ook weer muziek tussendoor, en de cd Thalia’s Lust-hoff is nog steeds voor € 7,50 verkrijgbaar – stuur daarvoor een email naar podcast@cameratadelft.nl

Kijk-/luistertip: de trailer van Bachs Mini-opera’s, waarnaar in de aflevering wordt verwezen, is hier te bekijken (ook hier helaas met wat mindere geluidskwaliteit, maar als sfeerimpressie wel heel treffend).

Een Lusthof in de 17e eeuw – wat moeten we ons daarbij voorstellen?
Op oude schilderijen zien we mensen musiceren en dansen in de buitenlucht. Maar wat voor mensen waren dit, was het voor iedereen?
Welke muziek werd er gespeeld? Welke choreografie werd er gedanst? Wat deed men er nog meer, behalve dansen en musiceren?
Wat is eigenlijk het verschil tussen ‘Lusthof’ en ‘Pleasure Garden’?
Hoe dachten de musici over het blootstellen van hun instrumenten aan de buitenlucht, zonlicht en vochtigheid? En hoe is dat tegenwoordig?
Hoe werd in het algemeen gedacht over de waarde van muziekinstrumenten, en over instrumentale muziek?
Dat de instrumentale muziek een grote ontwikkeling doormaakte in de 17e eeuw is wellicht bekend, maar hoe ging dat precies? Welke elementen speelden daar een rol bij, en wat kunnen wij daar tegenwoordig mee?
En … (want daar is deze hele podcastserie om begonnen) … hoe laten wij dit alles zien en horen in onze video De Lusthof, onderdeel van de videoserie Kroniek in Muziek?

Je hoort het allemaal in deze aflevering. En natuurlijk komt ook Thalia’s Lust-hoff ter sprake; de bundel dansmuziek van de Delftse componist Dirk Scholl (1641-1727), door Camerata Delft herontdekt, boven water gehaald en op cd gezet. Doe er je voordeel mee 😉!

De video De Lusthof is hier te bekijken!

N.B. De video is opgenomen bij het Prinsenhof in Delft – extra bijzonder omdat dit museum inclusief de buitenruimten binnenkort grondig verbouwd gaat worden, waardoor deze video in meerdere opzichten historisch genoemd mag worden.

Nederland kent een unieke traditie van vele uitvoeringen van – met name – de Matthäus- en Johannes Passies van Johann Sebastian Bach in de weken voor Pasen. Voor musici is deze zogenaamde Passietijd elk jaar weer bijzonder!

In deze aflevering hoor je hoe wij in de Passietijd onze verschillende rollen beleven en vormgeven. Wat is bijvoorbeeld de rol van de viola da gamba in Bachs Passies? Hoe bereidt een gambist zich er op voor? Wat doet een continuocellist, en hoe laveert een concertmeester tussen aria’s, koordelen en solo’s? Hoe geeft een solozanger invulling aan haar ‘rol’ en wat doet zij om haar stem optimaal te houden in de drukke tijd? Wat was onze eerste herinnering aan een van de Passies, en … heeft de coronapandemie ook iets goeds teweeg gebracht?

Met: Quirine, Ricardo, Lotte en speciale gast Wendy Roobol.
En met veel mooie passiemuziek om te luisteren!

Muziek in deze aflevering:
- Delen uit de ‘Johannes Passion Xi’ (live opname door de Concertzender, 13 april 2022 in de Geertekerk, Utrecht)*
Collegium Delft, Nico van der Meel en 8 solozangers uit Capella Amsterdam/Nederlands Kamerkoor o.l.v. Annemiek van der Niet
Johannes Vermeer, bas (‘Betrachte, meine Seele’ en ‘Mein teuer Heiland’)
William Knight, tenor (‘Erwäge’)
Dorien Lievers, alt (‘Es ist vollbracht’)
Nico van der Meel, tenor (evangelist)
- Een deel uit de Matthäus Passion (eigen opname van repetitie met Residentie Orkest, Ricardo Rodríguez Miranda - viola da gamba)
- Eerste deel uit het Stabat Mater van Luigi Boccherini (live opname van het livestreamconcert, 30 maart 2021):
Wendy Roobol, sopraan
Camerata Delft: Quirine van Hoek en Ana Vasic – viool, Ruben Sanderse – altviool, Lotte Beukman – cello en Hendrik-Jan Wolfert – contrabas

*Bekijk en beluister de hele uitvoering van de Johannes Passion Xi op You Tube:
https://www.youtube.com/watch?v=hgMxOFCEETA

Hoe zag het kroegleven in de 17e eeuw er uit, en op welke muziek werd er gedanst?
Op schilderijen uit die tijd kunnen we zien op welke muziekinstrumenten er tijdens het drinken en dansen gespeeld werd, en wat er zich nog meer afspeelde in de kroeg, of taveerne, of herberg.

In de video La Folia uit de videoserie Kroniek in Muziek heeft Camerata Delft de sfeer van de 17e eeuwse kroeg neergezet in het historische pand van Eetcafé De Waag in Delft. Naast variaties op het thema La Folia (die we inaflevering 3 hebben besproken) klinkt in de video dansmuziek van de Hollandse Fransman Anthony Pointel. Over die muziek, dans, het kroegleven in die tijd, en over De Waag, gaat het in deze aflevering!
En wat is er met dat jaartal: 1647?

Bekijk de video La Folia - vrolijkheid en waanzin in de Waag hier!

Tekening van een 17e eeuwse choreografie voor 'Folie d'Espagne' van Pécourt-Feuillet:

‘Wat doen jullie eigenlijk de rest van de dag?’
‘Het is vast heerlijk als je zo mooi kunt spelen?’
‘Hoeveel hebben jullie hier voor geoefend?’

Zomaar wat vragen die ons regelmatig vanuit het publiek worden gesteld. In deze aflevering praten Quirine, Ricardo en Lotte daarom nog wat verder over het beroep van musicus: wat zijn onze dagelijkse bezigheden, wat motiveert ons, wat is het unieke van een live uitvoering ten opzichte van een opname? Waarom houden we zo van ons beroep, hoe bewust hebben we ervoor gekozen om ‘van onze hobby ons beroep te maken’? En voelt het ook altijd als hobby, of is het soms gewoon werk met een hoofdletter W?
Wat doen we ‘overdag’, naast het geven van concerten? Waar lopen wij tegenaan, wat zijn onze 'struggles', en wat geeft ons voldoening? Hoe blijven we gemotiveerd, wat drijft ons? Wat is het verschil tussen het werk in de studeerkamer en het werk op het podium? En wat zijn de overeenkomsten tussen een musicus en een topsporter?

Ons luistervoorbeeld is de Fantasie II van Orlando Gibbons, uit de in Amsterdam uitgegeven bundel 'Konincklycke Fantasien' (1648).

Hoe zag het beroep van musicus er uit in de 17e eeuw? Wat was de status en de functie van muziek en musicus destijds, en hoe is dat nu? Hoe zag de opleiding tot musicus er uit, waar waren musici zoal te vinden? Waar hielden ze zich mee bezig, en is dat nu veranderd?
Aan de hand van het leven van Marin Marais, musicus aan het hof van Lodewijk XIV en beroemd viola da gamba speler, onderzoeken Ricardo en Lotte deze en andere vragen en vergelijken Marais' leven met dat van henzelf - misschien niet zo beroemd, maar wel net zo verknocht aan hun viola da gamba, het instrument dat nu misschien een rariteit is maar in de tijd van Marais heel populair en modieus. Zij vertellen niet alleen, maar laten de muziek - toen geschreven, nu gespeeld - ook horen.

Muziek in deze aflevering:
1. Marin Marais (1656-1728): Prélude in d en La Folette
2. Louis Caix d'Hervelois (1670-1759): Gigue en cor de chasse en drie menuetten
Live opnames van het concert Meester en Gezel, juni '22
Ricardo Rodríguez Miranda, viola da gamba
Lotte Beukman, viola da gamba

Robin Tijdeman is de regisseur van onze videoserie Kroniek in Muziek. Hij vertaalde onze muzikale opdracht in bewegende beelden.

Hoe heeft hij dat gedaan, welke skills zijn daarvoor nodig, hoe heeft hij het ervaren? Hoe werkt een filmcrew samen, is dat vergelijkbaar met een muziekensemble? Wat was de rol van de spiegel in De Slaap van Issé, en hoe heeft hij de verschillende karakters van de vier video’s aangepakt? Welke uitdagingen kwamen we tegen bij het filmen op de verschillende locaties en hoe heeft hij die opgelost?
Dit en nog meer hoor je in deze aflevering, waarin Ricardo en Lotte in gesprek gaan met de jonge filmmaker.

Links:
Website Robin Tijdeman

Bonusvideo: Hoe leeg was het St. Agathaplein bij het Prinsenhof echt?
Bekijk video De Lusthof(Buitenruimtes Prinsenhof Delft) 
Bekijk video La Folia (De Waag Delft) 
Bekijk video De Slaap van Issé(Het Meisjeshuis Delft) 
Bekijk video Het Gezag (Het Meisjeshuis Delft)

Is het logisch om 'oude' muziek ook op oude instrumenten te spelen? Of kies je juist voor nieuw, omdat de muziek in de tijd waarin het is geschreven ook nieuw was? 
In deze aflevering delen Ricardo, Quirine en Lotte hun ervaringen met het spelen van hun favoriete ('oude') muziek op oude en op nieuwe instrumenten, en met het wisselen tussen verschillende instrumenten. Hoe gaan zij om met de verschillen en hoe zijn ze er toe gekomen om meerdere instrumenten te willen kunnen bespelen?
Een gesprek over de nooit eindigende zoektocht van musici naar de klank van muziek waarvan we niet weten hoe die ooit heeft geklonken ...

In deze aflevering maak je kennis met het oude thema La Folia. Waar komt het vandaan, wat betekent het, hoe komt het dat er zo veel variaties op zijn gemaakt door zo veel verschillende componisten?
En vooral: hoe hebben wij dit thema gebruikt in onze video 'La Folia - vrolijkheid en waanzin in de Waag'? (Zelfs zo dat het bijna tot een delirium leidt ....)

Bekijk de video La Folia - vrolijkheid en waanzin in de Waag hier.

In deze aflevering vertellen de musici Quirine van Hoek, Ricardo Rodríguez en Lotte Beukman je alles over de snaarinstrumenten waar ze op spelen: niet alleen viool, cello en viola da gamba, maar ook bijvoorbeeld mandoline, harp, pardessus, viola d'amore, en het verschil tussen een barokviool en een moderne viool, of het verschil tussen een piano en een klavecimbel. Ontdek het verschil in klank en laat je meevoeren door de verschillende luistervoorbeelden.

In deze aflevering introduceren de makers van deze podcast - Quirine, Ricardo en Lotte - zichzelf. Ze vertellen over het ontstaan van de podcastserie Kroniek in Muziek, die ontstond naar aanleiding van een videoserie met dezelfde naam, die weer ontstond naar aanleiding van een 'test-projectje' dat de start was van de samenwerking tussen de drie musici.
De muziek die in het midden van de aflevering klinkt, is een Sarabande (langzame dans) uit de opera Issé van A.C. Destouches, zoals die ook klinkt in de video 'De Slaap van Issé'.

De videoserie ishierte bekijken.