Słowiańskie Demony

W poprzednim odcinku poznaliśmy garść legend i podań trwale związanych z dawnym Krakowem, królewskim miastem pełnym historii, bliższej i odleglejszej. W tym epizodzie poznamy kilka kolejnych miejsc spowitych mrokami tajemnic. Źródła: “Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej” - Andrzej Buko “Kurhany chwały. O kopcach krakowskich, podkrakowskich i nie tylko” - Bartłomiej G. Sala “Mistyczny Kraków - Michał Rożek Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Mateusz, Jagoda, Piotr B., Piotr A., Damian, Bartosz, Aleksandra, Krzysztof, Sebastian, Kasia, Paweł, Apolonia, Remy, Róża, Maciej, Przemek, Rafał, Michał, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Arkadiusz, Filip, Piotr W., Andrzej, Agata, Anna, Mateusz, Krzysztof, Barbara, Miłosz, Jakub, Maciej, Patrycja, Konrad, Ola, Norbert.

Kraków, dawna stolica Polski pełna jest nie tylko historii. Ulice, kamienice i parki noszą w sobie echo dawnych opowieści, legend a wiele z nich jeszcze do niedawna zamieszkiwały istoty jakich nie spotyka się podczas codziennego spaceru. W dzisiejszym odcinku udamy się na przechadzkę ulicami królewskiego miasta poznając jego najskrytsze tajemnice. Źródła: Mistyczny Kraków - Michał Rożek Duchy polskich miast i zamków - Witold Vargas, Paweł Zych Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Mateusz, Jagoda, Piotr B., Piotr A., Damian, Bartosz, Aleksandra, Krzysztof, Sebastian, Kasia, Paweł, Apolonia, Remy, Róża, Maciej, Przemek, Rafał, Michał, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Arkadiusz, Filip, Piotr W., Andrzej, Agata, Anna, Mateusz, Krzysztof, Barbara, Miłosz, Jakub, Maciej, Patrycja, Konrad, Ola, Norbert.

Nie zwlekając wypróbuj Surfshark, bez ryzyka, z 30-dniową gwarancją zwrotu pieniędzy. Aktywuj Surfshark VPN na surfshark.deals/DEMONY Aktywuj kod promocyjny DEMONY i uzyskaj 83% zniżki na ofertę VPN oraz 3 miesiące ZA DARMO! Tak, dobrze słyszysz - 3 miesiące za darmo! Odwiedź surfshark.deals/DEMONY Praktyki kultowe dawnych Słowian spowija zasłona tajemnicy gęstsza nawet od legendarnych mgieł Avalonu Marion Zimmer Bradley. Pomimo tego w tym odcinku, tak jak zresztą we wszystkich poprzednich postaramy się nieznacznie uchylić tę kurtynę i zajrzeć na zaplecze. Tematem który chciałem poruszyć od dawna a dzisiaj mam ku temu sposobność będą maski obrzędowe ze szczególnym uwzględnieniem dwóch najbardziej kontrowersyjnych, tzw. masek z Opola. Źródła: Maski z Opola w kontekście obrzędowości średniowiecznych Słowian - Kamil Kajkowski Maski z Opola… zdemaskowane - Kamil Kajkowski Link Drewniane maski z grodu-miasta na Ostrówku w Opolu - Helena Cehak-Hołubowiczowa Metamorficzna moc masek - Paweł Szczepanik Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Mateusz, Jagoda, Piotr B., Piotr A., Damian, Bartosz, Aleksandra, Krzysztof, Sebastian, Kasia, Paweł, Apolonia, Remy, Róża, Maciej, Przemek, Rafał, Michał, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Arkadiusz, Filip, Piotr W., Andrzej, Agata, Anna, Mateusz, Krzysztof, Barbara, Miłosz, Jakub, Maciej, Patrycja, Konrad, Ola, Norbert.

Nie zwlekając wypróbuj Surfshark, bez ryzyka, z 30-dniową gwarancją zwrotu pieniędzy. Aktywuj Surfshark VPN na surfshark.deals/DEMONY Aktywuj kod promocyjny DEMONY i uzyskaj 83% zniżki na ofertę VPN oraz 3 miesiące ZA DARMO! Tak, dobrze słyszysz - 3 miesiące za darmo! Odwiedź surfshark.deals/DEMONY Wspominałem już niegdyś o teorii wedle której osią wierzeń dawnych Słowian, przynajmniej na Rusi miał być konflikt pomiędzy gromowładnym Perunem a chtonicznym Wężem bądź Smokiem skrywającym w sobie Welesa, boga magii, zaświatów, płodności, chaosu. Panowie mieli walczyć o to co było dla dawnych Indoeuropejczyków najcenniejsze - bydło. Co prawda Borys Rybakow sugerował, że osią ich niezgody miała być bogini Mokosz, ale jego hipoteza wydaje się nazbyt brawurowa. Pomimo tego sam konflikt nie jest niczym niespotykanym, w końcu tego typu archaiczni przeciwnicy ścierali się ze sobą w odwiecznej walce powtarzanej w wielu innych indoeuropejskich mitologiach gdzie ciskający błyskawice władcy nieba również zmagali się z prastarymi smokami. Można tutaj wymienić Thora zmagającego się z Jormungandrem, Indrę dręczącego Wrytrę czy Dzeusa mającego niemały problem z Tyfonem. Nie ma podstaw uważać, że w wierzeniach Słowian nie zachowały się te echa tych dawnych tradycji, chociaż nie musi to od razu świadczyć o dualizmie całej ich religii czy systemu wierzeń. Teorię o odwiecznej walce boga nieba i pierwotnego morza, w których widzi się Peruna i Welesa zdają się potwierdzać mit kosmogoniczne, szczególnie mit wyłowienia o którym opowiadałem w jednym z poprzednich odcinków. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Mateusz, Jagoda, Piotr B., Piotr A., Damian, Bartosz, Aleksandra, Krzysztof, Sebastian, Kasia, Paweł, Apolonia, Remy, Róża, Maciej, Przemek, Rafał, Michał, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Arkadiusz, Filip, Piotr W., Andrzej, Agata, Anna, Mateusz, Krzysztof, Barbara, Miłosz, Bartłomiej, Jakub, Maciej, Patrycja, Konrad, Ola, Norbert.

Nie zwlekając wypróbuj Surfshark, bez ryzyka, z 30-dniową gwarancją zwrotu pieniędzy. Aktywuj Surfshark VPN na surfshark.deals/DEMONY Aktywuj kod promocyjny DEMONY i uzyskaj 83% zniżki na ofertę VPN oraz 3 miesiące ZA DARMO! Tak, dobrze słyszysz - 3 miesiące za darmo! Odwiedź surfshark.deals/DEMONY Jak wyglądały posągi bóstw? Czy dawni Słowianie gromadzili się w świątyniach? Czy bogów wyobrażano sobie w postaci posągów? Jeżeli tak to jakich? Te oraz inne pytania są jednymi z najczęściej zadawanych przez pasjonatów interesujących się rekonstrukcją wierzeń dawnych Słowian. W poprzednich odcinkach niejednokrotnie mówiłem o świątyniach, posągach czy kulcie otaczającym poszczególne bóstwa którym poświęciłem osobne epizody. W tym odcinku podsumuję to co wiemy oraz to czego nie wiemy o codziennym kulcie pogańskich Słowian. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Mateusz, Jagoda, Piotr B., Piotr A., Damian, Bartosz, Aleksandra, Krzysztof, Sebastian, Kasia, Paweł, Apolonia, Remy, Róża, Maciej, Przemek, Rafał, Michał, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Ada, Filip, Piotr W., Andrzej, Agata, Anna, Mateusz, Krzysztof, Barbara, Miłosz, Bartłomiej, Jakub, Maciej, Patrycja, Konrad, Ola, Norbert.

W poprzednich odcinkach często byliśmy gośćmi na słowiańskim Połabiu, krainie targanej nieustającymi konfliktami, pełnej lokalnych bogów i kultów. Dzisiaj ponownie zajrzymy tam aby poznać ostatnie bóstwa jakich istnienie potwierdzili kronikarze. Przewodnikiem nie po raz pierwszy będzie nam niezastąpiony Helmold, proboszcz z Bozowa. Saski duchowny był gorącym orędownikiem misji chrześcijańskich oraz nawracania pogan, ale nie przeszkadzało mu to w dostrzeganiu niesprawiedliwości i przemocy dotykającej miejscowych Słowian. W swojej sztandarowej pracy pt. Kronika Słowian wielokrotnie podkreślał błędne koło nadmiernych obciążeń fiskalnych nakładanych na lokalną ludność, która musiała uciekać się do piractwa aby związać koniec z końcem. Kronika Helmolda zawiera mnóstwo informacji o lokalnych wierzeniach i zwyczajach, do tego została już w XIX wieku przetłumaczona na język polski więc jest powszechnie dostępna w naszym kraju. Odwoływałem się do proboszcza z Bozowa pisząc głównie o Świętowicie, Radogoszczy i domniemanym tandemie Czarnobóg-Białobóg. Dzisiaj poznamy jeszcze kilka enigmatycznych teonimów. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Mateusz, Jagoda, Piotr B., Piotr A., Damian, Bartosz, Aleksandra, Krzysztof, Sebastian, Kasia, Paweł, Apolonia, Remy, Róża, Maciej, Przemek, Rafał, Michał, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Ada, Filip, Piotr W., Andrzej, Agata, Anna, Mateusz, Krzysztof, Barbara, Miłosz, Bartłomiej, Jakub, Maciej, Patrycja, Konrad, Ola, Norbert.

Dawno, dawno temu zapowiadałem odcinek o polecanych książkach, ale zwlekałem z nim dość długo z prostego powodu. Po prostu dopiero teraz przeczytałem wystarczająco dużą część literatury poświęconej słowiańskim wierzeniom i mitologii aby wreszcie móc coś takiego przygotować. Naturalnie nie jest to przegląd wszystkiego co warto przejrzeć i jeżeli nie wymieniam jakiejś pozycji to nie dlatego, że nie traktuje jej poważnie, po prostu nie zdążyłem się jeszcze z nią zaznajomić. Tworząc podcast staram się opierać na literaturze faktu, unikam wypowiadania się o jakości beletrystyki, nie mam nic przeciwko powieściom wykorzystującym elementy dawnych, pogańskich wierzeń czy nawet fantastyce tworzonej kompletnie w oparciu o światy wykreowane na ich podstawie. jednak pewnym problemem jaki dostrzegam na rynku jest niejednokrotnie problem w odróżnieniu literatury faktu od beletrystyki za co winę często ponoszą sami autorzy, którzy swoje fantazje próbują sprzedać jako pozycje naukowe bądź popularnonaukowe bez zaznaczenia, że nimi nie są. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Mateusz, Jagoda, Piotr B., Piotr A., Damian, Bartosz, Aleksandra, Krzysztof, Sebastian, Kasia, Paweł, Apolonia, Remy, Róża, Maciej, Przemek, Rafał, Michał, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Ada, Filip, Piotr W., Andrzej, Agata, Anna, Mateusz, Krzysztof, Barbara, Miłosz, Bartłomiej, Jakub, Maciej, Patrycja, Konrad, Ola, Norbert.

Od dłuższego czasu poznajemy kolejne słowiańskie bóstwa i nieubłaganie dochodzimy do końca ich listy. Pozostało jednak jeszcze parę połabskich teonimów nad którymi pragnąłbym się pochylić. Dwa z nich, od dekad wzbudzające burzliwe dyskusje i spory wśród badaczy poznamy dzisiaj. Mowa o Czarnobogu i jego domniemanym odpowiedniku Białobogu którzy mieli cieszyć się szczególnym uznaniem wśród słowiańskich mieszkańców średniowiecznego Połabia. O pierwszym wspominał Helmold z Bozowa a o drugim… No właśnie, kto wspominał o Białobogu? Sprawdźmy na własną rękę! Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Mateusz, Jagoda, Piotr B., Piotr A., Damian, Bartosz, Aleksandra, Krzysztof, Sebastian, Kasia, Paweł, Apolonia, Remy, Róża, Maciej, Przemek, Rafał, Michał, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Ada, Filip, Piotr W., Andrzej, Agata, Anna, Mateusz, Krzysztof, Barbara, Miłosz, Bartłomiej, Jakub, Maciej, Patrycja.

Dawne, przedchrześcijańskie wierzenia odeszły w niepamięć, przykryte kurzem i ogólnym wyparciem. Tak było, przynajmniej taka jest wersja oficjalna, w którą wielu chciałoby wierzyć. Religie nie ustępują jednak tak łatwo, nawet jeśli obalimy, porąbiemy, spalimy bądź utopimy posągi ich bogów a na koniec ochrzcimy wszystkich pogan. Dawni bogowie bądź lokalni herosi czy demony trwają nadal zmieniając jedynie dane w paszporcie i garnitur. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Mateusz, Jagoda, Piotr B., Piotr A., Damian, Bartosz, Aleksandra, Krzysztof, Sebastian, Kasia, Paweł, Apolonia, Remy, Róża, Maciej, Przemek, Rafał, Michał, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Ada, Filip, Piotr W., Andrzej, Agata, Anna, Mateusz, Krzysztof, Barbara, Miłosz, Bartłomiej, Jakub, Maciej.

W dotychczasowych odcinkach poznawaliśmy bogów, demony a także zwyczaje i przesądy jakie panowały wśród mieszkańców dawnej Słowiańszczyzny. W niektórych wypadkach na potwierdzenie tez dysponowaliśmy dość mocnymi dowodami w postaci tekstów źródłowych bądź znalezisk archeologicznych. W wielu pozostałych musieliśmy zadowolić się jedynie poszlakami i mniej lub bardziej prawdopodobnymi przypuszczeniami. Dzisiejszy odcinek będzie jednym z tych, które budzą najmocniejsze kontrowersje ponieważ jego materia opiera się niemal wyłącznie na wątłych poszlakach. Tak ma się bowiem sytuacja z bogami dawnych Polaków, albo raczej przodków dzisiejszych mieszkańców kraju nad Wisłą. Dzisiaj postaram się przybliżyć postaci bogów polskich jakich wymienił w swoich rocznikach wielki historyk, kronikarz, geograf, heraldyk, duchowny i dyplomata, można by rzec człowiek renesansu, czyli Jan Długosz. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Mateusz, Jagoda, Piotr B., Piotr A., Damian, Bartosz, Aleksandra, Krzysztof, Sebastian, Kasia, Paweł, Apolonia, Remy, Róża, Maciej, Przemek, Rafał, Michał, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Ada, Filip, Piotr W., Andrzej, Agata, Anna, Mateusz, Krzysztof, Barbara.

Arkona jest prawdopodobnie pierwszym miejscem, które przychodzi większości z nas do głowy gdy myślimy o czymś, co można by nazwać świątynią przedchrześcijańskich Słowian. Szczególnie tych żyjących w rejonie Połabia. Warto jednak wziąć pod uwagę, że złote lata, a raczej złote stulecie świątyni rugijskich Ranów rozpoczęło się dopiero w drugiej połowie XI wieku. Wcześniej serca i umysły lokalnych pogan kierowały się raczej ku tajemniczej Radogoszczy, zagubionej gdzieś w puszczach kraju Redarów, jednego z plemion Związku Wieleckiego. Zagadka jaką była Radogoszcz od setek lat czeka na swojego odkrywcę, gdyż w przeciwieństwie do rugijskiej Arkony lokalizacji metropolii Redarów nigdy nie zidentyfikowano z całą pewnością co jest o tyle dziwne, że nie była ona zwykła, lokalną kąciną. Niemiecki kronikarz Adam z Bremy określał ją terminem metropolia, który w świecie chrześcijan zarezerwowany był jedynie dla siedzib arcybiskupów. W dzisiejszym odcinku udamy się na poszukiwanie zaginionej świątyni w Radogoszczy. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Mateusz, Jagoda, Piotr B., Piotr A., Damian, Bartosz, Aleksandra, Krzysztof, Sebastian, Kasia, Paweł, Apolonia, Remy, Róża, Maciej, Przemek, Rafał, Michał, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Ada, Filip, Piotr W., Andrzej, Agata, Anna, Mateusz.

Dzisiaj poznamy kolejnych bogów dawnej Rusi - Strzyboga, Siemargła, Perepłuta i Jaryłę. Przewodnikiem w tej podróży na wschód będzie nam Aleksander Gieysztor, którego książka Mitologia Słowian od czterech dekad cieszy się niesłabnącą popularnością wśród kolejnych pokoleń starających się zgłębić aktualny stan badań nad wierzeniami dawnych Słowian. Niedawno na rynku ukazał się audiobook Mitologii Słowian, który możecie odsłuchać w aplikacji sponsora dzisiejszego odcinka, którym jest BookBeat.pl, aplikacja oferująca tysiące audiobooków, dla słuchaczy tego podcastu dostępnych w pakiecie premium zupełnie za darmo przez 30 dni. Do aktywowania promocji wystarczy jedynie użyć kodu DEMONY. Wystarczy jedynie zainstalować aplikację i aktywować nowe konto razem z kodem promocyjnym . Polecam, sam również korzystam! Wykorzystaj poniższy link z wgranym kodem: LINK Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Krzysztof, Sebastian, Kasia, Apolonia, Paweł, Remy, Róża, Maciej, Przemek, Rafał, Michał, Iga, Maczka, Marcin, Ada, Filip, Karolina, Piotr, Andrzej, Agata, Anna, Mateusz, Aleksandra, Bartosz, Damian

W sierpniu 2017 roku archeolodzy pracujący w Śródce, jednej z dzielnic Poznania natrafili na nietypowe, dość makabryczne znalezisko pod progiem domostwa datowanego na X stulecie n.e. Na terenie obecnej Śródki musiała istnieć jakaś wioska będąca zapleczem ówczesnego grodu poznańskiego, znacznie mniejszego od obecnego miasta o tej nazwie. Na stanowisku badacze odkryli pozostałości szkieletu noworodka, które musiały zostać tam zakopane celowo, nic nie wskazywało tutaj na przypadkowość. Wszystko wskazywało, że odkryto tzw. ofiarę zakładzinową pod postacią porońca czyli dziecka poronionego, urodzonego martwym. Dlaczego na dawnej Słowiańszczyźnie uciekano się do takich ofiar i co one oznaczały? Co skłoniło ludzi sprzed tysiąca lat do złożenia zwłok niemowlęcia pod progiem? Na te oraz inne pytania postaram się odpowiedzieć w tym odcinku. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Sebastian, Kasia, Apolonia, Paweł, Remy, Róża, Maciej, Przemek, Rafał, Michał, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Ada, Filip, Karolina, Piotr, Andrzej, Agata, Anna, Mateusz

Witajcie! Nie będzie to normalny odcinek, ten bowiem ukaże się już niebawem. Chciałbym was jednak w międzyczasie zaprosić do słuchania nowego projektu, w którym biorę udział. Na platformach podcastowych możecie znaleźć już mój drugi kanał o enigmatycznym tytule “Mroczne Wieki”. Postanowiłem jakiś czas temu tam właśnie publikować tematy mówiące głównie o historii nie zaś o wierzeniach Słowian, w końcu jeśli ten kanał nazywa się “Słowiańskie Demony” to niechaj opowieści kręcą się wokół nich! Drugi kanał będzie poświęcony w głównej mierze historii wczesnego średniowiecza oraz czasów wcześniejszych. Planuję wrzucać tam na początku jeden odcinek miesięcznie. W tej chwili możecie odsłuchać pierwszy ponad godzinny odcinek, w którym opowiadam o genezie Rusi oraz kontrowersjach otaczających to zdarzenie. Zapraszam do słuchania kanału “Mroczne Wieki”. W tej chwili jest już na Spotify i Apple Podcasts a niedługo również na Google Podcasts. Spotify: Mroczne Wieki Subskrybuj i komentuj na YouTube

W dzisiejszym odcinku ponownie będziemy poznawać losy Słowian z rejonu bliskiego Rugii, mianowicie Pomorza po obu stronach Odry. Historia którą opowiem dzisiaj rozgrywa się w latach 20. XII wieku, a więc jakieś czterdzieści lat przed ostatecznym upadkiem ostatniego bastionu pogańskich Słowian na Rugii. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Paweł, Remy, Róża, Maciej, Przemek, Rafał, Michał, Jakub, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Ada, Filip, Karolina, Piotr, Andrzej, Agata, Mateusz

Zgliszcza wałów obronnych Arkony jeszcze dymiły gdy duńska armia ekspedycyjna przygotowywała się do wyegzekwowania twardych warunków traktatu pokojowego, szczególnie zniszczenia posągu i kąciny Świętowita, przekazania skarbów świątynnych oraz zakładników. Duńczycy zgodzili się aby część jeńców obok zwyczajowych w takich wypadkach niepełnoletnich stanowili także dorośli pragnący towarzyszyć swoim dzieciom w miejscu, do którego miały trafić. Przekazywanie zakładników kontrolować miał nie kto inny lecz biskup Absalon, który dwoił się i troił podczas wszystkich wypraw na Rugię, albo przynajmniej w ten sposób udział tego duchownego przedstawił po latach kronikarz Saxo. W każdym razie dzień po poddaniu miasta Absalon kładł się do snu w swoim namiocie, gdy niespodziewanie wybudził go jego tłumacz Gotszalk. O rozmowę z wpływowym biskupem nalegał bowiem niejaki Granza, syn Littoga, pochodzący z rodu książęcego, spokrewniony z księciem Ciesławem... Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Przemek, Rafał, Pukka, Michał, Jakub, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Ada, Filip, Karolina, Piotr, Michał M., Andrzej, Agata, Anna, Mateusz, Maciej

W poprzednim odcinku opowiadałem wam o Rugii, Ranach oraz kulcie Świętowita w kącinie arkońskiej. Dzisiaj skupię się na historii wydarzeń, które doprowadziły do upadku Arkony oraz ostatecznej utraty niezależności przez Ranów. Spirala nieustających wojen i najazdów odwetowych w jakie wciągnięci zostali w XII wieku, w znacznej mierze na własne życzenie mieszkańcy Rugii stała się gwoździem do trumny ich małego państwa. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Przemek, Rafał, Pukka, Michał, Jakub, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Ada, Filip, Karolina, Piotr, Michał M., Andrzej, Agata, Anna, Mateusz, Maciej

Losy Arkony i dzieje słowiańskiej Rugii najlepiej podsumowuje tytuł wspomnianej przeze mnie książki Ruchhöfta – Arkona. Glaube, Macht und Krieg im Ostseeraum czyli Arkona. Wiara, Władza i Wojna na Bałtyku. Historia ostatniego bastionu pogańskich Słowian nie tylko na Rugii ale w ogóle w tej części Europy jest na tyle fascynująca, że doczekała się kilku innych książek, zarówno naukowych jak beletrystycznych. Jest nawet rosyjski zespół muzyczny z gatunku folk-pagan metal, który przyjął nazwę Arkona jako swoją własną. W dzisiejszym odcinku, pierwszym z serii dwóch lub trzech poświęconych Rugii postaram się przybliżyć dzieje pogańskiej Arkony i kultu Świętowita, zwłaszcza w schyłkowym okresie niezależności grodu gdy Ranowie toczyli beznadziejną jak się okazało walkę przeciwko Duńczykom i Sasom jednocześnie. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Przemek, Rafał, Pukka, Michał, Jakub, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Ada, Filip, Karolina, Piotr, Michał M., Andrzej, Agata, Anna, Mateusz

Księżyc jest jednym z tych ciał niebieskich, które zawsze odgrywały bardzo istotną rolę w życiu i wierzeniach dawnych populacji. Ludy indoeuropejskie zazwyczaj widziały w nim przeciwieństwo a zarazem bliskiego krewnego słońca. Najczęściej łączono go z ciemnością, czarną magią, śmiercią, zaklęciami miłosnymi i kobiecością. W Srebrnym Globie często widziano małżonka bądź rodzeństwo wspomnianego wcześniej Słońca. Różnice pomiędzy tymi ciałami niebieskimi były liczne i widoczne gołym okiem. Przede wszystkim Słońce jest stałe, niezmienne i nie zmienia swego kształtu zanikając bądź rosnąc jak ma to miejsce w przypadku Księżyca. Ten drugi zaś jak wiemy z własnej obserwacji nie tylko znika za dnia, także w nocy w zależności od fazy w jakiej aktualnie się znajduje przyjmuje odmienne kształty, podczas nowiu jest niemal niewidoczny, następnie wraz z kolejnymi kwadrami zaczyna przybierać kształt rogatego sierpa przechodzący stopniowo w coraz większe półkole by zakończyć cały cykl pełnią. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Rafał, Pukka, Michał M., Jakub, Iga, Maczka, Łukasz, Marcin, Agnieszka, Ada, Filip, Karolina, Piotr, Michał, Andrzej, Agata, Anna, Mateusz

Witajcie w kolejnej części poświęconej źródłom do przedchrześcijańskich wierzeń dawnych Słowian. Dzisiaj zgodnie z obietnicą poświęcę czas relacjom spisanym głównie przez duchownych chrześcijaństwa zachodniego i wschodniego piszących po łacinie oraz w języku staro-cerkiewno-słowiańskim-wschodnim. Źródła w tych językach są tak naprawdę głównym materiałem jakim dysponujemy i to na nie powołuję się najczęściej. Bez Powieści minionych lat Nestora, Kroniki Thietmara, Żywotów Ottona z Bambergu pisanych przez Ebona i Herborda czy Gesta Danorum Saxo Gramatyka nasza wiedza o religii dawnej Słowiańszczyzny byłaby jeszcze skromniejsza aniżeli jest w tej chwili. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Piotr, Iga, Ada, Agnieszka, Anna, Agata, Mateusz, Andrzej, Igor, Iza, Filip

W niemal wszystkich odcinkach powoływałem się na jakieś źródła pisane pochodzące z interesującej nas epoki, w przypadku odtwarzania wierzeń przedchrześcijańskich najwartościowsze materiały pochodzić będą z wczesnego średniowiecza. Przez wczesne średniowiecze rozumiemy okres od V do XI wieku, czyli czas gdy wiele ludów zamieszkujących kontynent europejski ciągle praktykowało tradycyjne wierzenia, często niezmącone w istotnym stopniu późniejszymi monoteistycznymi naleciałościami. W XI wieku mapa Europy nabiera kształtów a na jej powierzchni pojawiły się państwa, które przetrwają kolejne setki lat. Wprawdzie granice ciągle będą ulegać istotnym zmianom, nie będą one już jednak tak gwałtowne jak w tym okresie, który ciągle i często na wyrost zwie się Wiekami Ciemnymi. Patroni: Piotr, Ada, Agnieszka, Anna, Agata, Mateusz, Andrzej, Igor, Iza, Filip Subskrybuj i komentuj na YouTube Chciałbym was zaprosić do odsłuchania czegoś specjalnego. W ostatnich tygodniach przygotowałem dla EmpikGo specjalną serię składającą się z ośmiu odcinków skupiających się na wierzeniach naszych przodków. Będę w nich opowiadał głównie o polskich diabłach, smokach i czarownicach, ale znajdzie się tam też trochę miejsca dla innych postaci tak popularnych w słowiańskim folklorze, o których nie mówiłem jeszcze w moim podcaście. Wszystkie materiały jakie znajdziecie w Słowiańskich Demonach na EmpikGo są więc nowe bądź stanowią bardzo obszerne rozwinięcie treści podejmowanych przeze mnie w podcaście. Z okazji premiery podcastu mam dla Was specjalny kod, który daje Wam 30 dni darmowego słuchania i czytania w aplikacji Empik Go. Z kodem demony30 posłuchacie dedykowanej serii „Słowiańskich Demonów" bezpłatnie (i nie tylko). Wszystkie osiem odcinków można odsłuchać już teraz w aplikacji. Kod możecie aktywować do 15.06. na stronie empik.com/gofree. Kod wyłącznie dla nowych użytkowników. Nie wymaga podpięcia karty, więc po okresie próbnym można zrezygnować bez ponoszenia żadnych kosztów. Zapraszam!

Słońce towarzyszyło ludziom od zawsze pod postacią życiodajnej, ognistej tarczy wiszącej na nieboskłonie. Było niezbędne do życia, a jego znaczenie jeszcze wzrosło wraz z pojawieniem się kultur opartych na rolnictwie i uprawie ziemi. Nic więc dziwnego, że to majestatyczne ciało niebieskie prędko stało się bohaterem niezliczonych mitów oraz wierzeń wszystkich ludów grzejących się w jego promieniach. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Piotr, Ada, Anna, Maczka, Agata, Mateusz, Andrzej, Igor, Iza, Filip Chciałbym was zaprosić do odsłuchania czegoś specjalnego. W ostatnich tygodniach przygotowałem dla EmpikGo specjalną serię składającą się z ośmiu odcinków skupiających się na wierzeniach naszych przodków. Będę w nich opowiadał głównie o polskich diabłach, smokach i czarownicach, ale znajdzie się tam też trochę miejsca dla innych postaci tak popularnych w słowiańskim folklorze, o których nie mówiłem jeszcze w moim podcaście. Wszystkie materiały jakie znajdziecie w Słowiańskich Demonach na EmpikGo są więc nowe bądź stanowią bardzo obszerne rozwinięcie treści podejmowanych przeze mnie w podcaście. Z okazji premiery podcastu mam dla Was specjalny kod, który daje Wam 30 dni darmowego słuchania i czytania w aplikacji Empik Go. Z kodem demony30 posłuchacie dedykowanej serii „Słowiańskich Demonów" bezpłatnie (i nie tylko). Pierwsze 5 odcinków można odsłuchać już teraz w aplikacji. Kolejne będą ukazywać się w każdy poniedziałek do 7 czerwca. Kod możecie aktywować do 15.06. na stronie empik.com/gofree. Kod wyłącznie dla nowych użytkowników. Nie wymaga podpięcia karty, więc po okresie próbnym można zrezygnować bez ponoszenia żadnych kosztów. Zapraszam!

Mit kosmogoniczny jest podstawą każdego systemu wierzeń, nie można traktować go jedynie w charakterze naiwnej próby wytłumaczenia powstania świata. Jest to pełna symboliki opowieść odpowiadająca na garść ważkich pytań m.in. kto stworzył świat i w jakim celu? Wszystkie gesty i czynności podjęte przez stwórcę bądź stwórców nabierają znaczenia, które będzie im towarzyszyło aż do zagłady świata. Najprostszym przykładem obrazującym tę zależność jest odpoczynek Jahwe siódmego dnia po trudach stworzenia, który stał się obowiązującym zwyczajem wśród jego późniejszych wyznawców. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Piotr, Anna, Maczka, Agata, Mateusz, Andrzej, Igor, Iza, Filip W ostatnich tygodniach przygotowałem dla EmpikGo specjalną serię składającą się z ośmiu odcinków skupiających się na wierzeniach naszych przodków. Będę w nich opowiadał głównie o polskich diabłach, smokach i czarownicach, ale znajdzie się tam też trochę miejsca dla innych postaci tak popularnych w słowiańskim folklorze, o których nie mówiłem jeszcze w moim podcaście. Wszystkie materiały jakie znajdziecie w Słowiańskich Demonach na EmpikGo są więc nowe bądź stanowią bardzo obszerne rozwinięcie treści podejmowanych przeze mnie w podcaście. Z okazji premiery podcastu mam dla Was specjalny kod, który daje Wam 30 dni darmowego słuchania i czytania w aplikacji Empik Go. Z kodem demony30 posłuchacie dedykowanej serii „Słowiańskich Demonów" bezpłatnie (i nie tylko). Pierwsze 2 odcinki już dzisiaj w aplikacji. Kolejne będą ukazywać się w każdy poniedziałek do 7 czerwca. Kod możecie aktywować do 15.06. na stronie empik com łamane na gofree. Kod wyłącznie kod dla nowych użytkowników. Nie wymaga podpięcia karty. Zapraszam!

O przedchrześcijańskich wierzeniach i rytuałach wiemy niestety niezmiernie mało o czym wspominałem już niejednokrotnie. Realia codziennego kultu czy skład boskiego panteonu, jeżeli takowy w ogóle istniał pozostają w dużej mierze w sferze domysłów. Osoby zainteresowane wierzeniami Słowian czasami zastanawiają się na ile prawdziwe są relacje o domniemanych ofiarach z ludzi jakie rzekomo składali swoim bogom. Czy faktycznie słowiańscy bogowie łaknęli ludzkiej krwi? Co mówi na ten temat archeologia oraz źródła z epoki? Postaram się to wyjaśnić w tym odcinku. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Anna, Iza, Marcin, Mateusz, Agata, Igor, Andrzej, Natalia

Mokosz miała wszystkie cechy pradawnej Bogini-Matki. Była wilgotna dzięki swoim koneksjom z wodami nieba i ziemi, opiekowała się ziemią niczym grecka Demeter, przędła nie gorzej od rzymskich Parek. Mogła być bóstwem opiekuńczym kobiet, dzieci, narodzin i niektórych zwierząt, a jak już wspominałem wcześniej nie zdołała jej kompletnie wykorzenić nawet chrystianizacja. Joanna Hubbs, autorka głośnej w latach 80. lecz dość kontrowersyjnej książki o wpływie ludowego kultu ziemi i kobiecych bóstw na historię obecnej Rosji zwróciła uwagę, że do XIX-wieku na Rusi przetrwało powiedzenie: „Twoją pierwszą matką jest Maryja, drugą ziemia, a trzecią Twoja własna matka”. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Anna, Iza, Marcin, Mateusz, Agata, Igor

Poznawszy już nieco Welesa oraz jego sferę działania zbliżamy się do punktu, w którym wypadałoby przyjrzeć się bliżej jego głównemu antagoniście, bogu określanemu przez bizantyjskiego kronikarza Prokopiusza z Cezarei mianem demiurga błyskawicy. Moi drodzy, dzisiaj czas na bliższe poznanie Peruna. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Iza, Mateusz, Marcin, Anna

Witam wszystkich w kolejnym odcinku poświęconym najbardziej chyba wszechstronnemu bogu Słowian Welesowi. Dzisiaj zajmiemy się niektórymi towarzyszącymi mu atrybutami oraz zaczniemy badać poszczególne obrzędy biorące początek z jego kultu, a które przetrwały niejednokrotnie setki lat w chrześcijańskim otoczeniu. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Iza, Mateusz, Marcin, Anna

Witam wszystkich w kolejnym odcinku, w którym będziemy dalej błąkać się po królestwie Welesa poznając kolejne twarze tego wszechstronnego boga. Aleksander Gieysztor uważał go za bóstwo wyjątkowo archaiczne i ogólnosłowiańskie, które jak wiemy z poprzednich odcinków łączono z indoeuropejskimi przodkami. W zamierzchłych czasach podobnie jak obecnie nic nie trwało wiecznie i nawet jeżeli ewolucja zwyczajów, wierzeń i religii była znacznie wolniejsza aniżeli ma to miejsce dzisiaj wszystko przemijało oraz podlegało lokalnym zniekształceniom. Podobnie być musiało i z Welesem, który gdzieniegdzie pojawiał się pod innymi imionami, czasem poszerzając zakres kompetencji o kolejne funkcje. W odcinku o Nyji poznaliśmy jedną z domniemanych hipostaz tj. osobnych bytów mogących być właśnie Welesem. Dzisiaj poznamy Trzygłowa oraz Trojana. Subskrybuj i komentuj na YouTube Patroni: Iza

Witam was w kolejnym odcinku, w którym jeszcze głębiej zanurzymy się w krainie słowiańskich zaświatów i magii. Dowiemy się dlaczego warto było dotrzymywać przysiąg i co czekało na zuchwalców skłonnych je łamać. Poznamy boga sprawującego pieczę nad wszystkimi skarbami zaświatów, który mógł jednocześnie pomóc we wdrapaniu się na szczyt wczesnośredniowiecznej listy Forbesa. Czuwał nad zmarłymi, ale jednocześnie miał dużo do powiedzenia w temacie płodności, urodzaju i życia po prostu. Przed państwem Weles, zwany gdzieniegdzie Wołosem, prawdziwy bóg renesansu a to pierwszy z serii poświęconych mu odcinków. Subskrybuj i komentuj na YouTube

Wybitny znawca kultury Słowian Stanisław Urbańczyk napisał kiedyś, że historia badań nad ich wierzeniami jest wyłącznie historią rozczarowań. Brak źródeł pisanych a do tego znikome pozostałości materialne nie napawają optymizmem, zwłaszcza że niemal wszystkie przekazy zawdzięczamy twórcom chrześcijańskim bądź arabskim. Jedni i drudzy najczęściej nie rozumieli kultu Słowian, a często nie byli nawet w stanie poprawnie przekazać imion ich bóstw i demonów co stawia nas przed licznymi problemami interpretacyjnymi. Podobnie jest z jednym z najbardziej tajemniczych i kontrowersyjnych bóstw o nieokreślonej płci znanym najczęściej pod imieniem Nyja. Subskrybuj i komentuj na YouTube

Dla dziecka topienie Marzanny było swego rodzaju zabawą, pożegnaniem zimy i przywitaniem nadchodzącej wiosny, dającej okazje do zabaw na świeżym powietrzu i ogólnie cieszenia się większą ilością słońca. Nikt nie zadawał sobie wtedy pytań o pochodzenie samej kukły czy genezę tego zwyczaju, skądinąd interesującego. No bo dlaczego co roku, wczesną wiosną, w całym kraju, od wielu pokoleń wszyscy ludzie z radością oddawali się topieniu kukły symbolizującej jakąś młodą kobietę? Dowiedzmy się więcej o samej Marzannie… Subskrybuj i komentuj na YouTube

Dzisiaj zajmiemy się tematem, który planowałem od dawna, mianowicie słowiańskimi zaświatami. Z pomocą przyjdą nam głównie znaleziska archeologiczne oraz kronikarze jak Thietmar, Ibn Rosteh, Ibn Fadlan i inni. W stworzeniu tego odcinka pomogła mi garść lektur z których szczególnie polecam wszystkim „Religię Słowian” Andrzeja Szyjewskiego” oraz „Słowiańskie Zaświaty” Pawła Szczepanika. Obie pozycje łączą dużą wartość merytoryczną z przystępnością. „Religia Słowian” od dłuższego czasu nie była już wznawiana więc na dzień dzisiejszy jest białym krukiem, „Słowiańskie Zaświaty” wydane przez wydawnictwo Triglav ciągle można dość łatwo nabyć w Internecie. Poza wyżej wymienionymi książkami warto również sięgnąć po „Mity, kult i rytuał” Kamila Kajkowskiego. Wspieraj na https://patronite.pl/slowianskie-demony Subskrybuj i komentuj na YouTube

Obyś żył w ciekawych czasach – mawiali Chińczycy życząc swoim wrogom doświadczenia wszelkich problemów i całej niepewności jakie niosą ze sobą wojny, klęski żywiołowe, głód i zarazy. Odcinek nagrywam w momencie, który z całą pewnością można określić jako „ciekawe czasy”. W Europie właśnie szaleje pandemia rozlewająca się na cały świat a globalna gospodarka wchodzi w fazę kryzysu. Bądź superkryzysu jak wieszczą niektórzy. Czy to sytuacja bez precedensu w dotychczasowej historii? Skądże! Nasi przodkowie często byli świadkami wszelakich epidemii, tyfusu, dżumy, cholery, grypy hiszpanki oraz innych. Ich wiedza bardzo często nie pozwalała na jakiekolwiek naukowe wytłumaczenie genezy epidemii, stąd też tłumaczyli ją sobie w taki sam sposób jak wiele innych zdarzeń. Najczęściej zwyczajnie zwalali winę za całe zło na barki demonów, czarownic bądź sił wyższych. Literatura: Baranowski B., W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981 Moszyński K., Kultura Ludowa Słowian, cz. II - Kultura duchowa, Kraków 1934 Nestor, Powieść minionych lat Pełka L., Polska demonologia Ludowa, Warszawa 1987

Chcieliście się kiedyś pozbyć kogoś z rodziny? Brata? Siostry? A może wasze dziecko nie jest już tak słodkie i kochane jak było kiedyś i chcielibyście, mówiąc delikatnie go usunąć? Bez konsekwencji, podejrzeń, dziwnych pytań? Cóż, obecny system karny nie pozostawia wam niestety dużego pola do popisu, w takiej sytuacji nie pozostaje nam nic innego jak popaść w  sentymentalizm i zatęsknić za dawnymi, dobrymi czasami. Czasami, w których takie kombinacje były znacznie prostsze, życie było prostsze, bo i ludzie byli prości. Wreszcie, eliminacja niechcianych dzieci zwanych dawniej odmieńcami, podrzucami, odmiankami, płonkami była prostsza. Opowiem o nich w tym odcinku. Literatura: Baranowski B., W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981 Moszyński K., Kultura Ludowa Słowian, cz. II - Kultura duchowa, Kraków 1934 Pełka L., Polska demonologia Ludowa, Warszawa 1987

Mówią, że na ludzką krew upiór zajadły, Gdy ofiarę wybierze, z której soki pije. Ofiara umrzeć musi. – lecz zmarła ożyje, I mordercy swojego postępując torem, Znów niewinnych krew chłepcąc, staje się upiorem. Literatura: Baranowski B., W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981 Moszyński K., Kultura Ludowa Słowian, cz. II - Kultura duchowa, Kraków 1934 Pełka L., Polska demonologia Ludowa, Warszawa 1987

Na pewno nie raz zdarzyło się wam obudzić z bólem głowy, zmęczeniem i stanem ogólnej niechęci do życia. Może też obudziliście się w trakcie nocy z ciężkim oddechem i uczuciem jakby coś usiadło wam na piersiach? Nie lekceważcie takich objawów, bowiem mogą wskazywać na odwiedziny nieproszonego gościa. Literatura: Baranowski B., W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981 Moszyński K., Kultura Ludowa Słowian, cz. II - Kultura duchowa, Kraków 1934 Pełka L., Polska demonologia Ludowa, Warszawa 1987

Wielu z was czytało o nich w książkach o mitologii, demonologii i słowiańskich wierzeniach. Inni spotkali je zarywając noce przy pierwszym Wiedźminie CD Projektu. Nieliczni mogli usłyszeć o nich od dziadków. Prawdopodobnie nikt nie może pochwalić się spotkaniem ich na żywo, gdyż mało kto wychodził z takich spotkań cało. Dzisiaj przyjrzymy się bliżej jednym z najbardziej znanych słowiańskich poczwar, demonom polnym zwanym potocznie południcami. Literatura: Baranowski B., W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981 Moszyński K., Kultura Ludowa Słowian, cz. II - Kultura duchowa, Kraków 1934 Pełka L., Polska demonologia Ludowa, Warszawa 1987

Wszystko co nas otacza ma swój początek, tak samo jak my sami. Nasze początki leżą w naszych przodkach. Tych bliższych, o których pamiętamy składając im znicze na grobach bądź zwyczajnie patrząc na ich zdjęcia w albumie rodzinnym oraz tych dalszych, niejednokrotnie zapomnianych. To właśnie oni, zapomniani przodkowie byli źródłem tak popularnej wśród dawnych Słowian wiary w domowe bóstwa opiekuńcze, które strzegły niemal każdej chaty. Wspieraj na https://patronite.pl/slowianskie-demony Subskrybuj i komentuj na YouTube Literatura: Baranowski B., W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981 Moszyński K., Kultura Ludowa Słowian, cz. II - Kultura duchowa, Kraków 1934 Pełka L., Polska demonologia Ludowa, Warszawa 1987

Ich wycie przeszywało grozą serca nawet najodważniejszych junaków. Nie jeden z naszych przodków kilkakrotnie rozważył konsekwencje ewentualnego spotkania z tym półdemonem, zanim ruszył do mrocznej puszczy. Wilkołaki są znane każdemu z nas, nawet dzieciom, zaludniając baśnie, legendy, kino od tanich horrorów klasy xyz aż po wysokobudżetowe hollywoodzkie produkcje. Po wampirach, które przeżyły niesamowity renesans w ostatnich latach, wilkołak jest prawdopodobnie najbardziej znaną istotą z pogranicza jawy i snu. Koszmarnego snu. Wspieraj na https://patronite.pl/slowianskie-demony Subskrybuj i komentuj na YouTube Literatura: Baranowski B., W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981 Jęczmyk L., Nowe średniowiecze, Poznań 2013 Moszyński K., Kultura Ludowa Słowian, cz. II - Kultura duchowa, Kraków 1934 Pełka L., Polska demonologia Ludowa, Warszawa 1987

W dawnych czasach gęsta, nieprzerwana puszcza pokrywała większą część środkowej i wschodniej Europy. Lasy były domem licznych dziko żyjących zwierząt, na które polowali nasi przodkowie. Ludzie czerpali wiele korzyści z leśnych ostępów pozyskując owoce, opał i dziczyznę. Musieli się jednak liczyć z wszelkimi niebezpieczeństwami czyhającymi na nich w głuszy. Wbrew pozorom spotkanie zbójców czy rozjuszonego tura nie było najgorszym co mogło przytrafić się im wśród dziewiczych kniei. Las od zarania dziejów był bowiem siedzibą licznych istot z pogranicza snu i jawy. Nieliczne były ludziom przychylne, inne lękały się człowieka, większość jednak, jak przystało zdrowemu na ciele i umyśle demonowi chciała przysporzyć naszym przodkom jak najwięcej kłopotów. Literatura: Baranowski B., W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981 Moszyński K., Kultura Ludowa Słowian, cz. II - Kultura duchowa, Kraków 1934 Pełka L., Polska demonologia Ludowa, Warszawa 1987

Słowianie jak każdy lud stojący na dość prymitywnym stopniu rozwoju kulturalnego tłumaczyli sobie zjawiska atmosferyczne sposobami, których na pewno nie nazwalibyśmy mianem naukowych. Huragany zrywające dachy były wywołane gniewem kapryśnego demona tak samo jak piorun czy ulewa. Niejednokrotnie pewne zjawiska atmosferyczne miały swojego własnego patrona, który zajmował się tylko i wyłącznie ich realizacją. Społeczeństwa starożytne i średniowieczne były niemal w całości złożone z rolników, którzy stanowili ponad 90% całej populacji. Ktoś kiedyś powiedział, że historią ludzkości nazywamy przygody najbogatszego 1% populacji, podczas gdy cała reszta pracowała w polu. Nie trudno jest więc zrozumieć, że dla tych ludzi, żyjących bez supermarketów, chłodni, nawozów sztucznych kluczowe znaczenie miało kiedy, w jakiej ilości i gdzie spadnie deszcz. Wspieraj na https://patronite.pl/slowianskie-demony Subskrybuj i komentuj na YouTube Literatura: Baranowski B., W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981 Moszyński K., Kultura Ludowa Słowian, cz. II - Kultura duchowa, Kraków 1934 Pełka L., Polska demonologia Ludowa, Warszawa 1987

Ostatnio opowiadałem o topielcach, wodnikach oraz innych wariacjach tych wodnych demonów, z których przynajmniej jednego miałem okazję spotkać na własne oczy w Bieszczadach. Dzisiaj wyjdę z głębin jezior i stawów aby skupić się na demonach zamieszkujących brzegi zbiorników wodnych. Literatura: Baranowski B., W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981 Moszyński K., Kultura Ludowa Słowian, cz. II - Kultura duchowa, Kraków 1934 Pełka L., Polska demonologia Ludowa, Warszawa 1987

Życie naszych przodków nie należało do najłatwiejszych. Otoczeni z każdej strony przez złośliwe, bezlitosne i krwiożercze demony często musieli odczuwać lęk przed tym co przyniesie najbliższa przyszłość. W polu mogła ich zadusić południca, w lasach i bagnach grasowały biesy i czarty, po zmroku dzieci płakały przez nocnice, bezkost wysysał krew z wszystkiego co żyje, a nawet niewinna libacja w gronie rodziny i przyjaciół mogła skończyć się wizytą upierdliwego gnieciucha. A to tylko skromny wycinek potencjalnych zagrożeń. Nie opowiadałem jeszcze o demonach żyjących w zbiornikach wodnych, które bardzo chętnie przygarniały żyjących do swego królestwa. Najlepiej na stałe. Zapraszam do świata topielców i wodników. Literatura: Baranowski B., W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981 Moszyński K., Kultura Ludowa Słowian, cz. II - Kultura duchowa, Kraków 1934 Pełka L., Polska demonologia Ludowa, Warszawa 1987