5 นิทานพรรณนา

พระเจ้าปเสนทิโกศลจอมราชา มีพระประสงค์จะเป็นพระญาติสนิทของพระพุทธเจ้า จึงได้ส่งราชทูตไปสู่ขอเจ้าหญิงศากยะเพื่อมาเป็นพระมเหสี แต่เหล่าศากยะทรงดำริว่าพระราชาเป็นฝักฝ่ายอื่น โดยสกุลแล้วพระองค์ไม่เสมอด้วยเจ้าแห่งศากยะ จึงได้ส่งธิดาของท้าวมหานาม ซึ่งประสูติจากทาสีผู้หนึ่ง ธิดานั้นชื่อ วาสภขัตติยา แม้พระนางวาสภขัตติยาจะมีพระบิดาเป็นกษัตริย์ แต่มารดาเป็นหญิงทาส พระเจ้าปเสนทิโกศลไม่ทรงทราบ จึงทรงดูแลพระนางด้วยความรักอย่างที่สุด สมฐานะเป็นมเหสีองค์หนึ่งของพระองค์ เหตุเพราะความเข้าใจผิดของพระเจ้าปเสนทิโกศลในการสร้างความคุ้นเคยกับหมู่ภิกษุสงฆ์

#พระเจ้าวิฑูฑภะ #เกสวชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในกรุงพาราณสี มีชายชาวนาถากถางที่ดินเพื่อเป็นที่นาของตน ซึ่งในอดีตที่ดินแห่งนี้ เคยเป็นที่ตั้งของบ้านเศรษฐีมาก่อน ชาวนาหนุ่มได้ออกไปไถนาตามปกติของทุกวัน ขณะที่กำลังไถนาอยู่นั้นก็ไปสะดุดติดอยู่กับของแข็งท่อนหนึ่ง เขาคิดว่าเป็นรากไม้จึงเอามือขุดคุ้ยก้อนดินดู แต่กลับเป็นแท่งทองคำขนาดใหญ่ฝังอยู่ในดิน ซึ่งทองคำแท่งนี้ เศรษฐีเจ้าของบ้านคนเดิมได้ฝังซ่อนไว้ ชาวนาผู้มีปัญญาจึงคิดที่จะแบ่งแท่งทองนี้ออกเป็นสี่ส่วน ส่วนที่หนึ่ง ขายนำทรัพย์มาเลี้ยงชีพ ส่วนที่สอง เก็บไว้ยามขัดสน ส่วนที่สาม เป็นทุนค้าขาย ส่วนที่สี่ ทำบุญให้ทาน เพราะเหตุนี้แท่งทองของหนักจึงเป็นเหมือนของเบา

#กัญจนขันธชาดก #วลาหกัสสชาดก #ครหิตชาดก #สัตติคุมพชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

เศรษฐีเมืองราชคฤห์ กลึงบาตรด้วยแก่นไม้จันทน์ซึ่งเป็นของที่มีค่า แล้วใส่ตระกร้าแขวนที่ปลายไม้ และป่าวประกาศว่าสมณะหรือพราหมณ์ผู้ใดเป็นพระอรหันต์ผู้มีฤทธิ์ จงปลดบาตรลงมาจะยกบาตรไม้พร้อมด้วยของมีค่าถวายให้ เหล่าพราหมณ์และเจ้าสำนักต่างก็อยากได้ จึงมาขอกับท่านเศรษฐี แต่ไม่มีผู้ใดเหาะขึ้นไปเอาบาตรลงมาได้ ขณะนั้นพระโมคคัลลานะและพระปิณโฑลภารทวาชะ อรหันต์ผู้มีฤทธิ์กำลังบิณฑบาตอยู่ ท่านภารทวาชะจึงเหาะขึ้นสู่อากาศเพื่อไปปลดบาตรแล้วถือบาตรเวียนรอบเมืองราชคฤห์ เป็นเหตุให้พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงติเตียนในการกระทำอันไม่ใช่กิจของสมณะเพียงเพราะบาตรไม้ที่มีค่าดุจซากศพ

#ยมกปาฏิหาริย์

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์ได้มาเกิดเป็นพระโอรสของพระราชาผู้ปกครองกรุงพาราณสี กุมารน้อยทรงมีนามว่าพระเตมีย์ เมื่อพระองค์เจริญวัยขึ้นเห็นพระบิดาสั่งลงโทษโจรอย่างทารุณ จึงทรงรำลึกชาติได้ว่าครั้งหนึ่งพระองค์ทรงเคยเป็นกษัตริย์ครองราชย์ ครั้นเมื่อตายแล้วต้องไปหมกไหม้อยู่ในนรก จึงรู้สึกหวาดกลัวที่จะต้องเป็นกษัตริย์ต่อจากพระบิดา และต้องสั่งลงโทษผู้คนจนตนต้องตกนรกอีก จึงได้ทรงทำการลวงแกล้งเป็นคนง่อยเปลี้ย หูหนวก และเป็นใบ้ ทำให้ถูกกล่าวหาว่าเป็นคนกาลกิณี เมื่อมีอายุได้ 16 ปี นายสุนันทสารถีนำขึ้นรถเพื่อไปฝังในป่า พระองค์จึงแสดงตนแก่นายสุนันทว่าไม่ได้เป็นคนง่อยเปลี้ย และได้บวชรักษาศีลอยู่ในป่า พระราชบิดา พระราชมารดาและราษฎรทราบข่าวต่างติดตามมา เมื่อได้ฟังธรรมแล้วก็เกิดจิตเลื่อมใสจึงขอออกบวชตามพระองค์

#เตมิยชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์เกิดเป็นเศรษฐีผู้มีสมบัติมาก อาศัยอยู่ในเมืองพาราณสี เขามีโคอยู่ฝูงหนึ่ง ถึงฤดูทำนาได้มอบให้คนเลี้ยงโค ต้อนฝูงโคไปตั้งคอกอยู่ในป่า และให้นำน้ำนมโคมามอบให้ตนตามเวลา ไม่ไกลจากคอกโคนั้น มีราชสีห์อาศัยอยู่ ด้วยความกลัวราชสีห์ ฝูงโคจึงซูบผอมและน้ำนมก็ไม่เข้มข้นเหมือนเดิม เพราะเจ้าราชสีห์มันติดพันแม่โคตัวหนึ่งที่อาศัยอยู่ในฝูง ท่านเศรษฐีจึงให้จับแม่โคทายาพิษที่ขนของมันแล้วค่อยปล่อยไป เจ้าราชสีห์เห็นแม่โค ด้วยความคิดถึงก็เลียตามตัวแม่โคและได้ถึงความสิ้นชีวิตจากยาพิษในที่สุด เหตุเพราะความสิเนหาที่เกิดขึ้นในจิตใจของตน

#วิสสาสโภชนชาดก #สันถวชาดก #นังคุฏฐชาดก #คุมพิยชาดก #อสาตรูปชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์บังเกิดในตระกูลเศรษฐี และเมื่อเจริญวัยมีครอบครัวพร้อมด้วยบุตรธิดา จึงได้สู่ขอธิดาของเศรษฐีกรุงพาราณสีให้แก่บุตรชายของตน เมื่อถึงวันที่กำหนดแล้ว ธิดาเศรษฐีได้เห็นเครื่องสักการะของโค นางจึงถามพี่เลี้ยงว่าด้วยเหตุใดจึงประดับโคตัวนี้ถึงเพียงนี้ พี่เลี้ยงจึงได้บอกไปว่าเขาเรียกโคอุสภราช นั้นคือ โคที่เป็นใหญ่กว่าโคทั้งหลาย นางจึงคิดว่าโคที่ได้รับยกย่องว่าเป็นใหญ่ จะมีโหนกที่หลัง ถ้าเช่นนั้นชายผู้เป็นใหญ่ ก็คงจะมีโหนกขึ้นกลางหลังเช่นกัน วันหนึ่งเมื่อเห็นชายหลังค่อมจึงเข้าใจว่าชายคนนี้เป็นบุรุษผู้ยิ่งใหญ่ จึงใช้พี่เลี้ยงไปบอกเขาให้ไปรออยู่ปากทาง และลูกสาวเศรษฐีได้หนีตามชายค่อมนั้นไป เหตุเพราะด้วยรักคนผิด

#กามนีตชาดก #กามชาดก #วีณาถูณชาดก #สาธุสีลชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

“นกกาตัวนึง มันบินถลามาเกาะที่ไหล่ของบุรุษผู้ถูกขึงตรึงพืดเสียบหลาวอยู่ ณ กลางลาน บุรุษนั้นเสวยทุกข์เวทนาแสนสาหัส เหล่านกกาพากันไปเกาะที่ศีรษะบ้าง ไหล่บ้าง เพื่อรุมยื้อแย่งจิกนัยน์ตาของเขาด้วยจะงอยปากอันคมเหมือนปลายคีม ยังความตายมาสู่บุรุษนั้น”

การประกอบตนให้ พัวพัน หมกมุ่น ลุ่มหลงในสิ่งที่น่าปรารถนา น่าใคร่ แม้ทุกข์ทางกายทางใจอันถูกหอกและดาบทิ่มแทงเป็นปัจจัยนี้ก็ดี ทุกข์ที่ถูกคบเพลิงเผาอยู่เนือง ๆ ก็ดี แม้ทั้งหมดนี้ก็หาใช่ความทุกข์ไม่ ความมืดบอดย่อมบังเกิดขึ้นเหตุเพราะกลลวงแห่งกาม

บุคคลผู้มีจักษุดี ย่อมเห็นเช่นนี้ว่า กามทั้งหลายเปรียบเหมือนความฝัน เป็นของหลอกลวง เหมือนของที่ยืมเขามา เปรียบด้วยหอกและหลาว เป็นความทุกข์ยาก เป็นความลำบาก เป็นรากเหง้าแห่งความทุกข์ เป็นภัยทั้งปวง

#อาสังกชาดก #บุปผรัตตชาดก #กามวิลาปชาดก #จุลลนารทกัสสปชาดก #อุทัญจนีชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พราหมณ์ปุโรหิตประจำราชสำนักผู้ช่างเจรจา หากเมื่อใดที่เขาได้พูดแล้ว ผู้อื่นจะไม่มีโอกาสได้พูดเลย การกระทำนี้สร้างความรำคาญใจให้แก่ผู้คนเป็นอย่างมากรวมทั้งพระราชา พระองค์จึงหาวิธีเพื่อไม่ให้ปุโรหิตนั้นได้อ้าปากพูดมากนัก เมื่อพระองค์เสด็จอุทยานได้ทอดพระเนตรเห็นเด็ก ๆ กำลังยืนมุงดูชายง่อยผู้หนึ่งแสดงการดีดก้อนกรวดซัดใส่ใบไม้ พระองค์จึงรับสั่งให้นำชายง่อยผู้นั้นเข้าวังด้วย เมื่อใดที่ปุโรหิตอ้าปากพูด บุรุษง่อยก็ดีดขี้แพะเข้าปากเขาในทันที

#โภชาชานียชาดก #อาชัญญชาดก #สาลิตตกชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติในนครพาราณสี พระโพธิสัตว์ถือกำเนิดในท้องนางพราหมณีของปุโรหิต และคลอดในวันเดียวกันกับพระโอรส พระราชาจึงทรงสั่งเอาบุตรของปุโรหิตนั้นมอบให้แม่นม เพื่อเลี้ยงร่วมกันกับพระราชโอรส เมื่อทั้งสองเจริญวัยขึ้นต่างคุ้นเคยกันและกัน ในกาลต่อมา เมื่อพระบิดาสวรรคต พระราชโอรสได้ดำรงอยู่ในราชสมบัติ พระโพธิสัตว์คิดว่า เมื่อสหายได้ครองราชย์คงจักพระราชทานตำแหน่งปุโรหิตแก่เรา จักมีประโยชน์อะไรด้วยการครองเรือน จึงออกบวชและหลีกเร้นไป พระราชาหวนระลึกถึงพระโพธิสัตว์จึงเดินทางไปยังสถานที่อยู่ของพระโพธิสัตว์และมีประสงค์จะพระราชทานตำแหน่งปุโรหิตให้ และทรงหวังให้โพธิสัตว์กลับมา หากแต่บัณฑิตทั้งหลายย่อมไม่กลับถือเอากิเลสทั้งหลาย ซึ่งละแล้ว เพราะสิ่งที่ละทิ้งไปแล้วเป็นเช่นกับก้อนเขฬะที่ถ่มไปแล้ว หาใช่สิ่งประเสริฐ

#สัยหชาดก #โลมหังสชาดก #มหาสุทัสสนชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

โชติปาลกุมารนายขมังธนูผู้เชี่ยวชาญในศิลปะสามารถยิงธนูได้อย่างรวดเร็ว แม่นยำ ว่องไว แม้แผ่นไม้สะแกที่หนา หรือแผ่นทองแดงและเหล็กกล้าที่มีความหนามาก นายขมังธนูผู้นี้ก็สามารถยิงลูกศรให้ทะลุได้อย่างง่ายดาย ในกาลต่อมานายขมังธนูผู้นี้ได้ออกบวชโดยมีชื่อว่าสรภังคดาบส และมีศิษย์ชื่อสาลิสสระดาบส ผู้ชาญฉลาดรู้คุณอันวิเศษแห่งอาจารย์

#สรภังคชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์เกิดเป็นอำมาตย์ของพระเจ้าพรหมทัต ต่อมามีกบฎเกิดขึ้นที่ชายแดน พระราชาทรงยกทัพไปปราบปราม พระโพธิสัตว์ได้เข้าเฝ้าเพื่อคัดค้านแต่ยังหาโอกาสไม่ได้ ขณะนั้นเหล่าทหารได้นำถั่วดำมาใส่ไว้ในรางเพื่อเป็นอาหารให้แก่ม้าศึก มีลิงตัวหนึ่งลงมาจากต้นไม้ฉวยเอาถั่วดำจากรางนั้นใส่จนเต็มปาก แล้วยังคว้าติดมือมาอีกกำหนึ่งกระโดดขึ้นต้นไม้หวังจะนั่งกินอย่างสบายใจ แต่บังเอิญมีถั่วดำเม็ดหนึ่งหลุดจากมือล่วงลงบนพื้นดิน มันได้ทิ้งถั่วดำทั้งหมดที่อยู่ในปากและมือ ลงจากต้นไม้มาหาถั่วดำเม็ดนั้น เมื่อไม่เห็นก็กระโดดขึ้นต้นไม้นั่งซึมเศร้าเสียใจ พระราชาทอดพระเนตรเห็นลิงจึงตรัสถามพระโพธิสัตว์ ท่านจึงตอบว่าเจ้าลิงโง่ตัวนี้หากินตามกิ่งไม้ ปัญญาของมันไม่มี สาดถั่วดำทั้งหมดทิ้งเพื่อถั่วดำเม็ดเดียว เปรียบผู้โง่เขลาไร้ปัญญาไม่มองเห็นประโยชน์ส่วนมาก มองเห็นแต่ประโยชน์ส่วนน้อยจึงเป็นเช่นนี้ เหตุเกิดจากความโลภ จึงเสื่อมจากประโยชน์แห่งตน

#กฬายมุฏฐิชาดก #กุกกุฏชาดก #สังคามาวจรชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

หญิงสาวผู้หนึ่ง อาศัยอยู่ในหมู่บ้านชาวประมงได้เกิดตั้งครรภ์ขึ้น นับตั้งแต่นั้นมาชาวบ้านทั้งหมู่บ้านเกิดความอดอยากขัดสน จึงขับไล่นางและครอบครัวออกจากหมู่บ้าน เมื่อนางคลอดบุตรและเลี้ยงจนเดินได้ก็ทิ้งเด็กชายไว้หากินเพียงลำพัง เด็กชายร่อนเร่เที่ยวเก็บเศษอาหารกินเพื่อประทังชีวิต ต่อมาได้อุปสมบทฉายาว่า “โลสกติสสะ” เพราะเศษแห่งผลของกรรมที่เคยกระทำไว้ในอดีต ส่งผลให้ไม่เคยได้กินอาหารจนอิ่มเต็มท้องเลยตลอดชีวิต

#โลสกชาดก #ชัมพุกาชีวก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์กำเนิดในตระกูลช่างหม้อ ในหมู่บ้านใกล้นครพาราณสี เมื่อเจริญวัยแล้วได้แต่งงานเลี้ยงบุตรและภรรยาโดยอาศัยการทำหม้อขาย อยู่มาวันหนึ่งพระโพธิสัตว์ได้เห็นพระปัจเจกทั้ง 4 เกิดความดีใจ จึงนิมนต์ท่านและทูลถามว่า พระองค์ทรงเห็นอารมณ์อะไรหนอ จึงทรงเข้าถึงการบรรพชา ท่านทั้ง 4 ได้ตรัสบอกเรื่องการออกบวชแก่พระโพธิสัตว์ เมื่อได้ฟังพระปัจเจกพุทธเจ้ากล่าวแล้ว เห็นว่าแต่ละพระองค์ทรงเป็นผู้ไม่มีเยื่อใยในฆราวาส ท่านได้เรียกภรรยามาและกล่าวว่า พระปัจเจกพุทธเจ้า 4 องค์นี้สละราชสมบัติออกผนวช ไม่มีกังวล ไม่มีห่วงใย ให้กาลเวลาล่วงไปด้วยความสุขเกิดจากการบรรพชา ส่วนเราเลี้ยงชีพด้วยค่าจ้าง เราจะประโยชน์อะไรด้วยการครองเรือน เธอจงสงเคราะห์ คือเลี้ยงดูลูกอยู่ในบ้านเกิด หากแต่ผู้เป็นภรรยามีใจออกห่างจากเพศฆราวาส จึงประสงค์จะลวงพระโพธิสัตว์แล้วบวชก่อน เหตุเพราะจะหาประโยชน์อะไรด้วยการครองเรือน จงให้กาลเวลาล่วงไปด้วยความสุขที่เกิดจากการบรรพชา เมื่อคิดเช่นนั้นนางจึงหลีกจากการครองเรือนเป็นผู้ไม่มีเยื่อใยในฆราวาส

#กุมภการชาดก #มัจฉชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในเขตเขาจิตตกูฏ เต็มไปด้วยต้นไม้เขียวขจี มีสัตว์หลากหลายอาศัยอยู่รวมถึงพญาหงส์สีทอง ในทุกๆวันพญาหงส์ทองมักเที่ยวออกหาอาหาร และได้พบกับรุกขเทวดาที่อาศัยต้นทองหลางเป็นวิมานสถิต รุกขเทวดาได้เล่าให้พญาหงส์ทองฟังว่า เมื่อสามเดือนที่แล้วมีแม่นกที่อยู่ไม่ไกลจากแถวนี้กินลูกไทรแก่จากป่าฟากโน้น ก่อนจะบินมาถ่ายมูลที่นี่และแล้วมูลที่นางถ่ายก็กลายเป็นต้นไทรเล็กต้นนี้ พญาหงส์นิ่งไปชั่วครู่ก่อนที่จะเอ่ยกับรุกเทวดาให้ถอนต้นกล้านี้ออกเถิดเพราะเมื่อต้นไทรโตชึ้น รากของต้นไม้นี้มักจะแผ่ขยายออกจนกลืนรากของต้นไม้อื่นๆ แต่รุกขเทวดามิได้ใส่ใจในคำเตือน ด้วยเห็นว่าต้นไทรต้นน้อยนี้ไม่อาจจะทำลายวิมานของตนได้ แต่ในที่สุดความพินาศก็มาถึง เหตุเพราะแม้เป็นสิ่งเล็กน้อยแต่เมื่อสะสมจนมากก็สามารถก่อภัยแก่ตนได้

#ปลาสชาดก #โกฏสิมพลิชาดก #ปุจิมันทชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ชายผู้หนึ่งร่วมเดินทางไปกับคณะพ่อค้า กลุ่มเกวียนบรรทุกสินค้าเริ่มเคลื่อนออกจากเมืองมุ่งสู่อีกเมืองเพื่อค้าขาย เมื่อตะวันลับขอบฟ้า กลุ่มพ่อค้าต่างพากันหยุดพัก ส่วนชายหนุ่มผู้ร่วมเดินทางมาด้วยนั้นหยิบท่อนไม้มาจุดไฟ และเดินจงกรมไปรอบๆ เกวียน ในขณะนั้น มีโจรแอบซุ่มอยู่หลังพุ่มไม้เพื่อปล้นคณะพ่อค้า เหล่าโจรป่ายังคงเฝ้ารอคอยรอบแล้วรอบเล่า แต่ชายหนุ่มผู้นั้นไม่มีทีท่าว่าจะหยุดพักหรือเดินไปทางอื่นแม้แต่น้อย จนเวลาล่วงผ่านไปใกล้เช้าหัวหน้าโจรจึงตัดสินใจยุติการปล้น เหตุเพราะเห็นว่าบุรุษผู้นี้ คือ ผู้ที่ดำรงตนในความไม่ประมาท

#ชาครชาดก #นันทชาดก #ภัททสาลชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในนครพาราณสี พระโพธิสัตว์ได้เป็นอาจารย์ทิศาปาโมกข์อยู่ในเมืองตักกสิลา ขัตติยมาณพและพราหมณ์มาณพในพื้นชมพูทวีปต่างพากันมาเรียนศิลปะในสำนักของพระโพธิสัตว์ รวมทั้งโอรสของพระเจ้าพาราณสี นามว่าพรหมทัตกุมาร ซึ่งปกติเป็นผู้กักขฬะ หยาบช้า ทารุณ ในกาลต่อมาพรหมทัตกุมารได้เสวยราชสมบัติ มีปุโรหิตชื่อว่าปิงคิยะ เป็นคนกระด้างหยาบช้า เพราะความโลภในยศ เขายุให้พระราชาจับราชาทุกองค์ในชมพูทวีป เพื่อที่พระราชานี้จักเป็นพระราชาแต่เพียงพระองค์เดียว แม้ตัวเขาก็จะได้เป็นปุโรหิตแต่ผู้เดียว พระราชาเชื่อในถ้อยคำจึงได้ทำร้ายทำลายพระราชาทั่วชมพูทวีป แต่พระองค์กลับได้รับทุกขเวทนาอันยิ่ง เหตุเพราะการกระทำของพระองค์เอง             

#เวนสาขชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในอดีตกาล เมื่อพระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในนครพาราณสี พระโพธิสัตว์ได้ถือกำเนิดขึ้นเป็นเศรษฐีนามว่าวิสัยหะ เป็นผู้มีทรัพย์มากและถึงพร้อมด้วยศีล พระโพธิสัตว์ให้สร้างโรงทานไว้ท่ามกลางพระนครและที่ประตูนิเวศน์ของตน เพื่อบริจาคทรัพย์ทำทานเป็นประจำทุกวัน ด้วยทานบารมีนี้ส่งผลให้ภพของของท้าวสักกะหวั่นไหวด้วยอานุภาพของการให้ทาน ท่านจึงได้ทำลายทรัพย์ของเศรษฐีผู้นั้น หากแต่เศรษฐีมิได้หวั่นไหวแม้มีทรัพย์เหลือน้อยแต่ยังเป็นผู้ยินดีในการให้ทาน เหตุเพราะปรารถนาพระสัพพัญญุตญาณ

#วิสัยหชาดก #พิลารโกสิยชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติในกรุงพาราณสี โดยมีพระโพธิสัตว์เป็นอำมาตย์ พระราชานั้นปกติมีความละโมบในทรัพย์ ทรงมีม้าโกงชื่อมหาโสณะ เมื่อพวกพ่อค้าม้านำม้ามาค้าขาย พระราชาจึงตรัสเรียกอำมาตย์คนอื่นมาแล้วให้ตีราคาม้า และเมื่อจะตีราคาจงปล่อยม้ามหาโสณะเข้าไปในระหว่างม้าเหล่านั้นก่อน แล้วให้กัดม้าทำให้เป็นแผล ในเมื่อม้าพิการจงต่อราคาให้ลดลง พ่อค้าม้าทั้งหลายจึงเล่าถึงกิริยาที่อำมาตย์คนนั้นทำ ให้พระโพธิสัตว์ทราบ ในกาลต่อมาพวกพ่อค้าม้าเห็นม้ามหาโสณะมา ก็ปล่อยม้าโกงสุหนุไป เมื่อม้าทั้งสองประจัญหน้ากันต่างก็เลียร่างกายกันด้วยความชื่นชม เหตุเพราะม้าเหล่านี้มีปกติเสมอกัน มีธาตุสมกัน

#สุหนุชาดก #กิงฉันทชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ณ กรุงพาราณสี ชาวเมืองมักจะแขวนกระเช้าหญ้าไว้ตามที่ต่างๆเพื่อเป็นที่อาศัยของนกทั้งหลาย มีนกพิราบตัวหนึ่งอาศัยอยู่ในกระเช้าหญ้าที่อยู่ในโรงครัว อยู่มาวันหนึ่งเจ้ากาบินผ่านโรงครัวได้กลิ่นหอมอบอวลของอาหารคาวหวาน จึงนึกอยากลิ้มลองรสชาติของอาหารนั้น มันจึงหาอุบายเพื่อมาอยู่ใกล้ชิดกับนกพิราบ ในโรงครัวพ่อครัวกำลังนำปลาและเนื้อมาวางไว้บนกระชอนส่งกลิ่นหอมอบอวลไปทั่ว เจ้ากาได้กลิ่นจึงคิดวางแผนเพื่อจะกินเนื้อนั้น จึงแกล้งทำเป็นปวดท้องบินไม่ไหว ในที่สุดเจ้ากาผู้โลเลกลับได้รับทุกข์ใหญ่หลวงเหตุจากความโลภของมัน

#กโปตกชาดก #จักกวากชาดก #สุวรรณมิคชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ณ กรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์ออกบวชเป็นฤาษีได้มาบิณฑบาตที่บ้านของนายหัตถาจารย์คนเลี้ยงช้าง นายคนเลี้ยงช้างเห็นฤาษีมีความสงบสำรวมก็เกิดศรัทธาจึงอุปัฏฐากตลอดมา ในชายป่ามีชายผู้หนึ่งเข้าไปหาฟืนเเต่กลับเข้าเมืองไม่ทันจึงต้องไปอาศัยนอนที่ศาลา บนกิ่งไม้ที่ศาลามีไก่มาเกาะคอนนอนอยู่ เขานอนฟังมันคุยกันได้ความว่า ไก่ตัวบนปล่อยอึรดไก่ตัวล่าง ไก่ตัวล่างเลยอวดบารมีว่าใครเอาเนื้อฉันไปกินจะได้ทรัพย์ทุกวัน เจ้าไก่ตัวบนอวดตัวว่า ใครได้กินเนื้อของฉันคนนั้นจะได้เป็นพระราชา ส่วนใครที่กินเนื้อติดกระดูก ถ้าเป็นผู้ชายจะได้เป็นขุนคลัง ถ้าเป็นนักบวชจะได้เป็นพระประจำตระกูลของพระราชา

ชายตัดฝืนได้ยินดังนั้นจึงปีนขึ้นไปจับไก่ตัวบน เมื่อถึงบ้านให้ภรรยาปรุงเนื้อไก่เตรียมจะรับประทาน ด้วยเหตุใดกันสองสามีภรรยาผู้ปรุงอาหารกลับไม่ได้กินเนื้อไก่ ส่วนนายคนเลี้ยงช้าง และฤาษีนั้นไม่ได้แป็นคนปรุงแต่กลับได้กินเนื้อนั้น เหตุเกิดจากโภคะนั้นเกิดแก่ผู้มีบุญ

#สิริชาดก #ขทิรังคารชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในนครพาราณสี พระโพธิสัตว์เกิดเป็นอาจารย์ทิศาปาโมกข์ เป็นครูผู้สอนมนต์มาณพทั้งหลาย โดยมีหัวหน้ามาณพชื่อว่า เสตเกตุ เป็นมาณพเกิดในสกุลพราหมณ์ เป็นผู้มีมานะมาก อยู่มาวันหนึ่งเขาออกจากพระนครไปพร้อมกับมาณพอื่นๆ ได้เห็นจัณฑาลคนหนึ่งกำลังเข้าพระนคร เขารีบบอกจัณฑาลผู้นั้นให้ไปใต้ลม เพราะกลัวลมที่พัดผ่านตัวของเขาจะมากระทบร่างของตน จัณฑาลผู้นั้นจึงถามปัญหาว่าธรรมดาทิศมีเท่าไร แต่มาณพผู้เกิดในสกุลพราหมณ์กลับตอบไม่ได้ เหตุเพราะลูกคนจัณฑาลเป็นบัณฑิต ไม่ได้ถามถึงทิศต่างๆ แต่ถามถึงทิศที่มาณพยังไม่เห็น ไม่ได้ยินและยังไม่รู้

#เสตเกตุชาดก #อุททาลกชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

นำนิทานธรรมบทมาเล่าให้ฟังทั้งหมด 5 เรื่องด้วยกัน โดยในแต่ละเรื่องนั้นจะมีเนื้อหาความหมายที่แตกต่างกันไป มีทั้งเรื่องที่เราจะไม่สามารถค้นเจอในพระไตรปิฎกในจุดอื่นได้เลยนอกจากในเรื่องนี้ที่จะได้เห็นพระพุทธเจ้าทรงจัดแจงเรื่องอาหารการกินเพื่อให้กายระงับจากทุกขเวทนาเพราะความหิวจนพร้อมที่จะฟังธรรมในบทอนุปุพิกถาได้ต่อไป หรือเรื่องที่ทุกคนในครอบครัวได้มีโอกาสบรรพชาบวชห่างออกจากบ้านแล้ว แต่กลับไม่อาศัยโอกาสนี้ในการหลีกเร้นเพื่อพัฒนาตน ยังคงคลุกคลีกันเหมือนกับอยู่ที่บ้าน ความดีก็จะเสื่อมลงไปได้ ยังมีเรื่องที่ท่านพระโมคคัลลานะไปเทวโลก ถามกับเหล่าเทวดาถึงเหตุที่ได้มาเกิดอยู่บนสวรรค์ทั้งที่ระลึกถึงกุศลกรรมเพียงเล็กน้อยต่าง ๆ กันรวมไปถึงการกล่าวคำสัตย์ การละความโกรธ ทำทานเพียงเล็กน้อย เป็นต้น

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์ได้ถือกำเนิดในตระกูลพ่อค้าในกรุงพาราณสี เมื่อถึงวัยทำงานได้นำสินค้าบรรทุกเกวียนไปขายยังต่างถิ่นเป็นประจำ มีบุตรพ่อค้าเกวียนอีกคนหนึ่ง ซึ่งเป็นคนหูเบาเขาจึงมักตัดสินใจผิดพลาดเป็นประจำ วันหนึ่งพ่อค้าเกวียนผู้หูเบาคิดว่าตนควรจะออกเดินทางไปก่อนพระโพธิสัตว์ ในขณะเดินทางได้พบกับยักษ์กลุ่มหนึ่งที่ได้จำแลงแปลงกายเป็นคนและเดินทางสวนมา ต่างพากันเคี้ยวกินเหง้าบัวอย่างเอร็ดอร่อย ทำทีว่าหนทางที่พวกตนผ่านมานั้นมีน้ำท่าอุดมสมบูรณ์ พ่อค้าผู้หูเบาไม่คิดหน้าคิดหลังให้รอบคอบ จึงสั่งบริวารให้เทน้ำในตุ่มทิ้งเสียหวังจะได้พบน้ำบ่อหน้าแต่เดินทางไปตลอดวันหาน้ำสักหยดก็ไม่มี จึงรู้ว่าถูกหลอกจากพวกยักษ์เสียแล้ว เพียงเพราะความเขลาของตน

#อปัณณกชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้ามหากัปปินะกษัตริย์แห่งพระนครกุกกุฏวดี ทรงมีรับสั่งให้เหล่าอำมาตย์เที่ยวสืบข่าวเกี่ยวกับการบังเกิดขึ้นของพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ อยู่มาวันหนึ่งพระองค์ และเหล่าบริวารได้พบพ่อค้าซึ่งเดินทางมาจากนครสาวัตถี ทรงตรัสถามจึงทราบความว่า พระพุทธเจ้า พระธรรมเจ้า พระสงฆ์เจ้า ได้บังเกิดขึ้นแล้วในโลก พระองค์ทรงบังเกิดความศรัทธาอย่างแรงกล้า จึงรีบเดินทางเข้าพบพระพุทธองค์ เมื่อได้สดับพระธรรมเทศนาแล้ว ท่านพระมหากัปปินะมักเที่ยวเปล่งอุทานว่า “สุขหนอ สุขหนอ” อยู่เสมอๆ เหล่าภิกษุต่างสำคัญว่าท่านเปล่งวาจาเช่นนั้น เหตุเพราะยังระลึกถึงความสุขในราชสมบัติของพระราชา

#พระภัททิยะ #พระมหากัปปินะ

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มีพราหมณ์ผู้หนึ่งได้สมาทานศีลเพื่อปรารถนาบุตร ไม่นานนักนางพราหมณีภรรยาของเขาได้ตั้งครรภ์ จึงตั้งชื่อบุตรว่า กัณหกุมาร เมื่อมารดาบิดาล่วงลับไปแล้ว เขาเป็นผู้ครองทรัพย์สมบัติทั้งหมด กัณหกุมารได้ตรวจเรือนคลังเมื่อเขาเห็นอักษรที่จารึกไว้ จึงคิดขึ้นว่าผู้ที่ทำทรัพย์นี้ให้เกิดขึ้นตายไปหมดแล้ว ปรากฏอยู่แต่ทรัพย์อย่างเดียว ผู้ที่จะถือเอาทรัพย์นี้ไปด้วยแม้คนเดียวก็ไม่มี ไม่มีใครขนเอาทรัพย์ติดตัวไปปรโลกได้ คิดได้ดังนี้ เขาจึงได้ออกบวชเป็นฤๅษี ได้เห็นโทษจากความโกรธ โลภ โทสะ และสิเนหา เหตุจาก มีชายคนซื่อนำกระต่ายจากป่ามาวางไว้ที่ฝั่งแม่น้ำแล้วลงอาบน้ำ คนโกงผู้หนึ่งจึงจับเอากระต่ายตัวนั้นวางไว้บนศีรษะของเขาแล้วลงอาบน้ำ ชายคนซื่อขึ้นมาจากน้ำแล้วไม่เห็นกระต่าย คนโกงจึงรีบบอกว่า กระต่ายที่วางไว้ที่ฝั่งหนีไปแล้ว ตัวเขาเองยังต้องเอากระต่ายวางไว้บนศีรษะอาบน้ำด้วยเลย ชายคนซื่อเข้าใจว่าเป็นอย่างนั้น จึงหลีกไป

#กัณหชาดก #อกิตติชาดก #มหามังคลชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มารผู้มีใจบาป เมื่อได้ล่วงรู้พระวิตกของพระผู้มีพระภาคเจ้า เจ้ามารจึงคิดว่าหากพระองค์ทรงดำริว่า “เราอาจเพื่อครอบครองราชสมบัติหรือหนอ ” และหากพระองค์นั้นเสด็จกลับไปเพื่อครอบครองราชสมบัติ ก็ย่อมได้ชื่อว่าราชสมบัติเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท เมื่อนั้นโอกาสย่อมเกิดแก่เราผู้เป็นมาร “บุคคลผู้เกิดมา ได้เห็นทุกข์ว่า มีกามใดเป็นเหตุ ไฉนผู้ที่เกิดมาคนนั้น จะพึงน้อมไปในกามนั้นได้เล่า”

#ธรรมบทแปลเรื่องมารภาคที่7 #ธรรมบทแปลเรื่องมารภาคที่8 #ธรรมบทแปลเรื่องพระเจ้าสุทโธทนะ #ธรรมบทแปลเรื่องท้าวสักกะ

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์เกิดเป็นนกหัวขวานชื่อว่า ขทิรวนิยะ เที่ยวหากินอาหารอยู่ในป่าไม้ตะเคียน มีเพื่อนชื่อ กันทคลกะ ผู้เที่ยวหากินอยู่ในป่าไม้ทองหลาง ในวันหนึ่งนกกันทคลกะมาหานกขทิรวนิยะที่ป่าไม้ตะเคียน เจ้านกขทิรวนิยะดีใจที่เพื่อนมาเยี่ยมจึงพาเพื่อนไปที่ต้นตะเคียนต้นหนึ่ง ใช้จะงอยปากเคาะต้นตะเคียนคาบตัวหนอนให้พื่อนกินอย่างอร่อย นกกันทคลกะเห็นเพื่อนส่งอาหารมาให้กิน ก็คิดอยากจะลองหากินแบบเพื่อนดูบ้าง เพื่อนจึงได้พูดห้ามเพราะนกกันทคลกะไม่เคยหากินในป่าไม้ตะเคียนที่มีแก่น แต่เจ้านกกลับไม่ฟังเสียงห้ามนั้น แล้วก็ผลุนผันไปเอาจะงอยปากเคาะต้นตะเคียนสุดแรงเกิด ทำให้งอยปากของมันหัก หัวแตกและสิ้นใจในที่สุด เหตุเพราะไม่ฟังเสียงทัดทานของคนอื่น อวดตนในสิ่งที่ตนไม่ชำนาญ

#วีรกชาดก #กันทคลกชาดก #คิริทัตตชาดก #อุปาลิสูตร #นาคสูตร

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

สุปารกบัณฑิตผู้เป็นต้นหนแห่งเรือในขณะนั้น ได้นำเรือแล่นมาถึงท้องทะเลที่ชื่อว่า พลวามุข น้ำทะเลนั้นก็เดือดพล่าน พุ่งขึ้นปรากฏเป็นเหมือนเหวใหญ่ เมื่อคลื่นพุ่งทะยานขึ้น ท้องทะเลก็เป็นเหมือนเหวติดต่อกันไป ส่งเสียงดังน่าสะพรึงกลัวเป็นอย่างยิ่ง เหล่าลูกเรือต่างพากันกลัวต่อมรณภัยที่กำลังมาถึงตน พากันโอดครวญร่ำไห้หวาดหวั่นด้วยความกลัว ต้นหนแห่งเรือจึงได้กระทำสัจจกิริยาด้วยอำนาจแห่งศีล 5 ครั้นกระทำสัจจกิริยาแล้ว ก็รดน้ำในถาดที่เต็มลงที่แอกเรือนั้น เรือที่แล่นไปผิดทิศ ก็บ่ายหัวกลับด้วยอานุภาพแห่งสัจจะ ประหนึ่งท่านผู้มีฤทธิ์บันดาล “ชาติกำเนิด พวกพ้อง นำสุขมาให้ในสัมปรายภพไม่ได้ ส่วนศีลของตนที่บริสุทธิ์ดีแล้ว จึงนำสุขมาให้ในสัมปรายภพได้”

#สุปปารกชาดก #วัฏฏกชาดก #โมรชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าสีวิชราชทรงมีดำริในการทำทานที่ทำได้ยากยิ่ง โดยทรงดำริว่าเมื่อไหร่ก็ตามเมื่อมีใครมาเอ่ยปากขอหัวใจ จะควักให้ดุจเด็ดบัวขึ้นจากสระ หากใครมาขอเนื้อจะเฉือนเนื้อไม่ลังเล หรือผู้ใดขอเพียงโลหิต จะรีบวิ่งเข้าเครื่องบดเพื่อสละเลือดให้ แม้ขอให้ไปช่วยรับใช้ทำงานบ้าน ก็เต็มใจสละราชสมบัติทันที ทว่าหากขอดวงตา จะควักให้ทั้งหมดโดยไม่ลังเล ครั้นเมื่อมีบุรุษชรามาขอดวงตาของพระองค์ ทรงรับสั่งให้หมอหลวงบดยาใส่เบ้าพระเนตรโดยไม่ลังเล ในพริบตาความเจ็บปวดแสนสาหัสเกิดแก่พระองค์ ทุกขเวทนารุมเร้าเหลือประมาณ หากแต่ในพระหฤทัยกลับปิติเบิกบานในทานนั้น เพราะในพระทัยของพระองค์มีแต่ความปรารถนาพระสัพพัญุตญาณเพียงเท่านั้น

#สีวิราชชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติ ณ นครพาราณสี พระองค์ทรงแสวงหาโทษของพระองค์แต่มิได้เห็นผู้กล่าวถึงโทษของพระองค์ทั้งในพระราชวังและพระนคร จึงดำริว่าจักต้องแสวงหาในชนบท ทรงมอบให้อำมาตย์ ปลอมเป็นพระองค์เที่ยวจาริกไปยังหมู่บ้านต่างๆ พร้อมกับปุโรหิต ในขณะนั้นมีฎุมพีผู้มีสมบัติมาก เห็นพระราชาผู้มีผิวดังทองคำ จึงกลับไปเรือนจัดแจงโภชนะมีรสเลิศต่างๆ ให้บริวารถือภาชนะใส่ภัตไปยังศาลาที่พระราชาพัก ในศาลานั้นมีดาบสนั่งอยู่ด้วย และยังมีพระปัจเจกพุทธเจ้า นั่ง ณ ศาลานั้นอีกองค์หนึ่ง กุฎุมพีถวายน้ำชำระพระหัตถ์แก่พระราชา เตรียมถาดใส่ภัตพร้อมแกงและกับมีรสเลิศต่างๆ พลางน้อมเข้าไปถวาย พระราชาทรงรับภัตนั้นแล้ว พระราชทานแก่ปุโรหิต พราหมณ์รับถาดภัตนั้นแล้ว ถวายแด่ดาบส ส่วนดาบสรับถาดภัตนั้นแล้วนำไปสู่สำนักของพระปัจเจกพุทธเจ้า ถวายทักษิโณทกแล้ว ใส่ภัตลงในบาตร เหตุเพราะดาบสนั้นคิดว่า เมื่อเรายังมีความถือมั่น ก็ควรถวายโภชนะแก่ท่านผู้ไม่มีความถือมั่น

#ภิกขาปรัมปรชาดก #มุณิกชาดก #พาโลวาทชาดก #กิงสุโกปมชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในนครพาราณสี พระโพธิสัตว์ถือกำเนิดในตระกูลช่างเหล็กในแคว้นกาสี เติบใหญ่แล้วได้เป็นผู้สำเร็จศิลปะ ไม่ไกลมากนักมีหมู่บ้านช่างเหล็ก ชึ่งหัวหน้าช่างเหล็กมีธิดาที่มีรูปโฉมสวยงดงาม พระโพธิสัตว์จึงคิดว่าจักเอานางนั้นมาเป็นภริยา จึงได้เอาเหล็กเนื้อดีที่สุดทำให้เป็นเข็มเล็กเล่มหนึ่ง เจาะห่วงก้นเข็มแล้วได้ทำกลักเข็มถึง 7 ชั้น จึงนำไปเร่ขายในหมู่บ้านช่างเหล็ก ลูกสาวช่างเหล็กเกิดความสงสัยเหตุใดจึงมาเร่ขายเข็มในบ้านช่างเหล็กที่ชำนาญ พระโพธิสัตว์ได้ยินคำของนางแล้ว จึงกล่าวว่า ผู้ฉลาดจะต้องขายเข็มในหมู่บ้านช่างเหล็ก อาจารย์ช่างทั้งหลายจึงจะเข้าใจงานว่า ทำดีหรือไม่ดี เพราะเข็มเล่มนี้ แหลมคมด้วยปัญญา

#สูจิชาดก #สุชาตาชาดก #ชนสันธชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ปริพาชกผู้นุ่งห่มน้อยได้ออกจากอารามที่อยู่ของตน มุ่งหน้าไปยังนครสาวัตถีเพื่อเที่ยวขออาหารเลี้ยงชีพ จนเดินมาถึงสถานที่พวกแพะชนกัน เชามองเห็นแพะตัวหนึ่งย่อตัวลง หากแต่เชาไม่ได้หลีกหนีด้วยสำคัญว่าเจ้าแพะที่กำลังย่อตัวอยู่นั้น ทำความเคารพด้วยสักการะในคุณธรรมความดีของตน โดยไม่ระวังตัวว่าภัยกำลังมาถึงเพราะเจ้าแพะรีบวิ่งตรงรี่เข้ามาอย่างรวดเร็ว ปริพาชกผู้นั้นจึงถูกเจ้าแพะขวิดได้รับทุกข์เวทนายิ่ง เหตุเพราะวางใจในผู้ไม่ควรวางใจ สรรเสริญยกย่องในคนที่ไม่ควรบูชา

#จัมมสาฏกชาดก #จตุมัฏฐชาดก #ปานียชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

นกหัวขวานตัวนึง เข้าไปในปากของพระยาราชสีห์ แล้วมันก็จิกและจิก ที่ในปากของพระยาราชสีห์ตัวนั้น การรู้คุณและตอบแทนคุณ เป็นคุณธรรมพื้นฐานของคนดี ผู้ไม่รู้อุปการะคุณที่ผู้อื่นได้กระทำแล้ว ผู้ที่ไม่ตอบแทนอุปการะคุณที่ผู้อื่นทำให้แล้ว ความกตัญญูย่อมไม่มีในบุคคลผู้นั้น ดั่งนกหัวขวาน ผู้เปี่ยมด้วยความกรุณาสงสารราชสีห์จึงรับคำช่วยเหลือ “ความกตัญญูไม่มีในผู้ใด การคบหาผู้นั้น ก็ไร้ประโยชน์”

#พาเวรุชาดก #ชัมพุขาทกชาดก #ชวสกุณชาดก #มหาสุวราชชาดก #สกุณชาดก #สุกชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

นกยูงตัวนึงมีขนที่งดงามมาก แผงคอของมันแดงราวกับทับทิม ส่วนหางของมันนั้นสวยงามดั่งแก้วมณีประดับ มันกำลังรำแพนหางอยู่ท่ามกลางที่ประชุมของเหล่านกทั้งหลายอย่างงดงามอลังการเป็นอย่างยิ่ง

ความเกรงกลัวและละอายต่อบาปนั้น เป็นธรรมอันคุ้มครองเพื่อไม่ให้บุคคลกระทำความชั่ว มีความขาวสะอาด ทั้งกาย วาจาและจิตใจ หากบุคคลขาดความเกรงกลัวและละอายต่อบาป ย่อมถูกชักจูง ชักชวนไปในหนทางที่ผิดได้โดยง่าย เหมือนดัง นกยูงทำลายหิริโอตตัปปะ แล้วรำแพนอยู่

#สกุณัคฆิชาดก #เทวธรรมชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พราหมณ์ผู้หนึ่งถือหม้อดินไว้ในมือ แล้วเดินไปตามทางที่มืดมิด พระโพธิสัตว์ซึ่งเสวยพระชาติเป็นพระเจ้าชุณหะในขณะนั้น ได้ชนเข้ากับพราหมณ์ชราผู้นี้ จนทำให้หม้อดินที่พราหมณ์ถืออยู่นั้นหล่นแตกเสียหาย ในกาลต่อมาพระเจ้าชุณหะ ทรงทำการสงเคราะห์พราหมณ์ชราด้วยเหตุเพียงเล็กน้อย แต่พระองค์ทรงยึดมั่นในสัจจะวาจาที่เคยให้ไว้กับพราหมณ์

“นักปราชญ์ทั้งหลายย่อมไม่ทำคุณที่เขาทำไว้ในกาลก่อนให้เสื่อมสูญไป คุณที่ทำไว้ในนักปราชญ์ทั้งหลาย ถึงจะน้อยก็ย่อมไม่เสื่อมหายไป เพราะว่านักปราชญ์ทั้งหลายเป็นผู้มีความกตัญญู”

#ชุณหชาดก #มหิฬามุขชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

สุนัขจิ้งจอก 3 ตัว ตัวนึงมันเข้าไปหลบซ่อนอยู่ในถ้ำแก้วผลึกที่สามารถมองเห็นจากภายนอกได้ อีกตัวนึงมันก็เข้าไปหากินอยู่ที่ป่าช้า ส่วนตัวสุดท้ายเข้าไปในซากศพของช้างที่ตายแล้ว ในบรรดา 3 ตัวนี้ มีอยู่ 1 ตัวที่ไม่สามารถเอาชีวิตรอดได้

บุคคลใดประสงค์จะทำการงานโดย มิได้พิจารณา คือมิได้สอบสวนโทษในการงานนั้น รีบร้อนตกลง ผลุนผลันปฏิบัติ เพื่อรีบทำการงานนั้น การงานทั้งหลายเช่นนั้น ย่อมเผาผลาญบุคคลผู้นั้น ผู้มิได้พิจารณา ดังขาดตาปัญญาเสียแล้ว ก็เหมือนคนตาบอด เหยียบลงไปได้ แม้กระทั่งไฟที่ส่องทาง

#สิคาลชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

สังขปาลนาคราชมีความเบื่อหน่ายต่อความเป็นนาค ปรารถนาความเป็นมนุษย์ จึงออกจากนาคพิภพมายังแดนมนุษย์ เพื่อรักษาอุโบสถศีล โดยอธิษฐานว่า “หากบุคคลใดต้องการหนัง เอ็น กระดูก เนื้อ และเลือดก็เชิญเถิด เราได้สละแล้ว แต่จะไม่ยอมประพฤติล่วงศีล แม้ต้องสละชีวิต” แล้วจึงลงนอนขดตัวที่จอมปลวก ครั้นเมื่อเหล่านายพรานถืออาวุธทั้งหอกและหลาวเข้าไปจับสังขปาลนาคราชเพื่อเป็นอาหาร หากแต่สังขปาลนาคราชยังคงรักษาอุโบสถศีลด้วยใจที่ตั้งมั่น จึงยอมรับเอาหอก และหลาวที่นายพรานทิ่มแทงตามร่างกายด้วยความอดทน

การรักษาศีลในระดับ "ปรมัตถบารมี" นับว่ายากยิ่ง เพราะหมายถึงการยอมสละด้วยชีวิต คือ รักศีลยิ่งกว่าชีวิตของตน หากรักษาศีลได้บริบูรณ์แล้ว ศีลย่อมรักษาผู้นั้นอย่างดี เหมือนดั่ง พระโพธิสัตว์สังขปาลนาคราช ผู้รักษาศีลยิ่งกว่าชีวิตของตน

#สังขปาลชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ครุฑกับนาคนั้นไม่ค่อยจะลงรอยกันนัก ด้วยเหตุนี้ ครุฑจึงจับนาคเป็นอาหาร ประกาศศึกล้างผลาญกันเรื่อยมา เหล่านาคเมื่อถูกครุฑนำไปเป็นอาหารอยู่เนือง ๆ จึงหาวิธีป้องกันตัวโดยกลืนกินก้อนหินใหญ่เข้าไปไว้ในท้อง เพื่อถ่วงตัวให้หนัก เมื่อครุฑโฉบมาก็ยื่นหน้าแยกเขี้ยวคอยขบกัดครุฑที่จ้องจะจับศีรษะของตน ครุฑนั้นพยายามฉุดนาคขึ้นให้พ้นน้ำ แต่เนื่องจากความหนักของก้อนหินที่ถ่วงไว้กว่าครุฑจะฉุดนาคขึ้นไปได้ก็ถูกคลื่นซัดจมน้ำเสียมาก

การประกาศความลับที่ตนควรจะรักษาแก่คนชั่ว เพราะความหลง ภัยย่อมตามถึงนรชนนั้น ผู้แพร่งพรายความลับแล้ว เหมือนพญาครุฑผู้ล่วงรู้ความลับของนาคราช ฉะนั้น

#ปัณฑรกชาดก #สังขปาลชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พราหมณ์คนหนึ่งมีลูกสาวทั้งหมด 4 คน ลูกสาวของพราหมณ์นั้นล้วนสวยงามน่ารักและเป็นที่หมายปองของหนุ่ม ๆ พราหมณ์นั้นไม่สามารถตัดสินใจได้ว่าจะยกลูกสาวให้แก่ชายใด ระหว่างคนที่มีรูปงาม คนที่มากด้วยปัญญา คนอุดมด้วยทรัพย์และชาติตระกูล หรือคนที่สมบูรณ์ด้วยศีล พราหมณ์คิดหนักว่าจะเลือกชายใดเป็นลูกเขยดี เพราะแต่ละคนก็มีความดีแตกต่างกันไป เขาจึงตัดสินใจเดินทางไปปรึกษาอาจารย์ทิศาปาโมกข์ เพื่อเลือกคู่ครองที่ดีให้กับลูกสาว

#สาธุสีลชาดก #สุลสาชาดก #สมิทธิชาดก #อโยฆรชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พญาช้างฉัททันต์ ได้สละงาให้กับพรานป่าผู้มีใจคอและลักษณะแห่งความโหดร้าย ซึ่งลวงหลอกด้วยการนำผ้ากาสาวพัสตร์มาห่มพันกาย เพื่อให้เข้าใจว่าเป็นพระภิกษุ พญาช้างฉัททันต์เมื่อเห็นเช่นนั้นจึงตระหนักว่า "ผ้ากาสาวพัสตร์ นี้คือ ธงชัยแห่งพระอรหันต์ บัณฑิตไม่ควรทำลาย ควรทำการสักการะอย่างเคารพโดยแท้" หากแต่เมื่อได้ทราบความประสงค์ของนายพราน จึงได้มอบงาให้แก่พรานผู้นั้น แล้วตั้งจิตอธิษฐานให้ได้บรรลุพระสัพพัญญุตญาณ และล้มลงขาดใจ ณ.ที่ตรงนั้น.

 #ฉัททันตชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลพราหมณ์เมืองพาราณสี เมื่อเติบโตขึ้นได้ไปเรียนศิลปวิทยาในสำนักอาจารย์คนหนึ่ง อาจารย์นั้นมีลูกสาวแสนสวยและต้องการอยากได้ลูกเขยเป็นผู้มีศีล จึงเรียกประชุมเหล่าลูกศิษย์และประกาศให้ทราบว่า ต้องการให้ลูกแต่งงานแต่ยังขาดผ้าประดับอยู่อีกมาก ขอให้ลูกศิษย์เอาผ้าประดับมา แต่มีข้อแม้ว่าจะต้องไม่มีใครเห็น ส่วนผ้าที่มีคนเห็นจะไม่รับ นับตั้งแต่วันนั้นมาเหล่าศิษย์ต่างพากันนำผ้าประดับที่แอบขโมยมามอบให้อาจารย์ มีเพียงพระโพธิสัตว์เท่านั้นที่ไม่มีผ้าอะไรมามอบให้ แต่อาจารย์กลับเลื่อมใสในตัวเขามากและยกลูกสาวให้ ด้วยเหตุว่าความลับไม่มีในโลก

#สีลวีมังสนชาดก #ขันติวรรณนชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระราชาผู้พรั่งพร้อมไปด้วยราชบริวารได้เสด็จเลียบพระนคร เมื่อได้ทอดพระเนตรเห็นฤๅษีก็ทรงจำได้ จึงทรงพระดำริว่า “ฤๅษีตนนี้คงปรารถนาจะเข้ามาอยู่กับเรา เราจะตัดศีรษะเสียก่อนเพื่อไม่ให้ประกาศคุณที่ทำแก่เราให้ผู้คนได้ล่วงรู้” ครั้นทรงพระดำริอย่างนี้แล้ว จึงตรัสสั่งแก่เหล่าทหารเพื่อให้ไปจับฤๅษีนั้น โดยมัดมือไพล่หลังโบยในที่ ๔ แห่ง คือ ข้างหน้า ข้างหลัง ข้างซ้าย ข้างขวา แล้วนำไปตัดศีรษะเสีย เหล่าทหารต่างไปจับฤๅษีตนนั้นแล้วมัดโบยตีและนำไปสู่ตะแลงแกง เมื่อฤๅษีได้ถูกพระราชอาญาเช่นนั้น จึงได้กล่าวถ้อยคำ ดังนี้ “บางคนในโลกนี้กล่าวไว้ว่า ยกเอาท่อนไม้ขึ้นจากน้ำยังดีกว่ายกคนบางคนขึ้นจากน้ำ” ฤาษีตนนั้นได้กล่าววาจาเช่นนี้เรื่อยไป

#ทสัณณกชาดก #สัจจังกิรชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ณ นิคมของชาวกาสี มีพราหมณ์คนหนึ่งเป็นผู้มั่งคั่งแต่ไม่มีบุตร พระโพธิสัตว์ได้มาบังเกิดเป็นบุตร จึงตั้งชื่อว่า “โพธิกุมาร” เมื่อเติบโตขึ้นเหล่าญาติก็จัดงานวิวาหมงคลให้ แต่ทั้งสองหนุ่มสาวนั้นไม่เคยมีความฟุ้งซ่านด้วยอำนาจแห่งราคะ เมื่อบิดามารดาเสียชีวิต เขาทั้งสองได้ให้ทานเป็นมหาทาน แล้วออกบวช 

อยู่มาวันหนึ่ง พระราชาเสด็จไปยังอุทยาน ได้ทอดพระเนตรเห็นนางปริพาชิกา เกิดมีใจปฏิพัทธ์ พระองค์ทรงสะท้านด้วยอำนาจแห่งราคะ ไม่อาจจะห้ามใจของตนได้ จึงนำนางผู้ร้องไห้คร่ำครวญไปยังพระราชวัง นางเอาแต่พรรณนาโทษของยศและคุณของการบรรพชา จึงทรงดำริว่า นางผู้นี้มีศีล ไม่ปรารถนาในลาภยศ แม้แต่ดาบสนั้น เมื่อตนพานางมา ก็มิได้มีความโกรธชัง เหตุเพราะพระโพธิสัตว์ดาบส ทรงสละสิ่งที่ตนรัก เพื่อสิ่งที่ตนรักยิ่ง

#อกิตติชาดก #จุลลโพธิชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระผู้มีพระภาคตรัสเล่าอดีตชาติของพระองค์ เมื่อครั้งเป็นโชติปาลมาณพ ซึ่งมีชาติกำเนิดเป็นพราหมณ์ และสหายรักชื่อฆฏิการะ นายช่างปั้นหม้อ ผู้เป็นอริยสาวกในพระศาสนาของพระพุทธเจ้าพระนามว่า กัสสปะ

วันหนึ่งฆฏิการะชวนโชติปาลมาณพเดินทางเพื่อไปเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า เขาชวนอยู่หลายครั้งสหายรักก็ไม่ยอมไป กลับกล่าวคำดูหมิ่นว่า “จะมีประโยชน์อะไรด้วยการเห็นพระสมณะศีรษะโล้นองค์นั้น” จนในที่สุดนายช่างปั้นหม้อซึ่งมีชาติกำเนิดต่ำกว่าถึงกับจับมวยผมของโชติปาลมาณพ เขาจึงเฉลียวใจขึ้นว่า การที่เพื่อนทำความพยายามชักชวนนั้น ก็เพื่อจะชวนไปยังสำนักพระผู้มีพระภาคเจ้าคงต้องมีอะไรสักอย่างเป็นแน่ การชักชวนของสหายในครั้งนี้ทำให้เขามีโอกาสได้ฟังธรรมเทศนาจากพระกัสสปสัมมาสัมพุทธเจ้า เมื่อได้ฟังจบเขาก็ตัดสินใจออกบวช หากแต่วิบากกรรมที่เคยกล่าวคำดูหมิ่นต่อพระพุทธเจ้าในครั้งนั้น ส่งผลทำให้ในพระชาติสุดท้ายของพระองค์ต้องบำเพ็ญทุกรกิริยา

#ฆฏิการสูตร #นฬปานชาดก 

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าจะเสด็จไปรับภัตตาหารยังบ้านของอนาถบิณฑิกเศรษฐี เหล่าพระมหาสาวกผู้มีอภิญญาสามารถเหาะเหินเดินอากาศได้ต่างเหาะเหินบนอากาศเพื่อติดตามพระพุทธองค์ ขณะนั้นพญานาคชื่อนันโทปนันทะกำลังเสวยทิพยสมบัติด้วยความสำราญใจ ครั้นเห็นพระผู้มีพระภาคเจ้าและเหล่าพระมหาสาวกจำนวนมากเหาะมา ก็เกิดความโกรธขึ้นในใจตามประสาผู้มีมิจฉาทิฏฐิ จึงแปลงกายให้ตัวใหญ่ขึ้น เอาหางรัดเขาพระสุเนรุ ใช้พังพานปิดภพดาวดึงส์และบันดาลให้เกิดหมอกควันตลบไปทั่วพิภพเพื่อให้เหล่าสาวกไม่สามารถเดินทางต่อไปได้ เพียงเพราะทิฏฐิที่หลงผิด

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์เกิดในสกุลพราหมณ์ ครั้นมารดาบิดาล่วงลับไป ก็บวชเป็นฤๅษีพำนักอยู่ในป่าหิมพานต์ วันหนึ่งดาบสเดินทางเข้าสู่พระนคร พระราชาทรงทอดพระเนตรเห็น เกิดเลื่อมใสในอิริยาบถ ทรงรับสั่งให้อำมาตย์ไปนิมนต์ดาบสนั้นมาและสั่งให้สร้างบรรณศาลาถวาย พระราชาทรงมีพระโอรสพระนามว่า ทุฏฐกุมาร เป็นผู้มีนิสัยดุร้าย พระราชาไม่สามารถจะฝึกหัดอบรมได้ ทรงมอบพระกุมารให้ดาบสโพธิสัตว์ฝึกฝน ดาบสจึงชวนพระกุมารเที่ยวไปในอุทยานเห็นหน่อต้นสะเดาต้นหนึ่ง จึงกล่าวว่า กุมาร เธอจงเคี้ยวกินใบของหน่อสะเดานี้แล้วทราบรสไว้เถิด พระกุมารทรงเคี้ยวใบสะเดาใบหนึ่ง เมื่อดาบสถามถึงรสชาติ กุมารกล่าวว่า ต้นไม้นี้เปรียบเสมือนยาพิษชนิดร้ายแรง ถ้าเจริญเติบโตขึ้นคงฆ่ามนุษย์เสียเป็นอันมาก พลางทรงถอนหน่อสะเดานั้นแล้วขยี้จนแหลก พระโพธิสัตว์จึงกล่าวว่า หน่อสะเดานี้ มันขมถึงเพียงนี้ เมื่อมันโตจักเป็นอย่างไร อาศัยมันแล้วจะมีความเจริญมาแต่ไหน แล้วถอนขยี้ทิ้งไป เธอปฏิบัติในหน่อสะเดานี้ฉันใด แม้ชาวแว่นแคว้นของเธอก็คงทำกับเธอฉันนั้น ด้วยเหตุว่าพระกุมารนี้ยังเป็นเด็กอยู่ทีเดียว ยังดุร้ายอย่างนี้ จักถอดถอนเสียเหมือนหน่อสะเดา แล้วทำการขับไล่ออกไปเสียจากนคร เพราะฉะนั้นเธอจงละเว้นความเป็นผู้ตนเปรียบเหมือนต้นสะเดาเสีย จงถึงพร้อมด้วยความอดทน ความเมตตาและความเอื้อเฟื้อ ตั้งแต่บัดนี้ไปเถิด

#เอกปัณณชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตผู้ครองนครพาราณสี ทรงส่งพระโอรสไปเรียนศิลปะยังเมืองตักศิลา พรหมทัตตกุมารตั้งใจศึกษาเล่าเรียนในศิลปะทุกแขนงวิชา อยู่มาวันหนึ่งขณะที่ไปอาบน้ำ ในบริเวณนั้นมีหญิงชรานั่งขัดสีเมล็ดงาแล้วนำมาแผ่ตากไว้และคอยนั่งเฝ้าดูอยู่ใกล้ ๆ เมื่อพระกุมารเห็นเมล็ดงาเหล่านั้นก็อยากจะเสวย จึงหยิบเมล็ดงามาหนึ่งกำมือเคี้ยวเสวยโดยมิได้ขอ ฝ่ายหญิงชรานั้นเห็นอยู่ก็คิดว่าหนุ่มคนนี้คงอยากจะกินจึงนิ่งเฉยเสียมิได้ตำหนิหรือว่ากล่าวแต่ประการใด หากแต่พระกุมารก็ทรงทำเช่นนี้เรื่อยมา หญิงชราจึงเดินทางไปหาท่านอาจารย์บอกเล่าเหตุการณ์ให้ฟัง เมื่ออาจารย์ได้ฟังแล้วจึงลงโทษพรหมทัตตกุมารด้วยการเฆื่ยน หากแต่การลงโทษในครั้งนึ้มาจากความรัก

#ติลมุฏฐิชาดก #ทัททรชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลพราหมณ์ ครั้นเจริญวัยสำเร็จวิชาเป็นอาจารย์ทิศาปาโมกข์ สอนมนต์แก่มาณพทั้งหลาย เมื่อเรียนจบเหล่ามาณพเกิดความทะนงว่าตนรู้เท่าอาจารย์ จึงดูหมิ่นในอาจารย์ของตน โดยกล่าวประสงค์จะดูหมิ่นอาจารย์จึงพูดว่า ต้นไม้นี้ไม่มีแก่น อาจารย์จึงได้สอบถามคำถามแก่มาณพทั้งหลายว่า กาลย่อมกินสัตว์ทั้งปวงกับทั้งตัวเองด้วย ก็ผู้ใดกินกาล หากแต่เหล่ามาณพกลับไม่สามารถตอบคำถามได้ว่าใครกันคือผู้ที่สามารถกินกาลเวลาได้

#มูลปริยายชาดก

#ติรีติวัจฉชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์ได้เกิดเป็นราชกุมารของพระราชาผู้ครองเมืองพาราณสี เมื่อมีอายุได้ 7 ขวบ พระบิดาก็สวรรคต เหล่าอำมาตย์ต่างเห็นว่าราชาองค์น้อยยังไม่สามารถปกครองเมืองได้ จึงพากันทดสอบภูมิปัญญาและได้ทราบถึงอัจฉริยะของพระกุมารจึงได้อภิเษกให้ขึ้นครองราชย์ตั้งแต่บัดนั้น

       ส่วนทาสผู้เคยรับใช้พระราชาองค์ก่อนเช่นนายคามณิจันท์ เมื่อสิ้นรัชกาลของพระองค์แล้ว เขาได้ปลีกตัวออกไปประกอบอาชีพกสิกรรมที่หมู่บ้านแห่งหนึ่ง เขานั้นไม่มีโคในการทำนาจึงได้ไปยืมโคจากเพื่อนบ้านเพื่อมาไถนา ตกเย็นจึงได้นำโคไปคืน เห็นเจ้าของโคกำลังนั่งกินข้าวอยู่ก็เกิดความเกรงใจจึงปล่อยโคเข้าคอกไป ตกดึกมีโจรมาลักโคเหล่านั้นไปหมด เจ้าของโคถึงแม้รู้อยู่ว่าโคถูกขโมยไปก็ไปทวงโคกับนายคามณีจันท์พร้อมกับปรับสินไหมและนำความไปแจ้งยังเมืองหลวง เหตุเพราะต้องการหาผู้รับผิดในครั้งนี้

#คามณิจันทชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในนครพาราณสี พระโพธิสัตว์เกิดเป็นโอรสของพระองค์ เมื่อพระชนกล่วงลับไปแล้ว พระโพธิสัตว์ได้ดำรงอยู่ในราชสมบัติและเสวยโภชนะอันบริสุทธิ์ ด้วยเหตุนั้น พระองค์จึงมีพระนามว่า พระเจ้าโภชนสุทธิกราช พระองค์เสวยกระยาหารอย่างสิ้นเปลือง เมื่อเสวยมีพระประสงค์ให้มหาชนได้เห็นวิธีการเสวยของพระองค์ จึงให้สร้างรัตนมณฑปที่ประตูพระราชวัง วันหนึ่งมีบุรุษโลเลได้เห็นวิธีเสวยกระยาหารของพระราชา จึงอยากจะบริโภคอาหารนั้น ได้คิดอุบายขึ้นว่า เขาเป็นทูตและไปเข้าเฝ้าพระราชา ด้วยความหิวโหยเขาได้คว้าก้อนข้าวจากภาชนะทองของพระราชาใส่ปาก พระองค์จึงตรัสถามว่า เจ้าเป็นทูตของใคร เขาได้ตอบกลับไปว่า ข้าพระองค์เป็นทูตของตัณหา ด้วยเหตุนี้ตัณหาจึงบังคับส่งมา

#ทูตชาดก #จักกวากชาดก #วัฑฒกีสูกรชาดก #ตัจฉกสูกรชาดก #เอกปทชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มีกษัตริย์ทรงพระนามว่าพระเจ้ากาลิงคราช ครั้งนั้นพระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นปุโรหิตชื่อภารทวาชะ เมื่อพระราชาขึ้นครองราชย์พระองค์ทรงช้างเผือกเพื่อเหาะไปหาพระชนกและพระชนนีในป่า เมื่อไปถึงมณฑลต้นศรีมหาโพธิที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ ช้างพระที่นั่งไม่สามารถเหาะผ่านมณฑลนั้นได้ ปุโรหิตเห็นดังนั้นก็สงสัยว่าไม่มีสิ่งกีดขวางใด ๆ ในอากาศ เหตุใดช้างจึงไม่สามารถผ่านไปได้ จึงลงไปสำรวจดูก็เห็นโพธิมณฑลอันเป็นที่ตรัสรู้ของพระพุทธองค์ จึงเข้าใจว่าชนทั้งหลายแม้แต่ท้าวสักกเทวราชก็ไม่สามารถเหาะเหนือโพธิมณฑลได้ พระราชามีประสงค์จะพิสูจน์ถ้อยคำของปุโรหิต พระองค์ทรงเสด็จลงจากอากาศและทอดพระเนตรเห็นโพธิมณฑล ทรงสรรเสริญปุโรหิตว่าเป็นผู้รู้ผู้เห็นเหตุทั้งปวง แต่ปุโรหิตทูลว่าตนเป็นผู้รู้เหตุทั้งปวงเพราะอาคม แต่พระพุทธองค์ตรัสรู้เหตุทั้งปวงด้วยพระสัพพัญญุตญาณ

#กาลิงคโพธิชาดก #คุณชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในพระนครพาราณสี เป็นผู้ไม่มีพระโอรสจึงปรารถนาเพื่อให้ได้บุตร เมื่อกาลล่วงไปพระโพธิสัตว์จึงจุติจากพรหมโลกบังเกิดในพระครรภ์ของพระอัครมเหสี เมื่อพระโพธิสัตว์นั้นประสูติมีเพียงบุรุษที่สามารถอุ้มดูแลได้เท่านั้น พระกุมารไม่ปรารถนาบริโภคกาม แม้ราชสมบัติก็ไม่ปรารถนา พระบิดาจึงจัดส่งหญิงนักฟ้อนสาวสวย ซึ่งเป็นผู้ฉลาดในการเล้าโลมบุรุษให้ตกอยู่ในอำนาจของตน คอยบรรเลงเพลงขับกล่อมพระกุมาร ไม่นานนักพระองค์ทรงหลงใหลในตัวหญิงสาว จึงทำให้พระองค์ประสบกับภัยต้องถูกขับออกจากเมืองด้วยอำนาจแห่งกาม

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในกรุงราชคฤห์มีพราหมณ์ชื่ออุปสาฬหกะ พราหมณ์นั้นได้บอกกับบุตรว่า เมื่อพ่อจบชีวิตลงอย่าเอาศพพ่อไปเผาปะปนกับคนอื่น พราหมณ์ และบุตรจึงออกเดินทางแสวงหาดินแดนแห่งนั้น ทั้งสองได้พบกับพระโพธิสัตว์ เมื่อโพธิสัตว์ได้ฟังบุตรของพราหมณ์กล่าวว่า ระหว่างภูเขาสามลูกนี้แหละ เป็นที่ไม่ปะปน จึงกล่าวแก่บุตรของพราหมณ์ว่า ในที่นี้แหละบิดาของเจ้าถูกเผาในระหว่างภูเขานี้มาแล้วถึงหมื่นสี่พันชาติ อันที่จริง สถานที่ที่ไม่ถูกเผาก็ดี สถานที่ที่ไม่ใช่ป่าช้าก็ดี สถานที่ที่ศีรษะไม่ทอดลงก็ดี ไม่อาจหาได้ในแผ่นดินนี้

#อุปสาฬหกชาดก #มหาปนาทชาดก #สุรุจิชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ปุโรหิตแห่งเมืองพาราณสีเป็นผู้ชำนาญในมนต์วิเศษ คือ มนต์กลับใจให้หลง วันหนึ่งเจ้าสุนัขจิ้งจอก ได้ยินปุโรหิตท่องมนต์จึงจำมนต์ได้ และนำไปร่ายมนต์ให้ราชสีห์ ช้าง และสัตว์ทั้งหลายให้ตกอยู่ใต้อำนาจของตน

ด้วยความโลภ และหลงในอำนาจ สุนัขจิ้งจอกคิดจะชิงสมบัติจากพระราชา โดยร่ายมนต์ให้ราชสีห์เปล่งสีหนาทจนชาวเมืองทนเสียงไม่ไหว และสิ้นชีวิต ฝ่ายปุโรหิตจึงออกอุบายให้ชาวเมืองนำแป้งมาอุดหู เมื่อราชสีห์เปล่งสีหนาท ชาวเมืองต่างก็ไม่ได้ยิน แต่เหล่าบริวารของสุนัขจิ้งจอกต่างตกใจกลัว และแตกตื่นวิ่งหนี ทำให้สุนัขจิ้งจอกตกจากหลังช้างในที่สุด

#สัพพทาฐิชาดก #ถุสชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในพระนครพาราณสี พระโพธิสัตว์บังเกิดเป็นรุกขเทวดาอยู่ในป่า วันหนึ่งในฤดูฝน เกิดฝนตกหนักตลอด 7 สัปดาห์ มีลิงเล็กหน้าแดงตัวหนึ่งหลบฝนอยู่ในซอกเขา ส่วนเจ้าลิงใหญ่หน้าดํานั่นเปียกฝนหนาวเหน็บ มันมองเห็นลิงเล็กนั่งหลบฝนอยู่จึงอยากเข้าไปนั่งแทนที่ เจ้าลิงใหญ่แกล้งทำเป็นท้องย้อยยานแสดงอาการอิ่มเหลือล้น ไปยืนอยู่ข้างหน้าลิงเล็กนั้น และกล่าวคำลวง ฝ่ายเจ้าลิงเล็กได้ฟังจึงหลงเชื่อคำลวงของเจ้าลิงใหญ่หน้าดำ จนตนนั้นต้องเดือดร้อนในภายหลัง 

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ครั้งอดีตกาล มีอาจารย์ช่างไม้คนหนึ่ง และลูกศิษย์ ได้เข้ายึดครองเมืองทำการอภิเษกตนขึ้นเป็นราชาพระนามว่า พระเจ้ากัฏฐวาหนะ แม้นครนั้นก็ได้ชื่อว่ากัฏฐวาหนนคร พระราชาทรงดำรงตนอยู่ในธรรม และสงเคราะห์เหล่าศิษย์ด้วยสังคหวัตถุ 4 จึงเป็นแคว้นที่มีความมั่งคั่งสมบูรณ์ อยู่มาวันหนึ่ง เหล่าพ่อค้าจากกรุงพาราณสีเดินทางมาค้าขาย เมื่อพระราชาทราบจึงพระราชทานเสบียงแก่พ่อค้าเหล่านั้น เหล่าพ่อค้ากลับไปยังกรุงพาราณสีได้กราบทูลให้พระราชาของตนทราบ ทั้งสองเมืองจึงเป็นมิตรที่ดีต่อกันเรื่อยมา ในสมัยนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่า “กัสสปะ” ประทับอยู่ ณ กรุงพาราณสี พระเจ้าพาราณสีทรงดำริว่าสิ่งอื่นจะสูงสุดยิ่งกว่าพระรัตนตรัยไม่มี เราจะส่งข่าวแก่สหายของเรา พระราชากัฏฐวาหนะได้ทรงทราบความว่าสหายของท่านทรงส่งรัตนบรรณาการ ซึ่งหาได้ยากยิ่งตลอดแสนกัป พระองค์ทรงได้ฟังสิ่งที่ไม่เคยฟังว่าพระพุทธเจ้าทรงอุบัติแล้วในโลกดังนี้ ทรงดำริว่าควรจะไปเฝ้าพระพุทธเจ้าและฟังพระธรรม จึงออกเดินทางไปยังนครพาราณสี เมื่อยังไปไม่ถึงที่หมายพระผู้มีพระภาคเจ้าปรินิพพานเสียแล้ว ต่างพากันร้องไห้คร่ำครวญ จึงกล่าวถามว่าพระโอวาทที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงประทานไว้ยังมีอยู่หรือไม่ พระสาวกกล่าวว่า มีอยู่อุบาสก “คือ พึงตั้งอยู่ในพระรัตนตรัย พึงสมาทานศีล 5 พึงเข้าอยู่จำอุโบสถประกอบด้วยองค์ 8 พึงให้ทาน และพึงปฏิบัติธรรม”

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระราชาผู้ปกครองเมืองพาราณสี มีพระโอรส 100 พระองค์ ในบรรดาพระโอรสทั้งหมดมีพระโอรสองค์สุดท้อง สังวรกุมาร เพียงพระองค์เดียวที่ทรงยึดเหนี่ยวผูกน้ำใจฝูงชนไว้ ทรงเป็นที่รักของคนทั้งปวง เมื่อพระเจ้ากรุงพาราณสีทรงประชวรหนัก เหล่าอำมาตย์ต่างเห็นตรงกันให้พระเจ้าสังวรมหาราชขึ้นครองราชย์ และทรงปกครองบ้านเมืองโดยธรรม ประชาชนล้วนอยู่ดีมีสุขกันทั่วหน้า แต่พระกุมารทั้ง 99 พระองค์ต่างไม่พอใจ จึงได้ส่งสารให้คืนราชสมบัติไม่เช่นนั้นทุกพระองค์จะพากันยกทัพมาล้อมพระนครไว้ พระเจ้าสังวรมหาราชทรงวิตกกังวลแต่ในที่สุดก็หาทางแก้ไขได้ เหตุเพราะพระองค์ทรงฟังคำแนะนำของบัณฑิต

#สังวรชาดก #สังกิจจชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี มีโอรสชื่อ พรหมทัตกุมาร พระเจ้าพรหมทัตเกิดความระแวงพระทัย จึงเนรเทศโอรสออกจากพระนคร  พรหมทัตกุมารทรงพาพระเทวีพระนามว่า อสิตาภู เข้าไปสู่ป่า พำนักอยู่ ณ บรรณศาลา วันหนึ่งพรหมทัตกุมารนั้นเห็นนางกินรี เกิดจิตปฏิพัทธ์ คิดจะเอานางกินรีนี้เป็นชายา จึงติดตามรอยเท้านางกินรีนั้นไป มิได้คำนึงถึงพระนางอสิตาภู เมื่อพระนางเห็นพรหมทัตกุมารตามนางกินรีไป ทรงดำริว่า พรหมทัตกุมารนี้มิได้คำนึงถึงเรา จึงมีพระทัยคลายรักจากพระสวามี และเดินทางเข้าไปพบพระโพธิสัตว์ เรียนบริกรรมกสิณ เมื่อนางเพ่งกสิณ ยังอภิญญาและสมาบัติให้เกิดขึ้นแก่พระนาง เมื่อพรหมทัตกุมารติดตามนางกินรีไป เที่ยวหาก็มิได้พบ หมดหวังจึงกลับมุ่งหน้ามาสู่บรรณศาลา หากแต่พระนางอสิตาภู มิได้มีจิตปฏิพัทธ์อีกต่อไป

#อสิตาภุชาดก   #สังกัปปราคชาดก   #วัจฉนขชาดก   #ขุรัปปชาดก   #ปลายิชาดก   #ทุติยปลายิชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์ได้เกิดในตระกลูพ่อค้าขายข้าว อยู่มาวันหนึ่งมีหมองูจูงลิงตัวน้อย และถือกระบอกใส่งูมาด้วย ชายผู้นั้นนำลิงผูกไว้ ก่อนที่เขาจะนำงูเที่ยวออกตระเวณเล่นมหรสพในนครพาราณสี ซึ่งตลอดเวลาหมองูเมาสุราไม่ได้สนใจเจ้าลิงน้อยเลย จนพ่อค้าขายข้าวรู้สึกสงสารจึงได้ให้อาหารแก่ลิงตัวนั้นอยู่เป็นประจำ เมื่อหมองูเดินทางกลับมาหาลิงที่ตนผูกเอาไว้ ด้วยความรำคาญใจจึงหยิบไม้ขึ้นมาตีเจ้าลิงอย่างเต็มแรง ท่าที่ดุร้ายของหมองูส่งผลให้เจ้าลิงน้อยเงียบลงในทันที ในวันต่อมาเขาจูงลิงน้อยไปยังอุทยาน ก่อนจะผูกไว้กับต้นไม้แล้วหลับไป ระหว่างนั้นเจ้าลิงแก้เชือกที่ผูกไว้กับคอแล้วปีนขึ้นไปบนต้นมะม่วง และหยิบผลกินอย่างสบายใจ หมองูอยากกินมะม่วงบ้าง เฝ้าอ้อนวอนเจ้าลิง แต่ลิงน้อยไม่สนใจหมองูอีกต่อไป เหตุเพราะหมองูผู้นี้ไม่มีความดีให้ตาตรึงใจ

#อหิตุณฑิกชาดก #สาลกชาดก #อุปาหนชาดก #คุณชาดก #มหาอัสสาโรหชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์เสวยราชสมบัติในกรุงพาราณสี วันหนึ่งประพาสอุทยานเสด็จไปถึงฝั่งสระโบกขรณี เหล่าพนักงานฟ้อนรำขับร้องถวาย ปลาและเต่าทั้งหลายที่สระโบกขรณี ต่างก็มารวมกันเพราะได้ยินเสียงขับร้อง ต่างว่ายน้ำตามพระราชาไป พระองค์ทอดพระเนตรเห็นฝูงปลา จึงสั่งให้เจ้าหน้าที่หุงข้าวสารเพื่อมาเป็นอาหารแก่ปลาทั้งหลาย และให้ตีกลองเวลาให้อาหาร เมื่อพวกปลามารวมกันตามเสียงกลองแล้วจึงให้อาหาร ในขณะที่ฝูงปลามารวมกันกินอาหารอยู่นั้น มีจระเข้ตัวหนึ่งว่ายมากินปลาทั้งฝูง พระราชาจึงสั่งให้เอาชะนักแทงจระเข้ที่เข้ามากินปลา ชะนักนั้นเสียบติดหลังจระเข้ ทำให้ได้รับทุกขเวทนาอย่างมาก เหตุเพราะความโลภในลาภอันเบียนเบียดผู้อื่น

#วิกัณณกชาดก #วินีลกชาดก #อุทยชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติในพระนครพาราณสี พระโพธิสัตว์บังเกิดเป็นคฤหบดีผู้มั่งคั่งมีทรัพย์สินมาก และสร้างศาลาทานขึ้นถึง 6 แห่ง แม้บุตรของเศรษฐีนั้นก็ให้ทานเหมือนบิดา ส่วนบุตรชายคนที่ 6 มีนามว่า มัจฉริยโกสิยะ มีทรัพย์สมบัติมากมายแต่เศรษฐีมัจฉริยโกสิยะนั้นเป็นคนตระหนี่ จึงให้รื้อโรงทานที่บิดาสร้างขึ้นเสีย เหล่ายาจกต่างขอร้องเศรษฐี ขอท่านเศรษฐีจงอย่ากระทำทานวงศ์แห่งบิดา และปู่ของตนให้ฉิบหายเสียเลยโปรดให้ทานเถิด มหาชนต่างก็พากันติเตียน ส่วนเศรษฐีนั้นตั้งคนคอยรักษาเพื่อคอยห้ามยาจกผู้มาที่ประตูเรือน นับแต่นั้นมา เขาก็รวบรวมทรัพย์ ไม่บริโภคด้วยตนเอง ทั้งไม่ให้บุตร และภรรยาบริโภคอีกด้วย เหตุเพราะความตระหนี่ถี่เหนียวแห่งตน

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

     พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลพ่อค้าตระกูลหนึ่ง เดินทางค้าขายด้วยเกวียนห้าร้อยเล่ม ครั้งเมื่อต้องเดินทางค้าขายผ่านทะเลทรายอันร้อนระอุ และกันดาร แต่ก็หาย่อท้อไม่ คิดวางแผนเพื่อเดินทางให้ข้ามผ่านทางอันกันดารนี้ จึงพักผ่อนในกลางวัน แล้วออกเดินทางในเวลากลางคืน มีต้นหนคอยดูดาวนำทาง แต่ต้นหนเผลอหลับไป กองคาราวานจึงหลงทางกลับไปยังทางเดิม บริวารทั้งหลายเกิดความท้อแท้สิ้นหวัง แต่นายสัตถวาหะผู้เป็นพ่อค้าไม่ย่อท้อ ออกหาแหล่งน้ำเพื่อใช้ดื่มกินจนพบ พาบริวารรอดตายมาได้และค้าขายได้กำไรอย่างงดงามด้วยความเพียรพยายาม

#วัณณุปถชาดก #อปัณณกชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลพราหมณ์ หลังจากเรียนจบศิลปวิทยาได้ออกบวชเป็นฤาษีบำเพ็ญเพียรอยู่ในป่า วันหนึ่งได้สัญจรไปที่ชายแดนหมู่บ้านหนึ่ง ชาวบ้านได้สร้างอาศรมถวายจึงได้อาศัยอยู่ที่นั้นเรื่อยมา ในหมู่บ้านมีนายพรานนกคนหนึ่ง เลี้ยงนกกระทาไว้เพื่อเป็นนกต่อ ทุกวันเขาจะพานกกระทาเข้าไปในป่าอาศัยเสียงร้อง เพื่อจับเหล่านกกระทาซึ่งพากันมาเพราะเสียงของนกกระทาต่อตัวนั้น นกกระทาจึงคิดว่าได้ทำให้นกตัวอื่นตายไปเป็นจำนวนมาก เป็นบาปกรรมของตน หากแต่เจ้านกนั้นไม่ได้มีเจตนากระทำเช่นนั้น พระโพธิสัตว์จึงกล่าวแก่นกกระทาว่า บาปกรรมย่อมไม่แปดเปื้อนผู้มีใจบริสุทธิ์ ผู้ไม่ขวนขวายกระทำบาปกรรม เหตุเพราะสำคัญที่ตั้งเจตนา

#ติตติรชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

               ในสมัยพระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์ได้ถือกำเนิดในตระกูลเศรษฐี เมื่อพ่อและแม่ได้จากไป ผู้เป็นพี่ชายจึงรับช่วงต่อกิจการทั้งหมด และคอยดูแลน้องชายเป็นอย่างดี เมื่อพี่ชายได้เสียชีวิตลงจากอาการป่วย เหล่าญาติที่ทราบข่าวต่างพากันร้องไห้คร่ำครวญดังระงมไปทั่ว  ด้านพระโพธิสัตว์กลับยืนนิ่ง ญาติ ๆ ต่างกล่าวติเตียนอย่างเดือดดาล เมื่อพระโพธิสัตว์ได้ฟังคำของญาติ จึงกล่าวว่า "ท่านทั้งหลายไม่รู้จักโลกธรรม 8 ประการ เพราะความที่ตนเป็นคนบอดเขลา จึงพากันร้องไห้ว่า พี่ชายของเราตาย แม้เราเองก็จักตาย เพราะเหตุไรท่านทั้งหลายจึงไม่ร้องไห้ถึงเราบ้างว่า ผู้นี้ก็จักตาย แม้ท่านทั้งหลายก็จักตาย เพราะเหตุไรจึงไม่ร้องให้ถึงตนเองบ้างว่า แม้เราทั้งหลายก็จักตาย ๆ สังขารทั้งปวงย่อมเป็นของไม่เที่ยง แม้สังขารอย่างหนึ่งซึ่งสามารถดำรงอยู่ตามสภาวะนั้นนั่นแหละย่อมไม่มี ท่านทั้งหลายเป็นผู้บอดเขลา ไม่รู้จักโลกธรรม 8 ประการจึงพากันร้องไห้ เพราะความไม่รู้ เราจักร้องไห้เพื่ออะไรกัน.”

#ปัญจุโปสถิกชาดก #มตโรทนชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในอดีตกาล ครั้งพระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติ ณ พระนครพาราณสี พระโพธิสัตว์บังเกิดในกำเนิดละมั่งอาศัยอยู่ในป่า พระราชาทรงพอพระหฤทัยในการล่าเนื้อทรงเห็นตัวละมั่งตัวหนึ่ง และหมายมั่นที่จะล่าเอาให้ได้ ทรงวิ่งติดตามไปถึงในป่า ณ หนทางที่ละมั่งวิ่งไป มีบ่อลึกเป็นเหว ในบ่อนั้นมีน้ำ และหญ้าคลุมปกปิดมิดชิด พระเจ้าพรหมทัตไม่ทราบว่ามีบ่อลึกอยู่ข้างหน้า พระองค์วิ่งมาอย่างเร็วไม่ทันได้หลบจึงตกลงไปในหลุมนั้น หากแต่ละมั่งผู้มีจิตอารีกลับช่วยพระองค์ให้พ้นภัย แม้พระองค์นั้นคือผู้ล่าที่ต้องการชีวิตของตน

#สรภชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

เมื่อพระโพธิสัตว์เป็นพราหมณ์ชื่อว่าสังขะ เป็นผู้มั่งคั่ง และมีโภคทรัพย์มาก จึงได้สร้างโรงทาน 6 แห่ง รวมถึงการสละทรัพย์วันละ 6 แสนให้ทานแก่คนกำพร้าและคนเดินทางทุกวัน ในขณะที่ทรัพย์ยังไม่สิ้นไป จึงวางแผนที่จะเดินเรือไปค้าขายที่สุวรรณภูมิ

ในระหว่างนั้นได้พบพระปัจเจกพุทธเจ้า จึงคิดยินดีว่าบุญเขตนี้มาถึงตนผู้ต้องการบุญแล้ว และได้ถวายร่มและรองเท้าแก่พระปัจเจกพุทธเจ้า

เมื่อสังขพราหมณ์กำลังเดินเรืออยู่กลางมหาสมุทร ก็พบกับภัยพิบัติทำให้เรือแตก แต่ด้วยอานิสงส์แห่งการถวายทานแด่พระปัจเจกพุทธเจ้า จึงทำให้ปลอดภัยจากภัยพิบัตินั้นได้

#สังขชาดก #อยกูฏชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

        เมื่อครั้ง พระโพธิสัตว์บังเกิดในตระกูลพราหมณ์ เจริญวัยแล้ว บิดามารดาได้ทำการมงคลสมรสให้แก่พระโพธิสัตว์ และนางสัมมิลลหา แม้คนทั้งสองจะนอนอยู่บนที่นอนเดียวกันก็เหมือนพรหม 2 องค์อยู่ในที่เดียวกัน เมื่อกาลล่วงมาบิดามารดาได้ทำกาลกิริยาตายลง พระโพธิสัตว์นั้นกระทำการฌาปนกิจสรีระของบิดามารดาแล้ว คนทั้งสองนั้นจึงสละทรัพย์ทั้งหมดเข้าไปยังหิมวันตประเทศเพื่อบวชเป็นฤาษี วันหนึ่งนางปริพาชิกาเกิดอาพาธ และอ่อนกำลังลง พระโพธิสัตว์ได้พยุงนางนำไปยังประตูพระนคร แล้วให้นอนบนแผ่นกระดาน ณ ศาลาหลังหนึ่ง นางได้ทำกาลกิริยาตายไป พระโพธิสัตว์เที่ยวภิกขาแล้วกลับมารู้ว่านางตายจึงดำริว่า “สิ่งที่มีอันจะแตกไปเป็นธรรมดา ย่อมแตกไป สังขารทั้งปวงไม่เที่ยงหนอ”

#อนนุโสจิยชาดก #เสคคุชาดก #ปัณณิกชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

เมื่อพระโพธิสัตว์เกิดเป็นนกพิราบ ห้อมล้อมด้วยนกพิราบบริวารจำนวนมาก พากันอาศัยอยู่ในถ้ำ มีชฎิลโกงคนหนึ่งได้มาอาศัยอยู่ใกล้ที่อยู่ของนกพิราบ ฝ่ายพระโพธิสัตว์นกพิราบเห็นชฎิลผู้นั้นก็เข้าไปทำการไหว้แล้วปฏิสันถาร ในวันหนึ่ง ชาวบ้านได้ปรุงเนื้อนกพิราบถวายชฎิลโกงนั้น เขาติดใจด้วยตัณหาความอยากในรสแห่งเนื้อของนกพิราบ จึงคิดว่านกพิราบจำนวนมากมายังอาศรมบทของเรา เราจะฆ่านกพิราบเหล่านั้นเพื่อกินเนื้อ ชฎิลผู้ทรงศีลแต่กลับมีจิตคิดเบียดเบียน คิดหากลวิธีต่าง ๆ เพื่อประทุษร้ายผู้อื่น เหตุเพราะกิเลสบังใจ

 #โรมชาดก #มูสิกชาดก #สันธิเภทชาดก 

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในนครพาราณสี พระโพธิสัตว์เกิดเป็นนก มีฝูงนกห้อมล้อมมากมาย โดยอาศัยอยู่ที่เกาะกลางมหาสมุทร เมื่อพ่อค้าชาวกาสิกรัฐพากันแล่นเรือมายังมหาสมุทร โดยเอากาบอกทิศติดเรือไปด้วย เมื่อเรือแตกกลางมหาสมุทรเจ้ากาบอกทิศบินไปถึงเกาะที่ฝูงนกอาศัยอยู่ กาเจ้าเล่ห์คิดว่าจักทำการโกหกแล้วกินไข่ และลูกอ่อนของนกฝูงนี้ มันจึงรีบบินร่อนลงแล้วยืนขาเดียวอ้าปากอยู่ที่พื้นดินท่ามกลางฝูงนก นกทั้งหลายต่างถามว่าท่านเป็นใคร เจ้ากาจึงรีบโกหกไปว่าฉันเป็นผู้ประพฤติธรรม เจ้ากาแสร้งเป็นผู้มีวาจาอันอ่อนหวานหากแต่หวังประทุษร้ายต่อฝูงนกนั้น

#ธัมมัทธชชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าพรหมทัตผู้ปกครองนครพาราณสี มีอัครมเหสีผู้สวยงามชวนหลงไหลยิ่ง เมื่อถึงคราวสวามีจะต้องออกทัพไปปราบศึก นางจึงขอให้พระสวามีส่งคนมารายงานทุกข์สุขของพระองค์เป็นระยะมิให้ขาด เมื่อพระราชาเดินทัพทางไกล ก็รีบส่งม้าเร็วนำข่าวมาส่งแก่อัครมเหสีตามที่ให้สัญญาไว้ ในทุก ๆ โยชน์ที่ทัพกษัตริย์เดินทางไปก็จะมีทหารมาส่งข่าวแก่พระมเหสี 1 คน ซึ่งพระนางนั้นกลับทำการนอกใจพระราชาทุกครั้งไป ในวันที่รอรับเสด็จพระราชานั้น ปุโรหิตต้องเข้าไปตรวจตราความเรียบร้อย พระนางต้องการปุโรหิตผู้นั้น หากแต่ปุโรหิตผู้มีปัญญาจักไม่กระทำกรรมอันเลวร้ายเพียงเพราะกิเลสนำไป

#พันธนโมกขชาดก #อุทปานทูสกชาดก  

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้าทัฬหธรรมแห่งนครพาราณสี มีช้างคู่กายชื่อว่า โอฏฐิพยาธิ มีความสามารถ และรับใช้พระองค์มานาน พระองค์จึงทรงเลี้ยงดูช้างนั้นเป็นอย่างดี ไม่นานพระราชาก็เริ่มไม่สนใจในช้างตัวนี้ โอฏฐิพยาธิรู้สึกเสียใจมาก อยู่มาวันหนึ่งขณะที่มันออกจากพระนครได้พบกับท่านอำมาตย์ โอฏฐิพยาธิจึงหมอบลงแทบเท้าของท่าน ด้วยความสงสารท่านอำมาตย์จึงรับปากจะช่วยเหลืออย่างเต็มที่ ไม่นานท่านได้เข้ากราบทูลแก่พระราชา พระองค์ตรัสว่าได้ให้ช่างปั้นหม้อไปแล้ว ท่านอำมาตย์จึงทูลว่าพระราชาจะพระราชทานอะไรก็ได้ไม่ผิด แต่ไม่ควรพระราชทาน ช้างที่มีบุญคุณต่อพระองค์มหาศาลเช่นนี้ เหตุเพราะควรจะรู้คุณ

#ทัฬหธรรมชาดก #สีลวนาคชาดก #พยัคฆชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นอาจารย์ทิศาปาโมกข์ มีเหล่าลูกศิษย์ 500 คน เล่าเรียนศิลปะอยู่ในเมืองตักกสิลา แคว้นคันธาระ วันหนึ่งเหล่าลูกศิษย์พากันเข้าป่าไปหาฟืน แต่มีมานพผู้เกียจคร้านอยู่คนหนึ่ง เขาถือโอกาสที่เพื่อนๆ เข้าป่าหักฟืนไปหลับอยู่ใต้ต้นไม้ เมื่อเพื่อนๆ มัดฟืนแล้ว ก็ต่างหาบฟืนเดินผ่านไป และใช้เท้าเตะปลุกเขาเพื่อให้ตื่น เมื่อตื่นขึ้นด้วยความรีบร้อน เขาจึงปีนขึ้นต้นกุ่มเหนี่ยวกิ่งตรงหน้า ได้กิ่งไม้สดกิ่งหนึ่งก็เหนี่ยวลงมาหักเพราะนึกว่าเป็นกิ่งไม้แห้ง กิ่งไม้นั้นก็ดีดตาข้างหนึ่งของเขา เหตุเพราะความรีบร้อนในกิจที่ควรกระทำก่อนกลับทำภายหลัง จนนำโทษมาสู่ตน

#วรุณชาดก #คชกุมภชาดก #ปูฏทูสกชาดก #มหิสชาดก #รถลัฏฐิชาดก #อสังกิยชาดก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์บังเกิดในตระกูลเศรษฐี และเมื่อเจริญวัยมีครอบครัวพร้อมด้วยบุตรธิดา จึงได้สู่ขอธิดาของเศรษฐีกรุงพาราณสีให้แก่บุตรชายของตน เมื่อถึงวันที่กำหนดแล้ว ธิดาเศรษฐีได้เห็นเครื่องสักการะของโค นางจึงถามพี่เลี้ยงว่าด้วยเหตุใดจึงประดับโคตัวนี้ถึงเพียงนี้ พี่เลี้ยงจึงได้บอกไปว่าเขาเรียกโคอุสภราช นั้นคือ โคที่เป็นใหญ่กว่าโคทั้งหลาย นางจึงคิดว่าโคที่ได้รับยกย่องว่าเป็นใหญ่ จะมีโหนกที่หลัง ถ้าเช่นนั้นชายผู้เป็นใหญ่ ก็คงจะมีโหนกขึ้นกลางหลังเช่นกัน

วันหนึ่งเมื่อเห็นชายหลังค่อมจึงเข้าใจว่าชายคนนี้เป็นบุรุษผู้ยิ่งใหญ่ จึงใช้พี่เลี้ยงไปบอกเขาให้ไปรออยู่ปากทาง และลูกสาวเศรษฐีได้หนีตามชายค่อมนั้นไป เหตุเพราะด้วยรักคนผิด

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

เมื่อกาลนานมาแล้ว พระโพธิสัตว์เกิดเป็นพญาไก่ป่า มีไก่เป็นบริวารหลายร้อยตัว พากันอาศัยอยู่ในป่าลึกแห่งหนึ่ง ใกล้กันนั้นมีนางแมวตัวหนึ่งอาศัยอยู่ นางแมวป่ามันเที่ยวใช้อุบายล่อลวงจับไก่ป่ากินเป็นอาหารเกือบหมด เมื่อพญาไก่ป่าทราบว่าบริวารถูกนางแมวจับกินก็ไม่ไปใกล้บริเวณนั้น นางแมวป่าจอมมายาจึงต้องดั้นด้นมาหาพญาไก่ป่าเสียเอง มันเดินย่องเข้าไปใต้คอนไม้ที่พญาไก่ป่าจับอยู่ กล่าววาจาหว่านล้อมต่างๆ เพื่อหลอกล่อให้พญาไก่ป่าเข้ามาใกล้ หากแต่พญาไก่ป่ารู้ทันเล่ห์เหลี่ยมของมัน เมื่อมันรู้ว่าพญาไก่ป่าไม่หลงกล ก็รีบวิ่งหนีกลับไปอย่างผู้ผิดหวัง และไม่กลับไปหากินที่นั่นอีกเลย

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในกรุงพาราณสี มีชายชาวนาถากถางที่ดินเพื่อเป็นที่นาของตน ซึ่งในอดีตที่ดินแห่งนี้ เคยเป็นที่ตั้งของบ้านเศรษฐีมาก่อน ชาวนาหนุ่มได้ออกไปไถนาตามปกติของทุกวัน ขณะที่กำลังไถนาอยู่นั้นก็ไปสะดุดติดอยู่กับของแข็งท่อนหนึ่ง เขาคิดว่าเป็นรากไม้จึงเอามือขุดคุ้ยก้อนดินดู แต่กลับเป็นแท่งทองคำขนาดใหญ่ฝังอยู่ในดิน ซึ่งทองคำแท่งนี้ เศรษฐีเจ้าของบ้านคนเดิมได้ฝังซ่อนไว้ ชาวนาผู้มีปัญญาจึงคิดที่จะแบ่งแท่งทองนี้ออกเป็นสี่ส่วน ส่วนที่หนึ่ง ขายนำทรัพย์มาเลี้ยงชีพ ส่วนที่สอง เก็บไว้ยามขัดสน ส่วนที่สาม เป็นทุนค้าขาย ส่วนที่สี่ ทำบุญให้ทาน เพราะเหตุนี้แท่งทองของหนักจึงเป็นเหมือนของเบา

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในอดีตมีพระราชาพระนามว่า ธนัญชยโกรัพยะ ครองราชสมบัติในอินทปัตตนคร มีปุโรหิตชื่อสุจีรตพราหมณ์ เป็นผู้กล่าวสอนอรรถธรรมแก่พระองค์ วันหนึ่งพระองค์ทรงถามปัญหาชื่อธัมมยาคะ จึงเชิญสุจีรตพราหมณ์มาตรัสถามคาถาดังกล่าว สุจีรตพราหมณ์ไม่อาจตอบปัญหานี้ได้จึงเชิญพระองค์เสด็จไปพบราชปุโรหิตของพระเจ้าพาราณสี หากแต่ราชปุโรหิตก็ไปอาจตอบปัญหานี้แก่พระองค์ได้ พระองค์จึงถูกเชิญเสด็จไปยังนิเวศน์ของภัทรการมาณพ ปัญหานั้นก็ไม่อาจถูกถกให้หายข้องใจได้ พระราชาผู้มีธรรมทรงเสด็จจากตำบลหนึ่งสู่ตำบลหนึ่งเพียงเพราะต้องการพบบัณฑิตผู้มีปัญญา

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์ได้เกิดเป็นชายชาวนา อาศัยอยู่ในหมู่บ้านแห่งหนึ่งของกรุงพาราณสี มีพ่อค้าบรรทุกสินค้าบนหลังลาเดินทางมายังหมู่บ้านเพื่อค้าขาย พ่อค้าได้เอาหนังราชสีห์คลุมหลังลาไว้แล้วปล่อยให้ไปกินข้าวในทุ่งของชาวนา ส่วนตนเองออกขายสินค้าในหมู่บ้านนั้น เมื่อชาวนาเห็นเจ้าลากินข้าวก็ไม่กล้าเข้าไปไล่ เพราะนึกว่าเป็นราชสีห์ จึงรีบเร่งไปบอกญาติพี่น้องให้มาช่วยไล่ราชสีห์ที่ทุ่งนาของตน ชาวนาต่างพากันถืออาวุธ รัวกลอง โห่ร้องไล่ เมื่อเจ้าลาได้ยินเสียงนั้นเกิดความหวาดกลัวจึงร้องออกมาเป็นเสียงลา ชาวนาต่างได้รู้ว่าราชสีห์ที่พวกตนเกรงกลัว ที่แท้นั้นคือ ลา 

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในกาลเมื่อพระโพธิสัตว์บังเกิดในพระครรภ์อัครมเหสีของพระเจ้าพรหมทัตแห่งเมืองพาราณสี เมื่อพระบิดาสิ้นชีวิตแล้วก็ดำรงอยู่ในราชสมบัติ ปกครองเมืองด้วยทศพิธราชธรรม บำเพ็ญทาน รักษาศีลอุโบสถสม่ำเสมอ มีอำมาตย์ผู้หนึ่งก่อการประทุษร้ายขึ้นภายในพระราชวัง เหล่าข้าราชบริพารจึงกราบทูลแก่พระราชา เมื่อสืบสวนแล้วทรงดำริให้อำมาตย์นั้นไปอยู่ยังเมืองอื่น อำมาตย์ผู้นั้นด้วยความคับแค้นใจจึงเข้าร่วมกับพระราชาโจร ยกทัพมาจับพระราชาผู้มีศีลไว้ในเรือนจำ และจองจำพระองค์ด้วยโซ่ตรวน หากแต่องค์ราชากลับถือเอาประโยชน์จากสิ่งที่หาประโยชน์มิได้ในเรือนจำนั้น ยังความเร่าร้อนให้เกิดขึ้นในกายของพระราชาโจรผู้นั้น ด้วยอำนาจแห่งเมตตาภาวนา

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระเจ้ากุสราชลุ่มหลงรูปโฉมของนางประภาวดี ด้วยว่าพระนางนั้นทรงมีพระรัศมีแผ่ซ่านออกจากพระสรีระคล้ายแสงดวงอาทิตย์ หากแต่พระนางประภาวดีนั้นมิได้มีใจปรารถนาในพระเจ้ากุสราชเลย พระองค์จึงปลอมตนเป็นเจ้าพนักงานหาบกระเช้าเครื่องเสวยและเสด็จขึ้นไปยังปราสาทที่ประทับของพระนางประภาวดี แต่พระนางกลับไม่สนใจใดๆ อาหารที่พระเจ้ากุสราชปรุงมานั้นก็ให้นางค่อมบริโภคแทนพระองค์ พระเจ้ากุสราชทรงกระทำทุกวิธีเพื่อให้พระนางรับรัก หากแต่ด้วยแรงอธิฐานในอดีตส่งผลให้พระเจ้ากุสราชทรงสู้ยอมทนทุกข์เพราะความรัก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

         พระนางสีลวดีมเหสีของพระเจ้าโอกกากราชได้ประสูติโอรส ชื่อว่า กุสติณราชกุมาร และชยัมบดีราชกุมาร พระเจ้ากุสราชนั้นทรงมีความสามารถและสติปัญญามาก ครั้นชันษาได้ 16 ปี พระบิดาทรงจะมอบราชสมบัติให้ จึงปรึกษากับพระนางสีลวดีจะจัดหาธิดากษัตริย์ต่างเมืองให้เป็นชายา พระเจ้ากุสราชรู้ว่าตนนั้นรูปร่างไม่งาม คงไม่มีหญิงใดสนใจ จึงปฏิเสธที่จะมีคู่ครอง และให้นางกำนัลไปทูลว่าตนไม่ต้องการราชสมบัติ เมื่อพระบิดามารดาสิ้นพระชนม์ตนก็จะออกบวช พระองค์จึงทำอุบายนำทองคำไปปั้นเป็นรูปหญิงงาม แล้วให้คนนำไปถวายพระมารดาและฝากทูลว่าหากได้หญิงงามเช่นรูปทองก็จะยอมอภิเษกด้วย พระมารดาจึงสั่งให้เหล่าอำมาตย์นำรูปทองนั้นไปยังเมืองต่างๆ เพื่อเสาะหาหญิงงามผู้นั้น จนได้พบกับพระนางประภาวดี หากแต่รักนั้นกลับต้องทนทุกข์เหตุ เพราะบุพกรรมในอดีตชาติของทั้งสอง

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ในอดีตกาล พระโพธิสัตว์กำเนิดในตระกูลตัวเงินตัวทอง มีบริวารหลายร้อยตัวคอยรับใช้ พากันอาศัยอยู่ในโพรงใหญ่ใกล้ฝั่งแม่น้ำ บุตรของพระโพธิสัตว์นั้นชื่อว่า “โคธปิลลิกะ” เป็นเพื่อนเกลอกันกับกิ้งก่าตัวหนึ่ง จึงขึ้นทับเจ้ากิ้งก้าด้วยคิดว่าจักกอดกิ้งก่าตัวนั้น ฝูงตัวเงินตัวทองนำความไปบอกแก่หัวหน้าฝูงถึงความสนิทสนมระหว่างโคธปิลลิกะกับกิ้งก่า ท่านจึงเรียกบุตรมาหา และตักเตือนด้วยความรักว่า ธรรมดากิ้งก่าทั้งหลายมีกำเนิดต่ำไม่ควรทำความสนิทสนมมากนัก หากขืนทำความสนิทสนมกับกิ้งก่าอยู่จักต้องพินาศ เพราะกิ้งก่าแน่นอน หากแต่โคธปิลลิกะก็ยังคงไม่สนใจยังให้ความสนิทสนมเช่นเคย เจ้ากิ้งก่าเมื่อนานวันเข้ากลับคิดว่า ถ้าโคธปิลลิกะยังกอดทับอยู่อย่างนี้ ตนต้องได้รับความลำบากถึงตายเป็นแน่ จึงร่วมมือกับนายพรานคนหนึ่งเพื่อล้างตระกูลนี้ให้สิ้น

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

        ในอดีตกาลพระเจ้าพรหมทัตปกครองนครพาราณสี มีพระโอรสพระนามว่า “ชนสันธกุมาร” เมื่อพระกุมารทรงเจริญวัยขึ้น ได้ศึกษาเล่าเรียนศิลปวิทยาทั้งหลายจนสำเร็จ ในกาลต่อมาเมื่อพระเจ้าพรหมทัตราชบิดาสวรรคตแล้ว พระเจ้าชนสันธราชจึงได้ขึ้นครองราชย์ และทรงรับสั่งให้สร้างโรงทานหกแห่ง ทรงบำเพ็ญมหาทานจนเป็นที่เลื่องลือไปทั่วชมพูทวีป

        พระองค์ทรงรับสั่งให้เปิดเรือนจำ เพื่อให้นักโทษได้มาฟังธรรม ทรงสงเคราะห์โลกด้วยสังคหวัตถุสี่ รักษาศีลห้า อยู่จำอุโบสถ ครองราชสมบัติโดยธรรม เมื่อชาวเมืองมาประชุมกัน ทรงแสดงธรรมแก่ชาวเมือง ว่า “ท่านทั้งหลายจงให้ทาน จงสมาทานศีล จงประพฤติธรรม จงประกอบการงานและการค้าขายโดยธรรม ทรงแสดงธรรมสำหรับเด็กว่า จงเรียนศิลปวิทยา จงแสวงหาทรัพย์ อย่าคดโกง อย่าทำความส่อเสียด อย่าเป็นคนดุร้ายหยาบช้า จงบำรุงมารดาบิดา มีความเคารพอ่อนน้อมต่อผู้ใหญ่ในตระกูล” นครพาราณสีจึงเป็นนครแห่งธรรม เหตุเพราะพระองค์ได้ทำมหาชนให้ตั้งอยู่ในสุจริตธรรม

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มโหสถได้โยกสลักยนต์ เพื่อปิดประตูอุโมงค์ลับ ทันใดนั้นประตูทุกบานต่างถูกปิดลงพร้อมกัน เหล่าพระราชาผู้ตามเสด็จต่างตระหนกตกใจกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น สะดุ้งหวาดกลัวต่อมรณภัยที่มาถึงด้วยกันทั้งสิ้น

ด้วยสติปัญญาอันชาญฉลาดของมโหสถบัณฑิต จึงสามารถแก้ไขวิกฤตการณ์จากร้ายให้กลายเป็นดี เปลี่ยนศัตรูผู้จ้องผลาญกลายเป็นมิตรแท้ผู้เกื้อกูลได้ นอกจากมีสติปัญญาเฉลียวฉลาดแล้ว ยังประกอบด้วยคุณธรรมอันประเสริฐ มิได้ลุ่มหลงในลาภยศสรรเสริญ จึงได้รับยกย่องสรรเสริญว่าเป็นบัณฑิตผู้มีปัญญา

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

เหล่าทหารของมโหสถนำเสด็จกษัตริย์ทั้งสี่พระองค์มาถึงเชิงบันได แล้วช่วยกันเปิดปากประตูอุโมงค์ลับ หลังจากนั้นจึงทูลเชิญให้เสด็จพระราชดำเนินไปตามทาง เพื่อนำไปเป็นตัวประกัน

ธรรมดาของมนุษย์ผู้ที่ยังหลงใหลติดอยู่ในกามคุณ รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส เมื่อพลัดพรากจากสิ่งอันเป็นที่รัก ย่อมโศกเศร้า เสียใจ ทุกข์ทรมานแสนสาหัส เมื่อลุ่มหลงพันผูกอยู่กับความสุข ย่อมทุกข์ทรมานไม่แตกต่างกัน เปรียบเหมือนกับปลาติดแหของชาวประมง ที่เขาเอาเหยื่อมาหลอก มาล่อ ย่อมมีความทุกข์อยู่ตลอดเวลา วิสัยของบัณฑิตย่อมปลดเปลื้องความล่อลวงด้วยปัญญา

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มโหสถเปิดเรือนจำถอดโซ่ตรวนให้กับเหล่านักโทษ เพื่อระดมไปสร้างอุโมงค์ลับ และรวบรวมเหล่าช่างแขนงต่างๆ ที่มีความสามารถเชี่ยวชาญในศิลปะนั้นๆ ส่วนผู้ที่ชำนาญในการสู้รบก็คัดเลือกเข้าไว้ในกองทัพ เมื่อเดินทางถึงแผ่นดินของศัตรู มโหสถได้วางแผนในการสร้างอุโมงค์ลับที่ใหญ่โตมโหฬาร เพียบพร้อมไปด้วยกลไกควบคุม

บัณฑิตย่อมตั้งอยู่ในความไม่ประมาทในการงาน มีสติเตือนตนอยู่เสมอ ไม่ท้อถอย ตระหนักถึงสิ่งที่ต้องกระทำ ใส่ใจอยู่ในหน้าที่ ไม่ปล่อยปละละเลย กระทำอย่างจริงจัง นั่นคือ วิสัยของผู้เป็นบัณฑิต 

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มโหสถส่งนกแก้วแสนรู้ไปสืบความลับจากนางนกสาริกา ด้วยเหตุว่า พระเจ้าจุลนีทรงมุ่งหมายจะปลงพระชนม์ชีพของพระเจ้าวิเทหราช จึงนำพระราชธิดามาหลอกล่อเหมือนพรานผู้นำเหยื่อมาล่อลวง เปรียบดังปลาที่อยู่ในน้ำลึก อยากกินของสดซึ่งเขาทำเป็นเหยื่อติดไว้ที่เบ็ด มันย่อมไม่รู้จักความตายของมันฉันใด ความปรารถนาในกามทำให้พระองค์ไม่ทรงทราบว่า พระราชธิดาของพระเจ้าจุลนีเป็นเหมือนเหยื่อล่อปลาฉันนั้น ปลาผู้หลงในกามปรารถนาเหยื่อย่อมไม่ระวังภัยที่จะมาถึงตน

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

“มีพราหมณ์ผู้นึง เขานั้นเอาศีรษะของตนถูไปถูมากับพื้นดิน ไถไปไถมาจนเลือดไหลนองเต็มศรีษะ”

ปัญญาอันเลิศล้ำย่อมทำคุณให้แก่บุคคล ยิ่งกว่าทรัพย์มหาสมบัติ ผู้ที่มีสติปัญญา คิดวางแผนไตร่ตรองอย่างรอบคอบ มีความไม่ประมาทในชีวิต ย่อมรักษาตนและคุ้มครองผู้อื่นได้ด้วยอนุภาพแห่งสติปัญญานั้น

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

“นกแก้วแสนรู้ตัวหนึ่ง แฝงตัวจับอยู่ที่กิ่งต้นรังในอุทยานของพระราชา ณ ใต้ต้นรังนั้นมีแผ่นศิลาที่พระองค์ทรงประทับตั้งอยู่ เจ้านกแก้วเฝ้าแอบฟังบทสนทนาอย่างตั้งใจ”

การรู้เท่าทันถึงมหันตภัยที่จะมาถึงตนอย่างไม่ประมาท หาทางป้องกันภัยนั้นมิให้เกิดขึ้นกับตนได้ นั้นเป็นวิสัยของบัณฑิต เปรียบเหมือนบุคคลผู้เห็นสัตว์ร้ายมาแต่ไกล ย่อมหาหนทางที่จะขับไล่สัตว์ร้ายนั้นด้วยก้อนดินหรือท่อนไม้ ผู้ที่ฉลาดย่อมมองเห็นภัยนั้นแต่ไกล      

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

“ถังข้าวสารใบใหญ่ใบนึง ตั้งอยู่ที่มุมห้องในท้องพระโรงของพระราชวัง มีชายหนุ่มผู้นึงแอบเข้าไปซ่อนตัวอยู่ในถังข้าวสารใบนั้น ทั้งอับ ทั้งร้อน แต่เพื่อที่เขาจะได้ทราบเบาะแสอะไรบางอย่าง ชายหนุ่มจึงแอบอยู่ข้างในนั้น”

การปกปิดความลับไว้นั่นแหละเป็นการดี การเปิดเผยความลับแก่ผู้อื่น โดยเฉพาะแก่บุคคลผู้ที่มิใช่มิตรนั้น บัณฑิตไม่สรรเสริญเลย บุคคลผู้มีปัญญา เมื่อประโยชน์ที่มุ่งหมายยังไม่สำเร็จตามที่ตนปรารถนา ก็พึงอดทนกลั้นไว้ไม่พึงเปิดเผยความลับนั้นเป็นอันขาด ต่อเมื่อประโยชน์ที่ตนมุ่งหมายสำเร็จเรียบร้อยแล้ว จึงพึงเปิดเผยแก่คนทั้งปวง นั้นเรียกว่า ผู้มีปัญญา

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

“นายช่างปั้นหม้อผู้นึง ตามเนื้อตัวของเขาเปรอะเปื้อนไปด้วยดินเหนียวแลดูมอมแมมนัก ครั้นเมื่อเสร็จภาระการงานแล้ว ก็กลับมานั่งบริโภคอาหารที่มีเพียงข้าวเหนียวไม่มีแกง ทำกิจการงานไปก็รอคอยราชทูตนำข่าวสารมาส่งให้”

อานุภาพแห่งปัญญานั้น ย่อมทำให้บุคคลผู้มีปัญญาไม่กระทำชั่ว เพื่อให้ได้ความสุข ย่อมไม่สละธัมม์ด้วยความรักหรือความชัง เปรียบดังบุคคลที่ได้รับการเกื้อหนุนอุปการะจากผู้ใด ย่อมไม่ทำให้ไมตรีนั้นเสียไปด้วย ความโง่เขลา หรือความหลงในยศอำนาจ อิสริยยศแม้จะวิเศษเพียงไร ก็ไม่อาจนำมาเปรียบกับแสงสว่างของปัญญาได้

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

          เจ้าแพะตัวนึงเดินหลังแอ่น คอตกมาตามทาง ระะหว่างทางเจ้าแพะผู้โชคร้ายเจอเข้ากับสุนัขซึ่งก็เดินคอตก หลังแอ่น เพราะถูกเอาท่อนไม้ตีลงที่หลังมาเหมือนกันกับตน ทั้งสองจึงปรับทุกข์แก่กันและกัน

            อัญมณีทั้งปวงเป็นสิ่งที่มนุษย์ให้คุณค่ามาก บุคคลใดมีไว้ในครอบครองย่อมถือว่าเป็นศิริแก่ตน เหตุเพราะบุคคลที่มีอัญมณีไว้ในครอบครองนั้น ย่อมได้รับการสรรเสริญว่าเป็นผู้ที่มีฐานะ หากแต่บัณฑิตทั้งหลายนั้นสรรเสริญผู้มีปัญญาว่า มีทรัพย์อันประเสริฐล้ำเลิศกว่าอัญมณีใดๆ ในโลก เหตุเพราะปัญญาเป็นดั่งรัตนะของนรชน คือ ผู้มีปัญญาเป็นผู้มีแก้วประเสริฐสารพัดนึก ผู้มีปัญญาย่อมขวนขวายหาทรัพย์ได้ หากแม้ตกอยู่ในภัยพิบัติ ก็สามารถพลิกผันชีวิตให้ประสบความสุขสำเร็จได้ทุกเมื่อ ปัญญานั้นย่อมประเสริฐกว่ารัตนะทั้งปวง

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มีฬาตัวหนึ่งเที่ยวเดินไปเดินมาอยู่ที่ริมคูในเมืองมิถิลา เด็กน้อยต่างช่วยกันผูกฬาตัวนั้นที่ปาก เพื่อไม่ให้มันร้องแล้วห่อด้วยเสื่อลำแพนป้องกันไม่ให้ใครเห็น เด็กน้อยกลุ่มนั้นก็พากันแบกเจ้าฬาไปทูลถวายแด่พระราชา เหตุจากพระราชาต้องการม้าอัสดร หากแต่ฬานั้นประเสริฐกว่าม้าอัสดร

ปัญญาเป็นแสงสว่างอันประเสริฐ แม้แสงอาทิตย์ส่องสว่างในเวลากลางวัน แสงจันทร์นั้นสว่างในเวลากลางคืน หากแต่แสงสว่างแห่งปัญญาเป็นแสงสว่างที่ไม่มีวันดับหรือหรี่ลงได้ เมื่อเกิดขึ้นแล้วสามารถนำไปใช้ได้ตลอดทั้งกลางวัน และกลางคืน กล่าวได้ว่า แสงสว่างเสมอด้วยปัญญา ไม่มี

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

       “สตรี 2 นาง กำลังยื้อแย้งทารกน้อยกันอยู่ คนนึงดึงเท้าอีกคนดึงส่วนหัวของทารกอย่างสุดกำลัง ครั้นทารกน้อยถูกชักเย่อไปมาเช่นนั้น ก็เหมือนดั่งตุ๊กตาที่ขาและลำตัวกำลังจะหลุดขาดออกจากกัน จึงส่งเสียงร้องไห้เพราะความเจ็บปวดทรมาน”

       ปัญญาเปรียบดั่งแสงสว่างอันประเสริฐ บุคคลผู้ดำรงชีวิตโดยใช้ปัญญานำทาง ย่อมไม่ต่างกับการเดินทางในตอนกลางคืนแต่มีคบไฟส่องสว่าง ย่อมมีความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน ในทางตรงกันข้ามหากบุคคลดำเนินชีวิตไร้ซึ่งสติและปัญญาแล้ว ย่อมไม่ต่างกับการเดินทางบนถนนอันมืดมิด อันตรายย่อมเกิดแก่ชีวิตตน

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

ทารกน้อยกำเนิดมาพร้อมกับถือรากไม้ออกมาด้วย ผู้เป็นมารดาเห็นดังนั้นจึงรำพึงขึ้นว่า “ลูกเพิ่งคลอดออกจากครรภ์แม่ เจ้าถืออะไรมาด้วย” ทารกน้อยคนนั้นตอบผู้เป็นมารดาว่า “รากไม้นี้ คือ โอสถจ๊ะแม่” แท่งโอสถนั้นสามารถนำมารักษาโรคต่างๆ ได้ บิดาจึงตั้งชื่อให้ทารกว่า มโหสถกุมาร เมื่อมโหสถเติบโตขึ้นมีสติปัญญาเฉลียวฉลาดกว่าเด็กในวัยเดียวกัน ครั้งหนึ่งมโหสถเห็นว่าในเวลาฝนตก ตน และเพื่อนทั้งหลายต้องหลบฝนเล่นไม่สนุก จึงขอให้เพื่อนทุกคนนำเงินมารวมกันเพื่อสร้างสถานที่เล่น มโหสถจัดการออกแบบอาคารนั้นอย่างวิจิตรงดงาม นอกจากจะเป็นที่เล่น ที่กิน และที่พักสำหรับคนที่ผ่านไปมาแล้ว ยังจัดสร้างห้องวินิจฉัยคดีด้วยความที่มโหสถเป็นเด็กฉลาดเกินวัย จึงมักมีผู้คนมาขอให้ตัดสินปัญหาข้อพิพาทอยู่เสมอ ทำให้ชื่อเสียงของมโหสถเลื่องลือไปทั่วกรุงมิถิลา จนพระราชาแห่งมิถิลานครปรารถนาจะรับไปอยู่ในราชสำนัก เหตุเพราะเป็นผู้มีปัญญามาก

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

มีกาสามีภรรยาคู่หนึ่งที่มีความรักใคร่กลมเกลียวกันมาก สามีภรรยาต่างช่วยกันปกครองฝูงกาเป็นอย่างดี วันหนึ่งนางกาสุปัสสาภรรยาบินไปใกล้โรงครัว ได้กลิ่นอาหารหอมหวานชวนชิมเกิดอยากกินประกอบกับการที่ตนแพ้ท้องอยู่ จึงบอกสามีพญากาสุปัตต์ว่า หากตนไม่ได้กินอาหารวันนี้อาจตายก็เป็นได้ พญากาสุปัตต์จึงส่งเสนาบดีชื่อ กาสุมุขะ ไปยังโรงครัว เมื่อถึงเวลาพ่อครัวนำอาหารไปถวายพระราชา กาสุมุขะได้ให้สัญญาณกับเหล่ากาเพื่อบินลงไปทำร้าย จิกตี จมูกของพ่อครัวให้เป็นแผลเพื่อนำอาหารไปให้นางกาสุปัสสา พระราชาทรงเห็นเหตุการณ์จึงตรัสชื่นชมกาสุมุขะ และได้จัดให้เมืองพาราณสีเป็นเขตอภัยทานแก่สัตว์ทุกชนิด ส่วนพระองค์ดำรงตนรักษาศีลเป็นประจำ

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

พระโพธิสัตว์ได้มาเกิดเป็นพระโอรสของพระราชาผู้ปกครองกรุงพาราณสี กุมารน้อยทรงมีนามว่าพระเตมีย์ เมื่อพระองค์เจริญวัยขึ้นเห็นพระบิดาสั่งลงโทษโจรอย่างทารุณ จึงทรงรำลึกชาติได้ว่าครั้งหนึ่งพระองค์ทรงเคยเป็นกษัตริย์ครองราชย์ ครั้นเมื่อตายแล้วต้องไปหมกไหม้อยู่ในนรก จึงรู้สึกหวาดกลัวที่จะต้องเป็นกษัตริย์ต่อจากพระบิดา และต้องสั่งลงโทษผู้คนจนตนต้องตกนรกอีก จึงได้ทรงทำการลวงแกล้งเป็นคนง่อยเปลี้ย หูหนวก และเป็นใบ้ ทำให้ถูกกล่าวหาว่าเป็นคนกาลกิณี เมื่อมีอายุได้ 16 ปี นายสุนันทสารถีนำขึ้นรถเพื่อไปฝังในป่า พระองค์จึงแสดงตนแก่นายสุนันทว่าไม่ได้เป็นคนง่อยเปลี้ย และได้บวชรักษาศีลอยู่ในป่า พระราชบิดา พระราชมารดา และราษฎรทราบข่าวต่างติดตามมา เมื่อได้ฟังธรรมแล้วก็เกิดจิตเลื่อมใสจึงขอออกบวชตามพระองค์

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

เตมิยราชกุมาร พระราชโอรสของพระราชาผู้ครองนครพาราณสี เมื่อพระกุมารถือกำเนิดก็แสร้งทำเป็นคนง่อย เป็นคนหูหนวก และเป็นใบ้ แม้จะถูกทดสอบอย่างไรก็ไม่แสดงอาการให้ปรากฏ เหล่าพราหมณ์ต่างทูลทำนายว่าพระกุมารเป็นคนกาลกิณี หากให้อยู่ในพระราชวังจะมีภัยเกิดขึ้น พระราชาจึงตรัสสั่งให้นำพระกุมารไปฝังเสียที่ป่า โดยมอบให้นายสุนันทสารถีรถม้าบรรทุกพระกุมารไป ในขณะที่กำลังขุดหลุมเพื่อฝังพระกุมารในป่า พระองค์ทรงแสดงให้นายสารถีที่กำลังเร่งขุดหลุมฝังพระองค์เห็นว่า พระองค์ไม่ได้พิการแต่อย่างใดเลย และทรงกล่าวกับนายสุนันทว่า “หากท่านฝังเราเสียในป่า ท่านก็ทำสิ่งที่ไม่เป็นธรรม บุคคลนั่ง หรือนอนที่ร่มเงาของต้นไม้ใด ไม่พึงหักรานกิ่งของต้นไม้นั้น เพราะผู้ประทุษร้ายมิตร เป็นคนลามก พระราชาเป็นเหมือนต้นไม้ เราเป็นเหมือนกิ่งไม้ ตัวท่านเป็นเหมือนคนอาศัยร่มเงา ถ้าท่านฝังเราเสียในป่า ท่านก็ทำสิ่งที่ไม่เป็นธรรม”

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

                  พระเจ้าพรหมทัตมีมเหสีที่ประพฤตินอกใจ แต่นางไม่ยอมรับจึงสาบานว่าหากนอกใจพระราชา ขอให้เกิดเป็นยักษิณีที่มีหน้าเหมือนม้า หลังจากสิ้นพระชนม์นางได้ไปเกิดเป็นยักษิณีที่มีหน้าเหมือนม้า อาศัยอยู่ที่เชิงเขาเพื่อคอยจับมนุษย์กินเป็นอาหาร วันหนึ่งมีพราหมณ์รูปงามพลัดหลงเข้ามาในเขตของนางยักษิณี เมื่อได้เห็นความงามของพราหมณ์หนุ่ม ก็เกิดความรักใคร่จึงนำตัวไปอยู่ด้วยในถ้ำ ต่อมาพระโพธิสัตว์ได้ถือกำเนิดในครรภ์ของนาง เมื่อเติบใหญ่เด็กน้อยสังเกตเห็นว่าใบหน้าของพ่อต่างกับแม่ เมื่อรู้ความจริงจึงพาบิดาหนี นางยักษิณีรีบตามหาและอ้อนวอนลูกน้อยให้กลับมา ก่อนนางจะสิ้นใจได้สอนมนต์ชื่อ จินดามณี ให้แก่ลูกน้อยเป็นวิชาสังเกตรอยเท้า เป็นความสามารถพิเศษที่ติดตัวไป

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

             มีพญาวานรตัวหนึ่งอาศัยอยู่ในป่าลึก มันเที่ยวหากินอยู่ในชายป่าใกล้กับแม่น้ำใหญ่ ซึ่งมีเกาะกลางน้ำที่อุดมสมบูรณ์ ในแม่น้ำนั้นมีจระเข้ผัวเมียอาศัยอยู่ วันหนึ่งนางเห็นพญาวานรกระโจนข้ามแม่น้ำไปหากินที่เกาะ นางปรารถนาอยากกินหัวใจวานรมาก รบเร้าสามีเพื่อให้นำวานรมาเป็นอาหาร หลังจากหาอาหารพญาวานรก็มุ่งหน้ากลับที่อยู่ของตน สังเกตเห็นแผ่นหินที่ผิดไปจากเดิม จึงวางอุบายแกล้งตะโกนเรียกแผ่นหิน เจ้าจระเข้หลงกลจึงขานรับ พญาวานรรู้ได้ว่าเป็นจระเข้นอนอยู่ จึงวางอุบายให้จระเข้อ้าปากรอเพื่อที่ตนจะโดดเข้าไปในปาก ทันทีที่อ้าปากพญาวานรก็รีบเหยียบหัวจระเข้ แล้วถีบตัวข้ามไปยังฝั่งในชั่วพริบตา พญาวานรรอดพ้นจากความตายมาได้เพราะสติปัญญาอันฉลาดหลักแหลม 

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.