Vroeg!

Gisteren werd bekend dat er vanaf April alleen nog legale wiet mag worden verkocht in coffeeshops die meedoen met het zogenaamde 'wietexperiment' en deze vrijdag komt de sector samen op het PCN Cannabis Congres. De tijd dat Nederland een gidsland was op het gebied van hasj en wiet zijn we allang voorbij, maar met de 'wietproef' worden de eerste stappen naar legalisering gezet. Hoe steekt die proef in elkaar? en hoe ziet de toekomst van de cannabisbranche eruit? Te gast: Hein Schrafat, Woordvoerder Platform cannabisondernemingen én coffeeshopeigenaar en Derrick Bergman, woordvoerder van het verbond voor Opheffing van het Cannabisverbod 

Veel Syriërs kunnen het nog maar nauwelijks geloven. Het regime van de Assad is gevallen. De rebellen die de macht hebben overgenomen zijn voortvarend aan de slag gegaan. Alle gevangenen zijn vrijgelaten en ze hebben alle dienstplichtigen militairen amnestie beloofd. Breekt er naar 53 jaar overheersing door de familie Assad en 13 jaar na het begin van de burgeroorlog nu eindelijk een betere tijd aan voor Syrië? Te gast: Abdou Bouzerda Syriëkenner en journalist bij VPRO

Het online journalistieke platform De Correspondent sleept het OM voor het gerecht. Het OM heeft drie journalisten van De Correspondent afgeluisterd terwijl zij bezig waren met interviews voor een reconstructie van de beruchte Mondkapjesdeal. En dat afluisteren, dat mag niet.

Waarom mag dat niet? Wat betekent het voor de persvrijheid? En waarom is dit belangrijk voor het functioneren van onze democratie? Daar gaat Jan het dit uur over hebben met zijn gast van vandaag: Nienke Venema, directeur van Stichting Democratie en Media.

We horen het steeds vaker: “de democratie wordt afgebroken”. Demonstraties worden om politieke redenen ingeperkt, rechten van minderheden staan ander druk... en die ontwikkelingen raken ons uiteindelijk allemaal.

Het is geen gezellig verhaal, maar we moeten het er toch over hebben.

Politicoloog Tammie Schoots ging deze week met drie filosofen in gesprek over de vraag: wat doen we in de tussentijd? Want over vier jaar mogen we misschien wel weer naar de stembus, maar democratie is meer dan dat. Moet de focus nu liggen op kleine, haalbare initiatieven, of juist nationale acties tegen ondemocratisch beleid?

Dat en meer bespreekt Jan vandaag met zijn gast, politicoloog Tammie Schoots.

Met duurzame auto's, vegetarische bitterballen en milieu vriendelijke businessmodellen gaan we de komende ecologische catastrofe niet bestrijden.

Sterker nog, de inzet op een duurzame samenleving is tot op heden nog steeds schadelijk: het is een vergroening van kapitalisme, koloniale uitbuiting en sociale uitsluiting. Dat stelt Shivant Jhagroe in zijn laatste boek: Voorbij duurzaamheid, op weg naar een ecorechtvaardige samenleving'. Hoe dat zit en hoe we de wereld wel groener en rechtvaardiger maken bespreken we met hem.

Wie denkt dat kerstfilms altijd zoetsappig en kindvriendelijk moeten zijn, zit er flink naast. Deze kerst verschijnt namelijk Nosferatu: een klassiek horrorverhaal dat ook nu weer een grote hit lijkt te worden. Hoe kan het dat dit verhaal al ruim honderd jaar in trek is bij zowel filmmakers als het publiek? En waarom zou je juist op 25 december een horrorfilm uit laten komen in de bioscoop? te gast: Filmkenner Roel Jetze van Assen

Het is al langer heibel in IJmuiden, thuishaven van staalproducent TATA Steel. Bewoners en omwonenden spanden rechtszaken aan in verband met de luchtkwaliteit. Daarnaast is de uitstoot uberhaupt een doorn in het oog van mensen die zich inzetten voor een gezondere planeet. Een manier om de staalproducent minder uit te laten stoten is door het afschaffen van fossiele subsidies en over te stappen op groene staal. Dit is echter een zeer gevoelige kwestie, want is dat eigenlijk wel de oplossing? Aankomende donderdag, op 5 december, is er een commissiedebat in de Tweede Kamer over fossiele subsidies in Nederland. Te gast: Boris Schellekens, onderzoeker bij Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen, over fossiele subsidies en over het onderzoek groene staal binnen TATA Steel.

Rivaliteit is altijd een integraal onderdeel geweest van het genre hiphop. Rapbattles, diss tracks en een beetje opscheppen over je eigen succes ten opzichte van de ander is het genre niet vreemd. Twee van de grootste rappers van dit moment, Kendrick Lamar en Drake, zetten die traditie voort en liggen met elkaar in de clinch. Waar gaat dit conflict over en waarom worden er nu zelfs juridische stappen gezet? Dat zijn enkele vragen van vandaag. te gast: Kim Dankoor. Zij is media-deskundige, hiphop kenner en onderzoekster bij de Universiteit van Utrecht. Ze focust zich vooral op het vraagstuk wat de invloed van commerciële rap is op jeugd.

De bitcoin tikte afgelopen week bijna de 100 duizend dollar aan: nog nooit was de cryptovaluta zoveel waard. Het digitale geld, dat gebaseerd is op een speciaal computersysteem, leek een paar jaar terug vooral een barstende financiële bubbel, maar is nu juist niet meer weg te denken uit de economie. Zo belooft de winnaar van de Amerikaanse verkiezingen Donald Trump dat hij de VS 'cryptoland nummer één' gaat maken, waardoor de koers van de bitcoin sinds zijn verkiezing al flink is gestegen. 

Maar hoe wil hij dat eigenlijk gaan doen, de VS het ultieme cryptoland maken? En waarom zou je je als president eigenlijk interesseren voor cryptovaluta?

Te gast is Daniël Mol, presentator van de Cryptocast van BNR Nieuwsradio.

We lijken niet meer zonder Google te kunnen. Of we nu de weg van Coevorden naar Leeuwarden zoeken, willen weten hoe je zelf brood kan bakken of op zoek bent naar een vacature, we vragen het allemaal aan de bekendste zoekmachine.

Negentig procent van alle zoekopdrachten werden in 2022 via dit bedrijf gedaan. Reden voor Amerika om te kijken of ze die macht ook kunnen breken door het bijvoorbeeld te dwingen hun browser Chrome af te stoten.

Wij nemen dit uur het bedrijf onder de loep. Te gast: IT-specialist en schrijver van het boek De Google formule,  Bob Hardus

Al jaren wordt er gesteggeld over de uitbreiding van de A27 rondom Utrecht, en de afbraak van het daarnaast gelegen Amelisweerd. In dit natuurgebied vind je allerlei ecologische rijkdom. Daarnaast heeft het ook nog een grote culturele en historische waarde. Zonde dus als Amelisweerd ruimte moet inleveren ten behoeve van meer asfalt, zegt actiegroep Vrienden van Amelisweerd. Bij ons in de uitzending is Jos Kloppenborg te gast, hij zit in het bestuur van Vrienden van Amelisweerd. Met hem bespreken we de actiegroep, hun missie en de toekomst van Amelisweerd.

Quentin Tarantino, Sofia Coppola, Martin Scorcese en Greta Gerwig. Zomaar een greep uit een aantal populaire filmregisseurs. En wie weet nestelt onze eigen Halina Reijn zich binnenkort wel in dit rijtje. De regisseuse wist voor haar nieuwe film Babygirl, de sterren Nicole Kidman en Antonio Banderes te strikken. Toch niet de minste namen in de industrie en de film werd goed ontvangen. We kijken aankomend uur wat we kunnen verwachten van de film, maar vooral naar de vraag hoe het eigenlijk staat met vrouwelijke regisseurs in de filmwereld. Te gast: Hugo Emmerzael, filmkenner en -criticus.

Deze week verschijnen de memoires van Angela Merkel: het leven van de ooit machtigste vrouw van Duitsland, in haar eigen woorden, ruim 700 pagina's lang.

Dat 'Mutti' Angela Merkel veel impact heeft gehad op de wereldpolitiek mag duidelijk zijn. In haar memoires schrijft ze dan ook uitgebreid over Poetin, de Paus en over haar ontmoetingen met Donald Trump.

Maar hoe heeft haar Oost-Duitse jeugd haar politiek beïnvloed? En wat heeft ze, naast 'wir schaffen das', als nalatenschap in Duitsland zelf?

Te gast is Ulrike Nagel, Duitslandkenner en zelf ook opgegroeid in Oost-Duitsland - waarover ze de podcast 'Over de Muur' heeft gemaakt, die te vinden is op NPO Luister of via NPO Radio 5.

Begin deze week onthulde De Groene Amsterdammer in samenwerking met Trouw en onderzoeksplatform Investico dat Israël jarenlang systematisch nederlandse samenwerkingsprojecten op de Westelijke Jordaanoever zit. 

David sprak vanochtend met Romy van der Burgh en Allart van der Woude, die beiden namens Investico onderzoek naar de zaak deden. In de uitzending leggen zij uit hoe Israël op de Westelijke Jordaanoever te werk gaat en wordt de ongemakkelijke positie van de Nederlandse overheid besproken. 

De Floriade, een evenement dat eens in de 10 jaar wordt gehouden. Almere had in 2022 de eer om dit te organiseren. Normaal gesproken schittert het terrein met bloemen, planten, bomen en bijzondere architectuur. Maar deze keer liep dat anders. Ophef en rumoer overstemden wat een mooi evenement had moeten worden. Vandaar dat er tot een raadsenquete werd overgegaan, waar deze week het slot van is. Te gast: Richard Schuurman, journalist bij Omroep Flevoland

Vandaag is het, na de net afgesloten 'Transgender Awareness Week', 'Transgender Remembrance Day', een dag waarop we stilstaan bij transpersonen die het voorbije jaar om het leven zijn gebracht. Ook in Vroeg daarom aandacht voor de transgemeenschap. Dit uur hebben we het over zorg, over acceptatie, maar ook over inspiratie. Te gast: Camiel Welling, medisch supervisor van de Transkliniek bij de GGD te Amsterdam

Drie weken na de Parlementsverkiezingen is het verre van rustig in Georgië. Op de straten van hoofdstad Tbilisi vinden dagelijks protesten plaats en dit weekend werd, na de ratificatie van de uitslag van de verkiezingen, de voorman van de kiesraad met verf besmeurd.

En dat allemaal omdat er veel twijfels zijn bij de legitimiteit van de verkiezingsuitslag - waarbij de pro-Russische partij 'Georgische Droom' nipt de meerderheid won.

Kan de rust terugkeren in het land? En zo ja: hoe? Te gast: Anna Tsheichvili, zelf Georgische, advocaat en heeft de Instagram-pagina Georgisch Groen en Maia Aduashvili, voorzitter bij de Bagrationstichting, die de culturele banden tussen Georgië en Nederland probeert te bevorderen. 

Het is 1000 dagen geleden dat de oorlog in Oekraïne begon. Frietbakkers Franky van Hintum en Coen van Oosten bedachten zich geen moment en vertrokken met een afgeladen frietkar naar de Poolse grens met Oekraïne om daar gratis friet en snacks uit te delen aan de mensen op de vlucht.

Stap voor stap, gedurende verschillende reizen kwamen Franky en Coen in steeds zwaarder getroffen oorlogsgebieden in Oekraïne terecht. Eerst alleen om friet te bakken, maar inmiddels hebben ze er hun eigen opvanghuis waar ze persoonlijk mensen uit oorlogsgebied naartoe evacueren. Vorige week zondag zijn ze teruggekomen van zo'n reis. In deze uitzending praten we met Coen en Franky zelf: Wat hebben zij daar meegemaakt en hoe is de situatie daar nu aan het front?

Het demonstratierecht staat onder druk. Nadat voetbalgeweld en politiek zich vorige week mengden bij de wedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv, gold er een week lang een noodverordening in Amsterdam. Dat betekende dat er helemaal niet gedemonstreerd mocht worden, terwijl het recht op demonstratie wél is vastgelegd in de Nederlandse wet.

Tot hoever reikt dat recht op demonstratie eigenlijk in Nederland? En moeten we ons, ook met andere protestbewegingen van de afgelopen jaren in het achterhoofd, zorgen maken over het demonstratierecht in Nederland?

Advocaat Jelle Klaas van PiLP weet er alles van en legt het aan presentator Nanoah Struik uit.

We weten alles over Amerika. De politiek wordt op de voet gevolgd, we luister naar hun muziek en kijken de Hollywood films. Na de verkiezing en de winst van Donald Trump gaat Amerika zich lekker op zichzelf richten en misschien moeten wij de blik dus ook meer op onze buren in Europa werpen. Duitsland! Onze belangrijkste handelspartner en een van de grootste spelers in de EU....Toch moeten wij het Duitsland virus nog even te pakken krijgen, lijkt het. Was ist lös? Te gast: Roel Gootzen is Geschiedenis docent en maker van de podcastContext Duitsland

Op verschillende plekken in Nederland reageren steeds minder mensen op de vacature voor burgemeester. Zo hebben ze in Bunschoten de vacature voor de tweede keer opengesteld. Hoe komt het nou dat dit ambt niet genoeg mensen trekt? 'Burgemeester ben je 24 uur per dag daar zitten uitdagingen bij, maar ook veel dankbare momenten', als we onze gast van vandaag mogen geloven: Oud-burgemeester van Heilo, Hans Romeyn

Gisteren is de klimaattop in Azerbeidzjan van start gegaan, Maar 8 jaar geleden startte de zeilreis van the Sailors for Sustainability. 
Floris van Hees en Ivar Smits zijn net terug van een acht jarige zwerftocht over de wereld en hebben 67 oplossingen gevonden die helpen om het klimaatprobleem te verkleinen. langs kelpbossen, koraalkwekerijen, nieuwe vormen van energie opwekken, rivieren met eigen rechten en nog veel meer. Samen met hem richten we ons op de positieve bijdragen van lokale initiatieven en stemmen. 

Vrijgezellen: Ze hebben vrijheid en minder verantwoordelijkheden. Of ze zijn zielig en zitten als laatste in een kroeg, wachtend op die ene persoon op het op witte paard?

Op deze Singles Day praten we over de vooroordelen over singles en over onze maatschappij: Er zijn steeds meer singles, maar is de samenleving daar ook op ingericht?

Te gast is Lizzy van Hees, van de podcast 'Steeds meer singles'. De perfecte gast voor vandaag, van voor haar podcast dook Lizzy in alle onderzoeken, cijfers, boeken en artikelen over singles. Ook staat ze via haar luisteraars in contact met een hele grote groep singles in Nederland. 

*notitie: De eerste 5 minuten wordt het gesprek gevoerd door presentator Guilliano Payne.

De noodwet die het kabinet wilde invoeren om het moeilijker te maken voor migranten en asielzoekers om naar Nederland te komen, komt er niet. In plaats daarvan liggen er wél plannen die vergaande gevolgen kunnen hebben voor vluchtelingen in Nederland. Met alle berichtgeving en de politieke ophef zou je bijna vergeten dat het gaat over mensen, en ook nog eens mensen die vaak al in een kwetsbare positie zitten.

Daarom vandaag te gast: twee mensen die van dichtbij meemaken wat alleen al de aankondiging van deze plannen doet met vluchtelingen in Nederland: Frank Candel en Mohammad Kafina, bestuursvoorzitter en communicatieadviseur bij VluchtelingenWerk

Vandaag komt in Nederland Piece By Piece uit, een soort biopic over het leven van Pharrell Williams. De film is bijzonder, want hij is volledig gemaakt in de bekende Deense bouwsteentjes waar we allemaal mee zijn groot geworden. Daarom duiken we vandaag in de wereld van de beroemde speelgoed stenen én in de wereld van Pharrel, want waarom is deze samenwerking potentieel briljant voor beiden partijen? en hoe bepalend zijn beiden in onze popcultuur? Te gast: Rabia Sitabi, popcultuur kenner en marketing expert

Vandaag is het zo ver: Amerikanen gaan naar de stembus om te bepalen wie de komende vier jaar het Witte Huis mag bewonen en het machtigste ambt ter wereld gaat bekleden. Gaat de oud-president, Donald Trump, een nieuwe termijn tegemoet. Of wordt het de huidige vicepresident, Kamala Harris, die het stokje van Biden overneemt? Het zijn niet alleen de Amerikanen die met spanning uitkijken naar de verkiezingsuitslag, ook hier in Nederland volgen we de ontwikkelingen nauwlettend, want de keuze van de Amerikaanse kiezer heeft wereldwijde impact. te gast: Tammie Schoots, politicoloog, Amerikanist en journalist!

Noord-Korea staat bekend als een mysterieus land met een gevaarlijk imago, maar inmiddels lijkt het erop dat we ook daadwerkelijk redenen hebben om ons zorgen te maken. Het land leent soldaten uit aan Rusland om - in hun eigen woorden - tegen Oekraïne te vechten 'tot het eind'. Ook voert het rakettesten uit met ogenschijnlijk steeds betere resultaten.

En dat allemaal terwijl Noord-Korea al een tijdje onder sancties staat bij de VN-veiligheidsraad. Genoeg reden voor de Verenigde Naties om bijeen te komen en de zorgen over dit land te uiten en te bespreken hoe het nu verder moet.

Dit uur neemt Jan de stand van zaken rondom Noord-Korea door. Te gast is Remco Breuker, Historicus en hoogleraar Koreastudies aan de Universiteit Leiden!

Jill Stein, misschien zegt die naam je niet veel. Toch speelt zij een belangrijke rol in de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

Zij is namelijk de leider van de derde partij in de peilingen: the green party. Met haar sterke pro-palestina standpunt kan zij nog best een grote rol in de uitslag gaan hebben hebben.

Maar wie is zij nou precies? En wat is haar invloed deze Amerikaanse verkiezingen?

Daar heeft Jan het vandaag over met Elian Yahye, hij is journalist voor het Nederlands Dagblad en op dit moment in de VS.

De eerste periode van kabinet-Schoof is er één vol turbulentie geweest. Ondanks felle debatten is er op veel thema’s nog maar weinig vooruitgang te bespeuren. In Vroeg! blikken we vandaag terug op die eerste periode. En kijken we vooruit naar de hordes die nog genomen moeten worden op het gebied van klimaat, landbouw en buitenlandbeleid. 

Te gast zijn niemand minder dan de jongerenorganisaties van coalitiepartijen VVD en NSC: Mauk Bresser van de JOVD en Eva Brandemann, voorzitter en oprichter van Jong Sociaal Contract. 

Hoe haal je betrouwbaar nieuws uit oorlogsgebied? En hoe weeg je de bronnen die je tot je beschikking hebt? Een vraagstuk waar in het conflictrijke Midden-Oosten momenteel iedere redactie mee zal worstelen. En het ene programma gaat daar, uiteraard, beter mee om dan het andere.. kortom: tijd voor een uur medialogica. Want ook als lezer, kijker of luisteraar is het goed om te beseffen wát je wáárom ziet. Te gast: Abdou Bouzerda, journalist voor onder andere het VPRO-programma Bureau Buitenland

Van Iran tot Israel tot Palestina, van Georgie tot Amerika, de uitdagingen zijn legio op het wereldtoneel. En bij een groot deel van die (potentiele) conflictsituaties is Mark Rutte in zijn hoedanigheid als NAVO-baas betrokken. Toch schijnt hij nog in alle rust zelf zijn koffie te halen in de bar van de NAVO. Blijkbaar niet heel gewoon voor een secretaris generaal, maar Mark doet het allemaal net even anders. Na een maandje maken we de balans op. Hoe gaat het hem af? Wat staat hem te wachten? En gaat dit goed? Te gast: Anna van Zoest, directeur van de Atlantische Commissie.

Amsterdam wordt volgend jaar 750 jaar. Dat wordt in de hoofdstad een jaar lang uitgebreid gevierd en ook in Vroeg staan we er vandaag bij stil. In de 17e eeuw groeide Amsterdam explosief. Waar kwamen al die mensen eigenlijk vandaan? En welke rol speelden zij in de opkomst van Amsterdam als wereldstad?

Te gast is universitair hoofddocent Nederlandse cultuurgeschiedenis aan de Vrije Universiteit Erika Kuijpers. 

Vogels zingen niet alleen mooi, maar hebben ook gesprekken met elkaar. De kennis over hoe vogels met elkaar communiceren maakt grote sprongen, concludeerde de New Yorker vorige week.

Ook bleek deze week uit onderzoek van de universiteit van Osnabrück dat de communicatie tussen apen anders werkt dan we voorheen dachten. Ze communiceren niet alleen met elkaar door lichaamstaal die alle apen begrijpen, maar ontwikkelen ook gebaren die ze alleen met hun eigen familie gebruiken. Net als mensen dus!

We weten steeds meer over hoe dieren met elkaar praten. Maar hoe doe je eigenlijk onderzoek naar communicatie tussen dieren? Waarom doen we dat? En hoe doe je recht aan hun manieren van communicatie, zonder daar menselijke labels op te plakken? 

Dat bespreekt Jan vandaag met Marjo van Koppen, taalonderzoeker bij het Meertens Instituut. 

Gisteren stond Milieudefensie weer op de stoep bij ING om te protesteren tegen hun banden met de fossiele industrie. Milieudefensie spande eerder dit jaar een rechtszaak aan, waarin ze van ING eisen dat het samenwerkingen met de fossiele industrie stopzet en zijn uitstoot halveert. ING gaat daartegen in hoger beroep. Ondertussen komen er allerlei rapporten uit, zoals gisteren van de Eerlijke Geldwijzer, waaruit blijkt dat de investeringen van banken in de fossiele industrie juist alleen nog maar toenemen. Dat terwijl in het klimaatakkoord van Parijs uit 2016 staat dat financiering “in lijn moet worden gebracht met klimaatdoelstellingen”. Hoe kan het dat die banken (en andere financiële instellingen) nog altijd zo graag willen investeren in olie, kolen en gas? En hoe komen we hier vanaf, zonder dat we straks allemaal zonder energie komen te zitten? Te gast: Nikki Trip, specialist duurzaam beleggen.

14 dagen nog tot Amerika gaat kiezen. Komt oud-president Donald Trump terug, of maakt vice-president Kamala Harris promotie? Alle duiders zijn het er in ieder geval over eens dat de kandidaten zeker de stem van de jongere kiezer keihard nodig gaan hebben om te winnen. Wat de kandidaten doen om de jongeren te bereiken en of dat een beetje zinvol is bespreek ik dit uur met Bart Bolhuis en Nienke de Bruijn. Ze zijn beide van huis uit 'campagnejunkies' en maken de podcast 'de Amerikaanse Aanpak'.

Dit weekend werd een advocaat van een bekende oppositieleider met ruim tien kogels om het leven gebracht. Het is het bewijs van roerige verkiezingen die het Afrikaanse land de afgelopen weken in haar greep hielden. Genoeg reden om in Vroeg! af te reizen naar: Mozambique!

Het is twee weken na de verkiezingen van het Oost-Afrikaanse land. De officiële uitslag kan ieder moment binnendruppelen en vandaag gaan we dieper in op dit intrigerende land en haar politiek. Ook omdat er sinds een paar jaar enorme voorraden gas in de Mozambikaanse grond blijken te zitten. En ik verklap alvast: dat is niet alleen een zegen voor het land, maar ook een vloek! 

Jan's gast is Nikkie Wiegink, zij is Mozambique kenner en werkzaam bij de Universiteit Utrecht. 

Hajar Yagkoubi praat met Koos de Bruijn van Partos, de branchevereniging van ontwikkelingsorganisaties, over de toekomst van ontwikkelingssamenwerking. Dit kabinet, met minister Klever van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp voorop, wil flink bezuinigen daarop. Sterker nog, een werkbezoek aan Oeganda gaat uiteindelijk over asiel en migratie en nauwelijks over het werk wat we daar als Nederland doen.

Wat zit er achter de bezuinigingen? Wat kan straks nog wel en niet? En wat raakt Nederland kwijt als de minister besluit keihard te bezuinigen? Dat en meer hoor je in deze aflevering van Vroeg!

We hebben er afgelopen zomer weinig van gemerkt, maar het risico op droogte wordt in Nederland steeds groter. Sterker nog, volgens het Planbureau voor de Leefomgeving is het het grootste klimaatrisico in Nederland. Dat vraagt om een nieuwe kijk op ons watergebruik. David ging met Edwin van der Strate in gesprek over de oorzaken van de waterschaarste en wat wij ertegen kunnen doen. 

Seksuele straatintimidatie komt nog veel te veel voor. Overdag op straat, in het openbaar vervoer, maar ook regelmatig in het uitgaansgebied. Meer dan zestig procent van alle seksuele intimidatie vindt zelfs plaats tijdens het uitgaan. Daarom hebben we het er dit uur over, juist op de dag dat het Amsterdam Dance Event begint en het in de hoofdstad weer wemelt van jonge mensen in het dans- en feestcircuit. Van met je sleutelbos in je handen geklemd teruglopen naar je fiets nadat je bij een concert bent geweest, tot toch even een blokje omlopen als er een groep mannen op straat staat. De voorbeelden zijn legio en herkenbaar. Ongetwijfeld ook voor de gasten: Julienne Beijer is van Stichting Sexmatters en Jessica van der Pluijm is de oprichter van Stop Straatintimidatie.

Over precies 3 weken op 5 november.... gaan de Amerikanen (massaal) naar de stembus om te bepalen wie de sleutels tot het Witte Huis krijgt voor de aankomende 4 jaar. Wordt het Donald Trump, kandidaat namens de Republikeinen? Of toch Kamala Harris, kandidaat namens de Democraten.  Vandaag kijken we hoe het ervoor staat met de campagnes van beide kandidaten. Dit doen wij samen met Manon Portos Minetti. Manon is programmamaker, activist en Amerikanist. 

Pulp Fiction. De door Quentin Tarantino geregisseerde film kwam vandaag precies 30 jaar geleden uit in de Amerikaanse bioscopen. De film staat bol van de sterren. Denk aan Samuel L. Jackson, Uma Thurman en John Travolta. Ook verwierf de film een zekere cultstatus. Maar wat houdt zo’n cultstatus nou precies in? Waarom is de ene film cult en de andere niet? Dat zijn enkele vragen waar we het vandaag over gaan hebben. Te gast bij ons in de studio is Hugo Emmerzael, filmjournalist en redacteur voor de Filmkrant

Het Japanse media- en PR-bedrijf Dentsu zegt in een nieuw rapport dat de media volgend jaar getransformeerd gaat worden dankzij AI. Dit uur hoor je exact waar we op dat vlak op dit moment staan!

Artificial Intelligence gaat de media dus veranderen, zeggen onderzoekers. En dat in de week waarin "AI" sowieso wat te vieren heeft: zowel de Nobelprijs voor Natuurkunde als die voor Scheikunde ging naar een ontdekking waarbij de techniek toegepast werd.

Alle reden dus om de stand van zaken in AI-land door te nemen en specifiek in te zoomen op de betekenis er van voor de media. Zowel voor de makers als voor jou, als luisteraar, kijker of lezer.

Dat doet Jan met AI-kenner Laurens Vreekamp en met journalistiek-docent en onderzoeker Nele Goutier. 

Hou ouder je bent, hoe meer kwalen op de loer liggen. Niet alleen fysiek, maar ook mentaal. Hoe ga je daarmee om als oudere, of misschien als kind of kleinkind van iemand die worstelt met de jaren? Daar gaan we het in deze uitzending over hebben. We gaan het dit uur dus óók hebben over kwetsbare thema's, waaronder zelfdoding. Heb je zelf dat soort gedachtes, of ken je mensen die met zulke gedachtes worstelen, dan kan je altijd terecht bij 113, via 0800 - 0113. Te gast: Jelte Bakker, specialist vergrijzing en Didi Rehbergen, Psychiater en onderzoeker naar depressie en eenzaamheid onder ouderen. 

Boris Johnson, de man grotendeels verantwoordelijk voor de Brexit, die kennen we wel redelijk. Maar toch vond Boris zelf dat er meer duiding nodig was bij de persoon die hij is en brengt hij morgen zijn memoires uit. De pakkende titel? UNLEASHED. Hoe is het zover gekomen met BoJo? Dat gaan we dit uur in Vroeg! onderzoeken samen met Lennard van Otterloo, onze man in het Verenigd Koninkrijk. 

Het muziekje in de supermarkt, of juist het beeld op de rotonde. Je zou het er niet snel onder scharen, maar het valt allemaal onder kunst en cultuur. In deze sector wordt de komende jaren flink bezuinigd. Veel is nog onbekend, maar het ziet er niet goed uit voor de kunstliefhebber én voor de makers. Wat gaan deze bezuinigingen betekenen voor de sector in het algemeen, maar ook voor de kleinere theatergroepen? En kunnen we hier nog iets aan doen? Te gast: Roel Funcken, beleidsmedewerker bij de Nederlandse Associatie voor Podiumkunsten, de NAPK. En Jos van Hulst van theatergroep Suburbia

Vandaag is het 7 oktober. Vorig jaar werd de wereld op deze dag opgeschrikt door een aanval van Hamas op Israel. Het was de start van 12 bloedige maanden in het Midden-Oosten én van een oorlog waar het eind nog niet van in zicht lijkt.

We gaan deze uitzending praten over het afgelopen jaar, maar dan wel op een andere manier dan je van ons gewend bent. Want de gevolgen van de gebeurtenissen op 7 oktober laten zich ook bij Nederlanders met een band met de mensen en het gebied voelen. Dit uur hoor je drie mensen die ieder op hun eigen manier hun leven zagen veranderen. 

Vandaag is de dag waarop Minister Faber van Asiel en Migratie eigenlijk met een noodwet zou komen om de 'asielcrisis' die er volgens dit kabinet is, te bezweren. Maar de onderbouwing voor die wet van Faber, waar andere partijen naarstig naar op zoek zijn.. die ontbreekt!

Niet alleen lopen de spanningen op in Den Haag, ook is het de week waarin na een roerig jaar de omstreden asielopvang in het Twentse Albergen werd geopend.

Jan's gast vandaag is Marlou Schrover, hoogleraar migratiegeschiedenis. Met haar neemt hij de stand van zaken op asielgebied door, maar kijken ze ook naar de taal die gebezigd wordt rondom dit moeizame debat.

Muziektycoon Sean "Diddy" Combs is de afgelopen decennia uitgegroeid tot een van de invloedrijkste personen in de muziekindustrie. Zijn imperium beslaat onder andere een muzieklabel, kledinglijn en een sieraden merk. Ook staat hij aan de wieg van de carrière van menig popartiest, denk bijvoorbeeld aan Justin Bieber. De geschatte waarde van Diddy ligt boven de miljard dollar.

Nu zit de in New York geboren artiest echter flink in de problemen. De aantijgingen blijven binnenstromen en de meest verschrikkelijke verhalen komen aan het licht. Zo kwamen er deze week in één dag 120 aanklachten bij. De rapper en zakenman wordt o.a. verdacht van afpersing, gedwongen prostitutie en verkrachting. En dat lijkt nog maar het topje van de ijsberg te zijn.

Jan praat over deze aanklachten, en de persoon diddy praten met Riza Tisserand. Hij is rapper, schrijver, cabaretier en sinds kort ook jurist, met muziekrechten als specialisatie! Goedemorgen Riza!

Vorige week werd er op het jaarlijkse congres van de Internationale Walvisvaartcommissie weer uitgebreid over gesproken: heeft de walvisjacht nog toekomst? Ook dit keer werd er geen eenduidig antwoord geformuleerd onder de deelnemers aan die commissie. Iets dat wel vaker voorkomt als het gaat om allerlei verschillende praktijken op zee. 

Wie is er eigenlijk de baas op zee? En als er al sprake is van een baas, of überhaupt al van regels en wetten, wie zorgt er dan voor dat die gehandhaaft worden?

Te gast is Alex Oude Elferink, hoogleraar internationaal recht van de zee aan de Univeristeit Utrecht.

Ongeveer een half miljoen nieuwe gokkers: dat is de opbrengst van het legaal maken van online gokspelletjes in 2021. De nieuwe wet zou illegaal gokken aan banden moeten leggen en de overheid meer controle op de sector moeten geven, maar vooral dat laatste lijkt nauwelijks gelukt.

Vandaag gaan er daarom weer nieuwe regels in die het online gokken iets minder vrij moeten maken, door bijvoorbeeld een geldlimiet per maand in te voeren. 

Hoe heeft het legaal maken van online gokken zo verkeerd uit kunnen pakken? En gaan deze nieuwe regels, die vandaag ingaan, ervoor zorgen dat er in de toekomst minder mensen verslaafd raken aan gokken?

Te gast is Simon Fritschij, die als inhoudelijk medewerker voor de Tweede Kamerfractie van de Christenunie helemaal in dit onderwerp dook en alles weet over de wetgeving rondom (online) gokken.

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties komt vandaag bijeen over de missie in Haïti die mogelijk wordt verlengd. De missie werd vorig jaar in het leven geroepen om onder andere het bendegeweld in het land aan te pakken, maar dat is niet het enige probleem waar Haïti mee kampt. De overheid heeft nauwelijks controle over het land, dat ook nog eens regelmatig wordt getroffen door natuurrampen. Hoe kun je op zo’n plek toch hulp blijven verlenen?

Te gast zijn Djoen Besselink, Landcoördinator Haïti bij Artsen Zonder Grenzen, en Vena Nieuwelink, voorzitter van de vereniging 'Passie voor Haïti'.

Vandaag kiest de Liberale partij van Japan, de LDP, een nieuwe leider. Sinds de oprichting in 1955 zit de partij bijna onafgebroken in de regering. Inmiddels is de LDP verwikkeld in verschillende corruptiezaken. De premier Kishida is kind van de rekening geworden en trekt zijn conclusies. Is dat terecht? Hoe kan het dat een partij die geplaagd wordt door schandalen altijd goed scoort in de verkiezingen? En welke invloed heeft dit op het buitenlandbeleid van onze belangrijkste bondgenoot?

Daar spreekt Jan over hebben met Casper Wits. Japanoloog, sinoloog en universitair docent Oost-Azië Studies aan de Universiteit Leiden.

Gisteren presenteerde de Wetenschappelijke raad voor het regeringsbeleid, de WRR, een rapport waarin er gewaarschuwd wordt voor de vergrijzing van Europa. Er wordt in de media zelfs gesproken over een demografische tijdbom. 

De demografie, het is een vaag begrip, maar tegelijkertijd is het van vitaal belang voor de stabiliteit van een samenleving. Onlangs ontstond er veel ophef toen Pieter Omtzigt tijdens de HJ schoo lezing sprak over onze lage geboortecijfers - dat deed op z'n zachtst gezegd onhandig - maar toch.... 

Wat zijn dan de demografische ontwikkelingen waar we precies mee te maken hebben? Wat zijn de gevaren van deze trends? En is de aftelklok op die zogenaamde tijdbom nog te stoppen? 

Deze ochtend spreekt Jan erover met Viktor Venhorst, universitair hoofddocent migratie, demografie en arbeidsmarkt. Daarnaast spreekt Jan ook met Leo Lucassen, Directeur van het internationaal instituut voor sociale geschiedenis. 

Forum voor Democratie begon als denktank, maar is inmiddels uitgegroeid tot een partij die na diverse keren in opspraak te zijn geweest nog steeds overeind staat in de Tweede Kamer.

Ondanks de enorme stoelendans aan leden en veel onenigheid binnen de partij staat Thierry Baudet nog steeds aan het roer van Forum voor Democratie... maar hoe is het - na vandaag precies 8 jaar - gesteld met de koers van dat schip? Daarover spreekt Jan vandaag in Vroeg! met Chris Aalberts, journalist, onderzoeker en auteur van onder andere het boek "de partij dat ben ik; de politieke beweging van Thierry Baudet". 

2,5 jaar geleden viel Rusland Oekraïne binnen. Inmiddels blijft de teller met verloren mensenlevens oplopen, maar lijkt voor zowel Rusland als Oekraïne een totale overwinning onhaalbaar. 

Oftewel: wordt het tijd voor vredesonderhandelingen? David ging in daarover in gesprek met hoogleraar Mondiale Politieke Economie en Geopolitiek en Eerste Kamerlid namens de SP, Bastiaan van Apeldoorn.

Vandaag op het programma: De Belgische formatie. De Vlaamse politicus Bart De Wever moet de koning vandaag vertellen of het hem is gelukt om een nieuwe regering te vormen. Maar de situatie is complex, met partijen die verschillende visies en belangen hebben. 

Daarnaast bespreken we ook de bredere politieke context in België: waarom duren formaties altijd zo lang, en wat zegt dit over het Belgische politieke systeem? Te gast is professor politieke wetenschappen aan de Vrije Universiteit Brussel en columnist voor De Morgen Dave Sinardet. 

Vandaag praten we over de rechtszaak tegen Manchester City. De club wordt beschuldigd van ernstige overtredingen van de financiële regels. Wat betekent dit voor de toekomst van City en voor het Engelse voetbal als geheel?

 Daarnaast kijken we naar de bredere vraag: hoe staat het met de financiële gezondheid van het voetbal? Van de hoge schuldenlast bij clubs als FC Barcelona tot de beperkingen die UEFA's systeem Financial Fair Play oplegt. Daar praat Jan deze ochtend over met Ruud Koning, hoogleraar sporteconomie.

Vandaag hebben we het over de Amerikaanse terugtrekking uit Afghanistan in 2021 en de gevolgen daarvan. Dankzij de Republikeinse meerderheid moet de Amerikaanse minister van buitenlandse minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken hierover getuigen in het congres. Wat zijn de gevolgen van die chaotische operatie voor Amerika, maar ook zeker voor Afghanistan, en hoe kijken we terug op de Nederlandse betrokkenheid? Te gast: Mart de Kruif, oud-commandant van de Landstrijdkrachten, zelf nauw betrokken met Afghanistan.

Mexico heeft nieuwe hervormingen ingevoerd in het rechtssysteem. In Vroeg kijken we naar wat dit betekent voor de Mexicaanse rechtsstaat, en natuurlijk voor het land. Maar er is de afgelopen jaren meer gebeurd, hoe staat Mexico er eigenlijk breder voor, maatschappelijk en politiek? Te gast: Wil Panster, Mexico-kenner en hoogleraar Latijns-Amerikaanse studies aan de Universiteit Utrecht.

Vandaag kijken we vooruit op de plannen voor de zorg uit het onlangs gepubliceerde regeerprogramma. Wat gaat er veranderen in de zorg? En wat zien we terug van de verkiezingsbeloftes? We bespreken het met Wim Groot, hoogleraar gezondheidseconomie aan de Universiteit Maastricht.

Long covid treft duizenden mensen, en hoewel de fysieke klachten vaak ernstig zijn, worden ze niet altijd erkend in hun WIA-uitkeringsaanvragen. De WIA-uitkering krijg je als je geheel of gedeeltelijk arbeidsongeschikt bent. Veel patiënten lopen tegen een muur van bureaucratie aan en voelen zich niet begrepen bij het UWV. Waarom lopen deze processen zo stroef, en wat betekent dat voor de toekomst van longcovidpatiënten in Nederland?

Te gast zijn Kitty Jong, vicevoorzitter van FNV, en Jim Faas verzekeringsarts, jurist en onderzoeker.

Op je 87e nog op rondreis door Indonesië, Papoea-Nieuw-Guinea, Oost-Timor en Singapore: niet veel leeftijdsgenoten zullen het Paus Franciscus nadoen. Vandaag is de laatste dag van de reis die ruim anderhalve week heeft geduurd. Het is meer dan alleen een snoepreisje voor de paus, want onderweg gaat hij in gesprek met allerlei politieke- en religieuze leiders die hij probeert op te roepen tot vrede en verdraagzaamheid. Hoeveel kan zo’n reis van de paus nu eigenlijk teweegbrengen? Zijn het vooral mooie symbolische momenten tussen de paus en bijvoorbeeld islamitische leiders, of blijven de effecten ook nadat de cameraploegen weg zijn? Te gast: Anton de Wit, hoofdredacteur van het Katholiek Nieuwsblad.

“De wereldorde verandert”: het is een zin die we wel vaker horen, maar wat betekent dat eigenlijk? De rol van China in de internationale politiek wordt steeds groter, maar de veranderingen lijken verder te gaan dan dat. Terwijl China dus het ene na het andere samenwerkingsverband aangaat met landen over de hele wereld, wankelt de geloofwaardigheid van de VS en Europa juist. Met dat in ons achterhoofd hebben we het vandaag over de dag van de samenwerking tussen zuidelijke landen die is uitgeroepen door de VN. Wat voor samenwerkingsverbanden zijn er eigenlijk allemaal al tussen niet-westerse landen waarover we misschien niet altijd evenveel horen in het nieuws? En hoe gaat dit de wereldpolitiek veranderen? Te gast, journalist Elian Yahye

Jean Monnet, de 'vader van Europa', geloofde dat de Europese Unie sterker zou worden door crisis. Als dat waar blijkt, dan is het Europees politieke seizoen goed begonnen. Het is een lastige zoektocht naar een gelijke verdeling man/vrouw in de Europese Commissie, Duitsland sluit haar grenzen en Mario Draghi stelt radicale verandering voor. Te gast: EU-kenner en journalist bij Brusselse Nieuwe, Yves Lacroix. Universitair Hoofddocent politicologie aan de UvA, Liza Mügge.

Je herkent het wel: Achterin je koelkast ligt nog een oude zak sla te vergaan, en dat kliekje van twee weken geleden loopt ook lekker schimmel te vangen. En dat is zonde! Het is gezaaid, geoogst, naar de winkel gebracht, naar jouw huis gebracht, en het gaat zo de prullenbak in. En dat gaat zo ver, dat wanneer alle Nederlanders thuis een week lang geen voedsel verspillen, we ruim 23 miljoen maaltijden besparen. Daarnaast is de impact van voedselverspilling op het milieu enorm.

De week tegen voedselverspilling is begonnen, en die is dus broodnodig. Iedereen zal tegen verspilling zijn, maar waardoor gaat het toch vaak fout? En wat kunnen we daaraan doen?

Te gast is Toine Timmermans, directeur van de organisatie 'Samen Tegen Voedselverspilling'.

Vandaag is de sterfdag van een van de meest beruchte communistische leiders. Sommigen zullen hem beschrijven als een grote hervormer, anderen denken eerder aan de genocides die hij op zijn naam heeft staan. Chinese rebellenleider, dictator, partijleider en grondlegger van de Volksrepubliek China: Mao Zedong.

Vandaag is hij precies 48 jaar geleden overleden. We verdiepen ons vandaag in de invloed van het Maoïsme op de wereldgeschiedenis en hoe dat tot vandaag de dag zijn sporen nalaat. De man die ons daar alles over gaat vertellen is Casper Wits. Hij is sinoloog en universitair docent Oost-Azië Studies aan de Universiteit Leiden.

De plannen voor hoe we ons landschap inrichten gaan overboord, dat kwam afgelopen woensdag naar buiten. De coalitiepartijen zijn het niet eens over onder andere de stikstofaanpak. Wat ervoor in de plaats komt is nog niet duidelijk. Ondanks het feit dat het nieuwe kabinet niet per se het beste voor lijkt te hebben met de natuur, is dit óók een kans om met nieuwe, betere plannen te komen.

Daarom gaan we vandaag in Vroeg! terug naar de tekentafel. Hoe kunnen we ons landschap zo inrichten dat de landbouw in de toekomst wél samengaat met de natuur? 

Dat en meer bespreekt Jan met zijn gast Thomas Oudman, correspondent voedsel bij de Correspondent.

Vrouwen vallen flauw, moeten overgeven en ervaren soms extreme pijn bij het zetten van een spiraal. Toch wordt er voor zo’n behandeling vaak niet meer dan een simpele pijnstiller voorgeschreven. Niet alle vrouwen ervaren deze klachten, maar over hoeveel vrouwen hier wél last van hebben, is eigenlijk maar weinig bekend.nHoe kan het dat niet alleen de pijn van deze vrouwen, maar ook van vrouwen in het algemeen, nog steeds structureel niet serieus wordt genomen? En hoe kunnen we dit veranderen? Te gast: Eva de Goeij, voorzitter en oprichter van Ava.

De zomervakantie is voorbij en we moeten weer aan de bak. Nu de kampeerspullen weer opgeborgen zijn komt bij veel mensen het besef dat ze niet meer gelukkig zijn in hun relatie. Uit onderzoek blijkt keer op keer dat er na een vakantie aanzienlijk meer stellen de handdoek in de ring gooien. Hoe komt dat, en wat is daarvan de impact op ons als samenleving? Moeten we opnieuw leren werken aan relaties of is dat onzin? Te gast: relatietherapeut, Veronne van der Meijs.

Van de langstudeerboete, klimaat problemen, tot een tekort aan betaalbare woningen: veel belangrijke thema’s van dit moment gaan jongeren extra aan. Tegelijkertijd wordt er te weinig mét jongeren over gepraat aan bijvoorbeeld beleidstafels. Hoe zorg je ervoor dat jongeren een grotere stem krijgen als het gaat over dit soort vraagstukken? En voor welke plannen van het nieuwe kabinet gaat de Nationale Jeugdraad nog een stokje proberen te steken? Daarover te gast: Lotte Prins, voorzitter van de NJR. 

Sinds 7 oktober 2023 zijn er inmiddels meer dan 40.000 duizend Palestijnen gedood door grote aanvallen van Israel. Van zeker 36 Israelische gijzelaars is bekend dat ook zij niet meer in leven zijn. Vooralsnog leek vooral Gaza de plek te zijn waar al deze ellende zich afspeelt, maar in de tussentijd zijn Israelische extreem-rechtse kolonisten al maanden bezig om ook op de Westbank geweldadig terrein te winnen. Inmiddels is ook het Israelische leger begonnen aan de grootste militaire operatie op de Westbank in 22 jaar tijd, zo gezegd vanwege toegenomen spanningen met Iran. Esther van der Most, van stichting Plant een Olijfboom, zet zich al jaren in voor Palestijnen en voor het behoudt van hun grond. Met haar bespreek ik de laatste ontwikkelingen, blikken we terug op de afgelopen 11 maanden en staan we stil bij het belang van de stichting.

Tamara Florijn is Promovendus aan het centrum Wiskunde en Informatica en de Universiteit van Utrecht. Ze doet daar onderzoek naar hoe je een computer voor jou een compromis kan laten sluiten. Hoe gebruiken we dit in ons dagelijks leven? En hoe kunnen we het zo inzetten dat het niet alleen grappig en handig is, maar ook echt een bijdrage kan leveren aan de samenleving?

Deze week hebben we een studieclub opgericht, een studieclub met jonge wetenschappers en onderzoekers. Elke dag staat een onderzoek in de spotlights! Wat onderzoeken zij nou precies? En waarom? Mensen doneren regelmatig geld aan goede doelen. Maar wist je dat je naast geld ook data kan doneren aan goede doelen? Onze gast van vandaag onderzoekt hoe dit precies zit en vooral hoe dit beter kan! Te gast: Innovatiewetenschapper Dwayne Ansah! 

Deze week hebben we een studieclub opgericht, een studieclub met jonge wetenschappers en onderzoekers. Elke dag staat een nieuw onderzoek in de spotlights! Wat onderzoeken zij nou precies? En waarom?

Vandaag bij Merel te gast, filosoof Friso Timmenga! 

Deze week hebben we een studieclub opgericht, een studieclub met jonge wetenschappers en onderzoekers. Elke dag staat een nieuw onderzoek in de spotlights! Wat onderzoeken zij nou precies? En waarom?

Vandaag bij is onderzoeker inclusief taalgebruik, Charlie Loopuijt, bij Jan te gast!

Voor deze week hebben we een studieclub opgericht, een studieclub met jonge wetenschappers en onderzoekers. Wat onderzoeken zij nou precies? En waarom? Te gast is onderzoeker meningsverschillen Maud Oostindie. Zij onderzoekt hoe mensen op online platforms omgaan met conflict en meningsverschillen rondom klimaatvraagstukken. 

In de laatste aflevering van de reeks Vroeg! opinie culb, ging David in gesprek met Rocher Koendjbiharie. De journalist en columnist laat vaak van zich horen, zowel kranten, magazines als online op zijn eigen platform. 

Een gesprek over wat hem drijft, het bewustzijn van intersectionaliteit en hoe om te gaan met het leed in de wereld. 

Chaira Koops en Gijs Sanders maken nieuwsvideo’s en columns voor de Marker, een onlineplatform van BNNVARA. Die worden veel bekeken, vooral door een jong publiek. Daarnaast zijn ze pas de petitie “de groeten met je boete” gestart tegen de langstudeerboete, die al meer dan 35.000 keer getekend is. Hoe zien zij hun eigen rol in het publieke debat, en hoe gaan ze daarmee om?

Vandaag gaan we door met onze opinieclub, een reeks waarin we spreken met mensen die wat ons betreft een belangrijke stem hebben in het publieke debat. Bij ons te gast is Devika Partiman. Als oprichter van de organisatie Stem Op Een Vrouw zet Devika zich in voor een betere positie van de vrouw in de politiek, maar ook op andere terreinen is ze actief. Ooit was ze fervent Twitteraar, ze schuift regelmatig aan bij programma's en heeft vele contacten binnen de politiek. 

Vandaag gaan we door met onze opinie club, een reeks waarin we praten met jonge mensen. Opinie makers, koers bepalers, ontwrichters, bewustmakers, die dit jaar een belangrijke stem hebben gehad in het publieke debat. Bij ons te gast is Yasmin Ait Abderrahman, oud-voorzitter van FNV Young & United. Als student aan de lerarenopleiding begon Yasmin al met haar activisme voor de zogenoemde 'pechgeneratie'. Hoe kijkt Yasmin naar haar rol in het publieke debat? En welke onderwerpen geven haar brandstof?

De komende week gaan we in gesprek met een aantal van de invloedrijkste opiniemakers van het afgelopen jaar. In de Vroeg! Opinieclub reflecteren we met hen op hun verschillende rollen in het publieke debat. We trappen vandaag af met: Bob Sneevliet van Left Laser!

Bob Sneevliet is het gezicht van Left Laser, een platform met een communistische inslag. Naast het maken van goed bekeken nieuwsvideo’s houden zij zich ook bezig met het verkopen van stickers met linkse slogans en bakvormpjes in de vorm van Karl Marx. Hoe ziet Bob zijn eigen rol in het publieke debat? En hoe kijkt hij naar alle reacties - positief en negatief - die hij het afgelopen jaar heeft gekregen op zijn werk?

Misschien las jij vroeger ook Pluk van de Petteflet , over een stoere jongen die allemaal avonturen beleefde, of wellicht waren de klassieke sprookjes met de heldhaftige prins op het witte paard meer jouw ding. Schrijfster Lisa Maschhaupt probeert met de boeken die zij schrijft over het leven van Donnie het “witte prins redt prinsessen” verhaal te doorbreken. We gaan het deze ochtend hebben over de inclusiviteit van kinderboeken.

Stel je voor: je ouders vragen hoe het met je studie gaat en je antwoordt heel ontspannen: 'O, wel goed. Ik hoef nog maar één tentamen.' Terwijl je in werkelijkheid slechts een paar studiepunten op je naam hebt staan. Dit is een stukje van het verhaal van Job van Ballegoijen de Jong, die jarenlang tegen zijn omgeving over zijn studie loog. Wat onschuldig begon, veranderde al snel in een web van leugens. In zijn boek Morgen vertel ik alles, dat in september verschijnt, deelt hij zijn ervaring als schijnstudent en vertelt hij onder andere over de angst om te falen. 

Het leven van advocaat Evert Hingst staat centraal in het boek 'Criminaliteit voor ons soort mensen'. In 2005 werd hij in de Amsterdamse Beethovenbuurt vermoord, daarna werd hij het symbool voor ondermijning. Bregje Bleeker schreef dit verhaal over haar zoektocht naar Everts handel en wandel en de explosieve groei van de witteboordencriminaliteit. Hoe ziet zo'n onderzoek eruit voor een boek en hoe ga je secuur te werk binnen criminele kring? Te gast: Bregje Bleeker!

“Niemand zal zich op zijn sterfbed afvragen of hij genoeg heeft gewerkt, de input aan uren en overuren is irrelevant. Maar wat je eruit hebt gehaald is dat niet.” Dat schrijft Frida Boeke in haar dit jaar uitgekomen boek 'De tijd van je leven'. 

De jonge werkenden van nu treffen een ingewikkeld landschap aan: Tijdelijke contracten, burnouts, onderbetaalde traineeships… En dat zijn nog maar een aantal van de problemen waar zij mee te maken krijgen. 

Hoe vind je je weg in dat moeilijke landschap? En hoe zorg je ervoor dat je je werkende leven aan het eind van de rit nuttig hebt benut? 

Daarover gaat Jan vandaag in gesprek met Frida Boeke, schrijfster van het boek De tijd van je leven.

De komende week duiken we in de boeken van dit jaar. De Vroeg! Boekenclub heeft de belangrijkste titels voor je op een rijtje gezet. We trappen vandaag af met: Voetbaldroom van Finn Berk.

Het begon als een onschuldige jongensdroom. Vanaf jonge leeftijd bleek al dat Finn Berk een bijzonder voetbaltalent was. Hij speelde in de jeugdteams van AZ en Cambuur, en zelfs in Duitsland trok hij de aandacht.

Maar, ondanks zijn veelbelovende start, besloot Finn vroegtijdig een punt achter zijn voetbalcarriere te zetten. Hij had genoeg van de wereld achter het profvoetbal. Begin september verschijnt zijn debuut Voetbaldroom, een boek over maten naaien, prestatiedruk en de angstcultuur in het voetbal. 

Wat doet dit met jonge voetbaltalenten? Is het de prijs waard om profvoetballer te worden? En hoe gaat de voetbalwereld reageren nu Finn aan de bel trekt?

De afgelopen dagen is de beurs is in rep en roer. De Japanse Nikkei-index daalde met ruim 12 procent, wat de grootste daling is sinds 1987. Maar wat betekent dit precies? En wat voor impact heeft dit op andere landen?

Te gast is Jochem Visser, beurskenner van BNR-Nieuwsradio.

Als Donald Trump de Amerikaanse presidentsverkiezingen wint, ligt er al een heel plan voor hem klaar. Hoewel Trump zegt er niets mee te maken hebben, maken veel mensen in de Verenigde Staten zich zorgen om dit zogenoemde Project 2025.

Wat staat er precies in dit plan en wat maakt het zo omstreden? En wat betekent dit voor de Amerikaanse politiek, nu én na een eventuele overwinning door Trump?

Ik ga erover praten met mijn twee gasten, Amerikakenner Manon Portos Minetti en politicoloog Tammie Schoots.

10 jaar geleden viel IS het Sinjar-gebied in Noord-Irak binnen. In dat gebied werd er bloedig afgerekend met de Yezidi-gemeenschap, die daar op dat moment leefde. Duizenden Yezidi's werden verkracht, vernmoord of verhandeld. 

10 jaar later is IS verslagen, maar zijn de problemen voor de Yezidi's nog lang niet voorbij. David ging met Yezidi's Wahhab Hassoo en Amjad Al Karaf in gesprek over hun gemeenschap, de worstelingen met het verleden én het heden en het toekomstperspectief. 

Terwijk de Olympische Spelen nog in volle gang zijn, staan de volgende spelen volgend jaar alweer voor de deur. De E-spelen, welteverstaan. 

Dat er nu E-spelen komen staat symbool voor de opmars die de E-sports maken. Over die opmars, het leven van een e-sporter en de toekomst van de E-sports ging David vanochtend in gesprek met ex E-sporter en ViaPlay-presentator Koen Weijland.

Het is precies 25 jaar geleden dat Mohammed VI -de koning van Marokko- de troon over nam van zijn vader Hassan II, een moment dat door velen wordt gezien als het begin van grote veranderingen in het land. Na 25 jaar blikken we terug op zijn koningschap. Welke impact hebben zijn hervormingen gehad? Hoe probeert hij het land te moderniseren? En waar gaat hij zich de komende jaren op richten?

Dat en meer wordt in deze aflevering besproken met politicoloog Nassreddin Taibi

Als 9-jarig meisje werd Settela Steinbach door een indringend stukje film, ook wel bekend als een foto, in Kamp Westerbork het gezicht van de Sinti en Roma-vervolging. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn er meer dan 500.000 Roma en Sinti vermoord,  waarschijnlijk ligt het daadwerkelijke aantal nog hoger. In de voorstelling 'Lieve Settela' vertelt actrice en maker Alisa Cuuna over de bijzondere rol van het sinti-meisje in haar leven. En hoe verleden en heden met elkaar vervlochten zijn. Waarom blijft deze geschiedenis zo onderbelicht? En wat is de boodschap van de voorstelling? te gast: Alisa Cuuna

De een gaat 'noodgedwongen' op zoek naar een koophuis en de ander huurt voor 1500,- Euro een krot. Verschil moet er wezen, zou je denken maar, of het nou om huur of koop gaat: de woningmarkt zit aan alle kanten vast. Hoe komt er weer beweging in de markt? En wat zijn de gevolgen van de Wet Betaalbare Huur die sinds een maand geldt? Te gast: Mathijs ten Broeke van de Woonbond.

Het zijn roerige tijden in de fietswereld. De productie van oer-Hollandse fietsmerken als Batavus en Sparta worden verplaatst naar het buitenland, fatbikes veroveren het straatbeeld en het aantal ongelukken met fietsers neemt toe. Hoe staat het met de Nederlandse fietscultuur? En zitten we straks toch met z'n allen op een fatbike? Te gast: Kees Bakker van de Fietsersbond.

De bloederige oorlog in Sudan heeft tot gevolg dat er miljoenen mensen op de vlucht zijn. In overvolle vluchtelingenkampen schiet hulp tekort en gezien de situatie weinig aandacht krijgt wordt onderschat wat de gevolgen van deze oorlog zijn. Ondertussen proberen andere landen te bemiddelen, maar weer andere landen proberen ook misbruik te maken van de strijd die er gaande is. De grondstoffen uit Sudan zijn gewild en de (illegale) wapenhandel kan er goed gedijen. Over welke partijen hebben wij het? En hoe krijg we een duurzame oplossing voor vrede?

Te gast: Ahmed Abushaam, als Soedanese Nederlander heeft hij veel contact met mensen daar.

In de bioscopen breekt animatiefilm Inside Out 2 record na record. Maar ook in de wetenschap gooit deze film hoge ogen. Zo blijkt uit onderzoek dat de Inside Out-films bij kinderen voor grote inzichten kunnen zorgen. Hoe dragen films bij aan de ontwikkeling van kinderen? Dat vertelt communicatiewetenschapper Rebecca de Leeuw van de Radboud Universiteit Nijmegen.

De Olympische Spelen worden steeds meer een modeconcours, want de outfits van de sporters stelen de show.

Vanavond is de openingsceremonie van het sportevenement en voordat de gedroomde medailleregen NPO Radio 1 overneemt, duikt Jan vandaag in de fashion van de Spelen.

Hoe beïnvloedt de cultuur van een land bijvoorbeeld hun outfits? Welke kledingmerken willen zich deze spelen vooral profileren? En hoe beinvloedt sport de huidige modetrends verder? Een gesprek met modejournalist Yeliz Çiçek.

Het barst van de grote evenementen dit jaar, want naast alle jaarlijkse festivals kwamen daar dit jaar ook nog sportevenementen zoals; de Tour de France, het EK voetbal en de Olympische Spelen bij. Dat brengt iedere keer weer enorme massa’s sportfans en festivalgangers op de been. Om al dit soort evenementen in goede banen te leiden zijn er mensen nodig die juist ook vóóraf al goed nadenken over de veiligheid. Hoe voorkom je dat supporters met elkaar op de vuist gaan? En hoe zet je AI en simulaties in om het gedrag van mensen te voorspellen? Te gast: Frank Wijnveld, directeur bij CrowdProfessionals.

Het oordeel van het Internationaal Gerechtshof over de onwettigheid van het Israëlische nederzettingenbeleid wordt gezien als een mijlpaal, maar veel directe gevolgen voor Israël lijkt het tot nu toe niet te hebben. Het advies van het Hof is niet bindend en omdat Israël weigert zich aan afspraken van internationale rechtbanken te houden is het maar de vraag of de Palestijnse bevolking hier iets mee gaat winnen. Wat is de waarde van zo'n advies van het Internationaal Gerechtshof? Te gast: André de Hoogh, universitair hoofddocent internationaal recht aan de Rijksuniversiteit Groningen.