Anatomia Śmierci

- Ludzie mają różne pomysły. Jeśli np. chcą w piecu umieścić jakieś instrumenty, to wszystko, co metalowe, zostanie, będzie tylko sfatygowane temperaturą – mówi w podcaście „Anatomia Śmierci” Jerzy Jarosz - właściciel firmy pogrzebowej „AD ARKA” i Krematorium Polska, a także wiceprezes Polskiej Izby Branży Pogrzebowej.

Czego lepiej nie wkładać do urny? Czy faktycznie zostaje po nas tylko proch? I czy, podobnie jak w amerykańskich filmach, my też możemy postawić szczątki bliskiej osoby na kominku? Odpowiedź na to ostatnie pytanie może zaskoczyć.

- Oczywiście zapach jest intensywny, ale używamy takiego sprzętu, że jest praktycznie w ogóle niewyczuwalny przez te maski. Z tym można sobie jak najbardziej poradzić. Gorzej jest z widokami – mówi w podcaście „Anatomia Śmierci” Mateusz Węgorowski, właściciel Bio-Clean, firmy sprzątającej po zgonach.

Jak wygląda taka praca, co jest w niej najtrudniejsze? Czy ślady śmierci zawsze udaje się usunąć? I jak to możliwe, że sąsiedzi nie orientują się, że za ścianą znajduje się ciało?

- Ciało po śmierci daje wyraźne sygnały, że życie już się w nim po prostu zakończyło i objawia się to właśnie takimi wczesnymi znamionami śmierci – mówi w podcaście „Anatomia Śmierci” Adam Ragiel – technik sekcji zwłok i balsamista. Specjalista krok po kroku rozprawia się z najbardziej nurtującymi pytaniami dotyczącymi tego, co dzieje się z doczesnymi szczątkami.

Czy włosy i paznokcie naprawdę rosną po śmierci? Czy całowanie nieboszczyka na pożegnanie zawsze jest niebezpieczne? I czy kości zmarłych faktycznie czasem trzeba złamać? Zaskoczeń będzie w tym odcinku naprawdę sporo.

- Normy społeczno-kulturowe odnośnie do żałoby są bardzo silne, bardzo restrykcyjne, niedające przestrzeni na to, żeby zindywidualizować ten proces – mówi w podcaście „Anatomia Śmierci” Paweł Grochocki, psycholog, specjalista z zakresu pomocy osobom będącym w ryzyku samobójczym oraz w żałobie.

Czy żałobę można przeżywać lepiej lub gorzej? Czy w żałobie są rzeczy, których „nie wypada”? I wreszcie, czy ból po stracie kiedyś naprawdę mija?

- To jest niezwykła kazuistyka, kilkadziesiąt przypadków na świecie, dlatego nie należy się obawiać, że spotka nas czy naszych bliskich – mówi w podcaście „Anatomia Śmierci” Agnieszka Graczyk-Szuster, kardiolożka pracująca w Szpitalu Klinicznym Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego. A chodzi o tzw. syndrom Łazarza, gdy „zmarły” budzi się do życia.

Co to technicznie znaczy, że człowiek nie żyje? Kiedy może się okazać, że to był „fałszywy alarm”? I czy w Polsce możemy odetchnąć i nie obawiać się, że zostaniemy pochowani za życia? W zasadzie tak.

- W pewnym momencie zaczynamy się dusić, ale nie dusić się w sposób taki, jak byśmy byli pod wodą, że tam nie ma w ogóle powietrza. Tylko zaczyna dusić się nasz mózg – opowiada Rafał Fronia, himalaista z Jeleniej Góry, uczestnik zimowej narodowej wyprawy na K2 i niedawny zdobywca Broad Peaku.

Strefa śmierci jest szczególnym miejscem, w którym człowiek znajduje się właściwie w stanie agonalnym przez samo w niej przebywanie. Jakie to uczucie? Co dzieje się wtedy z ciałem? I czy wszystko, co wtedy zachodzi, na pewno da się racjonalnie wyjaśnić?

- Pacjenci, którzy zostali, załóżmy, zdefibrylowani czy przeprowadzona została akcja reanimacyjna bardzo szybko, rzeczywiście pamiętają ten tunel, to odrealnienie, że byli gdzieś obok, obserwowali siebie. Osoby, które miały długotrwałe zaburzenia świadomości, czyli były długotrwale w śpiączce, zwykle tych wspomnień nie mają – mówi w podcaście „Anatomia Śmierci” dr Łukasz Grabarczyk, neurochirurg, wieloletni koordynator w klinice „Budzik”.

Doświadczenia z pogranicza nie pojawiają się więc w każdej sytuacji, w której ocieramy się o śmierć. Jak to wyjaśnić? Ekspert ma swoją teorię na ten temat.

- Pacjenci często żałują, że nie zmienili pracy, która ich bardzo stresowała i mają poczucie, że ten stres im tego raka wywołał – wylicza w podcaście „Anatomia Śmierci” Karolina Sawka, psychoterapeutka i psychoonkolożka z Zachodniopomorskiego Centrum Onkologii.

W pracy spotyka się z osobami, które dowiadują się, że ich życie może wkrótce się skończyć, ale też z bliskimi pacjentów terminalnych. Czego żałują, gdy śmierć staje się realną wizją? O czym marzą, czego potrzebują? Bliscy często popełniają kluczowy błąd.

- Wielokrotnie miałam w hospicjum pacjentów, którzy, w cudzysłowie, robili próby generalne tego swojego umierania – przyznaje w podcaście „Anatomia Śmierci” Anna Łotowska-Ćwiklewska, lekarka hospicjum domowego i anestezjolożka z poradni leczenia bólu i ran przewlekłych „Nie musi boleć”.

Ekspertka przyznaje, że zdarza jej się mieć podejrzenie, że ktoś „zbiera się do odejścia”, ale śmierć wcale nie jest tak przewidywalna, jak mogłoby się wydawać. A co z symptomami śmierci, o których czasem możemy przeczytać w mediach? Tutaj też odpowiedź wcale nie jest oczywista.