Kuipers en de Kosmos

André Kuipers heeft zijn kennis over ruimtevaart de laatste jaren op allerlei manieren gedeeld met de wereld. Een theatertoer, tv-series, kindershows, boeken en documentaireseries, en ten slotte: de film Beyond. ‘Op die manier is het heel prettig om bn’er te zijn. Zo kun je de boodschap en het belang van ruimtevaart laten zien.’ 

Dit is een podcast van BNR & Quest. Je vindt alle afleveringen in de BNR app, of wekelijks twee afleveringen via alle bekende platformen. Zweef nog even verder met Andre door de ruimte met zijn wekelijkse column op Quest.nl.

Want dát besef lijkt eigenlijk maar niet echt door te dringen: zonder ruimtevaart zouden er geen navigatiesatellieten en dus navigatiesystemen zijn. En het weerbericht zou lang niet zo betrouwbaar zijn als er geen weersatellieten waren. ‘Elke dag kijk je naar ruimtevaart: een televisiereportage gaat via communicatiesatellieten. Dan zijn er nog aardobservatiesatellieten, spionagesatellieten én satellieten die het smelten van de ijskap en ontbossing in beeld brengen.’ 

Ruimtevaart, kortom, wordt op heel veel manieren gebruikt, door overheden én bedrijven. Om van ruimtetelescopen nog maar te zwijgen. ‘Zo ontdekken we onze omgeving, dat er meer sterren in het heelal zijn dan zandkorrels op aarde en wat voor materialen er op allerlei plekken in het heelal te vinden zijn.’ Ook heel relevant: we zoeken naar buitenaards leven. ‘Een van de grote vraagstukken die nog openstaan: zijn we alleen of is er meer leven in het heelal?’ 

Ook experimenten in de ruimte kunnen van groot belang zijn voor het leven op aarde. ‘We voeren allemaal experimenten uit voor de planeet. De effecten van meer of minder zout eten zijn belangrijke informatie voor ouderen op aarde, omdat veel zout botontkalking veroorzaakt.’  Je kunt het zo gek niet bedenken of het draagt iets bij. ‘Ik heb een experiment gedaan dat miljoenen heeft bespaard op straatverlichting. Als astronaut ben je een klein radertje: je voert dingen uit voor de maatschappij, van belastinggeld.’   

Rijk word je er niet van 

Voor het geld en de aandacht hoef je het niet te doen, benadrukt Kuipers. ‘Als ik rijk had willen worden had ik beter een medisch specialisme kunnen kiezen. Een astronaut wordt gewoon betaald zoals iedereen in de ruimtevaart: je krijgt geen gevarengeld. Alles wat de ESA doet is de premie van de levensverzekering betalen, want er is geen bedrijf dat je wil verzekeren.’   

Bij zijn tweede vlucht, in 2011, merkte Kuipers nog veel meer van de aandacht. Doordat hij een half jaar in de ruimte was geweest, hadden de media de kans om er echt in te duiken. Bovendien waren intussen de sociale media flink in opkomst. Al snel ontdekte Kuipers de toegevoegde waarde van – bijvoorbeeld – Twitter. ‘Ik dacht eerst: wat moet ik ermee, maar zo kun je wel je verhalen kwijt. Toen ik begon had ik zo’n vijfduizend volgers, maar in no time was dat een kwart miljoen.’   

Uiteindelijk werden de ruimtereizen voor Kuipers een enorme bron geworden voor avonturen op de aarde zelf. Mensen vragen hem vaak wat hij, nu hij waarschijnlijk nooit meer de ruimte in gaat, nu nog voor leuks te ontdekken is. ‘Vanuit de ruimte ben je er geen onderdeel van. Er is zo veel te beleven. Vanuit de lucht zag ik de Bahama’s met prachtige turquoise wateren. Daar ben ik ook gaan duiken, met haaien en dolfijnen in het wild. De aarde zien is juist een stimulans om hier dingen te gaan doen.’ 

Over Kuipers en de Kosmos

Dit is een verhaal over dromen. Het verhaal van de kleine André Kuipers, een jongetje met een bril uit Kattenburg, die geïnspireerd door de sciencefiction-boekjes die hij van zijn oma kreeg, er alles aan deed om zijn droom in vervulling te laten gaan. De aarde zien, vanuit de ruimte. In Kuipers en de Kosmos vertelt André zelf zijn onwaarschijnlijke verhaal. Hij neemt je mee op een onvergetelijke reis die begint in Sterrenstad, het legendarische trainingscentrum voor kosmonauten, buiten Moskou, waar Yuri Gagarin zelf zijn opleiding volgde. In acht afleveringen hoor je hoe je als Nederlander astronaut wordt, hoe de loodzware training eruit ziet, hoe het voelt om in een raket door de dampkring te gaan. André vertelt je alles over het wonderbaarlijke leven aan boord van het Internationale Ruimtestation, waar hij als enige Nederlander twee keer verbleef. Wat doet het met je om de zon zestien keer per dag op te zien komen en weer neer te gaan? Hoe bereid je jezelf, en je gezin, voor op het idee dat je misschien nooit meer terug komt? En hoe voelt het om de aarde te zien vanuit de uitkijkkoepel in het ISS? Laat je meevoeren in het verhaal van André, verteld op een manier zoals je het nog nooit hebt gehoord. In André’s eigen woorden kom je dichterbij een raketlancering, het ISS, Sterrenstad en het oneindige heelal dan je ooit geweest bent. Abonneer je nu op Kuipers en de Kosmos, en mis geen aflevering.  

Over André  

Het ruimtevaartavontuur van André Kuipers (1958) begon toen hij twaalf was en sciencefictionboekjes kreeg van zijn oma. Hij wist het zeker: ooit zal ik zelf de aarde vanuit de ruimte bekijken. Zijn hele carrière stond in het teken van de ruimtevaart. Na een studie geneeskunde werd hij keuringsarts bij de Koninklijke Luchtmacht, waar hij onderzoek deed naar ruimtelijke desoriëntatie bij vliegers en ruimteziekte bij astronauten. Daarna ging hij aan de slag als arts en wetenschappelijk onderzoeker bij de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. In 1998 werd hij door de ESA geselecteerd als astronaut en opgenomen in het Europese astronautencorps. Na ajren van training vloog hij in 2004 zijn eerste missie naar het ISS. Die missie duurde elf dagen. Zijn tweede missie, zeven jaar later, was een stuk langer. Toen bleef hij 193 dagen in de ruimte. Sinds zijn terugkomst maakte hij onder meer theatervoorstellingen televisieprogramma’s over de ruimtevaart. Op 4 oktober 2024 gaat zijn film Beyondin de Ziggo Dome in première. Beyondtoont André de oneindige schoonheid van onze aarde, gezien vanuit de ruimte door de ogen van een astronaut. Beyond  is vanaf 10 oktober in heel Nederland in de bioscoop te zien.  

Over de makers 

Kuipers en de Kosmos is een podcast van BNR en Quest, gemaakt door André Kuipers en Connor Clerx.  

Redactie: Diederik de Groot met hulp van Sander Koenen 

Interviews en montage: Connor Clerx  

Muziek en sounddesign: Gijs Friesen en Connor Clerx  

Mixage: Gijs Friesen  

Eindredactie: Manon van der Knaap-Hartig 

Krijg je geen genoeg van André’s verhalen over de ruimtevaart? Lees dan ook zijn column in Quest.  

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na zijn laatste ruimtevlucht nam André Kuipers zelf contact op met het Wereld Natuur Fonds, om te laten zien wat er allemaal mis is op de wereld, met name verdwijnende gletsjers, erosie en bosbranden. ‘Ik ben door die vlucht wel een beetje bezorgd geworden over die aarde.’ Het is aan de ene kant heel mooi, maar er zit ook druk op het systeem.’   

Dit is een podcast van BNR & Quest. Je vindt alle afleveringen in de BNR app, of wekelijks twee afleveringen via alle bekende platformen. Zweef nog even verder met Andre door de ruimte met zijn wekelijkse column op Quest.nl.

De aarde wordt immers niet groter, terwijl de bevolking maar blijft groeien. Vanuit de ruimte is dat bij uitstek zichtbaar: menselijke activiteit is vooral ‘s nachts zichtbaar, door alle lichtjes. ‘Er zijn behalve misschien de ijskap van Groenland eigenlijk geen plekken meer waar geen lichtjes zijn - zelfs in de Sahara.’ Vanuit de ruimte heeft het iets van een plaag. ‘We groeien maar door: elke dag komen er wereldwijd 200.000 mensen bij – een stad als Groningen. ‘Die mensen willen allemaal transport, zoetwater en energie. En dat voel je.’   

Als je direct naar de aarde kijkt, dan is het in eerste instantie heel majestueus, met heel imponerende kleuren, zegt Kuipers. ‘Het is eigenlijk een grote waterdruppel, ook vanuit de ruimte. Heel bijzondere wolkenpatronen en golfpatronen, waarschijnlijk heb je het op een schip helemaal niet waar. Je ziet zelfs ogen van orkanen zelfs vanuit de ruimte voel je opeens die dreiging. En alle verschillende kleuren. Je voelt die beperktheid, boven India. De hoeveelheid vruchtbare grond is heel beperkt.  

Ook de vervuiling op aarde is vanuit de ruimte goed te zien, zegt Kuipers. ‘De aarde voelt een beetje als een baby: heel mooi, maar ook heel kwetsbaar, een levend organisme.’ Het zweven in de ruimte, spelen met vloeistof, maar vooral de uitzichten: het is allemaal even fantastisch. Dat deelt hij graag met zijn toehoorders. ‘Ik houd lezingen, ik heb theatercolleges gedaan en ook in mijn film Beyond wil ik laten zien hoe mooi die planeet is. Dan wil ik niet meteen een negatief beeld scheppen.’   

Laten zien wat er misgaat 

Maar op prestentaties laat Kuipers nadrukkelijk ook zien wat er allemaal mis dreigt te gaan, door in te zoomen op gletsjers die wereldwijd verdwijnen, massale erosie en bosbranden. Hij is met name na zijn tweede ruimtevlucht bezorgd geworden over de aarde, wat ook aanleiding was om naar het Wereld Natuur Fonds (WNF) te stappen. ‘Ik wilde kunnen vertellen hoe het ervoor staat. Daarvoor heb ik de combinatie gemaakt van wat je met het menselijke oog kunt zien en wat je met satelliet ziet.’   

De menselijke waarneming is beperkt, terwijl satellieten in staat zijn om het hele scala te bekijken. Al is de identificatie met het menselijke oog ook heel belangrijk. En waar Kuipers van oudsher een ras-optimist is, gaven zijn contacten met het Wereld Natuur Fonds een ander beeld. ‘Mijn broer is bioloog en die zei altijd hoe slecht het ging met de planeet. De cijfers die ik zag pasten wel bij wat ik uit de ruimte kon waarnemen én wat ik van satellietmetingen wist. De instelling is dan ook: als je niets doet, gaat het nóg harder.’   

Kuipers hoopt met zijn lezingen, theatertoer en nu ook zijn film Beyond vooral meer bewustwording te kweken. ‘Mensen luisteren heel graag naar het verhaal van de ruimtevaart, dat deed ik zelf ook: het is een rare wereld, waar alles anders is. En als mensen daar dan toch zitten, met open mond, open ogen en open oren, kun je naast dat exotische ook meteen de boodschap brengen dat de aarde ook heel kwetsbaar en beperkt is. En ik kan er dan ook de boodschap in brengen dat wetenschap en techniek niet saai zijn, maar spannend en avontuurlijk.’   

Afhankelijk van de doelgroep doet Kuipers dat vrij technisch, of juist behoorlijk beeldend. En uiteindelijk, onvermijdelijk, is het aan de politiek en de beleidsmakers. ‘Je kunt satellietmetingen uit 1985 en van nu met elkaar vergelijken om een totaalbeeld te krijgen van de toename van CO2, het smelten van de ijskappen en de temperatuurstijgingen. Die informatie hebben ook beleidsmakers tot hun beschikking. En dan kun je wel een onderbuikgevoel hebben, maar de feiten liggen voor je neus.’   

We hebben alleen deze aarde en daar moeten we zuinig op zijn, is zijn boodschap. ‘Dit is onze oase en daarmee moeten we het doen.’ Helaas is onze intelligentie nog geen garantie voor verstandig handelen. ‘We snijden een beetje in onze eigen vinger door alles op te eten wat er maar voorhanden is, tot het op is. En dan gaat het massaal mis. Plagen lopen niet goed af, ook niet voor de plaaggeest zelf. Dus het is in ons eigen belang om onze intelligentie te benutten. Dat is waar ruimtevaart heel geschikt voor is.’ 

Over Kuipers en de Kosmos

Dit is een verhaal over dromen. Het verhaal van de kleine André Kuipers, een jongetje met een bril uit Kattenburg, die geïnspireerd door de sciencefiction-boekjes die hij van zijn oma kreeg, er alles aan deed om zijn droom in vervulling te laten gaan. De aarde zien, vanuit de ruimte. In Kuipers en de Kosmos vertelt André zelf zijn onwaarschijnlijke verhaal. Hij neemt je mee op een onvergetelijke reis die begint in Sterrenstad, het legendarische trainingscentrum voor kosmonauten, buiten Moskou, waar Yuri Gagarin zelf zijn opleiding volgde. In acht afleveringen hoor je hoe je als Nederlander astronaut wordt, hoe de loodzware training eruit ziet, hoe het voelt om in een raket door de dampkring te gaan. André vertelt je alles over het wonderbaarlijke leven aan boord van het Internationale Ruimtestation, waar hij als enige Nederlander twee keer verbleef. Wat doet het met je om de zon zestien keer per dag op te zien komen en weer neer te gaan? Hoe bereid je jezelf, en je gezin, voor op het idee dat je misschien nooit meer terug komt? En hoe voelt het om de aarde te zien vanuit de uitkijkkoepel in het ISS? Laat je meevoeren in het verhaal van André, verteld op een manier zoals je het nog nooit hebt gehoord. In André’s eigen woorden kom je dichterbij een raketlancering, het ISS, Sterrenstad en het oneindige heelal dan je ooit geweest bent. Abonneer je nu op Kuipers en de Kosmos, en mis geen aflevering.  

Over André  

Het ruimtevaartavontuur van André Kuipers (1958) begon toen hij twaalf was en sciencefictionboekjes kreeg van zijn oma. Hij wist het zeker: ooit zal ik zelf de aarde vanuit de ruimte bekijken. Zijn hele carrière stond in het teken van de ruimtevaart. Na een studie geneeskunde werd hij keuringsarts bij de Koninklijke Luchtmacht, waar hij onderzoek deed naar ruimtelijke desoriëntatie bij vliegers en ruimteziekte bij astronauten. Daarna ging hij aan de slag als arts en wetenschappelijk onderzoeker bij de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. In 1998 werd hij door de ESA geselecteerd als astronaut en opgenomen in het Europese astronautencorps. Na ajren van training vloog hij in 2004 zijn eerste missie naar het ISS. Die missie duurde elf dagen. Zijn tweede missie, zeven jaar later, was een stuk langer. Toen bleef hij 193 dagen in de ruimte. Sinds zijn terugkomst maakte hij onder meer theatervoorstellingen televisieprogramma’s over de ruimtevaart. Op 4 oktober 2024 gaat zijn film Beyondin de Ziggo Dome in première. Beyondtoont André de oneindige schoonheid van onze aarde, gezien vanuit de ruimte door de ogen van een astronaut. Beyond  is vanaf 10 oktober in heel Nederland in de bioscoop te zien.  

Over de makers 

Kuipers en de Kosmos is een podcast van BNR en Quest, gemaakt door André Kuipers en Connor Clerx.  

Redactie: Diederik de Groot met hulp van Sander Koenen 

Interviews en montage: Connor Clerx  

Muziek en sounddesign: Gijs Friesen en Connor Clerx  

Mixage: Gijs Friesen  

Eindredactie: Manon van der Knaap-Hartig 

Krijg je geen genoeg van André’s verhalen over de ruimtevaart? Lees dan ook zijn column in Quest.  

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een ruimtestation als het ISS is eigenlijk maar een gekke wereld, die heel anders is dan wat je gewend bent: geen zwaar, geen licht, geen onder, geen boven, en dat is zeker even wennen, zegt André Kuipers. Dat levert vreemde gewaarwordingen op. ‘Ik kwam wel eens ergens binnen waarvan ik dacht dat ik er nog nooit eerder was geweest. Ik vond het vreemd dat er lampen op de vloer waren, maar dan was ik dus ondersteboven binnengekomen.’ Je evenwichtsorgaan registreert dat niet. ‘Er is geen onder en boven, je bent aan het zweven.’   

Dit is een podcast van BNR & Quest. Je vindt alle afleveringen in de BNR app, of wekelijks twee afleveringen via alle bekende platformen. Zweef nog even verder met Andre door de ruimte met zijn wekelijkse column op Quest.nl.

In de ruimte zijn die veranderingen in je lichaam op zich prima: dat je minder vocht vasthoudt en je uiteindelijk een halve liter minder circulerend volume hebt is geen enkel probleem, want je hebt dat vocht niet nodig, zegt Kuipers. ‘Maar zodra je teruggaat naar de aarde, gaat alles weer naar beneden toe. Dan heb je op een gegeven moment te weinig, en kun je flauwvallen, doordat je te weinig bloed om rond te pompen.’ Om dat te voorkomen zijn er speciale strakke broeken ontwikkeld. ‘Zo komt er niet meteen allemaal bloed in je benen.’   

Astronauten trainen vooraf veel onder water, om het gevoel van zweven te imiteren. Als mensen vragen hoe het is om te zweven, zegt Kuipers ook vaak dat je dat in het zwembad dat gevoel het best benadert. ‘Dan heb je ook nergens meer een drukpunt en voel je je als een vis in het water. Het is een vaardigheid die je ontwikkelt en ik zou het elke dag wel willen doen: zweven is heel prettig, een heel vrij gevoel.’ ‘s Nachts zweefde Kuipers regelmatig zijn slaapkamer uit. ‘Loszweven door een donker ruimtestation is een magisch gebeuren.’   

Achter de horizon vallen 

Als je als astronaut zweeft, zweeft eigenlijk alles om je heen met dezelfde snelheid om de aarde. Je ruimteschip heeft een snelheid van 8 kilometer per seconde nodig om om de aarde heen te vallen. ‘De aarde trekt gewoon aan je, anders zou je zo het heelal in vallen.’ De hele truc is dat je zo hard gaat dat je steeds min of meer ‘achter de horizon valt’ en nooit meer op de grond terechtkomt. ‘En de lucht in het ruimtestation valt met je mee, niets stuwt je, niets houdt je tegen.’   

Voordat Kuipers zelf astronaut werd, werkte hij al als coördinator van experimenten in het ruimtestation ISS. Hij fungeerde als tussenpersoon voor alle internationale wetenschappers en astronauten. Daar leerde hij ook hoe kostbaar tijd is, met name de tijd van de astronauten. ‘Daar wil je zo zuinig mogelijk mee omgaan.’ Tijdens zijn eerste vlucht was hij dan ook voornamelijk bezig om geen fouten te maken en tijd te verliezen. ‘Dus het duurt even voordat je de tijd durft te nemen om dingen voor jezelf te doen en naar buiten te kijken.’   

Dat zijn de momenten dat het besef binnenkomt hoe bijzonder het is om zo in de ruimte te zweven – versterkt door muziek van onder meer de muziek van Vangelis. ‘Dan trekt de aarde zo onder je door en dan waan je je in een sciencefictionfilm. Dát is ook wat ik wilde met de film Beyond: laten zien wat ik zag, voelde en hoorde. Mét de muziek die ik op had toen ik die schitterende aarde onder me door zag trekken.’   

Kuipers’ grootste belemmering was op een gegeven moment nog de camera, die hij continu binnen handbereik had. ‘Op een gegeven moment loert het gevaar dat je de grote fout maakt om alleen maar te fotograferen, zoals veel toeristen doen. Dan besef je niet meer waar je eigenlijk bent, en thuis pas gaat kijken wat je dáár had kunnen zien.’ Er zat weinig anders op dan die camera rigoureus weg te leggen. ‘Dat zijn de mooiste herinneringen geworden: geen camera’s en alleen maar anderhalf uur naar buiten kijken. Fenomenaal!’ 

Over Kuipers en de Kosmos

Dit is een verhaal over dromen. Het verhaal van de kleine André Kuipers, een jongetje met een bril uit Kattenburg, die geïnspireerd door de sciencefiction-boekjes die hij van zijn oma kreeg, er alles aan deed om zijn droom in vervulling te laten gaan. De aarde zien, vanuit de ruimte. In Kuipers en de Kosmos vertelt André zelf zijn onwaarschijnlijke verhaal. Hij neemt je mee op een onvergetelijke reis die begint in Sterrenstad, het legendarische trainingscentrum voor kosmonauten, buiten Moskou, waar Yuri Gagarin zelf zijn opleiding volgde. In acht afleveringen hoor je hoe je als Nederlander astronaut wordt, hoe de loodzware training eruit ziet, hoe het voelt om in een raket door de dampkring te gaan. André vertelt je alles over het wonderbaarlijke leven aan boord van het Internationale Ruimtestation, waar hij als enige Nederlander twee keer verbleef. Wat doet het met je om de zon zestien keer per dag op te zien komen en weer neer te gaan? Hoe bereid je jezelf, en je gezin, voor op het idee dat je misschien nooit meer terug komt? En hoe voelt het om de aarde te zien vanuit de uitkijkkoepel in het ISS? Laat je meevoeren in het verhaal van André, verteld op een manier zoals je het nog nooit hebt gehoord. In André’s eigen woorden kom je dichterbij een raketlancering, het ISS, Sterrenstad en het oneindige heelal dan je ooit geweest bent. Abonneer je nu op Kuipers en de Kosmos, en mis geen aflevering.  

Over André  

Het ruimtevaartavontuur van André Kuipers (1958) begon toen hij twaalf was en sciencefictionboekjes kreeg van zijn oma. Hij wist het zeker: ooit zal ik zelf de aarde vanuit de ruimte bekijken. Zijn hele carrière stond in het teken van de ruimtevaart. Na een studie geneeskunde werd hij keuringsarts bij de Koninklijke Luchtmacht, waar hij onderzoek deed naar ruimtelijke desoriëntatie bij vliegers en ruimteziekte bij astronauten. Daarna ging hij aan de slag als arts en wetenschappelijk onderzoeker bij de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. In 1998 werd hij door de ESA geselecteerd als astronaut en opgenomen in het Europese astronautencorps. Na ajren van training vloog hij in 2004 zijn eerste missie naar het ISS. Die missie duurde elf dagen. Zijn tweede missie, zeven jaar later, was een stuk langer. Toen bleef hij 193 dagen in de ruimte. Sinds zijn terugkomst maakte hij onder meer theatervoorstellingen televisieprogramma’s over de ruimtevaart. Op 4 oktober 2024 gaat zijn film Beyondin de Ziggo Dome in première. Beyondtoont André de oneindige schoonheid van onze aarde, gezien vanuit de ruimte door de ogen van een astronaut. Beyond  is vanaf 10 oktober in heel Nederland in de bioscoop te zien.  

Over de makers 

Kuipers en de Kosmos is een podcast van BNR en Quest, gemaakt door André Kuipers en Connor Clerx.  

Redactie: Diederik de Groot met hulp van Sander Koenen 

Interviews en montage: Connor Clerx  

Muziek en sounddesign: Gijs Friesen en Connor Clerx  

Mixage: Gijs Friesen  

Eindredactie: Manon van der Knaap-Hartig 

Krijg je geen genoeg van André’s verhalen over de ruimtevaart? Lees dan ook zijn column in Quest.  

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Eenmaal in het ruimtestation ISS moet je als astronaut voortdurend de lucht aan boord controleren – alleen al voor de veiligheid. Dat is een kwestie van schoonmaken, onderhoud plegen en de waterkwaliteit monitoren, zegt astronaut André Kuipers. ‘Ook in de ruimte heb je te maken met afvalstoffen, zoals huidschilvers, voedselresten en stof van kleding. Dat valt niet op de grond, dat gaat in de filters zitten.’   

Dit is een podcast van BNR & Quest. Je vindt alle afleveringen in de BNR app, of wekelijks twee afleveringen via alle bekende platformen. Zweef nog even verder met Andre door de ruimte met zijn wekelijkse column op Quest.nl.

Elke zaterdag schoonmaken, is daarom het devies. ‘Dat gaat ook om koffievlekken en jus d’orange, die als druppeltjes rondzweeft en als vlekken op de muur gaat zitten.’ Het is allemaal een kwestie van zorgen dat alles in goede staat te houden. Daarvoor worden ook voortdurend luchtmonsters genomen. ‘Zo kijken we of er geen gekke stoffen inzitten. De lucht wordt zo heel goed schoongehouden. We hebben normale luchtdruk, met een samenstelling van 80 procent stikstof en 20 procent zuurstof. Dus niet zoals in een vliegtuig, waar de druk iets lager is.’   

Daarnaast zijn er de nodige  onderhouds- en reparatietaken aan boord van het ruimtestation: je moet apparatuur op tijd wisselen en onderdelen vervangen. ‘Maar je hebt ook schimmelvorming en dan zijn er nog de taken die je moet doen: experimenten voor allerlei wetenschappers op aarde: experimenten voor de ruimte zelf, om satelliet te koelen en in de ruimte buiten de dampkring krijg je veel meer radioactieve deeltjes te verduren. en het kweken van sla voor reizen naar Mars.   

Maar er zijn ook heel fundamentele experimenten, voor allerlei universiteiten, onder meer naar gedrag van metalen en legeringen en verbrandingsprocessen. Hebben planten ook een sensor om te weten waar de zwaartekracht vandaan komt? Er zijn ook experimenten die heel fundamenteel zijn voor de hele aarde, met een kern, een mantel en een korst die je apart kon veranderen. Daarmee proberen we onder meer computermodellen mee te verbeteren om aardbevingen mee te kunnen voorspellen. 

Industriële experimenten 

Veel bedrijven willen graag dingen onderzocht in gewichtsloosheid, om productieprocessen te kunnen verbeteren. Deze industriële experimenten gebeuren onder meer in opdracht van de olie-industrie. Kuipers herinnert zich een experiment met kristalgroei, waarmee de farmaceutische industrie eiwitstructuren kan bepalen. ‘En Philips wilde weten wat de factor gewicht was in het productieproces van ontmixen van gassen in lampen. Met de resultaten konden ze productieprocessen verbeteren en miljoenen kunnen besparen.’ 

Uiteindelijk ben je vooral veel tijd kwijt aan de operationele taken: experimenten met installaties buiten het ruimtestation, maar ook het koppelen van andere ruimteschepen. ‘Ik moest met met een robotarm Cargo Dragon het eerste commerciële vrachtschip van Elon Musk vastmaken aan ISS. Dat was een bijzonder  moment: ‘Ik moest met de robotarm het ruimteschip naar me toetrekken. Die moeten gekoppeld worden met het koppelmechanisme van het station.’ 

Uiteindelijk ben je regisseur, producent, floormanager, verantwoordelijk voor de audio, de video én je bent de presentator – je kunt alleen niet zien wie er luistert. Je kijkt altijd omgekeerd naar de aarde. ‘Dan valt op hoe dun die dampkring is, je hebt het idee dat als je hard blaast, je zo de hele dampkring eraf blaast. Heel majestueus, maar het idee dat de aarde zo in elkaar schrompelt, een levende cel met een heel dun membraantje eromheen.’ 

Over Kuipers en de Kosmos

Dit is een verhaal over dromen. Het verhaal van de kleine André Kuipers, een jongetje met een bril uit Kattenburg, die geïnspireerd door de sciencefiction-boekjes die hij van zijn oma kreeg, er alles aan deed om zijn droom in vervulling te laten gaan. De aarde zien, vanuit de ruimte. In Kuipers en de Kosmos vertelt André zelf zijn onwaarschijnlijke verhaal. Hij neemt je mee op een onvergetelijke reis die begint in Sterrenstad, het legendarische trainingscentrum voor kosmonauten, buiten Moskou, waar Yuri Gagarin zelf zijn opleiding volgde. In acht afleveringen hoor je hoe je als Nederlander astronaut wordt, hoe de loodzware training eruit ziet, hoe het voelt om in een raket door de dampkring te gaan. André vertelt je alles over het wonderbaarlijke leven aan boord van het Internationale Ruimtestation, waar hij als enige Nederlander twee keer verbleef. Wat doet het met je om de zon zestien keer per dag op te zien komen en weer neer te gaan? Hoe bereid je jezelf, en je gezin, voor op het idee dat je misschien nooit meer terug komt? En hoe voelt het om de aarde te zien vanuit de uitkijkkoepel in het ISS? Laat je meevoeren in het verhaal van André, verteld op een manier zoals je het nog nooit hebt gehoord. In André’s eigen woorden kom je dichterbij een raketlancering, het ISS, Sterrenstad en het oneindige heelal dan je ooit geweest bent. Abonneer je nu op Kuipers en de Kosmos, en mis geen aflevering.  

Over André  

Het ruimtevaartavontuur van André Kuipers (1958) begon toen hij twaalf was en sciencefictionboekjes kreeg van zijn oma. Hij wist het zeker: ooit zal ik zelf de aarde vanuit de ruimte bekijken. Zijn hele carrière stond in het teken van de ruimtevaart. Na een studie geneeskunde werd hij keuringsarts bij de Koninklijke Luchtmacht, waar hij onderzoek deed naar ruimtelijke desoriëntatie bij vliegers en ruimteziekte bij astronauten. Daarna ging hij aan de slag als arts en wetenschappelijk onderzoeker bij de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. In 1998 werd hij door de ESA geselecteerd als astronaut en opgenomen in het Europese astronautencorps. Na ajren van training vloog hij in 2004 zijn eerste missie naar het ISS. Die missie duurde elf dagen. Zijn tweede missie, zeven jaar later, was een stuk langer. Toen bleef hij 193 dagen in de ruimte. Sinds zijn terugkomst maakte hij onder meer theatervoorstellingen televisieprogramma’s over de ruimtevaart. Op 4 oktober 2024 gaat zijn film Beyondin de Ziggo Dome in première. Beyondtoont André de oneindige schoonheid van onze aarde, gezien vanuit de ruimte door de ogen van een astronaut. Beyond  is vanaf 10 oktober in heel Nederland in de bioscoop te zien.  

Over de makers 

Kuipers en de Kosmos is een podcast van BNR en Quest, gemaakt door André Kuipers en Connor Clerx.  

Redactie: Diederik de Groot met hulp van Sander Koenen 

Interviews en montage: Connor Clerx  

Muziek en sounddesign: Gijs Friesen en Connor Clerx  

Mixage: Gijs Friesen  

Eindredactie: Manon van der Knaap-Hartig 

Krijg je geen genoeg van André’s verhalen over de ruimtevaart? Lees dan ook zijn column inQuest.  

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Als ruimtevaarder moet je vooral je angsten opzij zetten als je eenmaal op het punt staat de ruimte in te gaan. De basiselementen zijn voor elk type astronaut, kosmonaut of taikonaut hetzelfde: je zit in feite op een bom, zegt astronaut André Kuipers. Je angst kun je maar beter opzij zetten. Daarom is het belangrijk om je goed te concentreren op je taak. ‘Ik wilde niet dat door mij de vlucht ging mislukken.’   

Dit is een podcast van BNR & Quest. Je vindt alle afleveringen in de BNR app, of wekelijks twee afleveringen via alle bekende platformen. Zweef nog even verder met Andre door de ruimte met zijn wekelijkse column op Quest.nl.

Tegenwoordig worden ook weer vluchten gelanceerd vanuit de VS, maar tien jaar lang was alles geconcentreerd rond Bajkanur in Kazachstan, een soort Russische enclave dicht bij de evenaar en vrij onherbergzaam, waardoor je weinig schade kunt aanrichten op de grond. ‘in Bajkanu raak je hooguit een kameel.’ Kuipers werd gelanceerd vanaf dezelfde plek als Yuri Gagarin, de eerste mens ooit in de ruimte. ‘Het is dus industrieel erfgoed, en het is er allemaal nog.’   

Ondanks de grote verschillen tussen ruimtevaarders uit verschillende windstreken zijn enkele dingen voor iedereen gelijk: als ruimtevaarder krijg je te maken met dezelfde versnelling, enorme G-krachten en een baan om de aarde. Daar kan uiteraard van alles mis gaan, maar voor angst is geen ruimte. Die had Kuipers dan ook niet. ‘Ik was geconcentreerd op mijn taak, vooral om geen grote stommiteiten te begaan. Ik vertrouwde op het systeem. Dat doet iedereen elke dag, dus dat doe je als astronaut ook.’   

De eerste raketvlucht van Kuipers vond plaats zo’n  33 jaar na eerste boekje over ruimtevaart dat hij bij zijn oma las. Zijn voornaamste taak was om na het opbranden van de derde trap, na zo’n negen minuten, te controleren of de juiste lampjes aan en uit gingen. ‘Anders ben je niet losgekoppeld van de derde trap en dan ga je terugtuimelen. Ik moest dan knoppen indrukken en een schakelaar omzetten om los te komen van die derde trap — daar ben je heel erg op geconcentreerd en dat heb je ook veel geoefend in een simulator.’   

De Sojoez, waarmee naar het ruimtestation ISS wordt gevlogen, bestaat uit drie delen, schetst Kuipers: een klein leefgedeelte waar je eet en naar de wc gaat. Daarnaast zit het gedeelte van waaruit start en landing worden beleefd, en daaronder een onbereikbaar deel met motoren, brandstof en zonnepanelen. ‘Dus je kruipt eerst het leefgedeelte binnen, waarna je verder afdaalt. Het voelt eigenlijk meer als grotonderzoek dan als ruimtevaart, zo krap is het. Je moet het ook heel voorzichtig doen, zodat je geen knoppen omzet.’ 

Blauwe kromming van de aarde 

De eerste klap die je voelt is het wegvallen van de opduwraketten, op zo’n 40 kilometer hoogte. Na 80 kilometer ging het omhulsel eraf en kon Kuipers naar buiten kijken. ‘Dat was een heel bijzondere ervaring: door het raampje zag ik opeens de blauwe kromming van de aarde, en daarna zwart. Dat is een heel aparte combinatie, en het moment dat ik besefte dat ik in de ruimte zat en naar de aarde keek. Dát was in feite de droom waar ik als kind mee bezig was: ik wilde de aarde een keer vanuit de ruimte zien.’ 

Éigenlijk was Kuipers al tevreden geweest als hij één baan om de aarde had gemaakt. Maar het bleek pas het begin: ‘Je moet van 80 kilometer door 250 kilometer hoogte. En al na minder dan negen minuten houdt de motor op met branden en begin je te zweven.’ Dat is ook het moment dat je alles kunt gaan controleren of er geen lekken zijn, of er voldoende stroom is en of de zonnepanelen zijn uitgeklapt. ‘En dan schud je elkaar de hand: je kunt naar buiten kijken en dan zie je die aarde zo op 250 kilometer onder je door trekken.’ 

Uiteindelijk moet je naar ruimtestation ISS op 400 kilometer hoogte. ‘Als kinderen vragen hoe het voelt zeg ik: het lijkt op een achtbaan: je wilt het graag, je weet dat het veilig is, maar je weet niet precies wat er gaat komen. Dan zit je in een stoeltje, de klemmen gaan voor, je kunt er niet meer uit en dat ding kruipt naar boven. Dat is ook wat je bij een lancering hebt: je wilt het graag, het is redelijk veilig en je weet niet precies wat er gaat komen. Dan krijg je zo’n prettige spanning in je buik, dát is een lancering.’ 

Over Kuipers en de Kosmos

Dit is een verhaal over dromen. Het verhaal van de kleine André Kuipers, een jongetje met een bril uit Kattenburg, die geïnspireerd door de sciencefiction-boekjes die hij van zijn oma kreeg, er alles aan deed om zijn droom in vervulling te laten gaan. De aarde zien, vanuit de ruimte. In Kuipers en de Kosmos vertelt André zelf zijn onwaarschijnlijke verhaal. Hij neemt je mee op een onvergetelijke reis die begint in Sterrenstad, het legendarische trainingscentrum voor kosmonauten, buiten Moskou, waar Yuri Gagarin zelf zijn opleiding volgde. In acht afleveringen hoor je hoe je als Nederlander astronaut wordt, hoe de loodzware training eruit ziet, hoe het voelt om in een raket door de dampkring te gaan. André vertelt je alles over het wonderbaarlijke leven aan boord van het Internationale Ruimtestation, waar hij als enige Nederlander twee keer verbleef. Wat doet het met je om de zon zestien keer per dag op te zien komen en weer neer te gaan? Hoe bereid je jezelf, en je gezin, voor op het idee dat je misschien nooit meer terug komt? En hoe voelt het om de aarde te zien vanuit de uitkijkkoepel in het ISS? Laat je meevoeren in het verhaal van André, verteld op een manier zoals je het nog nooit hebt gehoord. In André’s eigen woorden kom je dichterbij een raketlancering, het ISS, Sterrenstad en het oneindige heelal dan je ooit geweest bent. Abonneer je nu op Kuipers en de Kosmos, en mis geen aflevering.  

Over André  

Het ruimtevaartavontuur van André Kuipers (1958) begon toen hij twaalf was en sciencefictionboekjes kreeg van zijn oma. Hij wist het zeker: ooit zal ik zelf de aarde vanuit de ruimte bekijken. Zijn hele carrière stond in het teken van de ruimtevaart. Na een studie geneeskunde werd hij keuringsarts bij de Koninklijke Luchtmacht, waar hij onderzoek deed naar ruimtelijke desoriëntatie bij vliegers en ruimteziekte bij astronauten. Daarna ging hij aan de slag als arts en wetenschappelijk onderzoeker bij de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. In 1998 werd hij door de ESA geselecteerd als astronaut en opgenomen in het Europese astronautencorps. Na ajren van training vloog hij in 2004 zijn eerste missie naar het ISS. Die missie duurde elf dagen. Zijn tweede missie, zeven jaar later, was een stuk langer. Toen bleef hij 193 dagen in de ruimte. Sinds zijn terugkomst maakte hij onder meer theatervoorstellingen televisieprogramma’s over de ruimtevaart. Op 4 oktober 2024 gaat zijn film Beyondin de Ziggo Dome in première. Beyondtoont André de oneindige schoonheid van onze aarde, gezien vanuit de ruimte door de ogen van een astronaut. Beyond  is vanaf 10 oktober in heel Nederland in de bioscoop te zien.  

Over de makers 

Kuipers en de Kosmos is een podcast van BNR en Quest, gemaakt door André Kuipers en Connor Clerx.  

Redactie: Diederik de Groot met hulp van Sander Koenen 

Interviews en montage: Connor Clerx  

Muziek en sounddesign: Gijs Friesen en Connor Clerx  

Mixage: Gijs Friesen  

Eindredactie: Manon van der Knaap-Hartig 

Krijg je geen genoeg van André’s verhalen over de ruimtevaart? Lees dan ook zijn column in Quest.  

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De ESA mag jaarlijks één astronaut leveren aan het ISS, op basis van de bijdrage  van het Europese ruimtevaartorganisatie aan het internationale ruimtestation. Dat schiet niet op, volgens André Kuipers. Vooral het contrast met het Amerikaanse ruimteprogramma is schrijnend. ‘De NASA heeft elk jaar een nieuwe groep astronauten nodig, de ESA eens in de tien à vijftien jaar.’ 

Dit is een podcast van BNR & Quest. Je vindt alle afleveringen in de BNR app, of wekelijks twee afleveringen via alle bekende platformen. Zweef nog even verder met Andre door de ruimte met zijn wekelijkse column op Quest.nl.

Afhankelijk van je bijdrage aan het ISS mag je meer mensen leveren voor experimenten aan boord je krijgt. Europa mag op basis van het aandeel van 8 à 9 procent van het budget jaarlijks één astronaut leveren. Dat betekent dat de afgelopen veertig jaar eigenlijk maar vier lichtingen uit de ESA zijn toegelaten, zegt Kuipers. ‘In de eerste groep van ESA-astronauten hadden we Wubbo Ockels, Nederlands eerste astronaut, ik zat in de tweede groep — al behoorde ik in eerste instantie niet bij de zes geselecteerden.’ 

In 2006 kwam de derde groep, zegt Kuipers, en dat zijn de mensen die nu vliegen. Pas twee jaar geleden werd een vierde groep geselecteerd. Dat betreft de professionele astronauten die in dienst zijn van het ISS, die reparaties en onderhoud plegen en wellicht nog eens naar de maan zullen gaan. ‘Dus ik heb het niet over de commerciële astronauten, die betalen voor hun vlucht.’

De uiteindelijke selectie van astronauten is grotendeels politiek en mede afhankelijk van het aandeel in de ESA-bijdrage. Er zitten altijd astronauten bij de selectie uit de drie grootste landen, Frankrijk, Duitsland en Italië. De verdere selectie gebeurt in nauw overleg met de verschillende agentschappen, waarbij wordt gekeken naar een goede balans, zegt Kuipers. ‘Dus geen twee kapiteins op een schip, een mix van volgers en leiders en een mix van ervaren en nieuwe mensen.’ 

Het hele proces begon voor Kuipers met het sturen van een ouderwetse sollicitatiebrief, nog getikt op een oude typmachine. Na een verlossend telefoontje mocht hij beginnen aan het selectieproces, met onder meer diverse tests en interviews. Die verliepen voorspoedig – op een incidentje met een omgestoten glas jus d’orange na. ‘Tot mijn verbazing werd ik gebeld dat ik door was naar de volgende ronde. Ik weet nog waar ik was toen ik gebeld werd: thuis, om een presentatie met allerlei dia’s voor te bereiden, over ruimtevaart.’ 

Coördinator van medische experimenten 

Maar met het bereiken van status van astronaut heb je nog geen recht op een ruimtevlucht. Aanvankelijk was Kuipers niet toegelaten tot de tweede lichting uitverkoren ESA-astronauten, die volgde op de lichting met Wubbo Ockels. Hij had het voordeel dat hij al voor ESA ESTEC in Noordwijk, waar hij onder meer medische experimenten coördineerde voor de Space Shuttle en het Russische ruimtestation MIR. Op een gegeven moment werd Kuipers ook ingezet voor vluchten van collega’s. 

Één van die collega’s was de Belg Frank De Winne, die hij begeleidde vanuit Koroljov, het grote vluchtleidingscentrum. Als reserve-astronaut begeleidde hij de vlucht vanuit het ‘Sovjet-style’ hotel, waar hij een telefoontje kreeg van de Europese baas van het ruimtestation. ‘Die belde me op dat ik een vlucht had en dat ik een jaar later mijn eigen ruimtevlucht zou maken. Ja, dat zijn bijzondere momenten. En je weet jaren later ook nog precies waar je was toen je zo’n telefoontje kreeg.’ 

 Er zit wel degelijk een factor geluk in die selectie, zegt Kuipers: een stapel met statussen van ongeveer een meter wordt vrij grof teruggebracht tot vijf centimeter. Het pakte goed uit voor Kuipers. ‘Je moet in de toekomst kunnen kijken, en zien of iemand over tien jaar een goede astronaut is, medisch en psychologisch. Ik denk dat ik uitgekozen ben omdat ik breed geïnteresseerd was in wetenschap, avontuurlijk maar geen waaghals ben, én gezond. Dan kom je bovendrijven als grootste gemene deler, een allrounder.’ 

Over Kuipers en de Kosmos

Dit is een verhaal over dromen. Het verhaal van de kleine André Kuipers, een jongetje met een bril uit Kattenburg, die geïnspireerd door de sciencefiction-boekjes die hij van zijn oma kreeg, er alles aan deed om zijn droom in vervulling te laten gaan. De aarde zien, vanuit de ruimte. In Kuipers en de Kosmos vertelt André zelf zijn onwaarschijnlijke verhaal. Hij neemt je mee op een onvergetelijke reis die begint in Sterrenstad, het legendarische trainingscentrum voor kosmonauten, buiten Moskou, waar Yuri Gagarin zelf zijn opleiding volgde. In acht afleveringen hoor je hoe je als Nederlander astronaut wordt, hoe de loodzware training eruit ziet, hoe het voelt om in een raket door de dampkring te gaan. André vertelt je alles over het wonderbaarlijke leven aan boord van het Internationale Ruimtestation, waar hij als enige Nederlander twee keer verbleef. Wat doet het met je om de zon zestien keer per dag op te zien komen en weer neer te gaan? Hoe bereid je jezelf, en je gezin, voor op het idee dat je misschien nooit meer terug komt? En hoe voelt het om de aarde te zien vanuit de uitkijkkoepel in het ISS? Laat je meevoeren in het verhaal van André, verteld op een manier zoals je het nog nooit hebt gehoord. In André’s eigen woorden kom je dichterbij een raketlancering, het ISS, Sterrenstad en het oneindige heelal dan je ooit geweest bent. Abonneer je nu op Kuipers en de Kosmos, en mis geen aflevering.  

Over André  

Het ruimtevaartavontuur van André Kuipers (1958) begon toen hij twaalf was en sciencefictionboekjes kreeg van zijn oma. Hij wist het zeker: ooit zal ik zelf de aarde vanuit de ruimte bekijken. Zijn hele carrière stond in het teken van de ruimtevaart. Na een studie geneeskunde werd hij keuringsarts bij de Koninklijke Luchtmacht, waar hij onderzoek deed naar ruimtelijke desoriëntatie bij vliegers en ruimteziekte bij astronauten. Daarna ging hij aan de slag als arts en wetenschappelijk onderzoeker bij de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. In 1998 werd hij door de ESA geselecteerd als astronaut en opgenomen in het Europese astronautencorps. Na ajren van training vloog hij in 2004 zijn eerste missie naar het ISS. Die missie duurde elf dagen. Zijn tweede missie, zeven jaar later, was een stuk langer. Toen bleef hij 193 dagen in de ruimte. Sinds zijn terugkomst maakte hij onder meer theatervoorstellingen televisieprogramma’s over de ruimtevaart. Op 4 oktober 2024 gaat zijn film Beyondin de Ziggo Dome in première. Beyondtoont André de oneindige schoonheid van onze aarde, gezien vanuit de ruimte door de ogen van een astronaut. Beyond  is vanaf 10 oktober in heel Nederland in de bioscoop te zien.  

Over de makers 

Kuipers en de Kosmos is een podcast van BNR en Quest, gemaakt door André Kuipers en Connor Clerx.  

Redactie: Diederik de Groot met hulp van Sander Koenen 

Interviews en montage: Connor Clerx  

Muziek en sounddesign: Gijs Friesen en Connor Clerx  

Mixage: Gijs Friesen  

Eindredactie: Manon van der Knaap-Hartig 

Krijg je geen genoeg van André’s verhalen over de ruimtevaart? Lees dan ook zijn column in Quest.  

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dit is een verhaal over dromen. Het verhaal van de kleine André Kuipers, een jongetje met een bril uit Kattenburg, die geïnspireerd door de sciencefiction-boekjes die hij van zijn oma kreeg, er alles aan deed om zijn droom in vervulling te laten gaan. De aarde zien, vanuit de ruimte. In Kuipers en de Kosmos vertelt André zelf zijn onwaarschijnlijke verhaal. Hij neemt je mee op een onvergetelijke reis die begint in Sterrenstad, het legendarische trainingscentrum voor kosmonauten, buiten Moskou, waar Yuri Gagarin zelf zijn opleiding volgde.

Dit is een podcast van BNR & Quest. Je vindt alle afleveringen in de BNR app, of wekelijks twee afleveringen via alle bekende platformen. Zweef nog even verder met Andre door de ruimte met zijn wekelijkse column op Quest.nl.

In acht afleveringen hoor je hoe je als Nederlander astronaut wordt, hoe de loodzware training eruit ziet, hoe het voelt om in een raket door de dampkring te gaan. André vertelt je alles over het wonderbaarlijke leven aan boord van het Internationale Ruimtestation, waar hij als enige Nederlander twee keer verbleef. Wat doet het met je om de zon zestien keer per dag op te zien komen en weer neer te gaan? Hoe bereid je jezelf, en je gezin, voor op het idee dat je misschien nooit meer terug komt? En hoe voelt het om de aarde te zien vanuit de uitkijkkoepel in het ISS? Laat je meevoeren in het verhaal van André, verteld op een manier zoals je het nog nooit hebt gehoord. In André’s eigen woorden kom je dichterbij een raketlancering, het ISS, Sterrenstad en het oneindige heelal dan je ooit geweest bent.

Sterrenstad

Bij een driedelige training in Sterrenstad bij Moskou, voorafgaand aan zijn tweede ruimtevlucht, moet astronaut André Kuipers allemaal modules onder de knie krijgen die bij zijn eerste vlucht geen enkel belang hadden. Naast de grote hoeveelheid software die is geïnstalleerd, staan er ook volkomen nieuwe experimenten op het programma, zegt hij in de podcast 'Kuipers in de Kosmos'. ‘En sommige dingen zijn verlopen, dus eigenlijk kun je helemaal opnieuw beginnen.’ 

Over de samenwerking met de Russen met wie hij werkte is Kuipers eigenlijk best te spreken. ‘Als ze voelen dat je gemotiveerd bent en je je als één van hen voelt, zijn ze heel prettig en loyaal en regelen ze alles voor je.’ En het is een zeer internationaal gezelschap, met onder meer Japanners, Europeanen en Amerikanen die samen moeten werken met Russische kosmonauten. 

De ruimtevaart is heel erg verbonden met Sterrenstad, onder de rook van Moskou. Daar begon het ooit met Youri Gagarin, de eerste mens in de ruime. In Sterrenstad is ook het trainingscentrum, midden in de bossen, omringd door forse muren. ‘Er zijn eigenlijk twee delen: leefgedeeltes met musea, restaurants en woonflats en het afgesloten deel dat het echte trainingscentrum herbergt en de simulatoren huisvest voor ruimtestation ISS en de Sojoez-ruimtecapsule. 

Tijdreis door de oude Sovjet-Unie 

Het is allemaal vergane glorie, met losse tegels en kapotte wc’s, en daar vindt in feite alles plaats in voorbereiding op het vertrek naar ruimtestation ISS. ‘Toen ik er voor het eerst kwam, dacht ik: waar ben ik in beland. Je zit in een soort tijdreis van de oude Sovjet-Unie. In het begin kreeg hij veel theorielessen van vaak oudere officieren in burger, over alle systemen: hoe werkt de radio, hoe werken de koppeling en de motoren?  ‘Ze weten alles perfect, maar ze leggen het uit met krijtjes op het bord, met schoolplaten en alles in het Russisch.’ 

De voormalige militaire basis is voor Kuipers inmiddels een ‘zeer bijzondere plek’ geworden.  ‘Sterrenstad ligt in zeer onherbergzaam gebied, met zo’n min 30 graden in de winter en plus 30 graden in de zomer. Zodra je de taal een beetje kent, krijg je een goede band met de instructeurs.’ Van alle behoorlijk intensieve trainingen was er eentje volgens Kuipers duidelijk het zwaarst: Russisch leren, om met iedereen direct te kunnen communiceren. ‘Ja, dan ben je in de veertig en moet je opeens een hele nieuwe taal gaan leren.’ 

Hoogwaardigheidsbekleders 

Want ga er maar aanstaan: vierhonderd sessies in het Russisch en wel honderd examens. En allerlei hoogwaardigheidsbekleders, van officieren tot instructeurs en hoge functionarissen van de fabrieken, die elkaar vliegen afvangen, voorafgaand aan ‘het praktijkwerk’ in de centrifuge. ‘80 procent van de training bestaat uit het oplossen van problemen die hopelijk helemaal niet gaan gebeuren. Je moet ermee spelen en als je het fout doet gebeurt er niks, op het droge.’ 

Hoe anders is dat als de werkelijke lancering praktisch letterlijk voor de deur staat. Toen bleek pas hoe nuttig het was geweest om al die uren in Sterrenstad in je bagage te hebben. Uit angst voor drukverlies in de heliumtanks wilden de astronauten niet dat de kleppen van de systemen in de Sojoez voortijdig opengezet werden. ‘Maar dan krijg je wel nieuwe procedures, en moet je alles wat je geleerd hebt in feite overboord gooien. Dan is het wel handig dat je het systeem begrijpt. En áls je dat eenmaal begrijpt, zodra je het weet en ziet hoe het werkt  wordt het eigenlijk wel een leuk spel, met een nieuwe taal en nieuwe termen.’ 

Uiteindelijk was Kuipers klaar om te vertrekken richting lanceerplek, in zijn geval Kazachstan. Ondanks al het geleerde speelde een lichte faalangst Kuipers enigszins parten. ‘Als ik iets fout doe krijgt de commandant op zijn kop en wordt misschien de hele bemanning vervangen. Je bent bang om blunders te maken, omdat er zoveel van afhangt, ook je eigen reputatie. Dat is eigenlijk de grootste angst. Als dat niet gebeurt, geeft dat een heel prettig gevoel. Dan kun je tevreden zijn.’ 

Over Kuipers en de Kosmos

Dit is een verhaal over dromen. Het verhaal van de kleine André Kuipers, een jongetje met een bril uit Kattenburg, die geïnspireerd door de sciencefiction-boekjes die hij van zijn oma kreeg, er alles aan deed om zijn droom in vervulling te laten gaan. De aarde zien, vanuit de ruimte. In Kuipers en de Kosmos vertelt André zelf zijn onwaarschijnlijke verhaal. Hij neemt je mee op een onvergetelijke reis die begint in Sterrenstad, het legendarische trainingscentrum voor kosmonauten, buiten Moskou, waar Yuri Gagarin zelf zijn opleiding volgde. In acht afleveringen hoor je hoe je als Nederlander astronaut wordt, hoe de loodzware training eruit ziet, hoe het voelt om in een raket door de dampkring te gaan. André vertelt je alles over het wonderbaarlijke leven aan boord van het Internationale Ruimtestation, waar hij als enige Nederlander twee keer verbleef. Wat doet het met je om de zon zestien keer per dag op te zien komen en weer neer te gaan? Hoe bereid je jezelf, en je gezin, voor op het idee dat je misschien nooit meer terug komt? En hoe voelt het om de aarde te zien vanuit de uitkijkkoepel in het ISS? Laat je meevoeren in het verhaal van André, verteld op een manier zoals je het nog nooit hebt gehoord. In André’s eigen woorden kom je dichterbij een raketlancering, het ISS, Sterrenstad en het oneindige heelal dan je ooit geweest bent. Abonneer je nu op Kuipers en de Kosmos, en mis geen aflevering.  

Over André  

Het ruimtevaartavontuur van André Kuipers (1958) begon toen hij twaalf was en sciencefictionboekjes kreeg van zijn oma. Hij wist het zeker: ooit zal ik zelf de aarde vanuit de ruimte bekijken. Zijn hele carrière stond in het teken van de ruimtevaart. Na een studie geneeskunde werd hij keuringsarts bij de Koninklijke Luchtmacht, waar hij onderzoek deed naar ruimtelijke desoriëntatie bij vliegers en ruimteziekte bij astronauten. Daarna ging hij aan de slag als arts en wetenschappelijk onderzoeker bij de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. In 1998 werd hij door de ESA geselecteerd als astronaut en opgenomen in het Europese astronautencorps. Na ajren van training vloog hij in 2004 zijn eerste missie naar het ISS. Die missie duurde elf dagen. Zijn tweede missie, zeven jaar later, was een stuk langer. Toen bleef hij 193 dagen in de ruimte. Sinds zijn terugkomst maakte hij onder meer theatervoorstellingen televisieprogramma’s over de ruimtevaart. Op 4 oktober 2024 gaat zijn film Beyondin de Ziggo Dome in première. Beyondtoont André de oneindige schoonheid van onze aarde, gezien vanuit de ruimte door de ogen van een astronaut. Beyond  is vanaf 10 oktober in heel Nederland in de bioscoop te zien.  

Over de makers 

Kuipers en de Kosmos is een podcast van BNR en Quest, gemaakt door André Kuipers en Connor Clerx.  

Redactie: Diederik de Groot, Sander Koenen 

Interviews en montage: Connor Clerx  

Muziek en sounddesign: Gijs Friesen en Connor Clerx  

Mixage: Gijs Friesen  

Eindredactie: Manon van der Knaap-Hartig 

Krijg je geen genoeg van André’s verhalen over de ruimtevaart? Lees dan ook zijn column in Quest.  

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het verhaal van de kleine André Kuipers, een jongetje met een bril uit Kattenburg, die geïnspireerd door de sciencefiction-boekjes die hij van zijn oma kreeg, er alles aan deed om zijn droom in vervulling te laten gaan. De aarde zien, vanuit de ruimte. In Kuipers en de Kosmos vertelt André zelf zijn onwaarschijnlijke verhaal. Een verhaal over dromen.

Hij neemt je mee op een onvergetelijke reis die begint in Sterrenstad, het legendarische trainingscentrum voor kosmonauten, buiten Moskou, waar Yuri Gagarin zelf zijn opleiding volgde.

In acht afleveringen hoor je hoe je als Nederlander astronaut wordt, hoe de loodzware training eruit ziet, hoe het voelt om in een raket door de dampkring te gaan. André vertelt je alles over het wonderbaarlijke leven aan boord van het Internationale Ruimtestation, waar hij als enige Nederlander twee keer verbleef. Wat doet het met je om de zon zestien keer per dag op te zien komen en weer neer te gaan? Hoe bereid je jezelf, en je gezin, voor op het idee dat je misschien nooit meer terug komt? En hoe voelt het om de aarde te zien vanuit de uitkijkkoepel in het ISS?

Laat je meevoeren in het verhaal van André, verteld op een manier zoals je het nog nooit hebt gehoord. In André’s eigen woorden kom je dichterbij een raketlancering, het ISS, Sterrenstad en het oneindige heelal dan je ooit geweest bent. Abonneer je nu op Kuipers en de Kosmos, en mis geen aflevering. Vanaf 12 september in alle podcastapps.

Over André  

Het ruimtevaartavontuur van André Kuipers (1958) begon toen hij twaalf was en sciencefictionboekjes kreeg van zijn oma. Hij wist het zeker: ooit zal ik zelf de aarde vanuit de ruimte bekijken. Zijn hele carrière stond in het teken van de ruimtevaart. Na een studie geneeskunde werd hij keuringsarts bij de Koninklijke Luchtmacht, waar hij onderzoek deed naar ruimtelijke desoriëntatie bij vliegers en ruimteziekte bij astronauten. Daarna ging hij aan de slag als arts en wetenschappelijk onderzoeker bij de Europese ruimtevaartorganisatie ESA.

In 1998 werd hij door de ESA geselecteerd als astronaut en opgenomen in het Europese astronautencorps. Na jaren van training vloog hij in 2004 zijn eerste missie naar het ISS. Die missie duurde elf dagen. Zijn tweede missie, zeven jaar later, was een stuk langer. Toen bleef hij 193 dagen in de ruimte.

Sinds zijn terugkomst maakte hij onder meer theatervoorstellingen televisieprogramma’s over de ruimtevaart. Op 4 oktober 2024 gaat zijn film Beyondin de Ziggo Dome in première. Beyondtoont André de oneindige schoonheid van onze aarde, gezien vanuit de ruimte door de ogen van een astronaut. Beyondis vanaf 10 oktober in heel Nederland in de bioscoop te zien.  

Kuipers en de Kosmos is een podcast van BNR en Quest  

See omnystudio.com/listener for privacy information.