Nauka To Lubię

Pierwszy raz od 35 lat. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego wstrzymało finansowanie statku badawczego Oceania (i dzisiaj je wznowiło), na którego pokładzie miałem okazję uczestniczyć w badaniach i nagrywać materiały na początku roku 2024. Jest to jedyny polski statek badawczy zdolny do prowadzenia działań poza Bałtykiem.

Zastanawialiście się kiedyś, jak to jest być chorym podczas misji kosmicznej? Oczywiście – przed lotem wykonuje się szereg badań, które mimo tego, że mogą wyjść prawidłowe, to jednak nie są aktualne w warunkach promieniowania kosmicznego. Jak poradzić sobie z bólem zęba, czy gardła na orbicie pozaziemskiej? Jak działałyby na nasz organizm leki w warunkach innych niż znane nam – ziemskie? Co z chorobami nowotworowymi lub innymi schorzeniami, które nie są pokłosiem infekcji bakteryjnej lub wirusowej, które mogłyby się ujawnić/uaktywnić podczas takiej misji?  Posłuchajcie rozmowy Tomasza Rożka z Krzysztofem Kurdyłą z Fundacji Nauka. To Lubię dotyczącej chorób w kosmosie.

„Moda” na głodówki nie powstała teraz. Szkot, Angus Barbieri podczas najdłuższego dotychczas notowanego 382 dniowego postu (1965-1966) schudł ponad 125 kilogramów – był wtedy pod opieką lekarzy i zażywał suplementy, niewielkie ilości węglowodanów i gotowane jajka. Uczucie głodu to sygnał od organizmu, który domaga się w ten sposób niezbędnych do życia składników odżywczych. Czasem jednak człowiek wybiera głód, żeby uzyskać konkretny cel np. religijny lub duchowy. Cel może być też zdrowotny – tylko, czy przeciwstawienie się potrzebom organizmu może być zdrowe? Co się dzieje się wtedy w naszym ciele?

Komputer stworzony jest do przetwarzania informacji, a my jako ludzie możemy umiejętnie go zaprogramować. Czy komputer może zrobić wszystko? A może już zrobił, bo okazuje się, że termin Sztuczna Inteligencja (AI) jest terminem dosyć… starym, o czym opowiada w tym materiale profesor Jarosław Arabas. Projekt „Kopernik, Skłodowska-Curie i Czochralski byliby dumni”, którego celem jest popularyzacja nauki i roli Polaków w rozwoju: sztucznej inteligencji, technologii kosmicznych i energetyki, jest dofinansowany ze środków budżetu państwa w ramach programu “Społeczna Odpowiedzialność Nauki II” Ministra Edukacji i Nauki. Kwota dofinansowania: 483 000 zł, całkowita wartość 664 500 zł, umowa z dn. 20.07.2023

Badania pokazują, że coraz większa grupa ludzi, zarówno w Polsce jak i na świecie, zmaga się z zaburzeniami snu. Schorzenie to częściej dotyka kobiety, osoby samotne, oraz te narażone na silny stres w pracy. W 2021r. do problemów z prawidłowym snem przyznawało się prawie 40% Polaków, a WHO szacuje, że co trzecia osoba na świecie śpi za mało. Dlaczego tak jest? Czynnikiem ograniczającym jakość wypoczynku jest przewlekły stres i zaburzenia lękowe. Odpowiadają one za około połowę przypadków diagnozowanej bezsenności. Duży wpływ na jakość snu ma prowadzony tryb życia. Brak lub niewystarczająca aktywność fizyczna powoduje, że trudniej jest czuć się zmęczonym, spada […]

O ataku, czy raczej odwecie, podczas którego Izrael bombarduje irańskie obiekty jądrowe mówiono już kwietniu, kiedy w kierunku Izraela poleciało nieporównywalnie mniej rakiet niż teraz. Wczoraj The New York Times napisał, powołując się na amerykańskich urzędników, że Izrael rozważa atak na irańskie instalacje jądrowe jako odpowiedź na zmasowany atak rakietowy Iranu. Iran ma na swoim terenie różne instalacje jądrowe i są one rozmieszczone w wielu miejscach. Część z nich umieszczona jest w podziemnych bunkrach o głębokości około 100 metrów i nawet gdyby w nie uderzyć, efekt środowiskowy byłby zerowy. Warto przyjrzeć się mapie – Izrael nie graniczy z Iranem, więc […]

Czy wiesz, że możesz być manipulowany przez muzykę w tle? Twoje zachowania konsumenckie w sklepach czy restauracjach są „nastrajane” przez odpowiedni dobór muzyki. Dowiedz się jak to się dzieje, że wydajesz więcej gdy gra spokojna muzyka, Moim gościem jest Sylwia Makomaska z Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego, autorka bloga Strefa Psychologii Muzyki.

Nauka języków obcych nie tylko rozwija nasze zdolności komunikacyjne, ale też jest jednym z najlepszych sposobów na opóźnienie procesów starzenia i poprawę kondycji psychofizycznej. Dowiedz się, dlaczego władanie kilkoma językami wpływa na nasz mózg i umiejętności poznawcze.

We wrześniu byliśmy świadkami pięciodniowej misji Polaris Dawn. Ufundowana za prywatne pieniądze, wbrew pozorom nie była jednak turystycznym wypadem, aleb misją pełną naukowych i technologicznych wyzwań. Co jeszcze, oprócz pierwszego prywatnego spaceru tam osiągnięto? Tego dowiecie się z tej rozmowy.

Świat okiem sztucznej inteligencji – co widzi AI? Tego dowiecie się z najnowszego odcinka, najpopularniejszego medium popnaukowego w Polsce. Materiał powstał we współpracy z BrainScan

Zastanawialiście się kiedyś, ile energii musielibyśmy zużyć, żeby świadomie podjąć każdą z decyzji? Czasem działamy na „autopilocie” i powtarzane wielokrotnie czynności wykonujemy bez żadnego wysiłku. Musi pojawić się coś naprawdę niestandardowego, żeby zaczęli świadomie główkować. Jeśli przyjrzymy się małym dzieciom, to schemat ich rozwoju wydaje się być z tej perspektywy niebywale logiczny. Pierwszy rok naszego życia mózg poświęca na wyspecjalizowanie się i przygotowanie do poruszania na dwóch nogach, dopiero drugi i trzeci rok poświęcone są rozwojowi komunikacji werbalnej. Gdy w mózgu zajdą procesy automatyzacji schematów poruszania się, przechodzi on do kolejnych umiejętności, które są nam potrzebne do przetrwania w świecie wypełnionym […]

„W każdym momencie naszego życia mamy korzyści z tego, że w nim jesteśmy, ale każdy niesie też ze sobą kosztorys. Kosztorys ten związany jest z wzorcami, które budują mądrość ludzką, ale mogą być także kotwicą, która trzyma nas w naszych standardach”. O tym dlaczego stereotypy są naszym największym wrogiem.Dlaczego nie tyle starzejemy się, ile zużywamy.. opowiada neurodydaktyk i memetyk, nauczyciel i wykładowca, doktor w zakresie nauk biologicznych, profesor Uniwersytetu Śląskiego – Marek Kaczmarzyk specjalizujący się w zakresie ewolucyjnego, neurobiologicznego i memetycznego podłoża procesów uczenia się, nauczania i wychowania. W rozmowie z Tomaszem Rożkiem opowiada o ewolucji, mózgu i dojrzewaniu do […]

Pole to jest obszar w którym działa jakaś siła. Ziemia ma pole grawitacyjne, które jest najbardziej namacalnym do oddziaływania obszarem, natomiast paradoksalnie my jako ludzie mało o nim nie wiemy. Drugim polem, który ma ziemia jest pole magnetyczne. W tym odcinku dowiecie się o nich nieco więcej.

Jakie skojarzenia przywodzi na myśl termin „cyfrowy bliźniak”? Lęk? Niepokój? A może dumę z osiągnięć technologicznych XXI wieku? Wiesz, że cyfrowe bliźniaki są wręcz stworzone, aby wspierać nasze wysiłki w podboju kosmosu?! Na ziemi nie jesteśmy w stanie odwzorować części warunków, które czekają na nasze urządzenia w przestrzeni kosmicznej. Ale potrafimy te warunki zasymulować w wirtualnym świecie. I już to robimy. Cyfrowy bliźniak wspomagał na przykład marsjańskiego łazika NASA Perseverance, w opracowaniu procedury lądowania na Marsie.  Takich przykładów wspierania codzienności przez cyfrowego bliźniaka jest naprawdę sporo. Dowiesz się o nich słuchając tego podcastu, a na kanale Nauka. To Lubię znajdziesz […]

Zastanawiałeś się kiedyś, jak nasz mózg reaguje na upały? Otóż, kiedy temperatura gwałtownie wzrasta, wzrastają również wskaźniki samobójstw. Według badania naukowców ze Stanford wzrost średniej temperatury o 1 stopień Celsiusa, w USA i Meksyku koreluje ze wzrostem liczby samobójstw o 1% Niedawno opublikowane badania w The Lancet Planetary Health, wiążą wzrost temperatury otoczenia o 1 stopień ze zwiększonym większego prawdopodobieństwem wystąpienia depresji i lęku. W upały notuje się także częstsze wizyty na szpitalnych oddziałach ratunkowych w związku ze zdrowiem psychicznym.  Badacze z Uniwersytetu Umea ze Szwecji pokazali, że wystarczy zwiększenie temperatury o 1 st. C, by w szpitalu pojawiło się […]

Fundacja Uniwersytet Dzieci jest pierwszym w Polsce uniwersytetem dla małych studentów. Z  Fundacją Nauka. To Lubię łączy ją wspólna misja –  wzmacnianie potencjału dzieci oraz stymulowanie dyskusji o znaczeniu edukacji. Co robią dzieci na Uniwersytecie Dzieci?  Dzieci wraz z naukowcami i ekspertami poszukują odpowiedzi na najróżniejsze pytania. Badają, analizują, wykonują doświadczenia, by samodzielnie wyciągnąć wnioski i zrozumieć nurtujące zagadnienia.  Mali studenci mają okazję zajrzeć do  sal wykładowych, laboratoriów, specjalistycznych pracowni i innych inspirujących miejsc na terenie Krakowa, Warszawy i Wrocławia. Dominika Szulc – dyrektorka warszawskiego ośrodka Uniwersytetu Dzieci opowiada Tomaszowi Rożkowi o inicjatywie Fundacji Uniwersytet Dzieci w tym podcaście. #współpracapłatna

Tony śniętych ryb i mięczaków wzdłuż brzegów Odry oraz zniszczony ekosystem rzeki. Sytuacja jest reminiscencją tego, co wydarzyło się na przełomie lipca i sierpnia w 2022 roku, czyli dwa lata przed publikacją tego filmu. Czy przez ten czasu udało nam się przedsięwziąć coś, co uchroni nas przed powtórką sytuacji z 2022 roku? Cóż, powtórkę mamy właśnie teraz. Co jest powodem tej sytuacji?

Termodynamika, mechanika kwantowa, ale też koncepcje tuneli czasoprzestrzennych i tych światów oferują pewne możliwości w kwestii… PODRÓŻY W CZASIE! Podróże w czasie fascynują ludzi od dawna. Wizja przemieszczania się między różnymi punktami czasowymi jest często spotykana w literaturze i filmach science fiction, co tylko zaostrza nasz apetyt Jednym z najważniejszych pytań, na które nauka wciąż nie znalazła odpowiedzi, jest to, czy czas jest odwracalny. Jeśli wszechświat podlega prawom termodynamiki, podróże w czasie mogą być niemożliwe. Drugie prawo termodynamiki mówi, że rzeczy w wszechświecie mogą pozostawać takie same lub stawać się bardziej nieuporządkowane w miarę upływu czasu.

„Zdrowie w zasięgu” to kampania społeczna zainicjowana przez „Na Fali Nauki”, która popularyzuje osiągnięcia i możliwości nowoczesnej medycyny wynikających z rozwoju telekomunikacji, a szczególnie usług mobilnych. Kampania jest częścią bloga. Treści kampanii koncentrują się na obszarach, w których widoczny jest wpływ rozwoju technologii mobilnych na usługi medyczne, w tym m.in. na: zapewnieniu dostępności poprawie bezpieczeństwa podnoszeniu jakości i szybkości działań.   Misją bloga Na fali nauki jest edukacja i walka z dezinformacją w zakresie rozwoju technologii komunikacyjnych i ich wpływu na nasze życie. Kampania „Zdrowie w zasięgu” koncentruje się na pozytywnym wpływie łączności i technologii na rozwój medycyny. Posłuchaj rozmowy z ekspertem kampanii – prof. […]

Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak relacje wpływają na mózg? Słyszałeś o hipotezie „Społecznego Punktu Odniesienia” zaproponowanej przez Jamesa Coana? Wegług niej, człowiek potrzebuje innych ludzi od poczęcia do końca swojego życia, gdyż posiada w sobie zakodowaną i wrodzoną potrzebę posiadania bliskich i bezpiecznych więzi. W swoich badaniach, Coan wykorzystywał funkcjonalny rezonans magnetyczny i prosił badanych, aby oglądali niebieskie koła lub czerwone iksy wyświetlane na monitorze. Ten drugi symbol miał zwiastować, że chwile badany zostanie porażony małą dawką prądu. 🧐🤯 Badani byli podzieleni na trzy grupy:  1) jedna z grup była w skanerze sama,  2) nieznajoma osoba trzymała drugą grupę badanych za […]

Nauka. To Lubię w terenie to wakacyjny cykl w którym odwiedzam różne fascynujące miejsca. Okazuje się, że marzenia o lataniu są na wyciągnięcie ręki… dosłownie! W lipcu wraz z ekipą filmową odwiedziłem AirPoint – Symulator lotu, gdzie mogłem zasiąść w za sterami Boeinga 737 pod czujnym okiem kapitana Mateusza Osęki. Więcej informacji o symulatorze lotów/miejscu nagrania znajdziecie na stronie: https://airpoint.eu/ #współpracapłatna !!! KONKURS !!! Ale to nie wszystko… Razem z AirPoint przygotowaliśmy KONKURS w którym do wygrania jest 6 voucherów (po 1 dla każdego Laureata) – obejmujących PAKIET 30 MIN do wykorzystania w AirPoint Warszawa, ważnych do dnia 31 października […]

Jan Czochralski to polski chemik i metaloznawca, który zasłynął wynalezieniem metody otrzymywania monokryształu krzemu. Tomasz Rożek poświęca mu oraz jego odkryciom cały odcinek nowej serii podróżniczo – naukowej. Poznaj polskich naukowców! O Janie Czochralskim więcej dowiesz się tutaj: https://akademiasuperbohaterow.pl/superbohaterowie/jan-czochralski/ W sklepie NAUKATOLUBIE.STORE znajdziesz także książkę Akademia SuperBohaterów. W środku znajdziesz 38 fascynujących historii polskich naukowców – czyli członków Akademii Superbohaterów. Na ponad 170 stronach zebrane zostały fakty z życia i działalności wszystkim doskonale znanych postaci, takich jak Łukasiewicz, Kopernik, Skłodowska, ale także tych, o których istnieniu wielu z nas nawet nie słyszało. To, co przydarzyło się tym wybitnym Polakom, mogłoby […]

Identyfikowanie ludzi, jako potencjalnych celów na podstawie określonych cech wyglądu nie jest już fikcją sci-fi… To dzieje się na naszych oczach. AI jest szkolona i sama się szkoli, by osiągać większą skuteczność, a pod płaszczykiem niewinnych nazw „Lavender”, czy „Ewangelia” kryją się zagrażające ludziom technologie…

Czy Polska ma szansę stać się potęgą kosmiczną? Mamy rakietę Bursztyn, która odwiedziła przestrzeń kosmiczną (101km) i udowodniła tym samym, że przestrzeń kosmiczna dostępna jest także dla Polski. Jednak w 2024 roku nie jest to przełomowe odkrycie. Ostatnimi czasy zauważalny jest wyraźny trend powrotu Europy do lotów kosmicznych… O potencjale kosmicznym Polski rozmawiam w tym odcinku z Krzysztofem Kurdyłą (Fundacja Nauka. To Lubię).

System edukacji, który kształtuje umysły przyszłych pokoleń, jest fundamentem każdego społeczeństwa. Czy w Polsce wiemy, jak należy budować te fundamenty? Czy mówienie o tym, że matura poszła w tym roku lepiej niż w poprzednim, gdy pytania i rodzaj zadań zasadniczo się różnią? Czy to ma w ogóle sens? W tym roku z przedmiotów dodatkowych (w wersji rozszerzonej), aż 18proc. maturzystów, którzy pisali polski i 10 proc tych, którzy pisali matematykę zdobyło… zero punktów. Niezależnie jednak od tego, analizie wyników matur, ale też egzaminów ósmoklasisty, zawsze towarzyszy mi refleksja… że oszukujemy młodych ludzi.

W 23 odcinku „Naukowego Zera” Tomasz Rożek omawia temat zakwitu sinic nad Bałtykiem i jego konsekwencje. Zjawisko to, które zazwyczaj pojawia się w drugiej połowie lipca, w tym roku wystąpiło rekordowo wcześnie, już w czerwcu, co jest związane z wysokimi temperaturami. Sinice, będące cyjanobakteriami, mogą wskazywać na zmiany klimatyczne, gdyż ich obecność jest powiązana z wyższymi temperaturami i zanieczyszczeniami.

Szwajcarski startup FinalSpark dokonał przełomu, łącząc 16 mini mózgów wykonanych z ludzkiej tkanki w celu stworzenia tzw. „żywego komputera”. Te mini mózgi, to dość mocno przyciągające uwagę hasło, w rzeczywistości nie są i nigdy nie były częścią mózgu człowieka. 🧠 To zbitki komórek, które są hodowane z komórek macierzystych i utrzymywane w specjalnych warunkach, które zapewniają ich przeżywalność i funkcjonalność.

CPK – Centralny Port Komunikacyjny prowadziłem już na jego temat debatę na Kanale Zero i nagrałem film. Niedawno premier Donald Tusk zwołał konferencję prasową dotyczącą CPK, na której ogłosił projekt budowy megalotniska. Czym ten projekt różni się od tego zaproponowanego przez poprzedni rząd? W tym odcinku postaram się przyjrzeć różnicom pomiędzy tymi projektami. Film do, którego Was przekierowuję na wstępie odcinka: Podsumowanie debaty CPK – https://www.youtube.com/watch?v=jcSJ_uM-IK0&t=1s

W tym odcinku analizuję to, czy rozwój sztucznej inteligencji (AI) może zostać zatrzymany przez brak zasobów, takich jak energia i woda? Przytaczam prognozy zużycia energii przez systemy AI oraz wypowiedzi Sama Altmana z OpenAI, który sugeruje, że przyszłość AI może zależeć od postępów w fuzji jądrowej. Porównuję te wyzwania do historycznych wynalazków Leonarda da Vinci, które również napotkały na ograniczenia technologiczne swoich czasów…

W tym odcinku „Naukowego Zera” poruszam temat bezprecedensowych upałów podczas tegorocznego Hadżu, pielgrzymki muzułmańskiej do Mekki, które doprowadziły do śmierci ponad 1300 osób. W niektórych miejscach temperatura sięgała 52 stopni Celsjusza.

Boeing stara się o wybudowanie kapsuły, która byłaby co do funkcjonalności drugą opcją dla Dragona (SpaceX), czyli miałaby możliwość transportowania ludzi i towarów na Międzynarodową Stację Kosmiczną. 🚀 Kilka dni temu świat obiegła informacja o astronautach, którzy utknęli na stacji badawczej. Kapsuła Starliner, wyprodukowana przez giganta branży lotniczej Boeinga, nie ma możliwości powrotu na Ziemię z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) dopóki nie zostaną rozwiązane problemy techniczne. Przedstawiciel NASA poinformował w piątek (28.06), że proces naprawy może zająć inżynierom „kilka tygodni”…O Starlinerze i firmie Boeing rozmawiam z Krzysztofem Kurdyłą (Nauka. To Lubię)

Analiza dużych zbiorów danych i wyciąganie z tych danych wniosków - wojny wygrywa się na podstawie analizy wniosków. Dariusz Rosiak rozmawia z Tomaszem Rożkiem o systemach automatycznego lub pół-automatycznego wykrywania zagrożenia.

Fentanyl to syntetyczny opioid, około 50 do 100 razy silniejszy niż morfina i około 50 razy silniejszy niż heroina. Ma też działanie uspokajające. Pod wpływem fentanylu człowiek może doświadczać halucynacji i braku poczucia lęku. Czasami uzależnieni czują się, jakby śnili na jawie. Gdy działanie leku ustępuje, pojawia się dezorientacja i rozdrażnienie. U osób długotrwale przyjmujących fentanyl występują bóle mięśni, stawów i głowy, drgawki oraz zaburzenia koncentracji i pamięci. Często dochodzi też do ekstremalnych wahań nastroju – od euforii po depresję. Prowadzi to do uczucia beznadziei, lęku i frustracji. Uzależnieni tracą zainteresowanie pasjami, obowiązkami, pracą, bliskimi. Przestaje im zależeć na tym […]

Jerzy Bralczyk – wybitny polski językoznawca, profesor nauk humanistycznych, polonista, popularyzator wiedzy o języku. Przed profesorem Bralczykiem mowa polska nie ma żadnych tajemnic. Podczas tego spotkania rozmawialiśmy m.in. o tłumaczeniu języka nauki na język prostszy – jest to rozmowa „z poziomu zwykłego człowieka” o normalności, zwykłości, popularyzacji i języku

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem ZERO.

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem ZERO.

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem ZERO.

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem ZERO.

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem ZERO.

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem ZERO.

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem ZERO.

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem ZERO.

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem ZERO.

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem ZERO.

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem ZERO

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem ZERO.

Treść powstała we współpracy z Kanałem ZERO.

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem ZERO.

Nasza umiejętność skupienia uwagi na przestrzeni ostatnich lat znacząco spada. W 2018 roku badania wykonane na Uniwersytecie Kalifornijskim pokazały, że przeciętny czas koncentracji wynosił 47 sekund. Czy z czasem będziemy potrafili się skoncentrować na jeszcze krócej? Gdzie leży granica skupienia?

Generał Rajmund Andrzejczak -gość opowiada o tym, dlaczego czołgi mają być tak ważne w kwestii obronności Polski. Jaką rolę pełni relacja z Koreą w kontekście obronności i, jak modernizacja m.in. wojsk pancernych może wpłynąć na morale zespołu oraz więzi tworzone w armii od lat. We wstępie poznamy także genezę powstania czołgów i przyjrzymy się tym fascynującym maszynom na przestrzeni wieków. konsultacja merytoryczna części historycznej – Jan Rożek

Dorosły człowiek składa się w 60% z wody. To dzięki wodzie do komórek dostarczane są substancje odżywcze. Gdy stracimy wodę o równowartości 1% naszej masy ciała pojawia się pragnienie. Jak dużo powinniśmy pić wody, by odpowiednio nawodnić organizm? Czy wodę można „przedawkować”?

„Za 20 lat na Marsie będzie 1 000 000 osób” – Elon Musk oznajmił, że to on zajmie się transportem ludzi do nie tylko bazy, ale do stworzonego na Czerwonej Planecie miasta… Na temat tej kontrowersyjnej tezy w tym odcinku porozmawiam z Krzysztofem Kurdyłą z Fundacji Nauka. To Lubię.

Możemy dziś robić mnóstwo rzeczy, które kiedyś wymagały aktywności fizycznej, nie ruszając się z kanapy. Efekty tego są dla nas niestety bardzo przykre. To, co miało sens w dawnych czasach, dziś powoduje, że nasze mięśnie i kości słabną, narządy wewnętrzne zaczynają nieprawidłowo działać, a cały organizm rozregulowany czuje się, kiedy się nie ruszamy. Nasze ciało zaczyna oszczędzać energię, której dziś ma nadmiar…

Hasło „komputer kwantowy” brzmi dosyć enigmatycznie. Z jednej strony wiele firm chwali się tym, że wybudowało taki sprzęt, ale z drugiej mało kto potrafi powiedzieć, co to tak naprawdę jest. Czy komputery kwantowe zatem w ogóle istnieją, a jeśli tak, to jak działają i jakie są ich możliwości? O tym porozmawiałem z moim gościem – dr. hab. Doktorem Walterem z Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego.

Demencja kojarzy Ci się z osobą starszą? Nic bardziej mylnego…Obecnie ponad 100 na 100 tysięcy dorosłych w wieku młodszym niż wspomniane 65 lat, cierpi na chorobę Alzheimera o wczesnym początku. Wydaje się, że to niewiele, jednak otępienie o wczesnym początku dotyczy w sumie prawie 4 milionów osób na całym świecie. W Polsce liczbę chorych szacuje się na około 45 tysięcy osób. Skąd się bierze wczesne otępienie i czy da się mu zapobiec? Jakie czynniki wpływają na rozwój wczesnego otępienia?

Kosmiczne wyścigi, czyli… Ameryka vs Chiny w kosmosie. Co w podboju kosmosu zmieni lądowanie sondy Change-6 na zaciemnionej stronie Księżyca? Czy Amerykanie faktycznie mają się czym szczycić w swoich dokonaniach? I czy faktycznie jest możliwość, by na Księżycu były dwie (lub więcej) baz badawczych? O tym Tomasz Rożek rozmawia z Krzysztofem Kurdyłą z Fundacji Nauka. To Lubię.

Z dr hab. Aleksandrą Przegalińską porozmawiam w tym odcinku o AI. Profesor Przegalińska jest ekspertką w zakresie filozofii sztucznej inteligencji, kwestiach dotyczących tożsamości w rzeczywistości wirtualnej, ze szczególnym uwzględnieniem Second Life. Badaczka ta szczególnie pasjonuje się rozwojem sztucznej inteligencji, uczeniem maszynowym i m.in. robotami społecznymi. Z podcastu dowiecie się m.in, czy AI act - daje nam powody do spokoju, kim są odbiorcy Sztucznej Inteligencji, i jak wygląda aspekt prawno- technologiczny.

Jednym z głównych celów koncepcji strun jest zjednoczenie wszystkich fundamentalnych sił natury: grawitacji, elektromagnetyzmu, sił jądrowych silnych i słabych. W tradycyjnych teoriach te siły są opisywane oddzielnie, a wierzymy, że wszystkie prawa natury można opisać – w skrócie, jednym wzorem. Nawet gdyby miał on być skomplikowany (a zapewniam was, że struny są opisywane za pomocą bardzo skomplikowanych równań matematycznych). Postaram się w tym odcinku o teorii strun opowiedzieć Wam przystępny sposób.

Co dzieje się z lotniczym gigantem? Boeing wypuszcza w kosmos rakietę z dwoma astronautami na pokładzie, a równocześnie ma kłopoty z mocowaniem paneli w samolotach tak, by nie odpadały w trakcie lotu…

Jedną z metod antykoncepcji postkoitalnej jest tak zwana pigułka „dzień po”. Jak sama nazwa sugeruje, przyjmuje się ją po stosunku. Zawarte w niej hormony uniemożliwiają kobiecie zajście w ciążę. Nie od dziś, ta pigułka budzi kontrowersje. Ten film powstał w ścisłej współpracy z lekarzem, specjalistą. Celem tego materiału nie jest przekonywanie do czegokolwiek, czy ocenianie, ale opisanie mechanizmów działania pigułki „dzień po”.

To jedna z najbardziej skomplikowanych, a może nawet najbardziej skomplikowana misja, na jaką zdecydowała się NASA i Europejska Agencja Kosmiczna, w zasadzie misja międzynarodowa – powrót próbek marsjańskich na Ziemię Mars Sample. Te próbki już teraz są tam kolekcjonowanie pakowane do specjalnych zasobników i część zostawiane na marsjańskiej gruncie, część ładowana na pokład łazika. No właśnie… Koszty misji powrotnej najpewniej przewyższą dwukrotnie te planowane. Stąd ta rozmowa na temat tej misji, na temat Marsa. Na temat powrotu próbek marsjańskich porozmawiałem z Arturem Bartłomiejem Chmielewskim – polskim naukowcem, pracownikiem Jet Propulsion Laboratory, jednym z menedżerów projektu Rosetta z ramienia NASA.

Czy Polska posiada tarczę antyrakietową? Jeśli tak, to jak ona jest skonstruowana? Jaką część kraju byłaby w stanie ochronić? Te pytania zadałem Dyrektorowi Biura Bezpieczeństwa Narodowego, Jackowi Siewierze na łamach tego odcinka. Zapraszam do oglądania.

Czy nasze mózgi są dostosowane do długowieczności? Żyjemy coraz dłużej i to jest oczywiście bardzo dobra wiadomość. Jednak to ma swoje konkretne konsekwencje. Nigdy w przeszłości nasze ciała nie musiały tak długo sobie radzić z przeciwnościami dnia codziennego. Pogorszenie zdolności poznawczych czy demencja to problemy, z którymi społeczeństwa zachodnie zmagają się coraz częściej. Przybywa w nich osób starszych, które mają całkiem sprawne ciała, ale niestety mało sprawne mózgi.

Polsce grozi dwuletnia dziura w produkcji prądu. Polityka Energetyczna Polski do 2040 roku to dokument, który zawiera informację, że pierwszy reaktor ma powstać w 2033 roku. Jednak w ostatnim czasie zdania przedstawicieli ministerstwa są podzielone. Każdy dodatkowy rok opóźnienia polskiego programu jądrowego to dla naszej gospodarki katastrofa. W 2036 roku ma zostać wyłączona elektrownia w Bełchatowie, która daje nam 20% krajowego prądu… te moce, które znikną w Bełchatowie przejmie elektrownia na północy Polski, która jeszcze nie istnieje. Na niektóre komponenty czeka się latami, nie rozpoczął się proces ich zamawiania… Nie mamy modelu finansowania tej inwestycji, a więc kwestie formalne nie […]

Polacy latają coraz więcej. W 2004 roku wskaźnik podróży lotniczych wyniósł mniej niż 10 milionów, a w 2019 roku Polacy odbyli już około 50 milionów kursów. W skali świata nie są to jednak wygórowane statystyki. ✈️Jakie są prognozy na przyszłość dla branży lotniczej? Czy analizy prognozujące coraz większe zagrożenie dla środowiska naturalnego się sprawdzą? Czy samoloty wodorowe to odległa przyszłość, czy nie aż tak bardzo, jak nam się wydaje? O tym opowie ekspert, Maciej Wilk – dyrektor ds. operacyjnych Flair Airlines. Były członek zarządu i dyrektor ds. operacyjnych w Polskich Liniach Lotniczych LOT.

Rozmówcą Tomasza Rożka jest Sławosz Uznański – fizyk, inżynier, naukowiec i astronauta projektowy Europejskiej Agencji Kosmicznej. W tej rozmowie opowiedział jakie cechy charakteru doprowadziły go do miejsca, w którym obecnie jest. Jak wyglądał proces kwalifikacyjny do ESA? Jak wyglądają jego przygotowania do lotu w kosmos? Jak wygląda jego „standardowy dzień”? Sławosz Uznański zdradził także czy lot w kosmos, czy to perspektywa dni, miesięcy, lat? Odpowiedział także na pytania zadane przez internautów.

E-papierosy na rynku obecne są już od 20 lat. Wiele osób uważa je za powszechnie mniej szkodliwą alternatywę dla tradycyjnych papierosów, jednak między opiniami a faktami często pojawia się przepaść, którą najlepiej wypełnić badaniami naukowymi. Szacunki pokazują, że w 2020 roku z e-papierosów mogło korzystać niecałe 70 mln ludzi, a patrząc na wzrosty dzisiaj może to być pomiędzy 90 a 100 mln. Niestety niemałą grupą wśród nich są dzieci w wieku od 12 do 16 lat. Dziś opowiem Wam o tym, czy faktycznie e-papierosy są alternatywą dla zwykłych papierosów, co w sobie zawierają i jakie to ma konsekwencja dla naszego […]

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem Zero.

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem Zero.

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem Zero.

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem Zero

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem Zero

Odcinek powstał we współpracy z Kanałem Zero

Small Modular Reactor, mały reaktor modułowy to w Polsce bardzo gorący temat. Pomijając wątki polityczne – bo one także się tutaj znajdują, a pozostając w naukowych czy technicznych. Czym różnią się SMRy od – nazwijmy to “zwykłych” reaktorów? I czy jego działanie nie jest „zbyt piękne, by mogło być prawdziwe”?

Czy wiedziałeś, że dno Morza Bałtyckiego skrywa mroczną tajemnicę? Pod koniec lat 40 XX wieku w Bałtyku topiono wyprodukowane na potrzeby II wojny światowej niemieckie arsenały broni (bomby, miny, pociski, granaty). Te artefakty znajdują się tam do dziś… Broń chemiczna w postaci iperytu siarkowego, luizytu, tabunu i innych.. Eksperci z Zakładu Fizyki Morza Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk szacują, że jest to około 6000 ton różnego rodzaju substancji na obszarze całego dna Bałtyku.

Kilkanaście godzin temu Iran ostrzelał Izrael m.in. wysyłając kilkaset urządzeń latających i pocisków. Do rozmowy o tym technologicznym ataku zaprosiłem dr hab. Łukasza Fyderka – politologa, analityka spraw międzynarodowych specjalizującego się w problematyce bliskowschodniej, dyrektora Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Amerykańscy dyplomaci w wielu miejscach na świecie od wielu lat skarżyli się na bardzo dziwne i pojawiające się dość nagle dolegliwości - mówili o trudnych do zniesienia dźwiękach, które miały być bardzo wysokie (na granicy słyszalności). Nikt poza budynkiem ambasady nie doświadczał czegoś podobnego. Wspólny mianownik? Wszyscy poszkodowani zajmowali się tematem Rosji… Pierwsze takie przypadki miały miejsce w 2016 roku (w tym przynajmniej jeden w Polsce), ale głównie w Hawanie, na Kubie, w Niemczech, w Chinach, Austrii, Gruzji, Francji, na Litwie. Najgłośniejszym echem odbiły się ataki na Amerykanów na Kubie, stąd to co im dolegało zostało nazwane syndromem Hawańskim. W dzisiejszym odcinku opowiem Wam więcej o tym zjawisku.

Intuicyjnie robimy rzeczy, które przynoszą nam przyjemność. Aktywność fizyczna czymś takim obszarem, bo w końcu można być jednocześnie zmęczonym i szczęśliwym. Wyzwaniem jest dziś pokazanie, że ruch także prowadzi do radość, chociaż na początku bywa nieprzyjemnie. Jak zachęcić dzieci i przede wszystkim siebie do sportu? O tym opowiada moja rozmówczyni Anna Lewandowska - promotorka zdrowia i trenerka, która inspiruje miliony Polek i Polaków. Razem z Anią rozpoczęliśmy akcję Sport. To Lubię, która ma rozkochać dzieci i ich bliskich w aktywności fizycznej. Przygotowaliśmy dużą dawkę wiedzy, w tym darmowe poradniki oraz książki dla dzieci. Szczegóły znajdziecie na stronie https://sporttolubie.pl

Dzisiaj opowiem Wam o presji w sporcie. Kontekst jest bardzo ciekawy, bo pretekstem do stworzenia tego odcinka było badanie marki adidas we współpracy z firmą neuro11. Powstało ono w ramach kampanii adidas, która dotyczy presji i czerpania radości w sporcie nie tylko przez profesjonalistów, ale także amatorów. W badaniu, o którym mowa, głównym narzędziem naukowców było mierzenie i analiza EEG, czyli fal mózgowych sportowców podczas gdy ci ćwiczyli albo współzawodniczyli. Naukowcy badali równowagę między analizą a instynktem. Dla mnie to tym bardziej ciekawy temat, bo sam jestem wieloletnim zapalonym graczem w badmintona. Zapraszam więc do posłuchania dzisiejszego materiału. #płatnawspółpraca #createdwithadidas #yougotthis