Poczet pisarzy polskich | Radio Katowice

Geniusz czy autor trudnej poezji? Wielki romantyk, czy poeta spóźniony na swoją epokę? Cyprian Kamil Norwid jest bohaterem kolejnego odcinka Pocztu Pisarzy Polskich w Radiu Katowice. Ewa Niewiadomska i profesor Ryszard Koziołek dyskutują o dziele życia Cypriana Kamila Norwida. Mówi się o nim, że spóźnił się nieco na romantyzm.

W Radiu Katowice czas na rozmowę o literaturze. W kolejnym odcinku cyklu "Poczet Pisarzy Polskich" Ewy Niewiadomskiej i profesora Ryszarda Koziołka zagłębimy się w twórczość Elizy Orzeszkowej.

W każdą środę wieczorem proponujemy Państwu wycieczki w świat polskiej literatury, dawnej i najnowszej. Prawie cały Poczet Pisarzy Polskich znajdą państwo na stronie z podcastami Radia Katowice, ale pojawiają się też nowości. Dzisiaj Ewa Niewiadomska i Profesor Ryszard Koziołek proponują audycję premierową.

"Poczet Pisarzy Polskich" to audycja literacka, która przez lata powstawała w Radiu Katowice. Jej autorom, Ewie Niewiadomskiej i profesorowi Ryszardowi Koziołkowi, przyniosła kilka ważnych nagród takich jak PIK-owy Laur Polskiej Izby Książki czy Dyplom Stulecia Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. Najbardziej cieszy nas jednak fakt, że Państwo nasi słuchacze polubili "Poczet Pisarzy", a ponieważ w pierwszej serii nie udało się omówić wszystkich ważnych dla historii polskiej literatury nazwisk, autorzy Ryszard Koziołek i Ewa Niewiadomska postanowili wrócić na literacki szlak.

Olga Tokarczuk ur. 29 stycznia 1962 roku w Sulejowie. Pisarka, eseistka, poetka. Laureatka Literackiej Nagrody Nobla w 2018 roku, The Man Booker International Prize za powieść "Bieguni". Dwukrotnie zdobyła Nagrodę Literacką NIKE za powieści "Bieguni" i "Księgi Jakubowe" . Zadebiutowała książką "Podróż ludzi księgi", niezwykle popularne stały się również jej kolejne książki "Prawiek i inne czasy" i "Dom dzienny, dom nocny". Olga Tokarczuk znana jest także z zaangażowania w sprawy społeczne. O jednej z największych polskich pisarek z literaturoznawcą profesorem Ryszardem Koziołkiem rozmawia Ewa Niewiadomska. Oldze Tokarczuk poświęcamy dwa odcinki Pocztu Pisarzy Polskich.

Olga Tokarczuk ur. 29 stycznia 1962 roku w Sulejowie. Pisarka, eseistka, poetka. Laureatka Literackiej Nagrody Nobla w 2018 roku, The Man Booker International Prize za powieść "Bieguni". Dwukrotnie zdobyła Nagrodę Literacką NIKE za powieści "Bieguni" i "Księgi Jakubowe" . Zadebiutowała książką "Podróż ludzi księgi", niezwykle popularne stały się również jej kolejne książki "Prawiek i inne czasy" i "Dom dzienny, dom nocny". Olga Tokarczuk znana jest także z zaangażowania w sprawy społeczne. O jednej z największych polskich pisarek z literaturoznawcą profesorem Ryszardem Koziołkiem rozmawia Ewa Niewiadomska. Oldze Tokarczuk poświęcamy dwa odcinki Pocztu Pisarzy Polskich.

Andrzej Stasiuk ur w 1960 roku. Prozaik, dramaturg, publicysta i wydawca. Laureat Nagrody Literackiej NIKE za książkę „Jadąc do Babadag”. Do najpopularniejszych tytułów tego autora należą „Mury Hebronu”, „Biały kruk” i „Dojczland”.

Jerzy Pilch (1952-2020) pisarz, publicysta, felietonista, scenarzysta filmowy. Zdobywca Nagrody Literackiej NIKE za książkę „Pod Mocnym Aniołem”. Do najpopularniejszych tytułów tego autora należą „Bezpowrotnie utracona leworęczność”,”Inne rozkosze”, „Wiele Demonów” i „Tysiąc spokojnych miast”.

Sławomir Morożek (1930 – 2013) pisarz i rysownik. Autor satyrycznych opowiadań i dramatów, z których „Tango”, „Emigranci” i „Miłość na Krymie” doczekały się wielu znakomitych realizacji scenicznych. Mrożka uważa się za współtwórcę teatru absurdu. Laureat Nagrody Polskiego PEN Clubu.

Wisława Szymborka (1923-2012) poetka i eseistka. Laureatka Literackiej Nagrody Nobla (1996) Dama Orderu Orła Białego. Jej wiersze, tłumaczone na kilkadziesiąt języków, dają kameralny obraz ludzkich przeżyć i poszukiwań. Wiersz „Nic dwa razy” na stałe zagościł w kanonie lektur szkolnych.

Tadeusz Różewicz (1921- 2014) poeta pokolenia Kolumbów. Dramaturg, prozaik i scenarzysta. W jego twórczości obecny jest człowiek przygnieciony doświadczeniem wojennym i na nim budujący przyszłość. Wiersz „Ocalony” jest jednym z najlepszych przykładów takiej literatury, podobnie jak dramat „Kartoteka” , który przetłumaczony na kilkadziesiąt języków i jest stale obecny na scernach teatranych.

Czesław Miłosz (1911-2004) jeden z najwybitniejszych polskich poetów. Od 1951 roku przebywał na emigracji we Francji i Stanach Zjednoczonych. Profesor Uniwersytetu Harvarda. Laureat Literackiej Nagrody Nobla (1980). Jego wiersze „Campo di Fiori” oraz „To” budzą niezmiennie zachwyt miłośników poezji na całym świecie.

Witold Gombrowicz (1904-1969) wybitny prozaik i dramaturg. W centrum jego twórczości jest człowiek uwikłany w kontekst kulturowy i społeczny. Najważniejsze tytuły Gombrowicza to „Ferdydurke”. „Iwona księżniczka Burgunda”, „Ślub”, „Kosmos”, „Pornografia”. Pod koniec życia był kandydatem do Literackiej Nagrody Nobla.

Jarosław Iwaszkiewicz (1894-1980) prozaik, poeta, eseista, tłumacz. Współtwórca grupy poetyckiej Skamander. Prezes Związku Literatów Polskich. Wielokrotnie nominowany do Literackiej Nagrody Nobla. Autor kilkudziesięciu książek, w tym powieści „Sława i chwała” Na podstawie prozy Iwaszkiewicza powstały filmy Andrzeja Wajdy „Panny z Wilka”, „Brzezina” i „Tatarak”.

Stanisław Brzozowski (1878–1911) pisarz, dziennikarz, krytyk literacki okresu Młodej Polski. Komentator zjawisk społecznych. Twórca „filozofii pracy”. Autor powieści „Płomienie”. Postać o barwnym i zaskakującym życiorysie.

Leopold Staff (1878-1957) jeden z największych polskich poetów XX wieku. Przedstawiciel „współczesnego” klasycyzmu. Piewca umiaru i harmonii w literaturze. Autor kilkunastu tomików wierszy. Staff zadebiutował utworem „Noce bezsenne”. Zaś jego najbardziej znanym wierszem pozostaje „Deszcz jesienny” omawiany w szkole przez kolejne pokolenia.

Stanisław Przybyszewski (1868-1927) pisarz, poeta, dramaturg, nowelista okresu Młodej Polski. Przedstawiciel cyganerii krakowskiej. Propagator hasła „Szuka dla sztuki”. Skandalista tworzący wokół siebie aurę tajemniczości. Fascynował wielu twórców swojej epoki.

Jan Kasprowicz (1860-1926) poeta, dramaturg, tłumacz i krytyk literacki, przedstawiciel Młodej Polski. W jego wierszach widoczne są: ekspresjonizm, symbolizm i naturalizm. Wiersz „Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach” Kasprowicza uznawany jest za jeden z najpiękniejszych polskich wierszy pejzażowych.

Kazimierz Przerwa-Tetmajer (1865-1940) młodopolski poeta, powieściopisarz i nowelista. Zafascynowany górami. Autor cyklu opowiadań „Na skalnym Podhalu”. Do znanych wierszy Tetmajera należą „Melodia mgieł nocnych” i „Lubie kiedy kobieta”

Stefan Żeromski – (1864 – 1925) prozaik, publicysta, dramaturg. Autor takich dzieł jak „Dzieje grzechu”, „Ludzie bezdomni”, „Popioły” czy „Przedwioście”. Jego liiteratura była zaangażowana społecznie, a sam Żeromski nazywany bywał „sumieniem narodu”.

Stefan Żeromski – (1864 – 1925) prozaik, publicysta, dramaturg. Autor takich dzieł jak „Dzieje grzechu”, „Ludzie bezdomni”, „Popioły” czy „Przedwioście”. Jego liiteratura była zaangażowana społecznie, a sam Żeromski nazywany bywał „sumieniem narodu”.

Henryk Sienkiewicz (1846-1916) powieściopisarz i nowelista. W 1905 roku otrzymał Nagrodę Nobla za całokształt twórczości. Jego książki, należące do kanonu lektur szkolnych, zawsze budziły zainteresowanie reżyserów filmowych i teatralnych. O Sienkiewiczu, którego powinien poznać każdy, z profesorem Ryszardem Koziołkiem rozmawia Ewa Niewiadomska.

Henryk Sienkiewicz (1846-1916) powieściopisarz i nowelista. W 1905 roku otrzymał Nagrodę Nobla za całokształt twórczości. Ogromną popularność przyniosły mu takie tytuły jak „Quo Vadis”. „Trylogia”, „Krzyżacy”. Jego książki stale obecne są w kanonach lektur szkolnych. Sienkiewicza trzeba czytać, żeby zrozumieć naszą historię – mówi profesor Ryszard Koziołek – laureat Nagrody Literackiej Gdynia za książkę „Ciała Sienkiewicza” .

Józef Ignacy Kraszewski (1812-1887) pisarz, publicysta, wydawca i działacz społeczny. Autor ogromnej liczby utworów pisanych wierszem i prozą. Najbardziej znana „Stara baśń” doczekała się ekranizacji. Jak twierdzi profesor Ryszard Koziołek w rozmowie z Ewą Niewiadomską na scenariusz filmu nadaje się też życiorys Kraszewskiego.

Hrabia Aleksander Fredro (1793-1876) najwybitniejszy polski komediopisarz. Autor „Zemsty”, „Ślubów panieńskich”, „Pana Jowialskiego”. Jego dramaty chętnie grywane są do dziś na polskich scenach. Doczekały się wielu tradycyjnych i awangardowych w formie inscenizacji. O twórczości Aleksandra Fredry Ewa Niewiadomska rozmawia z profesorem Ryszardem Koziołkiem.

Cyprian Kamil Norwid – poeta, prozaik, dramatopisarz i eseista. Urodzony 24 września 1821 roku w Laskowie-Głuchach, zmarł w 1883 roku w Paryżu. Badacze literatury zaliczają go często do czwórki najważniejszych polskich poetów romantycznych. Inni uważają go za współtwórcę klasycyzmu i parnasizmu. O pięknie twórczości autora „Fortepianiu Szopnena” z profesorem Ryszardem Koziołkiem rozmawia Ewa Niewiadomska.

Zygmunt Krasiński – a właściwie Napoleon Stanisław Adam Feliks Zygmunt Krasiński - jeden z trzech wieszczów – najważniejszych poetów polskiego romantyzmu. Urodził się w 1812 roku w Paryżu i tam też zmarł w 1859 roku. Debiutował w 1828 jako autor opowieści gotyckich. Jego twórczość przepełniona była cierpieniem, wizją zagłady i śmierci. O autorze słynnej „Nie-Boskiej” Komedii z profesorem Ryszardem Koziołkiem rozmawia Ewa Niewiadomska.

Juliusz Słowacki – jeden z wieszczów narodowych. Obok Mickiewicza uznawany za największego przedstawiciela polskiego romantyzmu. Urodził się w 1809 roku w Krzemieńcu, zmarł w 1849 roku w Paryżu. Autor „Kordiana” i „Balladyny” tworzył w duchu narodowowyzwoleńczym, poruszał też uniwersalne tematy egzystencjalne. O niezwykłej wyobraźni poetyckiej Słowackiego z profesorem Ryszardem Koziołkiem rozmawia Ewa Niewiadomska.

Pozostajemy w kręgu literatury romantycznej. Powaga, komizm i liryzm znajdują swoje miejsce w twórczości Adama Mickiewicza. Pojawiają się w dramatach i balladach. Prezentujemy drugą część rozważań o poecie. Usłyszymy o jego życiu na emigracji, elitarnym świecie, do którego należał i niebezpiecznych ludziach, którzy lubili jego towarzystwo. Profesor Ryszard Koziołek w rozmowie z Ewą Niewiadomską.

Adam Mickiewicz jeden z trzech największych poetów romantycznych. Autor "Pana Tadeusza", "Dziadów", "Ballad i romansów", które od dziesięcioleci pozostają na liście lektur szkolnych. Był działaczem patriotycznym i społecznym, tłumaczem i nauczycielem akademickim. Bywa porównywany do Byrona i Goethego. Jego życie, również na emigracji, było nierozerwalnie związane z historią Polski. "Mickiewicz jest największym "lewiatanem" polskiej literatury" - mówi profesor Ryszard Koziołek w rozmowie z Ewą Niewiadomską

Benedykt Chmielowski - twórca jednej z pierwszych polskich encyklopedii, która do dziś jest obiektem zarówno zachwytów jak i szyderczej krytyki. Urodził się w 1700 roku w Łucku, zmarł w w 1763 w Firlejowie. Był polskim księdzem katolickim i pisarzem dewocyjnym. Wspomniana encyklopedia nosi tytuł "Nowe Ateny albo Akademia wszelkiej scjencji pełna". Dziełem pisarza był również niezwykle popularny modlitewnik "Bieg roku całego".

Jakub Wujek - kolejna ciekawa postać świata literatury, której zawdzięczamy między innymi przekład Biblii. Urodzony w 1541 w Wągrowcu. Zmarł w 1597 w Krakowie. Jezuita, rektor kolegium jezuickiego w Poznaniu. Niezwykle pracowity i uzdolniony językowo. W roku 1584 władze zakonu jezuitów zleciły mu przełożenie Pisma Świętego. Podstawą przekładu był łaciński przekład przypisywany św. Hieronimowi. Zapraszają prof. Ryszard Koziołek i Ewa Niewiadomska.

Jan Chryzostom Pasek - jedna z barwniejszych postaci polskiej literatury. Pochodził ze szlachty. Wykształcenie zdobył w kolegium jezuickim w Rawie Mazowieckiej. Prowadził barwne i awanturnicze życie. Jego "Pamiętniki" są niezwykle barwnym zapisem polskiej obyczajowości XVII wieku. Stały się inspiracją dla wielkich twórców literatury, wśród których byli miedzy innymi :Mickiewicz, Słowacki i Sienkiewicz.

Mikołaj Sęp Szarzyński - uważany za najwybitniejszego, obok Jana Kochanowskiego, twórcę literatury staropolskiej. Pisał po polsku i po łacinie. Był autorem sonetów, pieśni, liryków patriotycznych i erotyków. W swojej poezji próbował przestudiować człowieka jako całość - jego duchowość i cielesność.

Poeta, również tłumacz i dramaturg. Urodzony w 1530 roku w Sycynie, zmarł w 1584 roku w Lublinie. Najwybitniejszy twórca polskiego Renesansu, wybitny poeta na skalę europejską. Tego rodzaju geniusz poetycki pojawił się w literaturze polskiej po raz pierwszy i pozostał jedyny aż do czasu Romantyzmu. O jego niezwykłej twórczości rozmawiają Ewa Niewidomska i prof. Ryszard Koziołek.

Mikołaj Rej - zwany ojcem literatury polskiej. Uważany za sybarytę, który aż nadto kochał przyjemności życia i rubaszne dowcipy. Jako pierwszy zaczął pisać po polsku. Posługiwał się realistycznym językiem. Chciał w swoich tekstach pokazać związek człowieka z naturą. W rozmowie Ewy Niewiadomskiej z profesorem Ryszardem Koziołkiem pojawi się wiele mało znanych wątków z życia Mikołaja Reja, a także sporo cytatów, które zaskakują aktualnością.

O tym dlaczego przyjaźnimy się z książkami rozmawiają profesor Ryszard Koziołek wybitny literaturoznawca i Ewą Niewiadomską, dziennikarka Radia Katowice.