Podcasts by Category

Tạp chí đặc biệt

Tạp chí đặc biệt

RFI Tiếng Việt
News & Politics

Phân tích những hồ sơ lớn, nóng bỏng. 

139 - Israel hưu chiến với Hezbollah để tập trung đối phó Iran và Syria
0:00 / 0:00
1x
  • 139 - Israel hưu chiến với Hezbollah để tập trung đối phó Iran và Syria

    Israel thỏa thuận hưu chiến với Hezbollah để tập trung đối phó với Syria và Iran ; Ukraina tố cáo Nga sử dụng bom chùm phá hoại các cơ sở năng lượng ; Đức thống kê hầm tránh bom trước nỗi lo mối đe dọa Nga ; Thị trường chứng khoán Mỹ phản ứng thận trọng sau thông báo áp thuế nhập khẩu mới của Donald Trump và tại bán đảo Triều Tiên, vùng « phi quân sự » là vùng thiên nhiên lý tưởng để nuôi ong. Trên đây là những chủ đề chính mục tạp chí Thế giới Đó đây tuần này.

    Tối ngày 26/11/2024, tổng thống Mỹ Joe Biden thông báo một thỏa thuận ngừng bắn giữa quân đội Israel và lực lượng Hồi giáo hệ phái Shia Hezbollah tại Liban sau 13 tháng giao tranh khốc liệt. Lệnh hưu chiến có hiệu lực ngay từ sáng thứ Tư 27/11 và việc thực thi được đặt dưới sự giám sát của Mỹ và Pháp. Đôi bên cam kết rút quân và thiết lập một vùng đệm an ninh do quân đội Liban kiểm soát.

    Đọc thêm: Liban: Thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hezbollah bắt đầu có hiệu lực

    Đây có thể được xem như là một thắng lợi ngoại giao « hiếm hoi » của chính quyền tổng thống Biden trước những cuộc xung đột lớn trên thế giới, và trong một chừng mực nào đó là thành công của nền ngoại giao Pháp.

    Syria và Iran trong tầm ngắm của Israel

    Vì sao Israel chấp nhận một thỏa thuận ngưng bắn vào lúc này khi đã một lần bác bỏ một sáng kiến tương tự do Paris đề xuất hồi tháng 9/2024 ? Trong bài phát biểu truyền hình tối thứ Ba, 26/11, để thông báo việc đúc kết thỏa thuận với Liban, thủ tướng Benjamin Netanyahu không che giấu ý đồ chiến lược : Đình chiến với Hezbollah để tập trung đối phó với Iran.

    Trên làn sóng RFI Pháp ngữ, tướng Dominique Trinquand, cựu lãnh đạo phái bộ quân sự Pháp bên cạnh Liên Hiệp Quốc phân tích :

    « Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã có được những gì ông ấy muốn bằng cách thủ tiêu toàn bộ ban lãnh đạo Hezbollah. Nhưng trên thực địa, sự việc không có tiến triển. Ông đã bị mất 150 binh sĩ, và do vậy ông nhận thấy rằng đã gần như đến cuối đường. Quân đội Israel đang gặp khó khăn, còn quân dự bị thì không quay trở lại vị trí của mình. Họ tiến hành một cuộc chiến quá dài.

    Tuy nhiên, trong phát biểu của ông Netanyahu, điều gây ấn tượng  nhất là điểm mấu chốt Iran. Thủ tướng luôn nhắc đến Iran và khả năng nước này tái vũ trang. Tất nhiên, điều khiến Israel lo sợ là việc Iran thao túng tất cả các nhóm vũ trang khắp nơi trong vùng cũng như là khả năng nước này có vũ khí hạt nhân.

    Thế nên, thời gian không còn nhiều cho ông Netanyahu nếu ông muốn vô hiệu hóa năng lực này của Teheran. Thủ tướng Israel rất có thể cần nhiều vũ khí hơn từ phía Mỹ, theo như những gì ông ấy tuyên bố. Việc vô hiệu hóa cuộc tấn công trực tiếp của phe Hezbollah từ Liban nhắm vào lãnh thổ Israel sẽ cho phép quân đội Israel sẽ được rảnh tay nhiều hơn, đặc biệt là không quân do họ rất cần các chiến đấu cơ. »

    Đọc thêm: Israel trả đũa Iran, oanh kích vào các cơ sở sản xuất tên lửa

    Ngoài Iran, một mục tiêu khác cũng nằm trong tầm ngắm của Israel là Syria. Thách thức lớn của Tel – Aviv là làm thế nào ngăn chặn Hezbollah tái lập kho vũ khí, phần nào bị phá hủy trong các cuộc oanh kích dữ dội của không quân Israel trong nhiều tuần qua. Các đường dây chuyển giao vũ khí hay các linh kiện tên lửa đều đi qua ngả Syria để đến các xưởng lắp ráp bí mật tại Hezbollah.

    France Inter nhắc lại, Israel thường xuyên oanh tạc các mục tiêu trên lãnh thổ Syria có liên hệ đến Iran và nguồn hậu thuẫn của Iran với Hezbollah. Vài giờ sau khi thỏa thuận có hiệu lực tại Liban, không quân Israel đã phá hủy ba chốt biên giới giữa Syria và Liban. Một thông điệp rõ ràng mà Israel không ngần ngại đưa ra một cách thường xuyên và khi cần thiết.

    Trong một động thái hiếm có, thủ tướng Israel đã có cuộc trao đổi với tổng thống Nga Vladimir Putin, nhằm đề phòng việc cảng biển Lattaquié của Syria, hiện là một căn cứ hải quân Nga, có thể được sử dụng phục vụ lợi ích cho phe Hezbollah.

    Nga dùng bom chùm bắn phá cơ sở năng lượng Ukraina

    Ngày 28/11/2024, tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky cáo buộc Nga dùng bom chùm, ồ ạt oanh kích mạng lưới năng lượng tại các vùng Kiev, Odessa và Dnipro của Ukraina vào lúc ngoài trời nhiệt độ xuống ở mức 0°C, khiến hơn một triệu người bị mất điện. Liệu việc Nga chọn sử dụng bom chùm để bắn phá các cơ sở năng lượng của Ukraina lần này có là một nấc thang mới trong cuộc xung đột hay không ?

    Ông Thibaut Fouillet, giám đốc khoa học Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc phòng, đại học Jean – Moulin Lyon 3, trả lời RFI, phân tích :

    « Ngay từ năm đầu tiên, mục tiêu đặt ra là rất rõ ràng : bóp nghẹt tiềm năng chính trị và kinh tế Ukraina, cũng như là gây áp lực lên tinh thần người dân. Và quả thật, chiến lược này ngày càng hiệu quả, bởi vì còn có việc đổi mới các loại vũ khí, chẳng hạn như sử dụng bom chùm. Nhưng chúng ta đã thấy loại vũ khí này được sử dụng trên chiến tuyến.

    Hiển nhiên, đây là chiến dịch thứ ba oanh kích các cơ sở năng lượng. Sức chịu đựng của người dân Ukraina đang giảm dần, và họ nhọc nhằn phòng thủ. Thay vì là một bước mới, thì đây là một sự đào sâu nỗi bất hạnh cho người dân Ukraina.

    Nhưng lô-gic của các cuộc không kích chiến lược Nga và trong các phát biểu của Nga luôn là sự đáp trả một tình huống. Phát biểu chính thức của tổng thống Nga Vladimir Putin là để trả đũa việc sử dụng các loại vũ khí tầm xa. Và quả thật, người ta cũng đã thấy rõ đây là sự khẳng định kiểu lô-gic trên bởi vì đây là năm thứ ba liên tiếp họ phải hứng chịu những loạt tấn công như vầy. »

    Đọc thêm: Nga không kích mạng lưới năng lượng Ukraina, hàng trăm nghìn người bị mất điện

    Ukraina được khuyến nghị hạ tuổi tối thiểu gọi nhập ngũ

    Trước đó, ngày 27/11, chính quyền Mỹ dường như đã yêu cầu Ukraina có một nỗ lực khi đề nghị hạ thấp tuổi tối thiểu gọi nhập ngũ, từ 25 xuống còn 18, để huy động thêm binh sĩ. Nhà nghiên cứu Thibaut Fouillet, đánh giá là giải pháp này có nguy cơ vấp phải sự phản đối từ người dân Ukraina, và ông không chắc là có thể làm thay đổi được gì nhiều trên chiến trường.

    « Có và Không. Tôi nói Không theo nghĩa : Liệu điều này có sẽ là một yếu tố quyết định cho phép Ukraina chắc chắn giành thắng lợi với Nga hay không ?  Rõ ràng là Không. Đổi lại, chúng có sẽ mang tính quyết định cho Ukraina hay không ? Tôi trả lời là Có, bởi một lẽ đơn giản là vì, cuộc chiến tranh Nga – Ukraina này cũng giống như những cuộc chiến lớn kéo dài nhiều năm, đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng về việc tuyển quân, về lòng trung thành, động lực cũng như là tình trạng khan hiếm nhân lực và trang thiết bị.

    Do vậy, trong mọi trường hợp, Ukraina rơi vào thế bí bởi vì nước này đang mất các nguồn phương tiện. Chiến tranh tiếp diễn, Ukraina sẽ phải bổ sung thêm nhân lực. Một trong số các đòn bẩy đó, tất nhiên là phải hạ tuổi tòng quân. Điều mới ở đây không phải là sự cần thiết tuyển quân mà là do các đồng minh yêu cầu và gây áp lực buộc Ukraina phải có thêm quân để chiến đấu. »

    Berlin lập danh sách các hầm trú phòng ngừa bị không kích

    Đức quay trở lại với thời Chiến Tranh Lạnh. Sau khi phá dỡ, bỏ hoang hay bán các lô cốt cũ, Berlin muốn tái kích hoạt và phát triển những cơ sở hạ tầng mới. Chiến tranh tại Ukraina và nỗi lo sợ trước mối đe dọa Nga từ hai năm qua là những lý do chính. Chính phủ và các địa phương đang xây dựng một kế hoạch cho phép thường dân, trong trường hợp nguy hiểm, có thể tìm nơi trú ẩn.

    Từ Berlin, thông tín viên đài RFI, Pascal Thibaut tường thuật :

    « Bảo tàng, sàn nhảy nhạc điện tử hay đơn giản chỉ là những tàn tích bị bỏ phế, vô số hầm trú ẩn của Đức thuộc Đệ Tam Đế Chế được xây dựng để bảo vệ người dân tránh bom đạn của quân đồng minh cũng như là những boong-ke được bảo tồn hay phát triển trong suốt thời kỳ Chiến Tranh Lạnh đã được tái xử lý, phá hủy hay bỏ hoang.

    Số hầm còn tồn lại đã không được duy tu từ năm 2007. Khoảng 300 hầm đã bị bán, và giờ chỉ còn chưa tới 600 lô cốt so với con số 2000 trong quá khứ.

    Năm 2022, khi chiến tranh Ukraina bùng phát, Đức đã ngưng phá dỡ và đã đảo ngược tình hình. Nhật báo bình dân"Bild Zeitung"xem kế hoạch được đưa ra hồi mùa xuân năm nay là một cuộc"tấn công hầm trú ẩn". Kế hoạch này đã được phát ngôn viên bộ Nội Vụ đề cập đến hôm 24/11.

    Ông nói :"Chúng tôi muốn xác định một cách có hệ thống các tòa nhà tư nhân hay công cộng, có thể được dùng làm nơi trú ẩn. Một danh sách kỹ thuật số về tất cả các địa điểm này phải được lập sẵn và phải có một chiến dịch thông tin về tầm quan trọng của những trú ẩn này cũng như là các biện pháp mà người dân có thể thực hiện".

    Hầm chứa, nhà để xe, ga tầu điện ngầm phải được tổng kết. Do việc xây dựng các boongke mới rất tốn kém và mất nhiều thời gian, nên phải sử dụng những cơ sở có sẵn. Các chủ sở hữu sẽ được khuyến khích chuyển đổi tầng hầm hay nhà để xe. Danh sách những địa điểm này rất có thể sẽ được đăng trên ứng dụng điện thoại di động một khi được hoàn tất. »

    Mức thuế quan mới của Trump : Thị trường tài chính Mỹ phản ứng cẩn trọng

    Ngày 25/11/2024, tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump thông báo sẽ tăng thuế nhập khẩu đối với các loại hàng hóa đến từ Trung Quốc, Mêhicô và Canada. Tuyên bố này của chủ nhân Nhà Trắng tương lai khiến nhiều doanh Mỹ quan ngại. Dù vậy, thị trường chứng khoán Mỹ cũng phản ứng một cách dè dặt.

    Từ Atlanta, thông tín viên đài RFI Edward Maille tường thuật :

    « Sau khi Donald Trump thông báo tăng mức thuế hải quan, cổ phiếu trên sàn chứng khoán nhiều hãng xe ô tô đã bị rớt giá. Các nhà công nghiệp này nhập khẩu nhiều linh kiện rời và đôi khi toàn bộ chiếc xe từ các nước láng giềng của Mỹ, những nước bị ảnh hưởng bởi việc tăng các mức thuế hải quan. Đồng peso của Mêhicô và đô la Canada đã bị rớt giá so với đô la Mỹ, dấu hiệu cho thấy nỗi lo lắng của thị trường tài chính.

    Nhưng những cổ phiếu khác không bị ảnh hưởng. Lý do là vì một số lãnh đạo tài chính thế giới không mấy lo lắng. Theo giải thích từ nhật báo hàng đầu về kinh tế Mỹ, The Wall Street Journal, thị trường tài chính cũng đã quen với các phát biểu của Donald Trump và kể từ giờ thích chờ xem các chính sách cụ thể hơn. Những tuyên bố này còn được xem là cách để Donald Trump gây áp lực lên các nước đối tác về mặt ngoại giao.

    Dù vậy, có một sự đồng thuận về những rủi ro của việc tăng mức thuế. Biện pháp này có nguy cơ gây ra nhiều hệ quả về lạm phát trong khi Donald Trump, trong chiến dịch vận động tranh cử, đã từng hứa hẹn làm giảm chi phí sinh hoạt – mối bận tâm chính của các cử tri. »

    Đọc thêm: Hoa Kỳ: Trump sẽ áp thuế hải quan đối với hàng Trung Quốc, Canada và Mêhicô

    Bán đảo Triều Tiên : Vùng phi quân sự, thiên đường cho loài ong

    Ở biên giới giữa hai miền Triều Tiên là khu phi quân sự. Một dải đất dài rộng bốn km bị cấm đối với thường dân. Nhưng không phải là hoàn toàn tất cả, vài nhà nông nuôi ong vẫn hoạt động trong khu vực rất khép kín này. Xa con người, xa ô nhiễm, vùng biên giới giữa hai nước thù nghịch lại là nơi sản xuất mật ong độc nhất vô nhị trên thế giới. Một vùng đa dạng sinh thái ngoại lệ cần được bảo vệ.

    Từ Paju, thông tín viên đài RFI, Celio Fioretti gởi về bài phóng sự :

    « Bước qua đồn kiểm soát của sư đoàn bộ binh số 1 Hàn Quốc, chúng tôi gặp Park Jeong Seon, một nhà nuôi ong ngay giữa lòng khu phi quân sự, rất gần biên giới với Bắc Triều Tiên. Một mảnh đất nhỏ được cây cối bao phủ cách xa chốn đô thị. Một vùng độc nhất mà ông chọn để nuôi ong.

    Park Jeong-seon cho biết, mẹ ông là người Hàn Quốc, còn cha ông là người Bắc Triều Tiên đào tẩu vào Nam. Ông được sinh ra không xa mấy Paju, nhưng vì thực sự rất muốn đến gần đất nước của cha mình, nên ông đã lấy mảnh đất này.

    Vùng phi quân sự này cấm thường dân, tình cờ lại là chốn thiên đường cho đa dạng sinh học. Xa con người và ô nhiễm, đây là một điểm tuyệt vời cho loài ong. Nhưng từ xa, nhiều tiếng nổ vang lên như nhắc nhở rằng quân đội ở cách đó không xa lắm, và điều này đôi khi khiến nhà nuôi ong đau đầu.

    Ông Park giải thích : « Quân đội chỉ cho phép tôi đến đây từ 8 giờ đến 18 giờ. Điều này gây rắc rối bởi đôi khi tôi phải đến sớm hơn hay ở lại trễ hơn để chăm sóc bầy ong, nhưng tôi buộc phải đi về và chờ đến giờ mở cửa khu phi quân sự. »

    Khu bảo tồn đa dạng sinh học này được bảo vệ kỹ bằng vũ khí nhưng cũng không tránh được tình trạng mở rộng đô thị. Một mối đe dọa cho đàn ong của ông Park. Ông nói tiếp : « Mỗi năm họ dỡ dây kẽm gai và bắt đầu xây dựng ngày càng nhiều trong khu phi quân sự như nhà ở, nhà xưởng. Mỗi rào kẽm bị gỡ là thêm một mối đe dọa cho thiên nhiên và tất cả loài khác đang sinh sống ở đây, cần phải bảo vệ chúng. »

    Ngoài vấn đề môi trường, Park Jeong Seon, qua kinh nghiệm bản thân và nghề nghiệp, là chiếc gạch nối thật sự tại một bán đảo bị chia cắt làm hai. Nhìn qua hàng rào kẽm, ông mơ một ngày được thống nhất với đất nước của cha mình. »

    Sat, 30 Nov 2024
  • 138 - Chiến tranh Ukraina : Nga và phương Tây gia tăng áp lực trước ngày Trump nhậm chức

    Gần đến ngày Donald Trump chính thức trở lại Nhà Trắng, giao tranh giữa Nga và Ukraina gia tăng cường độ, diễn ra ác liệt. Căng thẳng giữa Nga với phương Tây đánh dấu một bước leo thang mới.

    Hôm thứ Năm, 20/11/2024, Nga được cho là đã phóng một tên lửa đạn đạo oanh kích thành phố Dnipro, trung đông Ukraina. Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố đây là một loại tên lửa đạn đạo tầm trung được thiết kế để mang đầu đạn hạt nhân, và không loại trừ khả năng tấn công cả những nước đã cung cấp vũ khí để Ukraina sử dụng trên lãnh thổ Nga.

    Trump và đàm phán hòa bình theo mô hình Triều Tiên

    Động thái này của Nga là nhằm cảnh cáo Hoa Kỳ và nhiều nước đồng minh châu Âu của Ukraina sau khi bật đèn xanh để Ukraina dùng các loại vũ khí tầm xa như tên lửa ATACMS (Mỹ) hay Storm Shadow (Anh), tấn công các mục tiêu quân sự trên lãnh thổ Nga.

    Quyết định trên của phương Tây được đưa ra vào lúc, Ukraina sau 1.000 ngày giao chiến đang bị quân Nga – được Bắc Triều Tiên hỗ trợ về nhân lực và khí tài – áp đảo trên chiến trường, theo như ghi nhận của ông Guillaume Ancel, cựu sĩ quan và cũng là một cây bút thời luận, với đài RFI.

    « Ukraina đã chậm trễ trong việc huy động thêm từ 150 – 200 người mà họ đang thiếu để bổ sung thêm quân. Nga thì thực hiện khác hẳn. Họ hoàn toàn không quan tâm đến những mất mát đó. Có nhiều thông tin cho rằng Nga gánh chịu nhiều tổn thất nhân mạng, có thể lên đến hàng trăm nghìn người, nhưng rủi thay, Nga vẫn có khả năng thay thế.

    Hiện tại, Nga có một đội quân với khoảng 500 ngàn binh sĩ chiến đấu tại Ukraina, một con số đáng kể. Tuy được trang bị kém, chỉ huy tồi, vũ khí tồi nhưng Nga vẫn có thể tạo thành một chiếc xe ủi, với nhiều pháo binh và bom đạn. Do vậy, lợi thế hiện đang nghiêng về phía Nga, hiện đang tiến quân nhưng với một tốc độ chậm chạp. »

    Ukraina cũng ý thức được rằng họ buộc phải nỗ lực kết thúc cuộc chiến bằng đàm phán. Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm thứ Bảy 16/11, trả lời phỏng vấn đài phát thanh Ukraina tuyên bố muốn làm mọi cách để kết thúc giao tranh vào năm 2025 qua các ngả ngoại giao. Kiev quan ngại rằng chính quyền Trump II, với lập luận « Hoa Kỳ đã tiêu tốn quá nhiều cho cuộc chiến tại Ukraina », sẽ ép nước này đàm phán trong thế bất lợi.

    Trên đài RFI, Guillaume Ancel giải thích tiếp : « Hệ quả là ông Trump sẽ buộc Ukraina ngồi vào bàn đàm phán. Điều đó không có nghĩa là ép Ukraina phải đầu hàng hoàn toàn trước Nga, nhưng điều khiến người ta lo lắng nhất là ông Trump áp đặt một giải pháp theo kiểu mô hình Triều Tiên. Tức là, bằng cách vạch ra một đường phân định cho phép đóng băng các chiến dịch quân sự và thuận cho tổng thống Nga những gì mà ông ấy đã chiếm được bằng vũ lực, bằng sức mạnh, nghĩa là gần 20% lãnh thổ, và do vậy chính thức hóa việc sáp nhập bất hợp pháp bán đảo Crimée. »

    ATACMS, Storm Shadow – không giúp Ukraina đảo ngược cuộc chiến

    Nói một cách cụ thể, những gì Trump muốn chỉ là đàm phán để ngưng giao tranh chứ không hẳn là một nền hòa bình. Từ đây đến ngày ông Trump vào Nhà Trắng, Nga gia tăng nỗ lực chiếm đánh lãnh thổ. Dù Nga tiến quân chậm nhưng Ukraina không thể cản được đà tiến.

    Trong bối cảnh này, với sự muộn màng, Hoa Kỳ và một số nước châu Âu đã cho phép Ukraina dùng vũ khí tầm xa nhắm vào các mục tiêu quân sự trên lãnh thổ Nga. Ông Ancel lưu ý, sự hậu thuẫn này phần nào chỉ giúp Ukraina kềm hãm đà tiến, giáng những thiệt hại to lớn cho quân Nga trước khi bước vào bàn đàm phán, nhưng không thể thay đổi cục diện trên chiến trường.

    « Những gì Ukraina có thể làm được với những loại vũ khí này, không hẳn là gây hoảng loạn cho quân Nga do chưa đủ vũ khí, mà là kềm hãm và gây khó khăn cho quân đội Nga, đặc biệt đối với tất cả những gì nằm trong khoảng từ 100 – 200 km, nghĩa là hậu cần, yếu tố then chốt cho đội quân của Nga có đến gần 500 ngàn người trên thực địa. Do đó, có đến hàng nghìn tấn nhiên liệu, đạn dược, phải được dự trữ gần chiến trường.

    Hôm thứ Tư, 20/11, Ukraina đã nhắm bắn vào các kho đạn tại vùng Briansk của Nga. Một ngày sau, họ lại phá tiếp một sở chỉ huy quan trọng ở vùng Belgorod. Còn tại vùng Kursk, chẳng chút nghi ngờ, Ukraina đã dùng đến tên lửa Storm Shadow. Chúng ta thấy rõ là Ukraina hiện đang hãm lại và cản trở cuộc tiến công của Nga nhưng điều đó sẽ không đảo ngược được cuộc chiến. »

    Châu Mỹ Latinh kêu gọi tránh « chạy đua vũ trang »

    Trước nguy cơ xung đột lan rộng, hôm thứ Tư, 20/11/2024, bốn nước châu Mỹ Latinh là Brazil, Chilê, Colombia và Mêhicô, đồng thanh kêu gọi tránh chạy đua vũ trang. Tổng thống Mêhicô, bà Claudia Sheinbaum, đề nghị các nước trong nhóm G20 thay thế cuộc đua vũ trang bằng cuộc đua tái sinh rừng.

    Từ Mêhicô, thông tín viên Marine Lebegue tường thuật :

    « Hãy dùng 1% của ngân sách dành cho vũ khí và cống hiến khoản tiền này cho việc tái tạo rừng », bà Claudia Sheinbaum, tân tổng thống Mêhicô và là cựu thành viên của GIEC, đã đưa ra những tính toán của mình với các nhà lãnh đạo G20.

    Bà nói : « Số tiền này tương đương với việc chi 24 tỷ đô la mỗi năm cho một quỹ dành để hỗ trợ sáu triệu nông dân, những người này sẽ trồng lại 15 triệu ha cây rừng, tương đương với bốn lần diện tích nước Đan Mạch, hay diện tích của ba nước Belize, Guatemala và Salvador cộng lại ».

    Đây là một chương trình tái tạo rừng lớn nhất lịch sử, theo như từ ngữ của tổng thốngMêhicô. Đề xuất này không phải tự nhiên mà có. Chương trình này đã tồn tại trên khắp nước Mêhicô và Trung Mỹ, được cựu tổng thống Mêhicô Andrés Manuel Lopez Obrador, người đỡ đầu của bà Claudia Sheinbaum, đưa ra năm 2019. Tên của chương trình là « Sembrando Vida » - gieo mầm sự sống.

    Cũng theo phát biểu của tổng thốngMêhicô, « ý tưởng đưa ra là hỗ trợ tài chính cho các hộ gia đình nghèo ở nông thôn và đào tạo kỹ thuật để học cách trồng cây có ích cho rằng của họ cũng như là các loại cây ăn trái để chúng có thể được trồng với mục tiêu tự nuôi sống mình ».

    Từ khi được thực hiện, khoảng một triệu ha rừng dường như đã được tái tạo trong vùng. Một chiến phối hợp chống đói nghèo và nạn phá rừng.

    COP29 : Tiến trình đàm phán bị chỉ trích lỗi thời

    Thứ Sáu 22/11/2024 là ngày họp cuối cùng của COP29 nhưng các nhà đàm phán vẫn chưa đạt được một đồng thuận về vấn đề tài trợ cho các nước đang phát triển đang phải đối mặt với biến đổi khí hậu. Một điểm khác đang trở thành điều gây chia rẽ là các nước xuất khẩu dầu hỏa không muốn đề cập đến thỏa thuận của năm 2023 đặt ra mục tiêu từ bỏ dần năng lượng hóa thạch.

    Một tuần trước đó, hôm 15/11, một nhóm cựu lãnh đạo và chuyên gia khí hậu, đã gởi thư ngỏ đến tổng thư ký Liên Hiệp Quốc và ban thư ký điều hành của COP, cho rằng các cuộc đàm phán hàng năm không còn thích hợp nữa và có lẽ nên được cải tổ.

    Họ chỉ trích rằng « khoảng cách lớn giữa điều mà COP phải hoàn thành và trơ ì của các bên tham gia là thảm hại và khó chấp nhận ». Theo tác giả thư ngỏ, sau 27 cuộc họp thượng đỉnh, tất cả các tài liệu pháp lý mang tính ràng buộc, khuyến khích cộng đồng quốc tế duy trì mức hâm nóng khí hậu không vượt quá 2°C đã được thiết lập. Nhưng các cuộc đàm phán vô tận mất nhiều thời gian có nguy cơ làm thụt lùi hơn là đạt được các mục tiêu nhắm đến.

    Các tác giả cho rằng cần phải hành động và điều này nhất thiết phải được bắt đầu bằng việc cải cách quy trình COP, khi đưa ra một số đề xuất: Duy trì cất trữ khí cacbon, chuyển đổi hệ thống thực phẩm, và tất nhiên loại trừ dần nhiên liệu hóa thạch cũng như là hạn chế ảnh hưởng của các nhóm vận động hành lang, theo như ghi nhận từ một quan chức Greenpeace tại Philippines.

    « Vấn đề ở đây là những người vận động hành lang về dầu mỏ đến dự COP chỉ để bảo vệ lợi ích của họ tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu. Điều này không hoàn toàn phù hợp với ý tưởng giải quyết khủng hoảng khí hậu. Thủ phạm chính gây ra hiện tượng trái đất ấm dần trên toàn cầu là những người điều khiển hội nghị thượng đỉnh này. Đây thực sự là một vấn đề. »

    Những người ký thư ngỏ, đề xuất cải cách sâu rộng các cuộc đàm phán về COP hiện tại như tổ chức các cuộc họp thường niên theo nhóm nhỏ, không giống như những gì diễn ra ngày nay, đặt ra các mục tiêu cụ thể, theo dõi tiến độ thực sự của mỗi quốc gia, hoặc cải cách vai trò của các ngân hàng, để chuyển từ dự án sang triển khai cụ thể…

    « Sức mạnh Siberia », củng cố quan hệ Trung – Nga

    Dự án đường ống dẫn khí đốt phương đông nối Nga và Trung Quốc đã hoàn thành và đang bước vào giai đoạn chuẩn bị sau cùng trước khi đi vào hoạt động. Với chiều dài 5.111 km, « Sức mạnh Siberia », có thể cung cấp 38 tỷ mét khối khí ga tự nhiên mỗi năm cho nhiều vùng của Trung Quốc.

    Từ Bắc Kinh, thông tín viên đài RFI, Cléa Broadhurst tường thuật :

    Một khi đi vào hoạt động đầy đủ, đường ống dẫn khí đốt Nga – Trung, có biệt danh là « Sức mạnh Siberia » có thể đáp ứng nhu cầu khí đốt hàng năm cho 130 triệu hộ gia đình thành thị tại các vùng đông bắc Trung Quốc.

    Qua việc cung cấp khí ga tự nhiên, một nguồn năng lượng sạch hơn than, đường ống này khi hoạt động hết công suất, sẽ phải cho phép giảm phát thải mỗi năm 162 triệu tấn khí CO2 và 1,82 triệu tấn dioxide lưu huỳnh.

    Quan hệ đối tác chiến lược gia tăng giữa Bắc Kinh và Matxcơva trong lĩnh vực năng lượng. Đối với Trung Quốc, mối quan hệ này cho phép đa dạng hóa nguồn nhập khẩu năng lượng, giảm bớt sự phụ thuộc vào Trung Đông và các con đường hàng hải dễ bị tác động bởi những căng thẳng địa chính trị như tại eo biển Malacca.

    Về phía Nga, đường ống dẫn khí này là một giải pháp thay thế thị trường châu Âu, theo truyền thống thống lĩnh thị trường khí đốt Nga, mà vẫn giảm được tác động của các lệnh trừng phạt của phương Tây, đặc biệt kể từ khi bùng nổ xung đột Ukraina. Song song đó, chúng bảo đảm cho Matxcơva một nguồn thu nhập thiết yếu.

    Cuối cùng, với Bắc Kinh, vốn dĩ phụ thuộc nặng nề vào than đá, dự án này nằm trong số các mục tiêu khí hậu, dự báo mức thải khí cacbon đạt đỉnh từ đây đến năm 2030 và đạt mức trung hòa khí thải tầm vào năm 2060.

    Donald Trump II và một nội các nhiều « tai tiếng »

    Tổng thống đắc cử Donald Trump tiếp tục gây chú ý với việc bổ nhiệm trong chính quyền tương lai những người thân cận vào các vị trí chủ chốt. Tuy nhiên, việc nhiều người trong nội các mới của Trump đang gặp rắc rối với tư pháp đã gây sốc ngay trong chính nội bộ đảng Cộng Hòa.

    Liệu rằng quyết định bổ nhiệm của ông Trump có bị Thượng Viện cản trở hay không ? Theo nhiều nhà quan sát, ít có khả năng đảng Cộng Hòa phản đối những quyết định trên của Donald Trump. Điều hiển nhiên là dàn lãnh đạo chính phủ Trump II sẽ rất khác biệt so với nhiệm kỳ đầu 2016-2020. Nhà nghiên cứu về Mỹ, Marie-Céciles Naves, giám đốc nghiên cứu tại Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược IRIS, trên đài France Culture giải thích :

    « Quả thật, vào năm 2016, ông ấy hoàn toàn chưa chuẩn bị để đảm nhiệm vai trò tổng thống. Người ta còn nhớ, bản thân ông ấy còn tỏ ra bất ngờ về chiến thắng bầu cử của mình, và do vậy, ông ấy đã bổ nhiệm hoặc những người thân cận, phần đông trong giới doanh nhân, hoặc những người mà đảng Cộng Hòa cố vấn cho ông.

    Lần này, ông Trump đã được chuẩn bị kỹ lưỡng. Người ta có thể nhiều người trong số họ đã thể hiện lòng trung thành về ý thức hệ, nghĩa là, họ sẽ ủng hộ ông về một đường lối cứng rắn trên phương diện chống tình trạng nhập cư, không chỉ bất hợp pháp mà cả hợp pháp nữa, trong việc bãi bỏ quy định nhà nước, hay như trong việc chỉ trích Nhà nước Pháp quyền.

    Một thay đổi khác so với năm 2016 là những ông chủ lớn – những người đã tài trợ cho chiến dịch tranh cử của Donald Trump – sẽ giữ nhiều vị trí trong chính quyền. Họ kêu gọi một sự tái phân bổ công bằng, nếu tôi có thể nói như vậy. Chẳng hạn như Elon Musk, sẽ điều hành một cơ quan nhằm cải cách các cơ quan hành chính, đã đề nghị Trump bố trí các lãnh đạo của SpaceX vào bộ Quốc Phòng. Đây thực sự là một điểm khác biệt lớn so với năm 2016, với nhiều rủi ro xung đột lợi thực sự to lớn. »

    Sat, 23 Nov 2024
  • 137 - Chính giới Nga dè dặt về khả năng Trump chấm dứt chiến tranh Ukraina trong vòng 24 giờ

    Tuần qua, chủ đề thời sự thu hút nhiều sự chú ý của quốc tế nhất là cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024 với kết quả là ông Donald Trump, vị tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ, ứng viên của đảng Cộng Hòa, tái đắc cử. Tạp chí Thế giới Đó đây của RFI tiếng Việt tuần này tập trung vào phản ứng của chính quyền Đài Bắc, Bắc Kinh, Matxcơva và Vacxava về kết quả bầu cử tổng thống Mỹ.

    Đài Loan : Chính giới mong quan hệ với Mỹổn định, doanh nghiệp tính đến các phương án dự phòng

    Tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức là một trong những chính trị gia quốc tế sớm chúc mừng ông Donald Trump, tổng thống vừa đắc cử của nước Mỹ trong tuần qua. Đài Bắc mong đợi quan hệ chính trị với Hoa Kỳ ổn định dưới thời tổng thống Donald Trump, nhưng giới doanh nghiệp phải tính đến các phương án dự phòng cho sự bất ổn.

    Từ Đài Bắc, ngày 07/11 thông tín viên Nguyễn Giang gửi về bài tường trình :

    « Đăng lời chúc trên mạng xã hội X (trước đây là Twitter), tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức hy vọng quan hệ Mỹ-Đài tiếp tục là “quan hệ đối tác dựa trên quyền lợi chung, giá trị cùng chia sẻ, tạo nền tảng cho ổn định trong khu vực”.

    Sang ngày thứ Tư (06/11), giờ Đài Loan, phát ngôn viên của đảng Dân Tiến (DPP) đang cầm quyền ở Đài Loan, bà Hàn Oánh, cũng thay mặt đảng này chúc mừng ông Trump thắng cử. Tuy thế, đảng Dân Tiến cũng cảm ơn tổng thống Mỹ sắp mãn nhiệm Joe Biden, và phó tổng thống Kamala Harris đã thúc đẩy quan hệ Mỹ-Đài thời gian qua.

    Bà Hàn Oánh nhấn mạnh rằng sự ủng hộ cho Đài Loan đến từ cả hai đảng Cộng hòa và Dân chủ trong Quốc hội Hoa Kỳ và điều đó sẽ không vì bầu cử mà thay đổi.

    "Đài Loan và Hoa Kỳ chia sẻ niềm tin vào các giá trị dân chủ, tự do, nhân quyền và có quyền lợi chung trong việc duy trì ổn định trong khu vực và thúc đẩy kinh tế thịnh vượng”, văn phòng đảng Dân Tiến cho biết.

    Cùng thời gian, hai đảng đối lập Đài Loan cũng chúc mừng ông Trump. Chẳng hạn, chủ tịch Quốc Dân Đảng, Chu Lập Luân (Eric Chu), hy vọng ông Trump sẽ tiếp tục như nhiệm kỳ trước của ông (2016-2020) là làm trung gian hòa giải cho các cuộc xung đột, và hỗ trợ hòa bình, ổn định.

    Thế nhưng, ngay khi có tin ông Trump sẽ thắng cử, các doanh nghiệp Đài Loan đã phải đánh giá các rủi ro có thể tới từ cuộc thương chiến Mỹ-Trung tăng độ nóng tới đây, nếu ông Trump thực hiện các lời hứa tranh cử là đánh thuế nhập khẩu rất cao vào hàng hóa Trung Quốc.

    Chẳng hạn công ty Advantech Co., Ltd., chuyên về tự động hóa phục vụ ngành chế xuất, nói họ đã có cơ sở tại Mỹ, nhưng có thể cần xem xét chấp nhận dán nhãn hàng là “Sản xuất tại Hoa Kỳ” (Made in the USA), chứ không chỉ ghi là “Sản xuất tại Đài Loan, lắp ráp ở Mỹ”. Thậm chí, các nhà máy của họ ở Đài Loan, Trung Quốc và Nhật Bản đang làm ăn tốt nhưng có thể cần phải chuyển sang Mỹ hoặc Mexico, theo trang CNA ở Đài Loan.

    Một công ty khác của Đài Loan là Catcher Technology thì đã tuyên bố mở nhà máy ở Thái Lan. Trước đó, công ty Wistron NeWeb Corporation chuyên làm linh kiện cho Starlinks của tỷ phú Elon Musk, người ủng hộ nhiệt thành cho ông Trump, nói họ đã chuyển thêm sản xuất sang Việt Nam.

    Cùng lúc, nhiều công ty công nghệ Đài Loan tin rằng bám sát thị trường Mỹ sẽ đem lại cho họ cơ hội lớn vì các chính sách của đảng Cộng Hòa thời Trump sẽ tạo điều kiện tốt cho dòng vốn di chuyển.

    Cổ phiếu của đại tập đoàn bán dẫn Đài Loan, TSMC, đã tăng giá cùng cổ phiếu công nghệ Mỹ ngay sau khi có tin Trump thắng cử.

    Bám chặt vào Hoa Kỳ cả về chính trị và kinh tế là cách Đài Loan duy trì vị thế của mình như một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu khi mà các quyết định sắp tới của tổng thống Donald Trump có thể gây gián đoạn mậu dịch với Trung Quốc.

    Và để làm vậy, doanh nghiệp Đài Loan sẽ chấp nhận giá thành sản xuất tại Mỹ, chi phí vận tải tăng, thậm chí nếu cần họ sẽ phải bỏ thị trường Trung Quốc, để tồn tại và phát triển thời Trump ».

    Donald Trump thắng cử, động lực thúc đẩy Bắc Kinh phát triển kinh tế mạnh hơn

    Theo Lynn Song, kinh tế gia của ngân hàng ING, được AFP trích dẫn ngày 08/11, dường như kỳ họp Quốc Hội của Trung Quốc ban đầu dự kiến diễn ra vào đầu tháng 10, đã bị dời lại đến tuần diễn ra bầu cử tổng thống Mỹ 2024 để các nhà ra quyết sách có thể kịp thời phản ứng nếu ông Donald Trump tái đắc cử.

    Kinh tế gia của ngân hàng ING nhận định nếu ứng viên đảng Cộng Hòa Mỹ thắng cử, Bắc Kinh rất có thể phải có một kế hoạch thúc đẩy kinh tế lớn hơn.

    Qi Wang của công ty UOB Kay Hian Wealth Management thì cho rằng việc Donald Trump trở lại Nhà Trắng « không hẳn là một điều xấu đối với Trung Quốc, vì có thể thúc đẩy Bắc Kinh thực hiện các biện pháp kích thích lớn hơn ».

    Từ Bắc Kinh, thông tín viên Cléa Broadhurst cho biết thêm về phản ứng của Trung Quốc trước thắng lợi của Donald Trump trong kỳ bầu cử tổng thống Mỹ 2024 :

    « Mối quan hệ ổn định, lành mạnh và lâu dài giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ là lợi ích chung của hai nước và đáp ứng mong đợi của cộng đồng quốc tế.Ông Tập Cận Bình nhấn mạnh, lịch sử đã cho thấy rằng Bắc Kinh và Washington sẽ thua nếu đối đầu trực tiếp.

    Do đó, chủ tịch Trung Quốc kêu gọi đôi bên tôn trọng lẫn nhau, chung sống hòa bình và hợp tác theo hướng cùng có lợi. Theo ông, đối thoại là điều thiết yếu để giải quyết những bất đồng giữa hai cường quốc.

    Việc Donald Trump đắc cử tổng thống Mỹ có thể thay đổi quan hệ Trung - Mỹ vốn đã căng thẳng do các chủ đề như Đài Loan, thương mại, nhân quyền cũng như sự cạnh tranh trong lĩnh vực công nghệ mũi nhọn.

    Trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên, Donald Trump đã khởi động một cuộc chiến tranh thương mại với Trung Quốc. Trong chiến dịch tranh cử, ông đã dọa áp thuế 60% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. Điều này có khả năng tác động đến 500 tỷ đô la hàng hóa nhập khẩu.

    Các chính sách này có thể tác động mạnh mẽ đến kinh tế Trung Quốc, hiện giờ đang dễ bị tổn thương.Tuy nhiên, lần này Bắc Kinh đã chuẩn bị tốt hơn. Một kế hoạch thúc đẩy kinh tế quy mô lớn, dự kiến ​​được công bố sau kỳ họp Quốc Hội hiện đang diễn ra, có thể thể hiện nhiều tham vọng hơn dự kiến ​​do tác động của kết quả bầu cử tổng thống Mỹ ».

    Giới bình luận Nga dè dặt trước lời hứa của Donald Trump chấm dứt chiến tranh Ukraina trong vòng 24 giờ

    Cũng như lãnh đạo Trung Quốc, tổng thống Nga Vladimir Putin đã chúc mừng Donald Trump đắc cử tổng thống Hoa Kỳ, đồng thời tuyên bố sẵn sàng đối thoại với tân chủ nhân Nhà Trắng. Ngay từ trước khi chủ nhân điện Kremlin đưa ra tuyên bố nói trên, ông Donald Trump cũng đã khẳng định « hai bên sẽ nói chuyện với nhau ».

    Trong chiến dịch tranh cử tổng thống, ứng viên đảng Cộng Hòa đã tuyên bố nếu ông trở lại Nhà Trắng, ông sẽ khiến chiến tranh Ukraina chấm dứt chỉ trong vòng 20 giờ, làm dấy lên nhiều lo ngại cho những ai ủng hộ Ukraina, nhất là vì ông Trump được cho là vẫn duy trì các cuộc điện đàm với tổng thống Nga Putin sau khi ông đã rời Nhà Trắng hồi năm 2020, thậm chí cả sau khi Putin điều quân xâm lược Ukraina.

    Vậy chính giới Nga tỏ thái độ thế nào khi Donald Trump, vị tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ trở lại Nhà Trắng trên cương vị tổng thống thứ 47 của Mỹ ?

    Từ Matxcơva, thông tín viên Hoàng Dung gửi về bài tường trình :

    Donald Trump đắc cử, công luận Ba Lan chờ đợi chính sách trên thực tế của tân chính quyền Mỹ

    Ba Lan, một nước chống chính quyền Nga của Putin mạnh mẽ, và ủng hộ cuộc chiến của Ukraina chống quân Nga xâm lăng, những ngày qua cũng hồi hộp ngóng kết quả bầu cử Mỹ bởi chính sách của chính quyền mới của Mỹ sẽ tác động nhiều đến NATO, hay châu Âu, nhưng trên hết là về chiến tranh Ukraina ngay sát cạnh Ba Lan, trong khi Vacxava luôn cảnh giác với chính quyền Putin.

    Từ Vacxava, nhà hoạt động nhân quyền độc lập Tôn Vân Anh cho biết thêm :

    Sat, 09 Nov 2024
  • 136 - Bầu cử Mỹ: Đa số cử tri gốc Việt theo Cộng Hòa, nhưng thế hệ trẻ bầu Dân Chủ

    Một khảo sát năm 2023 của Trung tâm nghiên cứu Pew cho thấy 51% cử tri người Mỹ gốc Việt đã đăng ký có xu hướng nghiêng về đảng Cộng Hòa, trong khi 42% nghiêng về đảng Dân Chủ. Người Mỹ gốc Việt là nhóm cử tri duy nhất của Người Mỹ gốc Á - Thái Bình Dương (AAPI) nghiêng về đảng Cộng Hòa. Họ cũng tích cực tham gia chính trị: 91% cử tri người Mỹ gốc Việt dự kiến đi bỏ phiếu trong năm nay, theo Khảo sát cử tri AAPI năm 2024. 

    Trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ ngày mai, 05/11/2024, cộng đồng người Mỹ gốc Việt nói chung cũng vẫn thiên về đảng Cộng Hòa hơn là Dân Chủ, cho nên số người ủng hộ ứng cử viên Cộng Hòa Donald Trump đông đảo hơn số người sẽ bỏ phiếu cho ứng cử viên Dân Chủ Kamala Harris. Tuy nhiên, thế hệ trẻ, những người sinh trưởng ở Mỹ thì đa số ủng hộ Dân Chủ.

    Để biết thêm về lá phiếu của cử tri Mỹ gốc Việt trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm nay, xin mời quý vị nghe tường trình của thông tín viên Hoàng Trọng Thụy từ Orange County, bang California. 

    RFI:Xin chào anh Hoàng Trọng Thụy. Trước hết xin anh cho biết là trước cuộc bầu cử năm nay, tranh cãi giữa phe chống và phe ủng hộ Trump có gay gắt như cách đây 4 năm khi ông Trump thất cử?

    Hoàng Trọng Thụy:Thực ra chuyện tranh cãi giữa phe chống và ủng hộ Trump đã khởi sự từ 2016 kể từ thời điểm ông Trump chính thức được đại hội đảng Cộng Hòa đề cử để giành Tòa Bạch Ốc với bà Hillary Clinton, lúc đó là ngoại trưởng Hoa Kỳ. Đến khi ông Biden chính thức ra tranh cử và được đại hội đảng Dân Chủ đề bạt năm 2020, thì cuộc tranh luận giữa hai phe tiếp tục diễn ra, bao gồm dư luận cử tri Mỹ gốc Việt, mặc dù không gay gắt như thời kỳ 2016.

    Riêng trong năm nay, cử tri Mỹ tiếp tục bị phân hóa. Khi tôi dùng chữ cử tri Mỹ thì cũng bao gồm luôn cử tri Mỹ gốc Việt. Đã có biểu tình giữa hai phe ủng hộ Dân Chủ và Cộng Hòa trên đường Bolsa, ngay trong lòng cộng đồng người Việt tại Quận Cam, mặc dù họ biểu tình để ủng hộ ứng viên Mỹ gốc Việt và một ứng viên Mỹ gốc Hàn, nhưng cũng đồng thời là hai phe đại diện cho thành phần ủng hộ và chống ông Trump.

    Có một điểm nổi bật trong cuộc bầu cử năm nay là Kamala Harris lên thay thế ông Biden. Bà là người phụ nữ gốc da màu. Riêng trong cộng đồng người Việt, văn hóa trọng nam khinh nữ còn tồn đọng, thể hiện rõ nét qua những tuyên bố của những người ủng hộ đảng Cộng Hòa nói chung và phe ủng hộ ông Trump nói riêng. Tôi có nói chuyện với những người nhận họ là cử tri ghi danh đảng Cộng Hòa, họ nói họ không phải là người của MAGA( Make America Great Again - khẩu hiệu của ứng cử viên Cộng Hòa Donald Trump ), không bỏ phiếu cho ông Trump, nhưng họ không chấp nhận tổng thống là phụ nữ và người gốc da màu, nói thẳng với những chữ kỳ thị như gốc da đen. Họ nhắc lại việc bỏ phiếu cho bà Harris cũng không khác gì lá phiếu bỏ cho ông Obama. 

    RFI: Nhìn chung thì số người ủng hộ Trump trong cộng đồng người Việt vẫn đông đảo hay không ? Vì sao những người đó vẫn theo Trump, tuy rằng ông đã có nhiều tai tiếng, thậm chí cách đây gần 4 năm đã kích động những người ủng hộ ông tấn công vào Đồi Capitol, tức là vào tòa nhà Quốc Hội Mỹ?

    Hoàng Trọng Thụy:Điều này dễ hiểu, một khi đã mê ai rồi thì khó mà giảm bớt sự mê mệt, nhất là nhiều người tôn thờ ông Trump, chưa kể là những người Việt ủng hộ ông Trump vẫn còn cay cú sau sự thất cử của ông năm 2020. Một số người không chấp nhận kết quả bầu cử năm 2020, giờ đây họ càng ủng hộ ông Trump hơn để lấy lại vị thế từng bị mất.

    Có thể nói, chưa khi nào cộng đồng người Việt lại thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ cho một ứng viên Đảng Cộng Hòa như vậy, không chỉ ở quận Cam, California, mà tại hầu hết các tiểu bang có đông cộng đồng người Việt cư ngụ. Tôi đi nhiều tiểu bang, hầu hết đều gặp những cử tri ghi danh theo Đảng Cộng Hòa, và đa số đều bỏ phiếu cho ông Trump. Họ cho biết tin tưởng ông Trump là người chống Trung Cộng thực sự, là người thực sự đưa nước Mỹ trở lại vĩ đại và là người thực sự chống chủ nghĩa xã hội và là người chống di dân bất hợp pháp. Còn phía Dân Chủ thì bị xem chỉ là thành phần ủng hộ xã hội chủ nghĩa, ủng hộ phá thai, ủng hộ di dân bất hợp pháp… v.v... Sự ủng hộ Trump được thể hiện ngay cả trong thành phần người Việt hưởng lợi nhiều nhất từ các chính sách xã hội mà Đảng Dân Chủ đã thông qua, từ bảo hiểm Obama cho đến các phúc lợi xã hội.

    RFI: Cuộc bầu cử năm nay không chỉ bầu tân tổng thống mà nhiều nơi cử tri còn bỏ phiếu bầu dân biểu Hạ Viện và Thượng Viện. Cuộc bầu cử Quốc Hội này cũng quan trọng không kém bầu cử tổng thống. Hiện nay, ngày càng nhiều người Việt tham gia tranh cử, tham gia các hoạt động chính trị và nắm giữ những chức vụ quan trọng trong chính phủ Mỹ. Cộng đồng người Việt năm nay có một số người ra tranh cử vào Quốc Hội liên bang. Trong cuộc đua này, phe Dân Chủ và phe Cộng Hòa lôi kéo cử tri người Việt như thế nào ?

    Hoàng Trọng Thụy:Lá phiếu của người Việt sống tại các tiểu bang thực sự không ảnh hưởng đến kết quả bầu cử tổng thống, lý do là họ đều sống ở những tiểu bang một là đa số theo Dân Chủ, thí dụ như California, hoặc đa số theo Cộng Hòa, như Texas, hoặc Virginia hoặc Florida. Tại California năm nay có cuộc đua ghế dân biểu liên bang được xem là quan trọng nhất xưa nay trong địa hạt số 45, lại là nơi tập trung người Việt đông đảo nhất, giữa hai ứng viên Derek Trần, đại diện đảng Dân Chủ và đương kim dân biểu liên bang, bà Michelle Steel, đảng Cộng Hòa.

    Riêng ông Derek Trần đã mời được cựu tổng thống Bill Clinton ghé thăm cộng đồng và kêu gọi cộng đồng người Việt bỏ phiếu cho ông. Bà Michelle Steel lại không thấy có nhân vật nổi tiếng nào của đảng Cộng Hòa ghé thăm ủng hộ. Bà đang gặp phải khó khăn liên quan đến một vụ biển thủ công quỹ và hối lộ của cựu giám sát viên Andrew Đỗ, người của đảng Cộng Hòa. Bà là người bạn và cũng là người từng giữ ghế giám sát viên quận Cam chung với ông Andrew Đỗ. Cử tri Việt Nam theo đảng Cộng Hòa hiện đang đứng ở ngã ba đường, vì không biết có nên bỏ phiếu cho người Việt Derek Trần, bỏ qua yếu tố đảng phái, hay vẫn tiếp tục bỏ phiếu cho bà Michelle Steel, nhưng lại có mối liên hệ trong quá khứ với người của đảng Cộng Hòa đang hầu tòa về tội hối lộ. 

    Còn tại tiểu bang Virginia, cũng có một ứng viên gốc Việt là ông Hùng Cao, đại diện Đảng Cộng Hòa để giành ghế thượng nghị sĩ tiểu bang. Nếu thắng cử, ông sẽ trở thành nhân vật gốc Việt cao cấp nhất tại Quốc Hội Hoa Kỳ trong lịch sử. Đích thân ông Trump đã ghé thăm cộng đồng người Việt ở Virginia để kêu gọi ủng hộ ông Hùng Cao. Cộng đồng người Việt tại đây đa số cũng đang ủng hộ ông.

    RFI: Hoa Kỳ là nơi có cộng đồng người Việt hải ngoại đông đảo nhất. Thế hệ ban đầu là những người sang Mỹ tị nạn sau năm 1975. Tiếp đến là những đợt định cư khác. Tính từ thời điểm 1975 thì đến nay đã gần 50 năm rồi. Ngoài những thế hệ đầu tiên, còn có thế trẻ sinh trưởng bên Mỹ. Có sự khác biệt nào giữa lá phiếu của thế hệ trẻ đó và thế hệ bố mẹ di tản từ Việt Nam ?

    Hoàng Trọng Thụy: Có một điểm chung trong cộng đồng người Việt tại Mỹ khi nói đến vấn đề bầu cử: người Việt tị nạn Cộng Sản từ năm 1975 và theo sau là các cuộc di dân theo diện HO ( Humanitarian Operation - chương trình định cư dành cho các cựu quân nhân Việt Nam Cộng Hòa từng bị đi học tập cải tạo ) hay những người từng tham gia quân đội Việt Nam Cộng Hòa, đa số ủng hộ đảng Cộng Hòa, vì thế các vị trí dân cử theo đảng Cộng Hòa, từ California cho đến Texas, Virginia, khi ra tranh cử đối đầu với người của đảng Dân Chủ thì họ đều thắng, đa số với số phiếu bầu áp đảo từ cộng đồng Người Việt.

    Riêng cuộc bầu cử năm nay tại địa hạt 45 mà tôi có nhắc đến khi nãy sẽ là một thử thách lớn cho ứng viên Dân Chủ Derek Trần. Ông năm nay 43 tuổi và là con của một gia đình người Việt tị nạn. Tương tự như nhiều người trẻ sinh trưởng ở Mỹ, Derek Trần có đầu óc phóng khoáng và tự do hơn và vì thế theo lập trường của đảng Dân Chủ. Đây cũng là khuynh hướng đã hiện hữu từ thập niên qua, nhất là từ lúc kỹ nghệ Internet phát triển và ngày càng làm thay đổi quan điểm và lá phiếu của những người trẻ.

    Gần đây nhất có thể nói đến là thế hệ Swifty, đến từ số khán giả trẻ tuổi ái mộ nữ danh ca Taylor Swift. Cô luôn ủng hộ các ứng viên tổng thống Dân Chủ. Tôi có hỏi một số thành phần trẻ gốc Việt, họ nói tiếng Việt không sành, nhưng đa số đều ủng hộ đảng Dân Chủ, một số cũng không đồng quan điểm của bố mẹ họ, những người di tản từ Việt Nam theo diện tị nạn hay HO 

    Mon, 04 Nov 2024
  • 135 - « Make America Great Again », nỗi hoài niệm khôn nguôi một thời hoàng kim của Mỹ

    Khẩu hiệu vận động tranh cử « Make America Great Again » - « Hãy làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại », đã đồng hành cùng Donald Trump từ 8 năm qua. Nếu như khẩu hiệu này đã trở thành một phần không thể tách rời hoạt động chính trị của nhà tỷ phú Mỹ, thì chính Ronald Reagan là người sử dụng câu « thần chú » này lần đầu tiên vào năm 1980. Dấu hiệu này cho thấy, nỗi tiếc nuối một thời huy hoàng của nước Mỹ đã có từ 40 năm trước.

    Trong chiến dịch vận động tranh cử năm 1980, Ronald Reagan đã dùng đến một khẩu hiệu tương tự « Let’s make America Great again ». Động từ« Make » ở đây nên diễn giải theo nghĩa nào : « Chúng ta hãy làm » hay là « Hãy trả lại » cho nước Mỹ sự vĩ đại, vẫn còn là điều tranh cãi, theo chuyên gia về nước Mỹ, nhà báo Alexandre Mendel trên tạp chí Conflit.

    Ba mươi năm huy hoàng

    Một điều chắc chắn là, ngay từ thời điểm đó, nước Mỹ đã tiếc nuối một thời hoàng kim. Nhưng thời nào mới được ? Hoa Kỳ đã trải qua nhiều giai đoạn huy hoàng trong lịch sử kể từ đầu kỷ nguyên công nghiệp nhưng không một thời kỳ nào để lại dấu ấn có thể sánh bằng thời kỳ hậu chiến tranh thế giới.

    Nỗi hoài niệm này phảng phất trong nhiều ca khúc Mỹ nổi tiếng. Bruce Springsteen trong album bán chạy nhất « Born in the USA » phát hành năm 1984, đã quay trở về với Những ngày huy hoàng « Glory Days » thời thơ ấu. Đối với The Boss, biệt danh của Bruce Springsteen, sinh năm 1949, không lâu sau khi kết thúc Đệ Nhị Thế Chiến, đó cũng là « Những ngày hạnh phúc – Happy Days » (1974 -1984) như tựa đề một bộ phim truyền hình nhiều tập cùng thời kỳ, nhớ về Ba mươi năm huy hoàng của nước Mỹ.

    Đây là quãng thời gian kinh tế Mỹ sau chiến tranh đã đạt đến đỉnh cao nhờ động lực của nền công nghiệp quân sự, cũng như là thế mạnh thương mại và khả năng tiếp thị của các doanh nghiệp Mỹ. Hàng hóa sản xuất tại Mỹ như quần jean, kẹo cao su, nước uống Coca-cola, bắt đầu chinh phục thế giới.

    Trả lời trang Conflit (ngày 08/02/2020), nhà báo song tịch Pháp – Mỹ, Gérald Olivier, từng khẳng định khẩu hiệu « Make America Great Again » của Donald Trump chẳng khác gì một nỗi hoài niệm sâu sắc về một nước Mỹ thịnh vượng và hùng cường đã qua.

    « Donald Trump sinh năm 1946, bước sang tuổi 20 vào năm 1966 và do vậy, đã trải qua tuổi thanh xuân trong một thời kỳ mà nước Mỹ rất thịnh vượng. Đó là thời đại của Elvis Presley, thời kỳ dòng nhạc rock’n’roll, đánh dấu sự giải phóng của tuổi trẻ sôi nổi, tràn đầy năng lượng, những người mong muốn và có thể tận hưởng cuộc sống.

    Vào thời kỳ đó, bạn vào đại học năm 18 tuổi, ra trường lúc 22 tuổi, rồi một công ty thuê bạn mà không cần gởi sơ yếu lý lịch, bạn có được một mức lương cho phép mua được một căn nhà sau 6 tháng. Chẳng phải lo lắng cho tương lai bởi vì tiền bạc không phải là một vấn đề. Vào cuối những năm 1960, chúng ta bước vào giai đoạn dư thừa sản xuất và khủng hoảng văn hóa.

    Donald Trump đã chứng kiến tầm ảnh hưởng và sự phong phú của nước Mỹ, và Hoa Kỳ từng là một quốc gia có khả năng áp đặt luật lệ của mình. Hãy nhìn vào cuộc khủng hoảng kênh đào Suez, ở đó, các cường quốc thuộc địa cũ là Pháp và Anh đã có ý định chiếm giữ kênh đào Suez. Nhưng tổng thống Mỹ Dwight Eisenhower đã chấm dứt điều đó. »

    « The day the music died »

    Bài hát Old Time Of Rock’n’Roll của Bob Seger năm 1978 có lẽ đã phảng phất chút nuối tiếc về một thời kỳ huy hoàng đó, chí ít là trong âm nhạc. Trong ca từ, Bob Seger cho rằng âm nhạc thời đó đã đánh mất linh hồn so với nền âm nhạc của những người tiên phong trong những năm 1950, 1960.

    Tuy nhiên, biểu tượng thật sự cho sự thay đổi thời đại là bi kịch tai nạn máy bay, cướp đi sinh mạng của ca sĩ Buddy Holly tháng 2/1959 sau một buổi trình diễn tại Clear Lake, bang Iowa. Đối với Don McLean, cái chết của một trong số những thần tượng âm nhạc của ông lúc thuở niên thiếu chẳng khác gì « The day the music died », tạm dịch là « Ngày mà âm nhạc đã chết ».

    « The day the music died », câu hát nổi tiếng này nằm trong ca khúc American Pie, một kiệt tác âm nhạc của Don McLean năm 1971 có thể được xem như là một bức tranh âm nhạc về một nước Mỹ não nùng, một hồi ký về một giấc mơ tan vỡ.

    Theo Julien Grosset, đồng tác giả tập sách « Rock'n'road trip : Les Etats-Unis en 1000 chansons de l'Alabama au Wyoming », Don McLean tóm tắt thành công trong vòng 8 phút những sự kiện quan trọng ở đất nước, từ cuối những năm 1950 đến đầu những năm 1970, từ sự lạc quan thoải mái của thời kỳ hậu chiến cho đến những phong trào xã hội vào cuối những năm 1960.

    Trong chương trình « Chiến dịch bầu cử Mỹ 2024 qua âm nhạc », đài RFI, Julien Grosset giải thích :

    « Đối với người thanh niên Don McLean, đó là một thế giới đang sụp đổ. Hồi kết cho một thời đại: Thời đại Glory Days của Bruce Springsteen, thời đại Happy Days của Richie và Fonzie, thời đại Old Time Of Rock’n’Roll của Bob Seger. Với cái chết của Buddy Holly, biểu tượng cho chiếc cầu nối giữa rock’n’roll và nhạc pop sắp đến, một nước Mỹ nào đó, da trắng và truyền thống, đã khép lại một cách biểu tượng một thập niên mà ở đó nước Mỹ đã từng là "vĩ đại", trước khi chuyển qua thời kỳ phản văn hóa, các cuộc ám sát chính trị, các cuộc bạo động sắc tộc và sự trở lại của chiến tranh mà ở đây là Việt Nam trong những năm 1960 ».

    Tháng 9/2024, phim tiểu sử « Reagan » đã ra mắt khán giả Mỹ. Bất chấp nhiều chỉ trích từ giới phê bình, bộ phim tiểu sử của đạo diễn Sean McNamara ngay từ week-end đầu tiên đã thu về 10 triệu đô la. Theo nhà nghiên cứu về Mỹ, Alexandre Mendel, thành công ngoài sự mong đợi của bộ phim, một lần nữa, minh chứng nỗi hoài niệm về một nước Mỹ đã biến mất. Niềm nhung nhớ về sự vĩ đại của nước Mỹ mạnh mẽ đến nỗi đảng Cộng Hòa cũng tổ chức các buổi chiếu phim cho các thành viên của mình. Cứ như là chính bản thân đảng cũng đang hoài niệm !

    Sat, 02 Nov 2024
Show More Episodes

Podcasts similar to Tạp chí đặc biệt

Other News & Politics Podcasts